Οἰκία ΣΙΜΩΝΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥ,τοῦ σκυτικοῦ

(Ἀφορμή γιά τήν παροῦσα ἀνάρτησι,μοῦ δόθηκε ἀπό τήν φρᾶσι Ο Σωκράτης δεν φορούσε υποδήματα ούτε το χειμώνα,πού διάβασα ΕΔΩ)

Ένα μικρό σπίτι του 5ου αι. π.Χ. μόλις έξω από το δυτικό όριο της Αγοράς, ακριβώς δίπλα από τον «όρο» που ήταν στημένος πλάι στην Θόλο, μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την ιδιαίτερα προσφιλή στους Αθηναίους τεχνική της υποδηματοποιείας.

Στο δάπεδό του βρέθηκαν δεκάδες σιδερένια πλατυκέφαλα καρφιά του τύπου που χρησιμοποιείται στην κατασκευή υποδημάτων (παπουτσόπροκες), μαζί με πολυάριθμες οστέινες (κοκκάλινες) θηλιές για κορδόνια, που ταυτίζουν το οικοδόμημα με την οικία-εργαστήριο ίσως ενός από τους διασημότερους υποδηματοποιούς της περιόδου.

ΠΗΓΗ

Κάτοψις τῶν ἀνασκαφικῶν εὑρημάτων,ἀπό τόν Ἰωάν.Τραυλό (1959)

ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΣΙΜΩΝΟΣ

Θέση: Βορειοδυτικά της Μέσης Στοάς και ανατολικά της Θόλου, στο σημείο όπου βρέθηκαν οι αρχαϊκοί όροι της Αγοράς. Aρ. 10 στο σχέδιο της Αγοράς στον Οδηγό: Μc Camp II, J., The Athenian Agora. A Short Guide to the Excavations, Excavations of the Athenian Agora, Picture Book no 16, American School of Classical Studies (Princeton 2003), σελ. 2 και 24-25.
Χρονολόγηση κατασκευής: Tέλη 6ου αι. π.Χ. Ανακατασκευάζεται τον 5o αι. π.Χ.
Περίοδοι χρήσης: Κλασσική

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ταπεινή οικία που βρισκόταν στη νοτιοδυτική γωνία της Αγοράς της Αθήνας ταυτίστηκε, χάρη σε ένα κύπελλο που είχε χαραγμένη μια επιγραφή στο πόδι του, με το εργαστήριο του περίφημου Σίμωνα του τσαγκάρη, φίλου του Σωκράτη, ο οποίος συνήθιζε να συχνάζει εκεί και να διδάσκει.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Οἱ πρῶτες ἀνασκαφές,στίς 2 Μαΐ 1938 (Φωτ: ASCSA)

Η Oικία του Σίμωνα, η οποία ανασκάφηκε το 1953, είναι ένα ασήμαντο οικοδόμημα, το οποίο όμως σχετίζεται με μία από τις σημαντικότερες μορφές που άφησαν το στίγμα τους στην Αγορά της Αθήνας, το Σωκράτη. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Διογένη Λαερτίου, ο φιλόσοφος συνήθιζε να συχνάζει στο εργαστήριο και σπίτι του φίλου του, του ταπεινού τσαγκάρη Σίμωνα, και να δίνει εκεί ορισμένες από τις περίφημες διαλέξεις του, ειδικά αφιερωμένες στους πολύ νέους μαθητές του, οι οποίοι δεν επιτρεπόταν να εισέλθουν στο χώρο της Αγοράς. Ο προνοητικός τεχνίτης κατέγραφε τους διαλόγους που είχε ο Σωκράτης –διαβόητος για το γεγονός ότι δεν άφησε ούτε μια λέξη γραπτή από τη διδασκαλία του– με τους μαθητές του και κυκλοφόρησε αργότερα 33 σε βιβλίο. Οι διάλογοι αυτοί συνήθως ονομάζονταν «σκυτικοί» («του τσαγκάρη»).

