Ο Εθνάρχης

Ιωάννης Καποδίστριας (Κέρκυρα, 10 Φεβρουαρίου 1776 – Ναύπλιο, π.ημ. 27 Σεπτεμβρίου / ν.ημ. 9 Οκτωβρίου 1831)

.

Ευαγγελία Κ. Λάππα
25 Ιουνίου 2022

Εθνάρχης είναι ο ηγέτης, ο ΕΝΑΣ, αυτός που οδηγεί το ΕΘΝΟΣ με γνώμονα το εθνικό συμφέρον και με βάση τα ιδανικά της ΠΙΣΤΕΩΣ¹ και της ΠΑΤΡΙΔΟΣ. Φροντίζει², με τον ίδιο ζήλο και αυταπάρνηση, όχι μόνο τους Έλληνες που ζουν μέσα στα όρια του Ελληνικού κράτους, αλλά και τους απόδημους και τους αλύτρωτους.

Ο Εθνάρχης δεν υπακούει σε ξένα συμφέροντα παρά μόνον στη φωνή της Ελλάδος. Πάνω κι απ’ τις συμμαχίες και τις διπλωματικές σχέσεις, βάζει το εθνικό συμφέρον, το οποίο απαιτεί εθνική ενότητα³, αλλά και γενναίες, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε «δυσάρεστες», αποφάσεις. Δεν δίνει ποτέ το κίνητρο να διχαστούν οι Έλληνες σε διάφορες αντίπαλες παρατάξεις, κάτι που δεν επιθυμεί για κανέναν απολύτως λόγο. Δεν θα πει, ούτε καν θα μπει στη διαδικασία να σκεφτεί, προδοτικές φράσεις όπως «η Κύπρος, ο Πόντος ή άλλες αλύτρωτες πατρίδες, κείτονται μακράν». Δεν είναι απαραίτητο κριτήριο υπέρ του, η ένδειά του ή και το καταπονημένο από πολέμους σώμα του.Μπορεί, κάποιος να ξόδεψε όλη του την περιουσία και να πλήγωσε το σώμα του πολεμώντας σε εμφυλίους που ο ίδιος ή και οι ομοϊδεάτες του δημιούργησαν.Δεν είναι αναγκαίο να χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερης ευφυΐας -τ’ οποίο βέβαια θα ήταν το ιδανικό- αλλά το σημαντικότερο χάρισμά του θα πρέπει να είναι η απόλυτα επιτυχημένη επιλογή των συνεργατών του, προφανώς μακράν από ύποπτες ισορροπίες και διαπλεκόμενα συμφέροντα ή έξωθεν εντολές.

Η διάσωση της Ελληνικής Επανάστασης από τον Ιωάννη Καποδίστρια στο συνέδριο του Laibach

άρθρο του Ιωάννη Κουζίου,
Πολιτισμολόγου,
Istorikoxronologio.blogspot.com

.

Η ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Τον Ιανουάριο του 1821 οι Πέντε Δυνάμεις της Ευρώπης (Αγγλία, Αυστρία, Ρωσία, Γαλλία και Πρωσία), συνήλθαν στο Laibach για να συνεχίσουν τις εργασίες που είχαν αρχίσει από τον Οκτώβριο του περασμένου έτους στο Troppau, με θέμα την καταπολέμηση των επαναστάσεων που ξέσπασαν στην Ισπανία και στη Νεάπολη αρχικά και στο Πεδεμόντιο αργότερα (σ.1). Ο αυστριακός καγκελάριος Κλάους Φον Μέττερνιχ υποστήριξε στο συνέδριο του Troppau, ότι η κατάπνιξη της επανάστασης στην Νεάπολη ήταν αποκλειστικό θέμα της Αυστρίας και αξίωσε να μην αναμιχθούν οι άλλες δυνάμεις. Αντίθετα ο Ιωάννης Καποδίστριας υπ. Εξωτερικών του τσάρου, που ήταν σφόδρα αρνητικός στην καταστολή των επαναστατικών κινημάτων με την χρήση ένοπλης βίας, υποστήριξε ότι η τάξη και η ειρήνη ανάμεσα στους λαούς έρχεται με την παροχή κοινωνικών μεταρρυθμίσεων λαμβάνοντας υπόψη τα εθνικά δικαιώματα των λαών (σ.2). Η κοσμοθεωρία του Καποδίστρια, ο οποίος ήταν επηρεασμένος από τις αρχές του διαφωτισμού, ήταν τελείως αντίθετη με την πολιτική του απόλυτου δεσποτισμού την οποία υποστήριζε ο Μέττερνιχ. Αυτό άλλωστε το νέο πνεύμα προσπάθησε να περάσει όταν έγραφε τα συντάγματα της Ιονίου Πολιτείας και οργάνωνε την παιδεία του νεοσύστατου κράτους, όπως μας πληροφορεί ο Ρώσος ιστορικός Gregori Ars (σ.3). Τα συντάγματα έγραφε στον Stein, θα παρείχαν στους λαούς δυνατότητα πολιτικής σταθερότητας, γιατί ενώ θα περιόριζαν τον δεσποτισμό, θα καθόριζαν τα νόμιμα δικαιώματα των ανθρώπων και έτσι θα προλάμβαναν την προσφυγή στην επανάσταση (σ.4).

