ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ ΧΙΡΟΣΙΜΑ ΕΝΑΣ ΕΠΙΖΉΣΑΣ ΤΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ

 ΓΡΑΦΕΙ: ΧΡΥΣΤΑ ΝΤΖΑΝΗ*

Φωτογραφία από:horsebackarcherygr.blogspot.com

   Ο KEIJIRO MATSUSHIMA ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΉ ΤΑΞΗ, ΟΤΑΝ Η ΑΤΟΜΙΚΗ ΒΟΜΒΑ ΙΣΟΠΕΔΩΣΕ ΤΗ ΧΙΡΟΣΙΜΑ. ΛΙΓΑ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ ΠΡΙΝ, ΕΙΧΕ ΔΕΙ ΤΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΡΙΞΑΝ. ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ ΕΠΕΖΗΣΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΛΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΝΑ ΑΠΟΚΗΡΥΞΕΙ ΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ.

 Τη μέρα της έκρηξης της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, στις 6 Αυγούστου 1945, ο 16χρονος τότε μαθητής Keijiro Matsushima ήταν μόνος στην πόλη. Η μητέρα του είχε φύγει και κατοικούσε σε ένα χωριό, απ’ όπου καταγόταν ο σύζυγός της, που είχε πεθάνει από ασθένεια τον προηγούμενο Απρίλιο.

Οι άλλοι δυο της γιοι πολεμούσαν με το ναυτικό κι ο Keijiro είχε μείνει μόνος στη Χιροσίμα, όπου πέντε μόλις μέρες πριν είχε αρχίσει μαθήματα στην πρώτη τάξη του Τεχνικού Κολλεγίου, δύο χιλιόμετρα νότια από το επίκεντρο του βομβαρδισμού, για να γίνει μηχανικός.

Η μητέρα του είδε το γιγάντιο μανιτάρι που υψώθηκε πάνω από τα βουνά κι άκουσε ύστερα τους κατοίκους του χωριού να λένε πως μια μεγάλη βόμβα είχε χτυπήσει τη Χιροσίμα και πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν. Σκέφτηκε πως κι ο μικρότερός της γιος θα ήταν νεκρός και αποφάσισε την επόμενη μέρα να πάει στην πόλη να τον αναζητήσει.

Κόντευε μεσάνυχτα όταν, το ίδιο βράδυ, ο Keijiro Matsushima έφτασε στο χωριό και της χτύπησε την πόρτα, έχοντας περπατήσει αμέτρητα μίλια και αιμορραγώντας από παντού, αφού θραύσματα γυαλιών είχαν καρφωθεί στο δέρμα του.

Η μητέρα του δεν πίστευε στα μάτια της: Ο Keijiro όχι μόνο ήταν ζωντανός, αλλά έκτοτε δεν σταμάτησε ποτέ να διηγείται στον κόσμο πώς έζησε τη φρίκη της πρώτης ατομικής βόμβας, πώς επέζησε,

αλλά και πώς είδε την πόλη γύρω του να ισοπεδώνεται και τους κατοίκους της να αργοσβήνουν, καλώντας τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να συνεργαστούν ενάντια στη χρήση των πυρηνικών και των όπλων γενικά.

 ΔΥΟ ΟΜΟΡΦΑ ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ…

 Συναντήθηκα με τον 83χρονο σήμερα κ. Matsushima σε κεντρικό ξενοδοχείο της Λευκωσίας, ενόψει της σημερινής του ομιλίας, σε εκδήλωση της Βουλής για τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένας άνθρωπος πράος και ευγενικός, με καλή διάθεση και εξαιρετική μνήμη. Μου αφηγήθηκε την ιστορία του και μου ζήτησε να τονίσω πως θεωρεί μεγάλη τιμή του την πρόσκληση στην Κύπρο.

Χωρίς ίχνος υπερβολής ή μνησικακίας, ξεκίνησε την αφήγησή του για τη μέρα που σήμανε το τέλος του πολέμου, αλλά και την αρχή μιας τρομακτικής νέας μέρας για την ανθρωπότητα. Το πρωί της 6ης Αυγούστου βρισκόταν στη σχολική τάξη, στον δεύτερο όροφο του ξύλινου κτηρίου του σχολείου του.

