Μονοδένδρι (26 Νοε.1943).Ἡ ἐκτέλεσις τῶν 118

Η Ιωάννα Τσάτσου στο ημερολόγιό της: 27 Νοέμβρη 1943 Όλη τη νύχτα κατακλυσμός η βροχή, δεν μ’ άφηνε να κοιμηθώ. Μα το πρωί άνοιξα το παράθυρο στην πιο λαμπρή χειμωνιάτικη μέρα. Η γη ήταν πλυμένη, πεντακάθαρη. Ο ήλιος φωτεινός και ζεστός, σαν ήλιος Αυγούστου. Χτύπησε το τηλέφωνο. Σήκωσα η ίδια το ακουστικό και άκουσα την είδηση:

“Στη Σπάρτη, στο Μονοδένδρι τουφέκισαν χτες οι Γερμανοί εκατόν δέκα εφτά, όλο τον ανθό της πόλης και μέσα σ’ αυτούς το Χρήστο Καρβούνη”. Έμεινα σαν απολιθωμένη. Δεν καταλάβαινα. Δεν ήθελα να καταλάβω. Ο άνθρωπος ξαναείπε τα ίδια λόγια, τον ακούω ακόμα. Χτες το πρωί στο Μονοδένδρι τουφέκισαν εκατόν δέκα εφτά. Τέσσερα παιδιά του Τζιβανόπουλου και τον γιατρό Καρβούνη. Κάθε σπίτι κι ένας νεκρός. Όλη η Σπάρτη μοιρολογάει. Αν είχε καεί ολόκληρη, θάταν λιγότερο το κακό. -Μα γιατί; μπόρεσα να ρωτήσω.

-Σκότωσαν ένα γερμανό στρατιώτη στο Μονοδένδρι, μου είπε πάλι ο άνθρωπος από την άλλη μεριά του ακουστικού. Πήγα στο γραφείο για την ημερήσια δουλειά. Σαν αυτόματο άκουα τα προβλήματα του κόσμου. Και το πρωί, και τώρα το βράδυ, μια σκέψη είναι πάντα εκεί και δεν μ’ αφήνει να ησυχάσω: “Ο Χρήστος Καρβούνης δεν θα δει ζωντανός ελεύθερη την Ελλάδα”. Αυτή η μεγάλη του λαχτάρα που τον έκανε να κινεί γη και ουρανό, να ζει και να πεθαίνει κάθε στιγμή, βούλιαζε μες στο χάος των ανεκπλήρωτων. Προσπαθώ να θυμηθώ το Μονοδένδρι.

Είχα περάσει από κει πηγαίνοντας προς τη Σπάρτη. Με είχαν ζαλίσει οι γυμνές κορδέλλες. 28 Νοέμβρη 1943 Ήρθε κάποιος από τη Σπάρτη. Τον άκουσα ώρες να μιλάει για τον θάνατο του Ανθρώπου. Οι θρύλοι γεμίζουν την ατμόσφαιρα. Τούτο όμως είναι ιστορία. Οι Γερμανοί την τελευταία στιγμή σεβάστηκαν τον εξαιρετικό επιστήμονα και τούδωσαν χάρη. Ο Καρβούνης παρακάλεσε να δοθεί η δική του χάρη σ’ ένα από τους τέσσερις Τζιβανόπουλους. Να μη κλάψει η μάνα τέσσερις γιους μαζί. (Για πολύ καιρό η κυρία Τζιβανοπούλου έστρωνε το πρωί τα κρεβάτια των γιων της και τα ξέστρωνε το βράδυ). Ο γερμανός αρνήθηκε. Τότε ο Καρβούνης επαναστάτησε. -Είστε ένας λαός βάρβαρος, είπε στον αξιωματικό, σε τέλεια γερμανικά. Ντρέπομαι που σπατάλησα οχτώ χρόνια στον τόπο σας. Οχτώ χρόνια πεταμένα, χαμένα. Ο γερμανός θύμωσε, κοκκίνισε και με όλη τη δύναμή του τον χτύπησε με το κοντάκι του όπλου του.

ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΤΣΟΥ “ΚΥΔΑΘΗΝΑΙΩΝ 9″ Εκδόσεις ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ / ΕΥΘΥΝΗ