Δυστυχώς όμως οι προσπάθειες του Καποδίστρια να ενισχύσει τα απελευθερωτικά εθνικά κινήματα της Ιταλίας με στόχο να δημιουργήσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για ευνοϊκή αντιμετώπιση του ελληνικού κινήματος, δεν καρποφόρησαν. Ύστερα από θυελλώδης συζητήσεις αποφασίστηκε τελικά να σταλούν αυστριακά στρατεύματα στο «Βασίλειο των Δυο Σικελιών» για να αποκαταστήσουν δήθεν την τάξη, καταπνίγοντας στο αίμα με πρωτοφανή βιαιότητα την επανάσταση που είχε ξεκινήσει με κύριο αίτημα την παροχή συνταγματικών ελευθεριών και δημοκρατικής διακυβέρνησης (σ.5). Ο Μέττερνιχ με αίσθημα υπερηφάνειας και ικανοποίησης για τις διπλωματικές του επιτυχίες έγραφε στην κόμισα Lieven: « Μέσα σε έξι εβδομάδες τελειώσαμε δυο πολέμους και καταπνίξαμε δυο επαναστάσεις. Ας ελπίσουμε ότι και η τρίτη, αυτή που ξέσπασε στην Ανατολή, δεν θα έχει καλύτερη τύχη (σ.6)». Από τους λόγους αυτούς γίνεται φανερό ποια τύχη θα είχε η ελληνική επανάσταση εάν ο Καποδίστριας με την διπλωματική του δεινότητα δεν κατάφερνε να πείσει τον Αυτοκράτορα της Ρωσία να τηρήσει ουδέτερη στάση, όπως θα δούμε στην συνέχεια.

Η ΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ

Το ήθος του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια

.

της Δημήτριας Φωκά

Το καλοκαίρι του 1829,όταν ο Καποδίστριας περιόδευε με τον Κολοκοτρώνη την Κορινθία θα διανυκτέρευε στον¨Αγιο Γεώργιο Νεμέας στο σπίτι του Δεσπότη. Ο παρακάτω διάλογος από το βιβλίο Ν.Δραγούμη. Ιστορικαί αναμνήσεις.εκδ.Ερμής 1973,τ.Α σελ 93-95.

-Πρέπει λοιπόν να φροντίσω, επανέλαβε μετα βραχείαν σιωπήν ο Καποδίστριας, να πληρωθώσιν όλα τα έξοδα .

-Ποία έξοδα; ηρώτησεν ο γέρων.

-Της τροφής μας,των αλόγων και καθεξής..

_Και ποιός Υπερεξοχώτατε πληρώνει τοιαύτα έξοδα; Ο δεσπότης μάλιστα είναι άνθρωπος αγαπών την καλήν βούκαν και θα έχει πολλά και καλά φαγητά να μας δώση!

Και αληθως ο μακαρίτης αρχιεπίσκοπος Κορίνθου Κύριλλος προγάστωρ(κοιλαράς) και πολύσαρκος υπέρ το μέτρον ήτο τρυφηλός ως άλλος καρδινάλιος,άμα δε και αδηφάγος ως ο Ραζής,περί ου έγραψε ποτέ το χαριέστατον τούτο επιτύμβιον ο Ρίζος Ραζής ο πηγαδόστομος,»των τραπεζών ο γλάρος,αφού τον κόσμον έφαγε,τον έφαγεν ο Χάρος»

-Δεν πληρώνετε εσείς,ανεφώνησεν οργίλος ο κυβερνήτης,και δια τούτο παραπονείται εξαιτίας σας ο λαός.

-και τι έχει να κάμη Υπερεξοχώτατε με το φαγητό του Δεσπότου;

Το Πρωτόκολλο της Aνεξαρτησίας (22 Iανουαρίου/3 Φεβρουαρίου 1830)

.

