Τέσσερα σενάρια γιά την κρίση στην Κύπρο

του Μελέτη Μελετόπουλου*

Όλοι πιά έχουν συνειδητοποιήσει ότι η μοίρα της Κύπρου με αυτήν της Ελλάδας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Η εξελισσόμενη κρίση στην Μεγαλόνησο αφορά εξ ίσου και τα δύο ελληνικά κράτη της Ανατολικής Μεσογείου. Τα πιθανά σενάρια που υπάρχουν μπροστά μας, εκτός και εάν συμβεί κάτι απρόβλεπτο, είναι τα εξής.

Σενάριο πρώτο: η Τουρκία κλιμακώνει περαιτέρω την κρίση, είτε επιχειρώντας να τοποθετήσει πλατφόρμα και γεωτρύπανο μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ είτε στέλνοντας πολεμικά πλοία να προσεγγίσουν την κυπριακή ακτογραμμή είτε προκαλώντας τα ελληνικά πολεμικά που βρίσκονται εκεί. Σε αυτήν την περίπτωση, θα βρεθεί αντιμέτωπη όχι μόνον με το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό αλλά και το ρωσσικό και το ισραηλινό που ναυλοχούν στην περιοχή, πιθανώς δε και με τον αμερικανικό Έκτο Στόλο. Παράλογο εγχείρημα, αλλά βεβαίως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μία τέτοια εξέλιξη, αφού η εμφανής κρίση μεγαλείου του Ερντογάν μπορεί να τον οδηγήσει σε γεωπολιτική παραίσθηση και το γνωστό σύνδρομο «σταματώ το τραίνο με το δάχτυλο». Μικρές πάντως πιθανότητες έχει, κατά την γνώμη μου, αυτό το σενάριο.

Σενάριο δεύτερο: η Ελλάδα και η Κύπρος υποχωρούν (και στην πραγματικότητα ακυρώνουν) την τριμερή συνάντηση Σαμαρά-Αναστασιάδη-Σίσσι στο Κάϊρο στις 8 Νοεμβρίου, ξαναρχίζουν οι συνομιλίες γιά το νέο Σχέδιο Ανάν και η Τουρκία θριαμβεύει. Το σενάριο αυτό σημαίνει στη πραγματικότητα γεωπολιτική «φινλανδοποίηση» της Ελλάδας και υπαγωγή της Κύπρου στην τουρκική σφαίρα κυριαρχίας.

Δεδομένου ότι η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν σήμερα σημαντικούς κρίκους στην γεωπολιτική αρχιτεκτονική της Δυτικής Συμμαχίας εναντίον των τζιχαντιστών, τους οποίους η Τουρκία αντιθέτως στηρίζει με έμμεσο τρόπο, αποκλείεται η Δύση και το Ισραήλ να επιτρέψουν έναν διπλωματικό-γεωστρατηγικό θρίαμβο της Τουρκίας επί της Ελλάδας. Επίσης μία τόσο ταπεινωτική υποχώρηση της Ελλάδας και μία παραίτηση από τα ενεργειακά κοιτάσματα θα διέλυε ό,τι έχει απομείνει από το πολιτικό σύστημα και η Ελλάδα όπως και η Κύπρος θα εισέρχονταν στον αστερισμό της αποσταθεροποίησης. Μικρές αλλά όχι ανύπαρκτες πιθανότητες δίνω σε αυτό το σενάριο, δεδομένης της θλιβερής εμπειρίας των Ιμίων.

Σενάριο τρίτο: η Τουρκία διαπιστώνει ότι οι στόλοι των μεγάλων δυνάμεων θα την εμποδίσουν να διαμφισβητήσει την κυπριακή ΑΟΖ , και συνειδητοποιεί ότι υπάρχει διεθνής συμφωνία να μην της επιτραπεί να αποκτήσει διά της βίας πρόσβαση στα ενεργειακά κοιτάσματα, όχι μόνον από σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο αλλά και γιατί κανείς δεν θέλει μία Τουρκία με ενεργειακή ισχύ. Σε αυτήν την περίπτωση, και μην διακινδυνεύοντας να έρθει σε αντιπαράθεση με την ισραηλινή, ρωσσική και ίσως και αμερικανική ισχύ και να υποστεί ένα νέο Ναυαρίνο, η Τουρκία σιωπηρά αποκλιμακώνει την κρίση και αποσύρει σταδιακά και με τους συνήθεις λεονταρισμούς το Μπαρμπαρός και τα πολεμικά που το συνοδεύουν. Το σενάριο αυτό έχει κατά την γνώμη μου αρκετές πιθανότητες επαλήθευσης.

Σενάριο τέταρτο: η Τουρκία, σκεπτόμενη ρεαλιστικά, αποφασίζει να μην αντιπαρατεθεί με υπέρτερες δυνάμεις στην Κύπρο και ΝΑ ΜΕΤΑΘΕΣΕΙ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ. Εκεί άλλωστε βρίσκεται ο περίφημος «κώνος», δηλαδή το εγγύτερο σημείο μεταξύ της τουρκικής ΑΟΖ και των ενεργειακών κοιτασμάτων, από τα οποία η Τουρκία είναι νομικά αποκλεισμένη. Με μία βίαιη ενέργεια σε κάποια από τις βραχονησίδες που περιβάλλουν το Καστελλόριζο, η Τουρκία θα επιχειρήσει να επιβάλει στην Ελλάδα διεθνή διαιτησία ή προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο, ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στο μεγα-κοίτασμα του Λεβιάθαν. Αυτήν την έννοια προφανώς είχε και η ανακοίνωση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας, ότι η Τουρκία θα υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στην Κύπρο ΚΑΙ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ. Το τελευταίο αυτό σενάριο θεωρώ πιθανότερο από όλα τα προηγούμενα, εάν δε τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες ανακοινωθεί ότι το Μπαρμπαρός κινείται δυτικά, να μην εφησυχάζει κανένας….

*Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.

Πηγή:Αντίβαρο |στην ιδιωτεία