Η υποψηφιότητα της ελληνικής για επίσημη γλώσσα των Η.Π.Α. μύθος ή πραγματικότητα;

αναδημοσίευση από τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
άρθρο του Βασίλη Σ. Ε. Τσίχλη

.

Ήμουν στην πρώτη γυμνασίου όταν ένας καθηγητής είπε στην τάξη ότι για μια μόλις ψήφο η ελληνική δεν έγινε η επίσημη γλώσσα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ακόμη θυμάμαι πόσο εντυπωσιάστηκα: για μία μόνη ψήφο η αγγλική κατέληξε να κυριαρχήσει στον κόσμο αντί της ελληνικής! Ατυχία! Προβληματίστηκα όμως, στο εξής: πόσοι Αμερικανοί τον καιρό εκείνο μιλούσαν την ελληνική; ίσως μερικές δεκάδες λόγιοι, άντε και μερικοί Έλληνες μετανάστες. Πώς θα μπορούσαν, λοιπόν, να συνεννοούνται και να συντάσσουν τους νόμους τους στην ελληνική; Σε κάθε περίπτωση, η πληροφορία ήταν τόσο ισχυρή ώστε ήθελα να την πιστέψω, όχι να τη σκεφτώ.

Ήμουν στο πρώτο έτος της Σχολής (στην Αγγλία) όταν ένας καθηγητής είπε στη διάλεξη ότι για μια μόλις ψήφο η γερμανική δεν έγινε η επίσημη γλώσσα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ακόμη θυμάμαι το σοκ το οποίο υπέστην. Αυτή τη φορά αναγκάστηκα να σκεφτώ και αναγκάστηκα να παραδεχθώ στον εαυτό μου (παρά την απίστευτη πικρία μου) ότι η γερμανική είχε περισσότερες πιθανότητες από την ελληνική. Στις επαναστατημένες πολιτείες ζούσαν πολλοί Γερμανοί, σε μερικές περιοχές μάλιστα τόσοι πολλοί ώστε δεν χρειαζόταν να μάθουν την αγγλική. Για περισσότερο από έναν αιώνα οι Γερμανοί διατήρησαν την ταυτότητά τους αλλά αναγκάστηκαν να αφομοιωθούν πλήρως κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω του φόβου που προκαλούσαν στους Αμερικανούς οι Γερμανοί. Επομένως, η υποψηφιότητα της ελληνικής απομακρύνθηκε (φευ!) από τον ορίζοντά μου. Να σημειωθεί πάντως ότι όσους Αμερικανούς ή Βρετανούς ρώτησα, πολλοί γνώριζαν την εκδοχή με τη γερμανική αλλά κανείς αυτή με την ελληνική.

Η κυκλοφορία δύο παρομοίων εκδοχών για δύο γλώσσες τις οποίες δεν μιλούσε η πλειονότητα των Αμερικανών, οδηγεί στην υπόνοια ότι αμφότερες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Έχει λοιπόν ενδιαφέρον, να δούμε τι πραγματικά συνέβη.

Κατά τη διάρκεια της αμερικανικής επαναστάσεως υπήρξαν αρκετοί οι οποίοι ζητούσαν να μην υιοθετηθεί ως επίσημη γλώσσα η αγγλική προκειμένου να διακοπεί κάθε δεσμός με τη μητρόπολη. Ως επίσημη γλώσσα προέκριναν την ελληνική, λατινική ή εβραϊκή (επειδή σχετίζονταν με την Αγία Γραφή) αλλά και διάφορες άλλες. Τελικά καμία παρόμοια πρόταση δεν έγινε δεκτή και έως σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν διαθέτουν επίσημη γλώσσα.

Το 1794 μια επιτροπή Γερμανών μεταναστών αιτήθηκε προς τη Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών τη μετάφραση μερικών νόμων από την αγγλική στη γερμανική προκειμένου αυτοί να γίνονται κατανοητοί από την πολυπληθή γερμανική κοινότητα. Η αίτηση απορρίφθηκε με μια ψήφο διαφορά, ήτοι 42 ναι και 41 όχι. Αυτή είναι η αλήθεια επί της οποίας δημιουργήθηκε ο ανωτέρω θρύλος.

Ήδη το 1847 δημοσιεύθηκε η φήμη ότι η γερμανική προτάθηκε για επίσημη γλώσσα των Ηνωμένων Πολιτειών και η πρόταση απορρίφθηκε για μια μόλις ψήφο. Για την ακρίβεια, η πρόταση ισοψήφησε και την καθοριστική ψήφο έριξε ο πρώτος Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Φρειδερίκος Muhlenberg (1750-1801), ο ίδιος γερμανικής καταγωγής. Στην πραγματικότητα, ο Muhlenberg απουσίαζε από τη συγκεκριμένη ψηφοφορία. Το παράδοξο σε όλη την υπόθεση είναι ότι η φήμη αυτή διαδόθηκε υπερβολικά και εξακολουθεί να θεωρείται αληθινή ακόμη και από μορφωμένους ανθρώπους.

Πως αντικαταστάθηκε η ελληνική από τη γερμανική στη φήμη αυτή, δεν μπόρεσα να το εντοπίσω. Το πιθανότερο είναι ότι κάποιος Έλληνας μπέρδεψε τη φήμη με την πρόταση να θεσμοθετηθεί ως επίσημη γλώσσα κάποια από αυτές της Αγίας Γραφής, εξ ου και στον θρύλο η ελληνική αντικατέστησε τη γερμανική.