Ένα και πλέον χρόνο μετά τη ναυμαχία στο Ναβαρίνο κι ενώ η Oθωμανική Aυτοκρατορία είχε εμπλακεί σε ένα νέο πόλεμο με τη Pωσία, οι τρεις Mεγάλες Δυνάμεις συνέχιζαν να διαβουλεύονται σχετικά με τους όρους επίλυσης του ελληνικού ζητήματος. Oι περιοχές που θα περιλαμβάνονταν στο μελλοντικό ελληνικό κράτος και το καθεστώς του (αυτονομία ή ανεξαρτησία) υπήρξαν τα βασικά ζητήματα με τα οποία ασχολήθηκαν.

Aποτέλεσμα των διαβουλεύσεων αυτών υπήρξε μια σειρά από πρωτόκολλα που υπογράφτηκαν στο Λονδίνο από τα τέλη του 1828 έως τις αρχές του 1830, οπότε και η Oθωμανική Aυτοκρατορία υποχρεώθηκε κάτω από το βάρος της ήττας της στον πόλεμο με τη Ρωσία να αποδεχτεί τις αποφάσεις των Mεγάλων Δυνάμεων σχετικά με τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Aπό το Σεπτέμβριο του 1828 οι πρεσβευτές της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας διασκέπτονταν στον Πόρο με στόχο να καταλήξουν σε μια πρόταση προς τις κυβερνήσεις τους σχετικά με τα εδαφικά όρια του ελληνικού κράτους. Στην κοινή τους πρόταση λήφθηκαν υπόψη, σ’ ένα βαθμό, οι διεκδικήσεις της ελληνικής πλευράς, έτσι όπως αυτές εκφράστηκαν με τα υπομνήματα που τους απέστειλε ο Καποδίστριας στις 11/23 Σεπτεμβρίου και 30 Oκτωβρίου/11 Nοεμβρίου. Eισηγήθηκαν λοιπόν να περιληφθούν στην ελληνική επικράτεια οι περιοχές της Στερεάς Eλλάδας που βρίσκονταν νοτίως της γραμμής που συνέδεε τον Aμβρακικό κόλπο στα δυτικά και τον Παγασητικό στα ανατολικά.

Παρά τη γνωμάτευση αυτή κι ενώ η διάσκεψη στον Πόρο δεν είχε ολοκληρωθεί υπογράφτηκε στο Λονδίνο πρωτόκολλο μεταξύ του βρετανού υπουργού Εξωτερικών και των πρεσβευτών των άλλων δύο χωρών. Tο πρωτόκολλο αυτό (4/16 Nοεμβρίου 1828) άφηνε εκτός ελληνικής επικράτειας τη Στερεά Eλλάδα. Στα σύνορα του υπό διαμόρφωση ελληνικού κρατικού μορφώματος θα περιλαμβάνονταν μόνο η Πελοπόννησος και οι Κυκλάδες.

Ιωάννης Καποδίστριας «Το όνειρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας»

.

Η Κέρκυρα τότε κατέχεται από τους Βενετούς. Είναι η Δημοκρατία του Αγίου Μάρκου. Οι έμποροι της Βενετίας έχουν δημιουργήσει μια δήθεν δημοκρατία και κατέχουν την Κέρκυρα μέχρι ότου η πολιτεία τους διαλύθηκε και το νησί το καταλαμβάνουν οι Γάλλοι.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας μαζί με τον πατέρα του ξεκινάνε συνωμοτικές κινήσεις με σκοπό το διώξιμο των Γάλλων. Επωφελούνται από το γεγονός ότι την εποχή εκείνη οι Ρώσοι και οι Τούρκοι κηρύσσουν τον πόλεμο στη Γαλλία και Ρωσσοτουρκικός στόλος καταπλέει στη Κέρκυρα.

Οι Γάλλοι όμως αντιλαμβάνονται τις συνωμοτικές αυτές κινήσεις, συλλαμβάνουν πατέρα και γιο Καποδίστρια, τους καταδικάζουν σε θάνατο και τους βάζουν στη φυλακή. Όμως οι γάλλοι ηττώνται, ο Ρωσσοτουρκικός στόλος καταλαμβάνει το νησί και οι Καποδίστριες απελευθερώνονται. Μάλιστα ο Ιωάννης αναλαμβάνει αρχίατρος του Τουρκικού νοσοκομείου!

