Ο εκρηκτικός Αύγουστος της ΠΕΑΝ

.

Γράφει η Τέτη Σώλου

Αμέσως μόλις άρχισε η γερμανική κατοχή της Ελλάδας οργανώθηκε η Αντίσταση ενάντια στους κατακτητές, στους ντόπιους συνεργάτες τους, στις φασιστοειδείς οργανώσεις και στην κυβέρνηση δωσίλογων του Τσολάκογλου.

Η Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων ήταν αντιστασιακή οργάνωση, αστικοδημοκρατική, μεγαλοϊδεατική και αντικομμουνιστική. Πολιτικός αρχηγός της ήταν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, χωρίς όμως να έχει σχέση με τα οργανωτικά της. Ιδρύθηκε στην Αθήνα, τον Οκτώβριο του 1941 από τον Κώστα Περρίκο, υποσμηναγό της Πολεμικής Αεροπορίας, φλογερό αγωνιστή και πατριώτη και άνθρωπο με υψηλές αρχές.

Τα άλλα ιδρυτικά στελέχη της ΠΕΑΝ ήταν:

ο Θάνος Σκούρας, γόνος της πλούσιας οικογένειας που είχε τους κινηματογράφους και την Σκούρας Φιλμς

ο Διονύσης Παπαβασιλόπουλος, στην επιχείρησή του με εισαγωγές αυτοκινήτων εργάστηκε ο Περρίκος μετά την απόταξή του

ο Γιάννης Κατεβάτης, δικηγόρος της επιχείρησης του Παπαβασιλόπουλου

και ο Γιώργος Αλεξιάδης, δικηγόρος της Εθνικής Τράπεζας.

Η οργάνωση απέκτησε δημοτικότητα στη μορφωμένη νεολαία των αστικών περιοχών. Τα μέλη της δεν ξεπέρασαν τα 400. Μπορεί ο πολιτικός αρχηγός τους, ο Κανελλόπουλος, αργότερα να έγινε ο ηθικός αυτουργός του κολαστηρίου της Μακρονήσου και να το αποκάλεσε Παρθενώνα, ωστόσο κανείς δεν αρνείται ότι οι νέοι της ΠΕΑΝ ήταν πατριώτες.

Οι βαθιές ιδεολογικές διαφορές έκαναν τις σχέσεις με το ΕΑΜ ψυχρές, κάποτε κι εχθρικές. Το ΕΑΜ δεν έπαψε ποτέ να βλέπει με δυσπιστία την ΠΕΑΝ. Ωστόσο κοινός τόπος για όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις ήταν ότι εχθροί δεν είναι μόνον οι κατακτητές, αλλά και οι ντόπιοι συνεργάτες τους, οι δωσιλογικές οργανώσεις και η συμμορία του Τσολάκογλου. Ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει και θα συνεχίζεται μέχρι την τελική νίκη, την Απελευθέρωση.
Η ΠΕΑΝ ήταν υπέρ ενός ενιαίου μετώπου που θα απάρτιζαν όλες οι πατριωτικές δυνάμεις ασχέτως πολιτικής τοποθέτησης.

Ανακοίνωση της ΠΕΑΝ στην παράνομη εφημερίδα Δόξα.

Σκοπός της ΠΕΑΝ ήταν να κρατήσει ψηλά το ηθικό και το αγωνιστικό φρόνημα του λαού και να δημιουργεί εμπόδια και ανασφάλεια στον κατακτητή με διανομή παράνομων εντύπων, ρίψη προκηρύξεων, τοιχοκόλληση, αναγραφή συνθημάτων και με δολιοφθορές.
Ψυχή της ήταν ο ιδρυτής της Κώστας Περρίκος. Καθόριζε τους στόχους, οργάνωνε τις επιχειρήσεις, έβρισκε τα μέσα και τους τρόπους. «Ήταν μαχητής. Ήταν στρατιώτης, δεν ήταν συνωμότης», όπως είπαν οι σύντροφοί του γι’ αυτόν.
Από τον Απρίλη του 1942 η ΠΕΑΝ τύπωνε παράνομα την αντιστασιακή εφημερίδα Δόξα. Ο Περρίκος ίδρυσε τον Ουλαμό Καταστροφών που είχε κύριο στόχο τις προδοτικές οργανώσεις.

Το σήμα της ΠΕΑΝ και τεύχη της παράνομης εφημερίδας Δόξα.

