Από τα ανέκδοτα έγγραφα των Γενικών Αρχείων του Κράτους «Το ταξίδι του Όθωνα στη Σμύρνη»

.

Βασιλεύς Όθων (1η Ιουνίου 1815 – 26 Ιουλίου 1867)

+ Ηλ. Παπαθανασόπουλος

Ένα από τα θέματα που είχαν να  αντιμετωπίσουν η Αντιβασιλεία και η κυβέρνησις μετά την άφιξη του ‘Οθωνος στην Ελλάδα, ήταν και η αποστολή πρεσβευτών στις πρωτεύουσες των προστατίδων Δυνάμεων και ο διορισμός προξένων στους ευρωπαϊκούς κυρίως λιμένες, για την προστασία του εμπορικού μας στόλου.

Τον Απρίλιο του 1833 εστάλη και στην Κωνσταντινούπολη ως πρώτος ‘ Ελλην πρεσβευτής ο Κων. Ζωγράφος, μια και η Τουρκία είχε παραδεχτεί την ανεξαρτησία της Ελλάδος. Το ίδιο έτος, στις 15 Μαίου, έφθασε στην Σμύρνη με το ευρωπαϊκό ατμόπλοιο «Φραγκίσκος Α » , ο διάδοχος του Βαυαρικού θρόνου Μαξιμιλιανός.

Στην ψυχή του ‘ Οθωνος γεννήθηκε η επιθυμία να επισκεφθεί κι αυτός την ιωνική πρωτεύουσα, με την εύλογη δικαιολογία της συναντήσεως με τον αδελφό του. Η κυβέρνησις, δια του Ζωγράφου, ζήτησε από την Υψηλή Πύλη την σχετική άδεια. Ο σουλτάνος Μαχμούτ ως τότε δεν είχε δεχθή ακόμη την επίδοση των διαπιστευτηρίων του Ζωγράφου, ουδέ καν απήντησε στην αίτηση.

Η Αντιβασιλεία όμως, δια του εκεί Ρώσου πρεσβευτού, απέσπασε την έγκρισι του Σουλτάνου, αλλά υπό τον απαράβατο όρο της «ιγκόγνιτο» μεταβάσεως εκεί του ‘ Οθωνος. ‘ Ετσι, στις 5 Ιουνίου, καταπλέει με το «Μαδαγκασκάρη» περιχαρής ο ‘ Οθων, συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του Βουδούρη και τους Δ. Μπότσαρη, βαρώνο Στίγκελ και τον αρχίατρο Βίντερ.

Το γεγονός έγινε γρήγορα γνωστό. Η πόλις αναστατώνεται και ο ελληνικός πληθυσμός, που ήταν και ο μεγαλύτερος, με συγκίνηση και ενθουσιασμό ξεχύνεται στους δρόμους, και με δάκρυα στα μάτια ξεδιπλώνει πολλών αιώνων κρυμμένα όνειρα.

Στις 12 Ιουνίου, ο ‘ Οθων πηγαίνει με τον Μαξιμιλιανό και την συνοδεία του στον περικαλλή μητροπολιτικό ναό της αγίας Φωτεινής, όπου λαμπαδηφορούντες προεστώτες και χρυσοστολισμένοι κληρικοί τον υποδέχονται. Στην πύλη αναμένει ο μητροπολίτης Σεραφείμ. Αρχίζει η δοξολογία και τελειώνει με πολυχρονισμούς και ζητωκραυγές.

Κλήρος και λαός είχαν λησμονήσει τον τουρκικό ζυγό. Τον εύχεται ο Δεσπότης. Τον προσφωνεί με ιερό παλμό ο διευθυντής της Ευαγγελικής σχολής, και ο ‘ Οθων, βαθύτατα συγκινημένος, απαντά:

Από τας παλαιάς και νέας ιστορίας μανθάνω εις ποιαν κλασσικήν γην βασιλεύω, βαμμένην από αίματα ευκλεών ηρώων. Οι Ελληνες είναι άξιοι της ελευθερίας των. Ευχαριστώ την θείαν Πρόνοιαν που με εψήφισε και αυτοί με εδέχθησαν βασιλέα των. Πάντοτε θα φροντίζω δια την ευδαιμονίαν των.

Το πράγμα όμως έχει και επακόλουθα. Ο Τούρκος Βαλής της Σμύρνης αναφέρει στην Πύλη τα καθέκαστα. Ο Σουλτάνος ζητά από τον Πατριάρχη την τιμωρία του μητροπολίτου Σεραφείμ, και ο Πατριάρχης αναγκάζεται να απομακρύνει από την έδρα του τον Σεραφείμ και τον στέλνει στην Προύσα.

‘ Ετσι, ο γέρων Σεραφείμ, ο οποίος από του 1815 εχειροτονήθη μητροπολίτης Ξάνθης και το 1831 μετετέθη στην Σμύρνη, επειδή υπεδέχθη τον ‘ Οθωνα, βρέθηκε εξόριστος στην Προύσα. ‘ Οταν όμως το έμαθε αυτό ο αδελφός του, ο οποίος μόνιμα ζούσε στην Ανδρο, απ’ όπου καταγόταν και ο Σεραφείμ, απευθύνει την παρακάτω αναφορά στο Υπουργείο Εξωτερικών’.