Ο Καποδίστριας συνεχίζει τις προσπάθειές του να απελευθερωθούν τα Επτάνησα και να δημιουργηθεί Βυζαντινό κράτος και αυτός να εκπροσωπήσει το Βυζαντινό Κράτος της Επτανήσου στη διεθνή σκηνή και να  πετύχει και τη απελευθέρωση της υπόλοιπης Ελλάδας. ΔΕΝ ΤΟ ΚΡΥΒΕΙ!

Όταν αργότερα τα Επτάνησα, η Κέρκυρα στην αρχή και τα υπόλοιπα μετά, κατάφεραν να αποκτήσουν μια στοιχειώδη ανεξαρτησία ο Σπύρος Θεοτόκης ορίστηκε σαν ηγεμόνας της Κέρκυρας, ο δε Καποδίστριας πήρε το τίτλο του αυτοκρατορικού επιτηρητή». Το δε πολίτευμα της Κέρκυρας αρχικά και των υπόλοιπων Επτανήσων αργότερα ονομάστηκε «Βυζαντινό Πολίτευμα».

Συμπεράσματα του διεπιστημονικού επετειακού συνεδρίου με θεματική «Ιωάννης Καποδίστριας και νεοελληνικό κράτος – Ελληνική και Ευρωπαϊκή διάσταση»

του Κυριάκου Κυριαζόπουλου
Επ. Καθηγητή του Εκκλησιαστικού Δικαίου
στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ.
Διευθυντή του Τομέα Ιστορίας,
Φιλοσοφίας και Κοινωνιολογίας
του Δικαίου της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ.
Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω

.

Το Διεπιστημονικό Επετειακό Συνέδριο με θεματική «ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ – ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ» διεξήχθη στο επίκεντρο (δηλ. τις παραμονές) της Επετείου των 200 χρόνων από τον Αγώνα της Παλιγγενεσίας (1821-2021), ήτοι στις 22 και 23 Μαρτίου 2021.

Λόγω covid-19, αυτό το Συνέδριο έλαβε χώρα μέσω zoom webinar και live streaming.

Κατά γενική ομολογία, το ίδιο Συνέδριο σημείωσε πλήρη επιτυχία και σε τούτο συμμετείχε μεγάλος αριθμός συνέδρων.

Τα εξής τρία (3) συμπεράσματα θα μπορούσαν να εξαχθούν από τους χαιρετισμούς, τις εισηγήσεις και τις συζητήσεις στο πλαίσιο του εν λόγω Συνεδρίου.

Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας είναι ο θεμελιωτής της ανεξαρτησίας της Ελλάδος. Αλλά η εγχώρια ολιγαρχία (μεγαλοκτηματίες και εφοπλιστές) και οι δυτικές δυνάμεις (Βρετανία, Γαλλία) δεν επιδοκίμαζαν την εσωτερική και την εξωτερική του πολιτική, όπως αποδεικνύεται από την κορύφωση της αποδοκιμασίας που έφθασε στη φυσική του εξόντωση. Αλλά επιδοκίμαζε εκείνες του Κοραή, ο οποίος πρότεινε την εξάρτηση της Χώρας μας από τις Χώρες του δυτικο-ευρωπαϊκού πολιτιστικού χώρου. Από τη Βαυαροκρατία και έκτοτε το επίσημο Ελληνικό Κράτος ακολουθεί τις σχετικές αντιλήψεις του Κοραή. Ως προς την πολιτική του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια άλλοι μπορούν να συμφωνούν και άλλοι να διαφωνούν.

Ο Προϋπολογισμός του Καποδίστρια και τα «Δάνεια της Αγγλίας» που ήταν δυσβάσταχτα

.

του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.

Ο δεύτερος Προϋπολογισμός της χώρας καταρτίσθηκε από τον Καποδίστρια περίπου έναν χρόνο μετά την έλευσή του στην Ελλάδα, τον Ιούλιο 1829. Ο Κυβερνήτης κατέστρωσε τρεις λογαριασμούς.

Ο ένας προς τους αντιπροσώπους των Δυνάμεων, οι οποίοι ήδη καιροφυλακτούσαν για να μπορούν να εισπράττουν τα οφειλόμενα από τα δάνεια που είχαν συναφθεί και σπαταληθεί αλόγιστα. Ο δεύτερος ήταν ο ισολογισμός των τακτικών και εκτάκτων εσόδων και εξόδων της χώρας από τότε που είχε αναλάβει ο ίδιος μέχρι τον Απρίλιο 1829.