Ο μηχανικός Παπαδόπουλος, που έκανε έργα οδοποιίας και εκβραχισμούς για τους γερμανούς, εφοδίασε την ΠΕΑΝ με 70 οκάδες δυναμίτη, επικρουστήρες και φιτίλια.

Στις 15 Αυγούστου του 1942 ο Ουλαμός Καταστροφών πήρε το βάπτισμα του πυρός. Κατάφερε το πρώτο χτύπημα στην οδό Πατησίων και Βασιλέως Ηρακλείου, δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Έβαλε βόμβα σε μία γερμανική υγειονομική υπηρεσία που στεγαζόταν στο ημιυπόγειο του επιταγμένου μεγάρου Ιωσηφόγλου. Η απειρία των μελών του Ουλαμού παραλίγο να τους στοιχίσει τη ζωή. Έβαλαν κοντό φιτίλι στη βόμβα και λίγο έλειψε να εκραγεί στα χέρια τους. Τελευταία στιγμή πρόλαβαν και την πέταξαν στο υπόγειο του μεγάρου. Καταστράφηκε υγειονομικό υλικό που θα πήγαινε στον Ρόμελ.

Μια εβδομάδα αργότερα έγινε το δεύτερο χτύπημα. Είχε στόχο τη φιλοναζιστική ΟΕΔΕ (Οργάνωσις Εθνικοσοσιαλιστικών Δυνάμεων Ελλάδος), που στεγαζόταν σ’ ένα παλιό διώροφο στην οδό Κατακουζηνού 7, μεταξύ Κάνιγγος και Θεμιστοκλέους. Δεν ξανάγινε λόγος για την ΟΕΔΕ έκτοτε.

Τα δύο χτυπήματα είχαν βέβαια τη σπουδαιότητά τους, αλλά δεν έγιναν τόσο γνωστά ώστε να ανυψώσουν το πεσμένο ηθικό των Ελλήνων.

Αθήνα 1941-1942

Μετά τον σκληρό χειμώνα του 1941-1942 η Αθήνα μοιάζει ετοιμοθάνατη και ο κατακτητής φαίνεται σαν να έχει νικήσει. Ο κατακτητής δεν είναι ο μόνος εχθρός. Οι ντόπιοι συνεργάτες του καταδυναστεύουν. Οι ελεεινοί μαυραγορίτες θησαυρίζουν άτιμα από την πείνα και τη ανάγκη των ανθρώπων πουλώντας νοθευμένα είδη πρώτης ανάγκης με αντάλλαγμα ολόκληρες περιουσίες Η δυστυχία απλώνεται στους δρόμους, στις σκηνές της καθημερινής ζωής, στα αποστεωμένα πρόσωπα των παιδιών που είναι μόνο μάτια. Η εξαθλίωση, η πείνα και ο θάνατος είναι καθημερινά φαινόμενα. Άνθρωποι εξαντλημένοι από την πείνα πέφτουν νεκροί στα πεζοδρόμια.

Τι μπορεί ν’ αναπτερώσει το ηθικό ενός λαού που δοκιμάζεται τόσο σκληρά;
Ένα δυνατό χτύπημα στον εχθρό. Ένα σαμποτάζ που θα γίνει μέρα μεσημέρι μέσα στην καρδιά της Αθήνας, Πατησίων και Γλάδστωνος γωνία, δυο βήματα από την Ομόνοια.
Ένα χτύπημα με στόχο τη φασιστική και προδοτική ΕΣΠΟ.
Θα πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο, λίγες εβδομάδες μετά το χτύπημα στην ΟΕΔΕ. Θα το σχεδιάσει και θα το οργανώσει ο Περρίκος και θα το εκτελέσει ο Ουλαμός Καταστροφών της ΠΕΑΝ. Θα είναι το μεγαλύτερο σαμποτάζ που έγινε μέχρι τότε στην κατεχόμενη Ευρώπη και θα κάνει τα ραδιόφωνα του Λονδίνου, του Καΐρου και της Μόσχας να το εξυμνούν.

Η σημαία και η σφραγίδα της ΠΕΑΝ, το σήμα της ΠΕΑΝ, οι εφημερίδες Δόξα, καθώς και οι δύο φωτογραφίες της Αθήνας 1941-1942 είναι εκθέματα του Τόπου Μνήμης της ΠΕΑΝ (Φιλαρέτου 108, Καλλιθέα). Ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία και για την παραχώρηση της άδειας χρήσης τους.

Πηγή: Hellas Special

.