Προς την επί των Εξωτερικών κλπ. σεβαστήν Βασιλικήν Γραμματείαν της Επικράτειας.

Περίληψις: Αναφορά του αδελφού του εξωσθέντος Σμύρνης, δι’ ης καθυποβάλλων υπ ’ όψιν της Γραμματείας, αιτεί να μεταφερθή εις την πατρίδα του Άνδρον ως Ελλην, από την εις Μπρούσαν εξορίαν.

Ο υποφαινόμενος κάτοικος Άνδρου και αδελφός του εξωσθέντος Μητροπολίτου Σμύρνης, αναφέρει δεινοπαθώς και ευσεβάστως, ως απεσταλμένο ν, τα όσα συνέβησαν κοντά της πανιερότητός του, μετά την εκείθεν περιοδείαν και αναχώρησιν της Α.Μ. του Σ. και πολυποθήτου ημών Άνακτος, ον ο Κύριος διαφυλάττοι ως κόρην οφθαλμού εις μακραίωνος ότι δήλαδη η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, υπολαβούσα ως έγκλημα καθοσιώσεως το ότι η πανίερο της του, κατά χρέος ιερόν, υπεδέχθη μετά βασιλικής τιμής και βαθυτάτου σεβασμού, εις τον ναόν της Μητροπόλεως τον Μεγαλειότατον βασιλέα της Ελλάδος, δορυφορούμεον από τον εκεί ελληνικόν λαόν, χωρίς συγχρόνως ν’ αποστή και α π ‘ εκείνης, ανήκωνεις τον Μεγαλειότατον βασιλέα της Τουρκίας, επέθεσε ποινήν κατ’ αυτού δι’ ικανοποίησιν και εκδίκησιν, του να απομακρύνη από την επαρχίαν του και αντικαταατήση άλλον αντ’ αυτού.

Και υπομονή, αν ήρκει μόνο τούτο το πολυόδυνον όμως είναι, ότι και εξώσθη εις την Μπρούσαν, όπου θέλει δοκιμάσει αναμφιβόλως τας αγωνίας της εξορίας εις αυτό του το έσχατον γήρας, έρημος και εστερημένος και αυτών των αναγκαίων. Και επειδή ο Αρχιερεύς ούτος είναι υπήκοος Ελλην, καθό γέννημα και άνάθρεμα της νήσου Άν­ δρου και αγκαλά πριν εις υπηρεσίαν της ε ν Κωνσταντινουπόλει Εκκλησίας, τώρα όμως έπαυσε πλέον.

Δία ταύτα πάντα καταφεύγων, μετά Θεόν, ο αδελφός του εξωσθέντος, εις το άπειρον έλεος του κραταιοτάτου και πανσεβάστου ημών βασιλέως, ούτινος το κράτος είη διαιωνίζον και θριαμβεύον εις αιώνας αιώνων, δακρυρροών, και στένων, ενθέρμως εξαιτείται την κραταιάν υπεράσπισιν του βασιλικού θρόνου, εις εναντίληψιν του αθώου, του γηραιού και πολυπαθεστάτου, άνω ειρημένου, από του οποίου την ζωήν περιμένει την σωτηρίαν της μία πολυάριθμος οικογένεια, εις το να ήθελεν ευαρεστηθή, δήλον ότι η βασιλική αύτη Γραμματεία, να ενεργήση, οις οίδε τρόποις, ώστε απαλλαχθείς εκ της εξορίας, να έλθη να γηροκομηθή δια το υπόλοιπον, εις την φίλην πατρίδα του Ανδρον.

Όθεν, παρακαλεί θερμώς και εύελπις εις την ευθυδικίαν της Σ. Βασιλικής ταύτης Γραμματείας, μένει ευσεβάστως.

Εν Ναυπλίω την 4 Σεπτεμβρίου 1833
ο ευπειθέστατος δούλος 
Ιωάννης Γρόσος

Επισημείωσις: Διά ν ‘ αποδειχθή ότι ο του αναφέροντος αδελφός είναι Άνδριος, να παρουσίαση αποδεικτικόν (ΑΥΕ. Φ .65/1, 61).

Δεν ανευρέθη συνέχεια και δεν γνωρίζομεν αν ο Δεσπότης «εγηροκομήθη εις την φίλην πατρίδα ‘ Ανδρον» ή αν παρέμεινε εν εξορία μέχρι του
θανάτου του.

Αστυνομικά Χρονικά
Έκδοση Αρχηγείου Πόλεων
Ιούλιος – Αύγουστος 1983 – τεύχος 566-567

Αντιγραφή Μέλια. για το ιστολόγιο Αβέρωφ

Εικόνα: «Πορτραίτο του Όθωνα» έργο του Josef Karl Stieler από: wikipedia.commons

.