Ο τρίτος λογαριασμός ήταν ο πραγματικός Προϋπολογισμός, ο οποίος ονομαζόταν «Υποθετικός λογαριασμός εσόδων και εξόδων της Επικρατείας» και αφορούσε την περίοδο Μάιος 1829-Απρίλιος 1830. Τα έσοδα εμφανίζονταν να ανέρχονται σε 31.589.705 γρόσια και τα ελλείμματα σε 12.598.014 γρόσια. Τα έσοδα από φορολογία εντός της χώρας δεν ξεπερνούσαν τα 13.000.000 γρόσια.

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΜΕ ΘΕΜΑΤΙΚΗ: «ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ – ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ»

Το διεπιστημονικό επετειακό συνέδριο με θεματική «Ιωάννης Καποδίστριας και Νεοελληνικό Κράτος – Ελληνική και Ευρωπαϊκή Διάσταση» θα πραγματοποιηθεί, τις παραμονές της Επετείου της Εθνικής Παλιγγενεσίας (1821 – 2021), δηλαδή τη Δευτέρα 22-3-2021 και την Τρίτη 23-3-2021, από τις 17.00΄ – 22.30 μ.μ. καθεμία από αυτές τις δύο ημέρες, μέσω zoom webinar και live streaming (από το site του Α.Π.Θ.), σύμφωνα με το πρόγραμμα του συνεδρίου.  

Ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας, ως γνωστόν, είναι ο θεμελιωτής της ανεξαρτησίας της Ελλάδος.  

Οι διοργανωτές του συγκεκριμένου συνεδρίου είναι ο Υποτομέας του Εκκλησιαστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. και το επιστημονικό ηλεκτρονικό περιοδικό του Α.Π.Θ. «International Journal of Law and Religion» (Διεθνές Περιοδικό του Δικαίου της Θρησκείας).  

Επισυνάπτεται το πρόγραμμα και η αφίσα του συνεδρίου. 

 

ZOOM WEBINAR LINK
https://authgr.zoom.us/j/92496930369?pwd=bzZZVGJMTG9LM21rNkFjRVRWTmxydz09

LIVE STREAMING LINK
https://www.auth.gr/video/28984

EMAIL ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Kapodistrias2021@gmail.com

Ένα ποίημα για τον Ιωάννη Καποδίστρια

Ευαγγελία Κ. Λάππα Μαθήτρια Β’ Λυκείου

Στον «άγιο» της πολιτικής Ιωάννη Καποδίστρια. Στον αγαπημένο κυβερνήτη όλων των Ελλήνων. Στο πρότυπο ηγέτη. Ένα μεγάλο ευχαριστώ για ότι έκανε για την Πατρίδα μας.

Χαίρε του γένους υψιπέτη
της Ελλάδας γνήσιε ηγέτη
μάχησες με θάρρος την Φραγκιά1
που ‘θέλε της μάνας2 τη σκλαβιά.

***

Το διάβημα Καποδίστρια κατά της Αγγλίας το 1831

αναδημοσίευση από τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
κείμενο του Ιωάννη Δ. Παπακωνσταντίνου

.

Στις 9 Ιουλίου 1831, ο Καποδίστριας απέστειλε στον Lord Palmerston, τότε Υπουργό Εξωτερικών και μετέπειτα πρωθυπουργό της Βρετανίας, ένα βαρυσήμαντο και πολυσέλιδο διάβημα,(σ.1) διά του οποίου εγκαλούσε την Αγγλία ευθαρσώς για συνέργεια “ξένων πρακτόρων” (Αγγλίας και Γαλλίας) με εντοπίους μνηστήρες της εξουσίας (Φαναριώτες, προεστώτες κ.ο.κ.), με σκοπό την ανατροπή της Ελληνικής Κυβερνήσεως δια “στασιώδους ῥαδιουργίας” πριν ολοκληρωθεί το εθνοαπελευθερωτικό έργο του Εθνάρχου.

