Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος (Κωνσταντινούπολη 1791 – Αίγινα 1865)

Ἀπὸ τὶς σημαντικότερες πολιτικὲς προσωπικότητες τῆς Ἐπανάστασης. Γιὸς τοῦ λόγιου ἀξιωματούχου στὶς παραδουνάβιες Ἡγεμονίες Νικολάου Μαυροκορδάτου ἀπέκτησε ἐπιμελημένη μόρφωση κατάλληλη γιὰ νὰ ἀναλάβει δημόσια ἀξιώματα. Ἔφτασε στὸ Μεσολόγγι τὸν Ἰούλιο τοῦ 1821 συνοδευόμενος ἀπὸ ὁμογενεῖς καὶ φιλέλληνες μὲ στόχο τὴν ἐπέκταση τῆς Ἐπανάστασης, τὴν ὀργάνωση καὶ πολιτικὴ ἐνοποίηση τῶν ἐξεγερμένων τόπων καὶ τὴ συγκέντρωση τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας στὸ πλαίσιο μιᾶς «Ἐθνικῆς Διοίκησης».

Συνέβαλε στὴ συγκρότηση τοπικοῦ πολιτεύματος στὴ Δυτικὴ Ἑλλάδα καὶ στὴ σύγκληση τῆς Α´ Ἐθνοσυνέλευσης. Ἀναδείχθηκε πρόεδρός της καὶ πρόεδρος τῆς ἐπιτροπῆς ποὺ συνέταξε τὸ προσωρινὸ πολίτευμα τῆς Ἑλλάδας. Οἱ πολιτικὲς ἀρχὲς ποὺ ὑπαγορεύονται σ᾿ αὐτὸ φανερώνουν τοὺς σαφεῖς ἰδεολογικοὺς καὶ πολιτικούς του προσανατολισμοὺς ποὺ εἶναι διαποτισμένοι ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ φιλελευθερισμοῦ.

Δραστηριοποιήθηκε καὶ στρατιωτικά, ὅπου βαρύνεται μὲν μὲ τὴν καταστροφὴ στὸ Πέτα (4 Ἰουλ. 1822), ἀλλὰ εἶναι κι αὐτὸς ποὺ πρωτοστάτησε στὴν ὀργάνωση τῆς ἄμυνας τοῦ Μεσολογγίου ποὺ ἀποδείχθηκε σωτήρια κατὰ τὴν πρώτη πολιορκία τῆς πόλης.

Υἱοθέτησε μία σταθερὰ ἀγγλόφιλη πολιτική, γιατί πίστευε ὅτι ἡ Ἀγγλία καὶ λόγω τῶν συμφερόντων της στὴν Ἀνατολὴ ἦταν ἡ μόνη δύναμη, ποὺ μποροῦσε νὰ ἀντιταχθεῖ στὰ ἐπεκτατικὰ σχέδια τῆς Ρωσίας καὶ ἐπειδὴ θεωροῦσε ὅτι ἀντιπροσώπευε πρότυπο πολιτικῆς, οἰκονομικῆς καὶ κοινωνικῆς ὀργάνωσης.

Μὲ τὴν ἰδιότητά του ὡς ἀρχηγοῦ τοῦ «ἀγγλικοῦ κόμματος» ζήτησε μὲ ἐπιστολή του ἀπὸ τὸν Τζὼρζ Κάνιγκ νὰ ἀντισταθεῖ στὸ ρωσικὸ σχέδιο γιὰ τὴ δημιουργία τριῶν ἡγεμονιῶν στὴν ἐπαναστατημένη Ἑλλάδα μὲ τὸ ἐπιχείρημα ὅτι εἶναι πρὸς τὸ συμφέρον τῆς Ἀγγλίας καὶ τῆς Εὐρώπης ἡ ἵδρυση ἀνεξάρτητου ἑλληνικοῦ κράτους.

Οἱ ἀπόψεις καὶ οἱ ἐνέργειές του αὐτὲς δημιούργησαν ἀρκετὲς ζυμώσεις ποὺ κατέληξαν στὴ συνθήκη τοῦ Λονδίνου (6 Ἰουλίου 1827).

Ἡ πολιτική του δράση συνεχίστηκε καὶ μετὰ τὴν ἄφιξη τοῦ Καποδίστρια ὅταν ἀνέλαβε καὶ ὑπουργικὰ καθήκοντα. Ἀποσύρθηκε ὅμως τὸ 1830 καὶ ἀναδείχθηκε ἡγέτης τῆς ἀντιπολίτευσης. Σὲ ὅλη σχεδὸν τὴ διάρκεια τῆς ἀπολυταρχικῆς περιόδου τῆς βασιλείας τοῦ Ὄθωνα παρέμεινε ἐκτὸς Ἑλλάδας ὡς πρεσβευτής. Ὑποχρεώθηκε, ὡστόσο, ὁ Ὄθων νὰ τὸν χρησιμοποιήσει ὡς πρωθυπουργὸ τὸ 1841, 1844 καὶ 1854, ἀλλὰ κάθε φορὰ τὸν ὑπονόμευε προκαλώντας ἄμεσα ἢ ἔμμεσα τὴν παραίτησή του.

Ὁ ἴδιος ἔμεινε νομιμόφρων πρὸς τὸν βασιλιὰ καὶ μόνο ἀργότερα μεταστράφηκε καὶ εἶχε ἀνάμειξη στὶς διεργασίες ποὺ ὁδήγησαν στὴν ἔξωσή του τὸ 1862. Στὸ τέλος τῆς σταδιοδρομίας του ἐκλέχτηκε πληρεξούσιος Εὐρυτανίας στὴν Ἐθνοσυνέλευση τοῦ 1862 καὶ πρόεδρος τῆς ἐπιτροπῆς σύνταξης τοῦ Συντάγματος. Τυφλὸς καὶ κατάκοιτος δὲν πῆρε ἐνεργὸ μέρος στὶς ἐργασίες της, διατήρησε ὅμως τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὰ κοινὰ καὶ τὴ σπάνια πνευματική του διαύγεια ὡς τὸ θάνατό του.

Πηγή: ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