ΠΗΓΗ

Τό ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ,τοῦ γιατροῦ ΧΡ.ΚΑΡΒΟΥΝΗ

Ἡ διαταγή ἦταν σαφής.Γιά κάθε νεκρό γερμανό στρατιώτη,θά ἐκτελοῦνται πολλαπλάσιοι Ἕλληνες,ὡς ἀντίποινα παραδειγματισμοῦ (καί ἐκφοβισμοῦ).
Ἄπειρα τά παραδείγματα,χιλιάδες οἱ νεκροί.
Ἔτσι κι ἐκείνη τήν ἡμέρα,μεσημέρι τῆς 26ης Νοε.1943,οι γερμανοί παρέταξαν 118 ἐπιφανεῖς Σπαρτιᾶτες,ἐμπρός στό ἐκτελεστικό ἀπόσπασμα.
Στό ἴδιο ἀκριβῶς σημεῖο,κάπου στό Μονοδέντρι Λακωνίας,πού τήν προηγούμενη ἡμέρα σκοτώθηκαν 4 γερμανοί στρατιῶτες,σέ ἐνέδρα ἀνταρτῶν.(Ἄλλοι λένε γιά 1 νεκρό,ἄλλοι γιά 10.Καί λοιπόν;Ποιά ἡ διαφορά;Ὁ πολλαπλασιασμός εἶχε γίνη καί τό γινόμενο εἶχε καταγραφῆ στήν διαταγή ἐκτελέσεως).
Ἑτοιμοι οἱ ἐκτελεστές·περιμένουν τό παράγγελμα,τοῦ ἐπί κεφαλῆς.Μά θά τούς καθυστερήσῃ μιά ξαφνική παρέμβασι τῆς στρατιωτικῆς διοικήσεως Τριπόλεως.Ἕνας μοτοσυκλετιστής φέρνει τήν διαταγή: «Ὁ γιατρός Χρ.Καρβοῦνης δέν θά ἐκτελεσθῇ».Πῆρε χάρι καί πρέπει νά τόν τραβήξουν ἀπό τήν γραμμή τῶν ἑτοιμοθανάτων.
Ἕνα ἀναπάντεχο θαῦμα.Ὁ γιατρός θά γλυτώσῃ.Ὀ ἀγαπητός σέ ὅλους γιατρός,πού τόσα εἶχε προσφέρη,μέχρι τότε στούς συμπολῖτες του καί στήν Λακωνία γενικότερα.
Τό ἀναπάντεχο θαῦμα,τό ἀκολουθεῖ τό ἀναπάντεχο ΟΧΙ τοῦ γιατροῦ.Δέχεται τήν χάρι,ἀλλά μόνον ἐάν ἀπελευθερωθοῦν καί οἱ ὑπόλοιποι 117.Οὔτε λόγος νά γίνεται,ἀπό τόν γερμανό ἐπί κεφαλῆς.Ὁ γιατρός ἐπιμένει.Νά ἀπελευθερωθοῦν,τοὐλάχιστον τά δυό ἀπό τά τέσσερα ἀδέρφια Τζιβανόπουλου κι αὐτός νά παραμείνῃ στήν γραμμή.Νέα ἄρνησι τοῦ γερμανοῦ.
Ὁ γιατρός ἐξαγριώνεται.Βρίζει κατάμουτρα τόν γερμανό.Ἀποκαλεῖ τούς γερμανούς βαρβάρους καί λέει πόσο λυπᾶται πού σπατάλησε ὀκτώ χρόνια σπουδῶν στήν γερμανία.
Ὁ γερμανός,θυμωμένος,τόν κτυπᾶ μέ τό ὅπλο του καί τοῦ συντρίβει τό χέρι.Ἀμέσως μετά,δίνει διαταγή γιά πῦρ.Τα πολυβόλα «ἀποδίδουν δικαιοσύνη» κι ὅλα τελειώνουν.
Καί μιά νέα σελίδα ἀρχίζει νά γράφεται,στό ὀγκῶδες βιβλίο τής Ἑλληνικῆς Ἱστορίας.Μέ τό ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ τοῦ γιατροῦ.
Τοῦ ζήτησαν,χαρίζοντάς του τήν ζωή,νά τούς παραδώσῃ ἀξιοπρέπεια,τιμή καί ἰδανικά.Δέν τά ἔδωσε.Πῶς μποροῦσε,ἄλλωστε;
Ἐάν σηκωνόταν κι ἔφευγε ἀπό τήν γραμμή,θά ἦταν ἕνας ρίψασπις.Δέν μποροῦσε,ἐκ τῶν πραγμάτων,νά ἐφαρμόσῃ τό «ἤ ΤΑΝ» καί προτίμησε τό «ἤ ΕΠΙ ΤΑΣ»,ἀπό τό νά γυρίσῃ τήν πλάτη στούς συντρόφους του καί φεύγοντας νά ἀκούῃ τά πολυβόλα νά ἠχοῦν.
Διάλεξε τόν δοξασμένο θάνατο,ἀπό τό νά δώσῃ,μεταφορικῶς,117 χαριστικές βολές μέ τήν ἄνανδρη φυγή του.

Α Θ Α Ν Α Τ Ο Σ

(Ἐπιμύθιον: Τό κράτος,ἀναγνωρίζον τήν θυσία τοῦ γιατροῦ,τοῦ ἀπένειμε προσφάτως καί νέα τιμή.Καμαρῶστε το)