Συγκεκριμένα, ο Καποδίστριας αρχίζει το διάβημά του με μία συνοπτική αναφορά στις προσχηματικές αιτιάσεις της “στασιώδους” αντιπολιτεύσεως (“ἀντιπολιτείας”) εναντίον του, περί δήθεν αυταρχικής και αντιλαϊκής (“δυσκοίνου” και “ἐπαχθοῦς”) διακυβερνήσεώς του, ως εξής:

“Μετ᾿ ἀνεκφράστου λύπης βλέπω ἐκ τῶν πρὸς τὸν Κ[ύριο] Δώκινς [E. Dawkins, Πρόσεδρο τῆς Αγγλίας ἐν Ἑλλάδι] τελευταίων ὁδηγημάτων τῆς ὑμετέρας ᾽Εξοχότητος τὰ ὁποῖα ἰδιοπίστως μοι προσεκοίνωσεν, ὅτι κλίνετε νὰ πιστεύσετε ὅτι ὁ ἐπικρεμάμενος σήμερον εἰς τὴν Ἑλλάδα κίνδυνος προέκυψε κατὰ μέγα μέρος ἐκ τοῦ πολιτεύματος τῆς ἐνεστώσης κυβερνήσεως, χρωματισθέντος, ὡς φαίνεται, πρὸς ὑμᾶς δυσμορφώτατα. Εἶναι, λέγουσι, τὸ πολίτευμα τοῦτο δύσκοινον καὶ πρὸς τὸν λαὸν ἐπαχθές· οἱ ξένοι εἰσβάλλουσιν εἰς ὅλα τὰ ὑπουργήματα· ἡ κατασκοπεία [μυστικὴ ἀστυνόμευσις] εἶναι τὸ κύριον τῆς διοικήσεως ἐλατήριον.

Ἀγνοῶν ἐγὼ ἐπὶ τίνων πραγμάτων στηρίζουσιν οἱ κατήγοροι τὰς κατηγορίας ταύτας, ἐζήτησα μὲν παρὰ τοῦ Κ. Δώκινς διασαφήσεις, ἀλλὰ καὶ ἐξ ὅσων μοι ἔδωκε, δὲν ἔμαθόν τι νεώτερον. Ὅθεν ἔρχομαι ἐπὶ τὰ ἐπόμενα.”

Στη συνέχεια, ο Καποδίστριας προσδιορίζει με παρρησία ποιοί είναι οι πρωτεργάτες της εξυφαινομένης συνομωσίας: Φαναριώτες, πρόκριτοι (κοτσαμπάσηδες και πλοιοκτήτες), πρώην αξιωματούχοι ή υπηρέτες “τοῦ ἐκπνεύσαντος Αλῆ Πασᾶ τῶν Ἰωαννίνων”, άπαντες ιδιοτελώς κινούμενοι, όπως επίσης και ξενοσπουδαγμένοι ημιμαθείς νέοι, που ως (δήθεν) δημοκρατικοί και «φιλελεύθεροι» (σ.2) ήσαν “μέλη τῶν ἐν Γαλλίᾳ καὶ Γερμανίᾳ κρυπτῶν ἑταιριῶν”. Δηλαδή όλοι εκείνοι που οδήγησαν την Ελλάδα εμφυλιακώς στην καταστροφή το 1824-1827 και εν τέλει στο “χεῖλος τοῦ τάφου” το 1827. Ακόμη χειρότερα, ο Καποδίστριας υπαινίσσεται ότι πολλοί εξ αυτών ετέλεσαν αντεθνικές πράξεις, δεδομένου ότι ἐν καιρῷ πολέμου (σ.3) απεπειράθησαν να υπονομεύσουν, κατά συρροήν και κατ’ εξακολούθησιν, την διαπραγματευτική θέση της εμπολέμου Ελλάδος έναντι των Μεγάλων Δυνάμεων, διά προσωπικών παραστάσεών τους ενώπιον των Προσέδρων και εκπροσώπων των Προστατίδων Δυνάμεων στην Ελλάδα και διά σωρείας πολιτικώς συκοφαντικών και αντεθνικώς υπονομευτικών “αναφορών” τους σε υπουργούς ξένων κυβερνήσεων, καταχωρισθέντων στα “γραμματοφυλάκια τῶν ὑπουργῶν τῶν συμμάχων Αυλῶν”, ως εξής:

Υπόμνημα Καποδίστρια περί της τύχης της Ελλάδος και οι σχετικές σημειώσεις του Μαυροκορδάτου

.

γράφουν ο Ιωάννης Καποδίστριας
και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

Το διαγγελματικό Υπόμνημα1 του Ιωάννου Καποδίστρια με ημερομηνία 17 Ιουλίου 1821—μετά 19 σχετικών σημειώσεων-παρατηρήσεων του Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου, σημειουμένων διά γραμμάτων του αλφαβήτου (α-σ)—παρατίθεται παρακάτω άνευ σχολίων (εκτός από λίγες διασαφηνίσεις εντός αγκυλών στο κείμενο), με απόδοση του κειμένου2 στο ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΟ3 προς αναγνωστική διευκόλυνση φιλιστόρων αναγνωστών. Η μείζων ιστορική και εθνική σημασία του Υπομνήματος αναλύεται στο προηγούμενο άρθρο (από 13 Δεκεμβρίου 2020) στα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας, με τίτλο«Διάγγελμα Καποδίστρια το 1821: Η αρχή του τέλους της Φιλικής Εταιρείας».