Εκτός από την επιγραφή ΣΙΜΩΝΟΣ –που δηλώνει τον κτήτορα στη γενική– στη βάση της μελαμβαφούς κύλικας, η οποία βρέθηκε στο δρόμο ακριβώς έξω από την οικία, η ταύτιση του κτηρίου με το υποδηματοποιείο του Σίμωνα έχει υποστηριχθεί και από τα υπόλοιπα ευρήματα στο χώρο: μεγάλα σιδερένια πλατυκέφαλα καρφιά, που ενδεχομένως να χρησίμευαν για τη στερέωση βαριών υποδημάτων στη σόλα (μπότες), και οστέινα καψούλια, στα οποία πιθανόν στερεώνονταν τα κορδόνια.

Η οικία ανήκει σε έναν τύπο ιδιαίτερα διαδεδομένο στην Αθήνα: έχει ακανόνιστο εξωτερικά σχήμα ως προς την κάτοψη. Κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να αποτελούνταν μόνο από το ισόγειο. Διαθέτει δύο ακανόνιστου μεγέθους δωμάτια, τα οποία ανοίγονταν σε μια εσωτερική αυλή, στην οποία υπήρχε ένα πηγάδι και μία δεξαμενή. Οι διαστάσεις είναι οι ακόλουθες: 12,80 μ. (Α-Δ) x 14,93 μ. (Β-Ν), ενώ η εσωτερική αυλή έχει διαστάσεις 5,48 x 6,40 μ. Η ανασκαφή δεν ολοκληρώθηκε, καθώς εν μέρει η οικία καλύπτεται από τη Μέση Στοά. Πολύ κοντά στην Οικία του Σίμωνα βρέθηκε στη θέση του όρος της Αγοράς (σήμερα στο εσωτερικό της Μέσης Στοάς).

Η οικία γνώρισε δύο φάσεις: η πρώτη ανάγεται στην Αρχαϊκή περίοδο, πριν από το 479 π.Χ., όταν καταστράφηκε από τους Πέρσες. Σε άγνωστη περίοδο επιδιορθώθηκε και προφανώς ήταν σε χρήση στο τελευταίο τέταρτο του 5ου αι. π.Χ., όταν σύχναζε εκεί ο Σωκράτης. Το υλικό δομής στην πρώτη οικία ήταν πήλινα τούβλα, ενώ στην δεύτερη φάση, σύμφωνα με τις συνήθειες της εποχής, χρησιμοποιήθηκαν ασβεστολιθικοί δόμοι. Τα δάπεδα ήταν από πατημένο χώμα.

Η περιοχή καθαρίστηκε κατά το 2ο αι. π.Χ., προκειμένου για την ανέγερση της Μέσης Στοάς. Η ίδια η οικία όμως είναι απίθανο να επέζησε για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

BOERSMA, J.S., Athenian Building Policy from 561/560 to 405/404 B.C., Scripta Archaeologica Groningana 4 (Groningen 1970), σελ. 247.
LANG, M., Socrates in the Agora, Agora Picture Books 17 (Princeton 1978).
Mc CAMP II, J., The Athenian Agora: A Guide to the Excavation and Museum 4 (Αthens 1990), σελ. 56-58.
Μc CAMP II, J., The Athenian Agora, A Short Guide to the Excavations, Excavations of the Athenian Agora, Picture Book no 16 (Princeton 2003), σελ. 37.
Mc CAMP II, J., Η Αρχαία Αγορά της Αθήνας. Οι Ανασκαφές στην καρδιά της κλασικής πόλης 2 (Αθήνα 2004), σελ. 177-181.
THOMPSON, D.B., “The House of Simon the Shoe-Maker”, Archaeology 13 (1960), σελ. 234-240.
THOMPSON, H.A. – WYCHERLEY, R., The Agora of Athens. The American Excavations in the Athenian Agora, vol. XIV, American School of Classical Studies at Athens (Princeton 1972), σελ. 160-162.

Ἡ οἰκία τοῦ Σίμωνος,σέ ἀναπαράστασι τῆς Ἀγορᾶς τῶν Κλασ.χρόνων.

ΠΗΓΗ