«Ὁ στόλος κι ἄν ἐκάηκε καί γίνηκε ντουμάνι…

…ὁ «σύνταμας» νά ‘ναι καλά καί πάλι τόνε φτιάνει!»

Η…ΕΛΛΗΝΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΠΟΡΟΥ (1 ΑΥΓ.1831)

Και έτσι φθάνουμε στη μοιραία μέρα της Κυριακής, 1ης Αυγούστου, όποτε η όξυνση των πνευμάτων έφτασε στο αποκορύφωμά της κι οδήγησε στα ολέθρια συμβάντα. Στις 6 το πρωί ο Μιαούλης παραγγέλλει στον Γάλλο Βαλλιάν πως έχει πάρει τις αποφάσεις του, έχει τακτοποιήσει τη φυγάδευση του προσωπικού και αναμένει να αντιδράσει τελεσίδικα στην πρώτη πρόκληση του Ρώσου ναυάρχου. Τον ευχαριστεί για τις μεσολαβητικές του προσπάθειες και του ζητάει να είναι μάρτυς των προσπαθειών του να περιμένουν όλοι τους Αγγλογάλλους μοιράρχους, για νέα διαπραγμάτευση και της ανάγκης να επέλθει η τελική λύση για να σταματήσει να χύνεται το αίμα από τις δύο πλευρές.

Άκαμπτος στη θέση του, οργισμένος και αποφασισμένος να τελειώνει με την ανταρσία παραμένει και ο Ρώσος ναύαρχος. Οι προσπάθειες του Βαλλιάν να τον μεταπείσει πέφτουν στο κενό. Γύρω στις 10 το πρωί, καθώς επέστρεφε με τη βάρκα του στο πλοίο του μετά και την τελευταία διαμεσολαβητική του προσπάθεια, βλέπει κινήσεις προετοιμασίας στα ρωσικά και τα κυβερνητικά υπό τον Κανάρη πλοία. Κατάλαβε πως «το φρικώδες συμβάν έμελλεν να ακολουθήσει», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει. Κατάλαβε πως οι ρωσικές αυτές προκλήσεις θα εξωθούσαν τον Μιαούλη στην πυρπόληση των πλοίων. Δεν πρόλαβε καν να ανέβει στο πλοίο του, όταν το σύμπαν συγκλονίστηκε από διαδοχικές εκκωφαντικές εκρήξεις. Ο Μπαζίλι πάνω στη Ρωσική ναυαρχίδα, μας μεταφέρει μια συγκλονιστική περιγραφή αυτών που έζησε τις κρίσιμες εκείνες ώρες.

Τα καμάρια του Εθνικού Στόλου, δύο ωραιότατα πολεμικά πλοία: η κορβέτα ΥΔΡΑ πρώτα, και η φρεγάτα ΕΛΛΑΣ αμέσως μετά, εκτινάχτηκαν στον αέρα, μετατράπηκαν σε συντρίμμια και βυθίστηκαν στον πρόωρο και άδοξο υγρό τάφο μέσα στο λιμάνι του Πόρου. Αμέσως μετά ακολούθησε και η ανατίναξη του φρουρίου του Ναυστάθμου στο νησάκι του Αγ. Κων/νου από τον επικεφαλής Ιταλό ταγματάρχη Γκ. Αμπάτι.

Ο Μιαούλης με τον Κριεζή και ελάχιστους Υδραίους έμπιστους καταφέρνουν, μετά την πυρπόληση να φτάσουν με τον υπηρετικό κέλητα, τη βάρκα της φρεγάτας, στην ακτή του Πόρου από όπου σπεύδουν στο Μοναστήρι και, μέσ’ στην αναταραχή, διαφεύγουν με πλοιάριο στην Ύδρα, ανάμεσα απ’ τις εναντίον τους βολές των πλοίων του αποκλεισμού.

Ο Κανάρης, έξαλλος με την αποτρόπαια ενέργεια, αναφέρει αμέσως στον Κυβερνήτη: «Ὁ Μιαούλης παρέδωκεν εἰς τάς φλόγας τήν ΕΛΛΑΔΑ καί τήν κορβέτα ΥΔΡΑ· εἴθε νά παραδωθῆ τό ὄνομα τοῦ αὐτουργοῦ τοιαύτης πράξεως βαρβαροτάτης εἰς αιώνιον ανάθεμα».

Εν τούτοις η ολέθρια εκείνη Υδραίικη αντίδραση βρήκε και ένα αναπάντεχο εμπόδιο στην ολοκλήρωσή της. Τα αναμμένα φιτίλια της ατμοκορβέτας ΚΑΡΤΕΡΙΑ και του παλαιού δίκροτου ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ δεν πρόλαβαν να μεταδώσουν τη φωτιά τους,χάρις στην άμεση αντίδραση και την αυταπάρνηση του Μυκονιάτη ναύτη Γιώργου Γαλασίδη κι ενός ακόμα στρατιώτη, που έσπευσαν κολυμπώντας γρήγορα να ανέβουν στα πλοία και να προλάβουν την τελευταία στιγμή να αποκόψουν τα φυτίλια από το καταστρεπτικό έργο τους. Πόσο άραγε χρέος τιμής οφείλει η Ελλάδα και το Ναυτικό σ’ αυτά τα γενναία Ελληνόπουλα!

Και όμως ! Η σωτήρια λύση να παραδώσει ο Μιαούλης τα πλοία και παράλληλα ο Καποδίστριας να συγκαλέσει Εθνοσυνέλευση, εκυοφορείτο εκείνες τις μέρες στο Ναύπλιο και έγινε τελικά, αλλά καθυστερημένα δεκτή από τον Κυβερνήτη. Η ειρωνεία της τύχης ήταν πως την ώρα που άναβαν τα ολέθρια φυτίλια πάνω στα πλοία του στόλου στον Πόρο, ο Καποδίστριας στο Ναύπλιο υπέγραφε μετά από εξαντλητικές διαπραγματεύσεις με τους αντιπρέσβεις και αδικαιολόγητη καθυστέρηση το σχετικό διάταγμά του. Κι όπως μαρτυρεί ο Φωτιάδης, οι ναυαρχίδες των Αγγλογάλλων διοικητών ζύγωναν στον Πόρο την ώρα των μοιραίων πυρπολήσεων, κομίζοντας τη περιπόθητη λύση. Το κακό όμως είχε πια συμβεί.

Γιά τό πλῆρες ἱστορικό…ΕΔΩ