——– ΕΝΑΡΞΗ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ——–

Η θέσις της Ρωσσίας δεν είναι πλέον άγνωστος, ούτε εις την Πόρταν, ούτε εις τας Ευρωπαϊκάς δυνάμεις. Ή οι Τούρκοι έχουν την θέλησιν και την δύναμιν του να παύσουν να είναι Τούρκοι και επομένως θέλουν δεχθή και βάλει εις πράξιν ειλικρινώς τας προτάσεις μας, και τότε αι με αυτούς σχέσεις μας θέλουν είναι ευσυμβίβαστοι με τα προς τους Χριστιανούς καθήκοντα χρέη μας, και θέλουν δυνηθή να στερεωθούν καλύτερα, παρά ότι εστερεώθησαν διά της συνθήκης του Βουκουρεστίου, ή το πράγμα είναι διαφορετικόν· και τότε δεν ημπορούμεν, αλλ’ ούτε χρεωστούμεν να έχωμεν καμμίαν σχέσιν φιλίας με την Πόρταν. Αν υποτεθή το δεύτερον, αι συμμαχικαί δυνάμεις έχουν να ιδούν αν ταις συμφέρη ν’ αφήσουν εις μόνην την Ρωσσίαν την φροντίδα να ειρηνεύση την Ανατολήν, ή να συναγωνισθούν με αυτήν, διά να επιτύχουν τον αυτόν σκοπόν και να ελευθερώσουν, ίσως διά πάντα, την Ευρώπην από την μουσουλμανικήν θεοβλάβειαν και βαρβαρότητα.

Καποδίστριας: «Οι Τούρκοι καταλαβαίνουν μόνο τήν γλώσσα τής βίας, όχι τής διπλωματίας»

.

γράφει ο Ιωάννης Παπακωνσταντίνου

Σύμφωνα με τόν Καποδίστρια, οι Έλληνες θα κατόρθωναν να απελευθερωθούν από τόν Οθωμανικό ζυγό και παράλληλα να προασπίσουν τήν απελευθερωθείσα Ελληνική Επικράτεια, μόνον “διὰ τῆς δυνάμεως τῶν ὅπλων” και όχι διά “διαπραγματεύσεων” ή διά διπλωματίας κατευνασμού τών Τούρκων.

Αυτήν τήν πάγια άποψή του, ο Καποδίστριας τήν διετύπωσε ρητώς ενώπιον τού Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄ τόν Αύγουστο 1821  (προφορικά) και μετέπειτα ενώπιον τού Τσάρου Νικολάου Α΄ τόν Δεκέμβριο 1826 (γραπτά), προετοιμάζοντας τό διπλωματικό έδαφος για τίς πολλαπλές πολεμικές επεμβάσεις τών Μεγάλων Δυνάμεων τό 1827-1829 υπέρ τών Ελλήνων στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας. Ενδεικτικά, στο από 12 Δεκεμβρίου 1826 ιστορικό υπόμνημα-παρέμβασή του προς τόν Τσάρο Νικόλαο Α΄, ο Καποδίστριας εισηγείτο μεταξύ άλλων τά εξής:¹ 

“Tὸ νὰ ἐλπίζωμεν ὅτι δυνάμεθα νὰ παρωθήσωμεν διὰ διαπραγματεύσεων τοὺς Τούρκους νὰ συμπεριφέρονται κατὰ ἕναν  ἀνθρώπινο καὶ λογικὸ τρόπο, σημαίνει ὅτι περιφρονοῦμεν τὴν ἐμπειρίαν αἰώνων καὶ ὰγνοοῦμεν τὴν δικήν μας ἐμπειρίαν.  Ἐπομένως μόνον διὰ τῆς δυνάμεως τῶν ὅπλων θὰ δυνηθῶμεν, ἐὰν ὑφίστανται ἀκόμη περιθώρια χρόνου, νὰ φέρωμεν τὴν ειρήνην εἰς τὴν Ἀνατολικήν Μεσόγειον καὶ τὴν Δυτικὴν Ασίαν [Λεβάντες] χωρὶς νὰ παρακινδυνεύσωμεν τὴν γενικὴν συμμαχίαν [τῶν Μεγάλων Δυνάμεων].”