Στις 8:15, όταν έπεσε η βόμβα “Little Boy” που είχε ρίξει το αμερικανικό βομβαρδιστικό Enola Gay, είχε ήδη αρχίσει το πρώτο μάθημα. “Αν το μάθημα άρχιζε στις 8:30, θα ήμουν μάλλον στον δρόμο, στο κέντρο της πόλης, θα είχα καεί και σκοτωθεί σε μια στιγμή. Πόσο τυχερός ήμουν!”, λέει, εξηγώντας πώς μια σειρά από συγκυρίες τού έσωσαν τη ζωή.

Στην τάξη του ήταν περίπου 70 αγόρια και ο ίδιος καθόταν στην πρώτη γραμμή, δίπλα σε ένα παράθυρο που έβλεπε προς τα νότια. Δευτερόλεπτα πριν την έκρηξη, έτυχε να κοιτάζει αφηρημένα έξω από το παράθυρο και πρόσεξε δύο βομβαρδιστικά B-29 που πετούσαν πολύ ψηλά στον αέρα. Θυμάται πώς έλαμπαν στο πρωινό φως και έμοιαζαν πολύ όμορφα. Νόμιζε πως ήταν μια πτήση ρουτίνας και δεν έδωσε σημασία.

Την επόμενη στιγμή όμως, τον τύλιξε μια πορτοκαλί λάμψη, ένα κύμα θερμότητας και μια τεράστια δόνηση. “Στη θέση που βρισκόμουν, η θερμότητα πρέπει να ήταν πολύ λιγότερη απ’ ό,τι στο επίκεντρο της έκρηξης. Λένε πως ήταν πάνω από 4000 βαθμοί Κελσίου. Ξέρετε πως το σίδερο λιώνει στους 1500 βαθμούς”, λέει. Αντιλαμβανόμενος πως πρόκειται για βομβαρδισμό, κρύφτηκε αμέσως κάτω από το θρανίο και κάλυψε με τα χέρια του τα μάτια και τα αφτιά του. “Μετά από αυτό, ακολούθησε ένας τεράστιος θόρυβος σαν εκατοντάδες αστραπές.

Ύστερα, έγιναν όλο τόσο σιωπηλά και ολοσκότεινα. Παρόλο που υπήρχαν πολλοί μαθητές, κανείς δεν φώναζε, δεν ακουγόταν κιχ. Νεκρική σιγή και σκοτάδι πίσσα. Σερνόμουν στο πάτωμα μες στο σκοτάδι σαν τυφλός, ώσπου κατάλαβα ότι όλο μου το σώμα αιμορραγούσε, απ’ την κορφή ώς τα νύχια, και τα ρούχα μου είχαν σκιστεί. Φοβόμουν τόσο πολύ, σκέφτηκα πως θα σκοτωνόμουν και απλά προσευχόμουν λέγοντας “βοήθα με, μητέρα, βοήθα με, Βούδα! Τι κόλαση!”, λέει.

 ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ

 Πρέπει να πέρασαν ένα-δυο λεπτά, θυμάται σήμερα, ώσπου φάνηκε μια αχτίδα φωτός και κατάλαβε πως είχε καταρρεύσει η οροφή πάνω τους. Ήταν όμως τυχερός – η θέση του ήταν πολύ κοντά στην πόρτα και έτσι κατάφερε να βγει από το κτήριο. Εξάλλου, ο τραυματισμός του δεν ήταν σοβαρός – η αιμορραγία προερχόταν από πολλές μικρές πληγές που του είχαν προκαλέσει τα θραύσματα από το παράθυρο, όμως δεν είχε σπάσει κάποιο κόκαλο και μπορούσε να περπατήσει και άρα να σωθεί.

Όταν βγήκε απ’ το κτήριο, κοίταξε σοκαρισμένος γύρω του – όλα τα σχολικά κτήρια είχαν καταρρεύσει και εκατοντάδες τραυματισμένοι μαθητές κάθονταν ή ήταν ξαπλωμένοι στο γρασίδι. Ένας φίλος του μάλιστα τον πλησίασε για βοήθεια – είχε ένα βαθύ κόψιμο στο κεφάλι. Ο Keijiro τού έδεσε το κεφάλι και τον βοήθησε να φτάσει στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, 200 μέτρα βορειότερα. Στη διαδρομή, η καταστροφή φαινόταν πιο έντονα: τα σπίτια γύρω είχαν διαλυθεί και τα ερείπια ήταν διασκορπισμένα τριγύρω.

