‘Οσα ωφελούν τους ιδιοτελείς τα προπαγανδίζουν οι αφελείς.

εικόνα από: tempo.gr

Παναγιώτης Κονδύλης
Από τον 20ο στον 21ο αιώνα

Ομως οι ιδιοτελείς δεν έχουν μόνο τις νομιμοποιητικές ανάγκες, που ικανοποιούν οι αφελείς. Εχουν και ανάγκες πρακτικές, πρέπει δηλαδή, σε αντίθεση με τους διανοούμενούς τους, να δρουν συνεχώς μέσα σε συγκεκριμένες καταστάσεις, όπου διακυβεύονται τεράστια οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα. Οταν π.χ. το αμερικανικό Πεντάγωνο καταρτίζει τους σχεδιασμούς του, που φθάνουν ήδη βαθιά μέσα στον 21ο αιώνα, δεν καλεί βέβαια τον Rawls, ούτε τον Habermas ούτε άλλους ηθικοφιλόσοφους προκειμένου να ακούσει και να ακολουθήσει τις συμβουλές τους. Κατά τη χάραξη και την άσκηση της πολιτικής τα νεφελώματα διαλύονται και τα αστεία τελειώνουν, και σταθμίζονται χειροπιαστά δεδομένα και ορατές τάσεις. Οι οικουμενιστικές ιδεολογίες διόλου δεν προοιωνίζουν την πραγματική μετάβαση προς έναν οικουμενισμό ισότιμων ομάδων και ατόμων. Γιατί θεωρητικά ισχύουν μεν για όλους, πρακτικά όμως ερμηνεύονται δεσμευτικά από τους ισχυρούς και ανοίγουν τις θύρες για οποιεσδήποτε επεμβάσεις κρίνουν σκόπιμες οπουδήποτε. Ο,τι ήταν για τους Ρώσσους κομμουνιστές χθες ο «προλεταριακός διεθνισμός», είναι σήμερα για τους Αμερικάνους τα «ανθρώπινα δικαιώματα». Και στον 21ο αιώνα, όπως πάντοτε στο παρελθόν, την Ιστορία θα την καθορίσει όποια Δύναμη θα είναι σε θέση να προσδιορίζει δεσμευτικά για τους υπόλοιπους το περιεχόμενο και την πρακτική εφαρμογή των κυρίαρχων εννοιών (διάβαζε: ιδεολογημάτων).

[…]

Η άλλοτε υποκρυπτόμενη και άλλοτε επιδεικνυόμενη πρόθεση εξοβελισμού της ιστορικής διάστασης και ιστορικής θεώρησης είναι να δώσει τροφή στην εντύπωση, και στην ελπίδα, ότι η σημερινή κοινωνικοπολιτική κατάσταση στη Δύση αποτελεί εδραία κατάκτηση της ανθρωπότητας, η οποία όχι μόνο δεν είναι δυνατόν να ανατραπεί στο χώρο της διαμόρφωσής της, αλλά και σε προβλεπτό χρονικό διάστημα θα εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ομως μέσα στην ιστορία δεν υπάρχουν ούτε μόνιμες κατακτήσεις ούτε ευθύγραμμες εξελίξεις ως απλές προεκτάσεις σημερινών συγκυριών. Η διάδοση της μαζικής δημοκρατίας σε παγκόσμια κλίμακα όχι μόνο δεν θα γεννήσει παντού πιστά αντίγραφα, αλλά θα αλλάξει και αυτήν την ίδια στις μητροπολιτικές χώρες, πυροδοτώντας παράλληλα οξύτατους αγώνες κατανομής. Αν ο 20ος αιώνας σήμανε τη διάψευση της κομμουνιστικής ουτοπίας, ο 21ος θα χαρακτηρισθεί από την κατάρρευση της φιλελεύθερης.

Ποιά συγκεκριμένα γεγονότα θα συγκροτήσουν τις μεγάλες ροπές κατά τον 21ο αιώνα, που, καθώς πιστεύω θα είναι ο συγκλονιστικότερος και τραγικότερος της ανθρώπινης Ιστορίας, δεν μπορούμε να ξέρουμε. Ενα ωστόσο είναι βέβαιο: η Ιστορία δεν τελείωσε, κανείς απ’ όσους ζουν σήμερα δεν πρόκειται να πεθάνει γνωρίζοντας πως θα τελειώσει. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε τις κινητήριες δυνάμεις της, μέσα στη δεδομένη βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη συγκυρία. Και η περιγραφή αυτή δεν είναι έργο του ιδεολόγου και του ηθικολόγου. Απαιτεί ματιά ασκημένη στη θέαση της ιστορικότητας των φαινομένων.

ΠΗΓΗ: anemosnaftilos.gr