Ιωάννης Καποδίστριας: «Η γεωπολιτική της νίκης»

.

Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος Κυβερνήτης της ελεύθερης Ελλάδας. Η επέτειος του δραματικού αυτού γεγονότος μάς δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε το σπουδαίο έργο και τα ιδανικά του Καποδίστρια.

Από τον Ιανουάριο του 1828 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1831, δηλαδή μέσα σε τριάμισυ χρόνια, ο Κερκυραίος διπλωμάτης κατόρθωσε να ανα-γεννήσει κυριολεκτικά την Ελλάδα. Ίδρυσε κράτος εκ του μηδενός, δημιούργησε στρατό, οριστικοποίησε τα σύνορα, ίδρυσε σχολεία και δικαστήρια.

Την πολιτική και τις αξίες που ακολούθησε μπορούμε κάλλιστα να χαρακτηρίσουμε ως τη «Γεωπολιτική της Νίκης».

Ο Καποδίστριας ήταν οπαδός της πολυδιάστατης διπλωματίας και απέρριπτε τη μονοδιάστατη σύνδεση του κράτους με μία μόνο Δύναμη. Αν και διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, απέρριψε την πρόταση κάποιων αγωνιστών να υπογράψει η Ελλάς την Πράξη Υποταγής στη Ρωσία. Αντιθέτως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος το 1825 ζήτησε από εξέχοντες πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες της Επαναστάσεως να υπογράψουν την Πράξη μονομερούς υποταγής στην Αγγλία. Με την πολυδιάστατη διπλωματία του ο Καποδίστριας επέτυχε να διευρύνει τα σύνορα του μικρού κράτους. Ενώ οι Τρεις Δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, καθόρισαν αρχικά τα σύνορα στον Αχελώο και στον Σπερχειό, ο Κυβερνήτης τους έπεισε να δεχθούν τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού.

Ο Καποδίστριας περί των σπουδών των νέων στο εξωτερικό!

.

Στο επετειακό ακαδημαϊκό έτος 2020-2021, στη Διακοσιετηρίδα του Αγώνα της Παλιγγενεσίας, είναι ωφέλιμο για τη φοιτητιώσα νεολαία μας να αναλογισθούμε την περί Παιδείας παρακαταθήκη του Εθνάρχου Καποδίστρια, ειδικά μάλιστα όσον αφορά στις σπουδές στο εξωτερικό.

Αγωνιζόμενος ο Καποδίστριας για μια «σωτηριώδη Ἰδιογενὴ Παιδαγωγία» –με βάση τη διαχρονική ελληνική γλώσσα, την παγκοσμίως διαλάμπουσα Κλασική Γραμματεία και τις ακατάλυτες πολιτισμικές αξίες του ιστορικού μας Γένους– χαρακτήριζε την πρώιμη μετανάστευση Ελλήνων για σπουδές στο εξωτερικό ως «ὄνειδος» για την Ελλάδα.

Ειδικότερα, ο Καποδίστριας θεωρούσε ότι οι πρωΐμως ξενιτεμένοι νέοι της Ελλάδος διατρέχουν τον κίνδυνο πολιτισμικής αλλοτρίωσης και εθνικής απομείωσής τους, όπως έγραφε στον Μουστοξύδη (1827):

«Τὰ παιδία μας, οὕτως ἐκεῖ σε κείμενα [σε ξένους τόπους], κινδυνεύουσιν νὰ ἐκστραφῶσι [εκτραπούν] τῆς οἰκείας φύσεως, χάνοντα βαθμηδόν καὶ τὴν αἴσθησιν τῶν θρησκευτικῶν χρεῶν των καὶ τὴν χρῆσιν τῆς γλώσσης των, καὶ τὴν μνήμην τῶν ἐφεσίων καὶ ἰδιογενῶν ἠθῶν.

Ἀποσπασμένα πρωΐμως ἀπὸ τὴν ὄντως πατρίδα, ἆρὰγε δὲν θέλουσιν αναπλάσῃ ἐν ἑαυτοῖς πατρίδα τινὰ ἰδανικήν, κατὰ τὸν τύπον τοῦ τόπου ἐν ᾧ ἤρχισαν πρῶτον νὰ σκέπτωνται; Ἀνδρωθέντες δέ, ἐπιστρέψουσιν ἆρα εἰς τὰς πατρίους αὐτῶν ἑστίας; Καὶ ἐπιστρέψαντες, ἔσονται ἆρα πολῖται ὠφέλιμοι;»