Financial Times: Η κρυφή πλευρά της άμυνας

Φωτογραφία από:www.youtube.com

Ανταλλαγή κανονιών με βούτυρο; Κυριολεκτικά: πολεμικά αεροπλάνα σε αντάλλαγμα για το ελαιόλαδο, δικαιώματα αλιείας και ένας αστροναύτης στο διάστημα – οι αυξανόμενες υποχρεώσεις αντιστάθμισης στον τομέα της εξαγωγής στρατιωτικών προϊόντων.

H ανταποκρίτρια του τομέα της άμυνας των Financial Times, Κάρολα Χόγιος (Carola Hoyos) διερευνά τον αδιαφανή κόσμο των αντισταθμιστικών οφελών – της βιομηχανίας που έχει αυξηθεί σε μισό τρισεκατομμύριο δολάρια: o τομέας της αμυντικής βιομηχανίας της Ερώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών έχει «ανταμείψει» τους αγοραστές των προϊόντων τους με διάφορες επενδύσεις για συνολικά 75 δισ. δολάρια.

Αυτό αναφέρεται στην έρευνα που διεξήγαγε η εφημερίδα Financial Times κατά το τελευταίο έτος. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, τα στοιχεία και οι αναλυτικές πληροφορίες προήλθαν από το IHS Jane’s.

Η σχετική δημοσιογραφική έρευνα, η οποία ανέβηκε στο κανάλι του You Tube, διεξήχθη για τις 12 μεγαλύτερες εταιρείες αμυντικού εξοπλισμού στον κόσμο. Μέχρι σήμερα, την μεγαλύτερη οικονομική «ευγνωμοσύνη» για τους πελάτες της, εξέφρασε η αμερικανική εταιρεία Lockheed Martin, η οποία επένδυσε σε στους αγοραστές των προϊόντων της περί τα 27 δισεκατομμύρια δολάρια – δέκα φορές τα καθαρά κέρδη της εταιρείας για το έτος 2012. Αυτού του είδους η «εκτίμηση» για την συνεργασία αυτή, συχνά αναφέρεται ως αντιστάθμιση (offset) της συμφωνίας.

Έτσι, η αμερικανική Boeing έχει επενδύσει ως αντιστάθμιση στους αγοραστές των προϊόντων της 12,6 δισ. δολάρια, και η εταιρεία Raytheon περί τα 7,9 δισ. δολάρια. Η ευρωπαϊκή EADS «ευχαρίστησε» τους αγοραστές για ένα σύνολο από 7,6 δισ. δολάρια, η βρετανική εταιρεία BAE Systems και η σουηδική Saab – 4,0 δισεκατομμύρια δολάρια η κάθε μία. Τα ανωτέρω ποσά υπολογίζονται σύμφωνα με τα δημόσια δεδομένα αντιστάθμισης των συμφωνιών, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να διαφέρουν – προς τα πάνω ή προς τα κάτω.

Ως παραδείγματα τέτοιων συμφωνιών αντιστάθμισης, καλείται η εκτέλεση συμβάσεων όπως η προμήθεια στρατιωτικών μεταγωγικών αεροσκαφών στην Τυνησία, σε αντάλλαγμα για το ελαιόλαδο, επενδύσεις στην εθνική αεροπορική βιομηχανία του Καζακστάν και της Ιορδανίας, ακόμη και οικονομική βοήθεια για την εκτόξευση στο διάστημα του πρώτου αστροναύτη της Μαλαισίας – σε αντάλλαγμα για την αγορά 18 μαχητικών αεροσκαφών Su -30MKM.

Η βρετανική εταιρεία BAE Systems έχει συμφωνήσει με το Ομάν για την προμήθεια στρατιωτικών προϊόντων, ως μέρος της απόδοσης μιας συμφωνίας ρύθμισης των οφειλών της, διευκολύνσεις στον τομέα της αλιείας. Περαιτέρω λεπτομέρειες για την σύμβαση δεν αναφέονται στο ρεπορτάζ της εφημερίδας η εφημερίδας – κατά πάσα πιθανότητα αναφέρεται σε μια συμφωνία για την προμήθεια 12 μαχητικών Eurofighter Typhoon.

Κατά κανόνα, το περιεχόμενο του συμφωνιών αντιστάθμισης, δεν αποκαλύπτεται. Ακόμη πιο σπάνια είναι διαθέσιμες στο κοινό οι κυρώσεις για τους προμηθευτές των όπλων και του στρατιωτικού εξοπλισμού, για τη μη τήρηση των ρυθμίσεων της αντιστάθμισης για μεγάλες συμβάσεις. Έτσι, μόνο κατά τα έτη 2005-2013 Ινδία έχει τιμωρήσει 13 από τους 18 αναδόχους συμφωνιών αντιστάθμισης. Από το 2010, η Ελλάδα έχει επιβάλει πρόστιμο σε προμηθευτές 70 συμφωνιών αντιστάθμισης.

Κατά του υφιστάμενου συστήματος έχει εκφραστεί επανειλημμένα η κυβέρνηση των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η ηγεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και εκπροσώποι της μη κυβερνητικής οργάνωσης Διεθνής Διαφάνεια. Όλοι αυτοί πιστεύουν ότι οι συμφωνίες συμψηφισμού διαταράσσουν τη δομή της παγκόσμιας αγοράς όπλων, προωθούν τη δωροδοκία, και μερικές φορές αναγκάζουν τις κυβερνήσεις των χωρών αγοραστών να αγοράζουν όπλα που δεν χρειάζονται, για χάρη των οικονομικών οφελών σε άλλους τομείς.

Η πρακτική των συμφωνιών αντιστάθμισης στον κόσμο άρχισε να αναπτύσσεται ενεργά κατά τα τελευταία λίγα χρόνια, αν και για παράδειγμα η περίπτωση της Ιαπωνίας, η οποία κάνει χρήση αυτής της πολιτικής για αρκετές δεκαετίες. Στην Ινδία, η σύναψη των συμφωνιών που αντισταθμίζεται κατά την υπογραφή των συμβάσεων για την προμήθεια όπλων, τα τελευταία χρόνια είναι ένα απαραίτητο στοιχείο – οι προμηθευτές, με την υπογραφή των συμβάσεων, αναλαμβάνουν την υποχρέωση να επανεπενδύσουν στην ινδική οικονομία τουλάχιστον το 25% του ποσού της συναλλαγής.

Τυπικά, οι όροι των συμφωνιών αντιστάθμισης απαιτούν τη δημιουργία συμπαραγωγής στο έδαφος του αγοραστή (το οικονομικό αποτέλεσμα υπολογίζεται από τον αριθμό των δημιουργούμενων νέων θέσεων εργασίας και των επενδύσεων στον τομέα των κατασκευών), τη μεταφορά τεχνολογίας, τη συμμετοχή σε σημαντικά έργα ανάπτυξης της τεχνολογίας, την κατασκευή υποδομών, ή τουλάχιστον άμεσες επενδύσεις στην οικονομία.

Μερικές φορές οι εταιρείες-προμηθευτές που δεν είναι σε θέση να τηρήσουν πλήρως τη συμφωνία συμψηφισμού που έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους αγοραστές, εκφράζουν την «ευγνωμοσύνη» τους στους αντιπροσώπους των αγοραστών με άλλους τρόπους.

Πηγή: fox2magazine