Σε μια παρακείμενη λεωφόρο, τα αυτοκίνητα ήταν σταματημένα εδώ κι εκεί, οι πυλώνες φωτισμού είχαν καταρρεύσει, καλώδια κρέμονταν και παντού υπήρχε καπνός. Τότε πρόσεξε πως από το κέντρο της πόλης πλησίαζαν άνθρωποι, πολλοί, περπατώντας σε μια μεγάλη γραμμή, καθώς απομακρύνονταν από το βομβαρδισμένο κέντρο τηςΧιροσίμα προς κάθε κατεύθυνση.

Εκατοντάδες τραυματισμένοι άνθρωποι – πολλοί από αυτούς είχαν φριχτά εγκαύματα. “Το δέρμα τους, καρβουνιασμένο και γκρίζο, είχε σχεδόν ξεφλουδιστεί από τα πρόσωπα, τον λαιμό, τα χέρια τους, απ’ όλο τους το σώμα. Μπορούσα μέχρι και τους μυς τους να δω από κάτω. Όλοι τους ανεξαιρέτως κρατούσαν τα χέρια τους μπροστά”, περιγράφει γλαφυρά, καθώς μιμείται την κίνηση, με τις παλάμες προς το σώμα. “Ίσως ήταν απ’ τον πόνο. Τέτοιες παρελάσεις φαντασμάτων υπήρχαν παντού, σ’ όλα τα προάστια της πόλης σ’ όλη τη διάρκεια εκείνης της μέρας”.

Στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού της Χιροσίμα επικρατούσε επίσης χάος. Η μπροστινή αυλή είχε γεμίσει από καμένους και τραυματισμένους ανθρώπους. Ακόμη και οι γιατροί κι οι νοσοκόμες είχαν τραυματιστεί και μόνο μερικοί από αυτούς προσπαθούσαν να ανακουφίσουν εκατοντάδες τραυματίες με λίγα φάρμακα.

Μπροστά σ’ αυτό το θέμα, ο Keijiro αποφάσισε να πάρει τον φίλο του πίσω στο σχολείο. Εκεί, τον παρέλαβε λίγο αργότερα ένα όχημα διάσωσης και έτσι επέζησε. Ο ίδιος, πήρε το απόγευμα το τρένο για τον σταθμό Kaitaichi και κατέβηκε λίγο μετά, για να φτάσει περπατώντας, τα μεσάνυχτα, στο σπίτι της μητέρας του.

Την επόμενη μέρα, εμφάνισε ψηλό πυρετό και διάρροια, πιθανότατα λόγω της μεγάλης έκθεσής του σε ραδιενέργεια.Σε δέκα μέρες όμως τα συμπτώματα είχαν περάσει. Όπως λέει σήμερα, το γεγονός ότι εγκατέλειψε σχεδόν αμέσως τη Χιροσίμα βοήθησε πολύ. Έκτοτε αρρώστησε πολλές φορές, όμως πάντα ξεπερνούσε τις ασθένειές του. Το μόνο που του έμεινε είναι πως έχει πάντα χαμηλά λευκά αιμοσφαίρια.

Άλλοι άνθρωποι όμως που έμειναν στην πόλη υπέφεραν για πολλά χρόνια. Μια – δυο ώρες μετά τον βομβαρδισμό, έπεσε μια μεγάλη, μαύρη βροχή στα δυτικά της πόλης, με σκόνη από την έκρηξη, που προκάλεσε πολλά προβλήματα στους κατοίκους, που υποφέρουν μέχρι σήμερα. Ο ίδιος, όμως, είχε περπατήσει προς τα ανατολικά και γλίτωσε.

Άλλοι πέθαναν υποφέροντας, από τα εγκαύματα και τις πληγές που λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού υποτροπίαζαν γρήγορα. Άλλοι, που έμοιαζαν να είναι καλά, αρρώσταιναν ξαφνικά με περίεργα συμπτώματα και πέθαναν.

Περίπου 140.000 πέθαναν εξαιτίας της ατομικής βόμβας μέχρι το τέλος του χρόνου, ενώ πολλές έγκυες γυναίκες έφεραν στον κόσμο παιδιά με νοητικά ή σωματικά προβλήματα. Μάλιστα, για πολλά χρόνια, οι επιζήσαντες της Χιροσίμα ήταν αδύνατο να παντρευτούν, εξαιτίας του φόβου ότι θα κληροδοτούσαν γενετικά προβλήματα στους απογόνους τους, λόγω της έκθεσής τους σε τεράστιες ποσότητες ραδιενέργειας.

 ΘΥΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΟΜΒΑ, ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ

 Ο Keijiro Matsushima δεν έμαθε ποτέ τι απέγιναν οι συμμαθητές του. Μετά τον βομβαρδισμό, άλλαξε πόλη και σχολείο και αποφάσισε να γίνει δάσκαλος. Ο ίδιος κατάλαβε σύντομα πως το χτύπημα που είχε ισοπεδώσει τη Χιροσίμα δεν είχε προκληθεί από μια απλή βόμβα, όπως πίστευαν οι περισσότεροι συμπατριώτες του, αλλά από μια νέα, πολύ πιο ισχυρή βόμβα, την ατομική.

“Η κυβέρνησή μας είχε πει ότι οι Αμερικανοί επιτέθηκαν στη Χιροσίμα με μια “βόμβα νέου τύπου” και ότι είχαμε “κάποιες ζημιές” – “κάποιες ζημιές”! Όμως όταν έφυγα από το σχολείο και άρχισα να περπατώ, πέρασα από μια γέφυρα κι από κει μπορούσα να δω και τις δύο πλευρές του ποταμού. Έβλεπα ακόμα καπνούς μέχρι ψηλά και κατάλαβα πως όλη η πόλη είχε διαλυθεί, πέθαινε. Θυμήθηκα τότε πως είχα διαβάσει σε ένα αγορίστικο περιοδικό ότι οι Αμερικανοί είχαν εφεύρει αυτή τη βόμβα, την έλεγαν “ατομική βόμβα”. Έλεγε ότι μια βόμβα σε μέγεθος σπιρτόκουτου μπορούσε να καταστρέψει μια ολόκληρη πόλη!

Τότε κατάλαβα πως μας είχαν ρίξει ατομική βόμβα. Σκέφτηκα πως είναι πολύ δύσκολο να κερδίσουμε τον πόλεμο, όμως δεν πίστεψα πως πρέπει και να παραδοθούμε”, λέει. Ο εφιάλτης της πυρηνικής καταστροφής ξύπνησε πάλι πέρσι, όταν έγινε το πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα. “Όταν άκουσα τα νέα για τη Φουκουσίμα ένιωσα ότι η Ιαπωνία δέχθηκε επίθεση από την ατομική βόμβα, το θυμήθηκα ξανά. Και, ξέρετε, σκέφτηκα ότι ήμασταν απροετοίμαστοι για τη φριχτή πραγματικότητα της πυρηνικής ενέργειας, ακόμα και σε μορφή ηλεκτρισμού. Είναι και πάλι πυρηνική ενέργεια, άρα πολύ επικίνδυνη, δύσκολο να τη διαχειριστείς”, λέει.

Λίγο πριν αποχωριστούμε, τον ρωτώ αν τρέφει άσχημα αισθήματα για τους Αμερικανούς, που προξένησαν τόσο κακό στη χώρα του. “Μέχρι το τέλος του πολέμου οι Αμερικανοί ήταν βεβαίως ο εχθρός”, λέει. “Μετά τον πόλεμο, και ακόμα και σήμερα έχουμε πολύ θυμό για την ατομική βόμβα, όμως ο κόσμος δεν νομίζω πως πια έχει θυμό για τους Αμερικανούς. Δεν έχω ακούσει ποτέ να λένε κάτι τέτοιο. Ίσως υπάρχουν πολλοί λόγοι, όμως τώρα είναι η ώρα για όλους εμάς όχι να μισούμε ο ένας τον άλλο, αλλά να συνεργαστούμε, να σκεφτούμε ένα ειρηνικό μέλλον για τον κόσμο”.

INFO: Η ημερίδα “Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. 10 χρόνια φρίκης, 81 εκατομμύρια χαμένες ζωές” θα λάβει χώρα σήμερα, μεταξύ 10 π.μ.-6 μ.μ. στο ξενοδοχείο Χίλτον.

 *ΔΗΜΟΣΙΕΎΤΗΚΕ ΣΤΟΝ “ΠΟΛΙΤΗ” ΣΤΙΣ 23/5/2012

Πηγή: `12 ΜΟΝΑΧΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΖΗΤΟΥΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