Η ανταρσία του «ΒΕΛΟΥΣ» της 25 Μαΐου 1973 και μία παραμελημένη παράμετρός της.

Το «Κίνημα του Ναυτικού», που σύμφωνα με τις μαρτυρίες των πρωτεργατών του προετοιμαζόταν από τις πρώτες ημέρες μετά την 21η Απριλίου του 1967, ακυρώθηκε με μία μοιραία απόφαση της 22ας Μαΐου του 1973. Οι συλλήψεις των στελεχών του άρχισαν την επομένη, 23η Μαΐου, ημέρα που, σύμφωνα προς τους σχεδιασμούς των πρωτεργατών του, θα αποκλειόταν το λιμάνι του Πειραιά, θα καταλαμβανόταν η νήσος Σύρος και από εκεί θα γινόταν πρόσκληση προς τους πολιτικούς όλων των κομμάτων να σχηματίσουν πολιτική Εθνική κυβέρνηση.

Ένα από τα πλέον δραστήρια στελέχη της τελευταίας φάσεως του κινήματος, ο κυβερνήτης του Αντιτορπιλικού «ΒΕΛΟΣ» Αντιπλοίαρχος Νικόλαος Παππάς, πληροφορήθηκε την αποκάλυψη του εν πλω, κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του από τις 18 Μαΐου 1973 στη Νατοϊκή άσκηση «DETERRENT FORCE».

Ο Αντιπλοίαρχος Παππάς, εγκατέλειψε το σχηματισμό του και κατέπλευσε στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, σαν σήμερα, στις 25 Μαΐου 1973. Εκεί, μαζί με έξι σημαιοφόρους, είκοσι τρεις υπαξιωματικούς και ένα ναυτοδίοπο, ζήτησε πολιτικό άσυλο από την Ιταλική κυβέρνηση το οποίο και του παρεσχέθη.

Στις 26 Μαΐου, την επομένη της ανταρσίας, οι στασιαστές αποβιβάστηκαν στο Φιουμιτσίνο και το «ΒΕΛΟΣ» πήρε διαταγή από το καθεστώς να καταπλεύσει στη Γένοβα. Εκεί εξήντα – πέντε αξιωματικοί και υπαξιωματικοί που είχαν έρθει αεροπορικώς από την Αθήνα αντικατέστησαν τους τριάντα – ένα στασιαστές και το πλοίο επανήλθε σε υπηρεσία στις 27 Μαΐου, εντασσόμενο εκ νέου σε Νατοϊκή άσκηση.

Αυτό είναι με λίγα λόγια το χρονικό της ανταρσίας του «ΒΕΛΟΥΣ», μία ιστορία που θεωρήθηκε ως μία επιτυχημένη πράξη αντιστάσεως κατά του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967, εντός του αποτυχημένου «Κινήματος του Ναυτικού». Ως λόγος της υποτιθέμενης επιτυχίας της, προβάλεται ο σάλος που προεκλήθη στο εξωτερικό σχετικά με τη μη – πίστη του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδος προς την ηγεσία του καθεστώτος και ο εξ αυτού κλονισμός του στους διεθνείς οργανισμούς που συμμετείχε η Ελλάδα εκείνη την εποχή.

Υπάρχει μία παράμετρος στην ανταρσία του «ΒΕΛΟΥΣ», που θα επιχειρήσω να καταδείξω με ένα σύγχρονο υποθετικό παράδειγμα: Υποθέστε πως ένας αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, ας πούμε κυβερνήτης Υποβρυχίου, αποφασίζει πως δεν δύναται πλέον να υπηρετεί το υπάρχον καθεστώς σε συνθήκες κοινοβουλευτικού πραξικοπήματος, έπειτα από την καταστολή του Συντάγματος το 2010. Πιστός στον όρκο του προς το Σύνταγμα και τους νόμους, ο εν λόγω αξιωματικός, μυεί το πλήρωμά του στα δημοκρατικά του ιδεώδη και κατά τη διάρκεια διατεταγμένης περιπολίας στο Βόρειο Αιγαίο σταματά να υπακούει στις διαταγές του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και χαράσει πορεία προς τη Μάλτα.

Από την εγκατάλειψη της περιπολίας στο Βόρειο Αιγαίο, εώς την αντικατάσταση του κυβερνήτη του υποβρυχίου και την επαναφορά του σκάφους σε ενεργό υπηρεσία, περνούν δύο ημέρες και κατά τη διάρκεια αυτών των δύο ημερών εκδηλώνεται επίθεση της τουρκίας κατά της Ελλάδος, κατά το πρότυπο εξαγωγής κρίσεων της γειτονικής μας χώρας.

Υπάρχει ένα επιχειρησιακής φύσεως ερώτημα που παραμένει αναπάντητο: Η στέρηση από το Πολεμικό Ναυτικό μίας πολύτιμης μονάδος του,σε αυτή και σε κάθε περίπτωση και στο όνομα των δημοκρατικών ιδεωδών του κυβερνήτη της και μέρους του πληρώματός της, θα εξισωνόταν από τη διεθνή κατακραυγή εναντίον του καθεστώτος που θα προκαλούσε η υποθετική ανταρσία ενός αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού;

.

Πετροβούβαλος/Αβέρωφ

Φωτογραφία: Το αντιτορπιλικό «Βέλος» μετά την ανταρσία, στις 25 Μαΐου 1973 (Αρχείο Κωνσταντίνου Ματαράγκα, πλοιάρχου Π.Ν. ε.α, από το enet.gr