άρθρο της ψυχολόγου Παρασκευής Πισινίδη
.
Τι είναι η »μαθημένη αβοηθησία» ; Ένα φαινόμενο ; Ένας τρόπος σκέψης ; Η απόρροια ή η αιτία ψυχικών δυσκολιών ; Ακόμα και η μετάφραση από την αγγλική γλώσσα εγείρει αντιπαραθέσεις.
Ο αγγλικός όρος «Learned Helplessness» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον ερευνητή ψυχολόγο Martin Seligman το 1967. Με αυτόν τον όρο προσπάθησε να περιγράψει την συναισθηματική κατάσταση που είχαν περιέλθει τα πειραματικά υποκείμενα και έμοιαζε με τα συμπτώματα που έχει η κλινική χρόνια κατάθλιψη (απόσυρση, παραίτηση κτλ).
Ο Seligman σχεδίασε μια πειραματική διαδικασία, όπου προκαλούσε ηλεκτρικά σοκ σε σκύλους. Στην Α ομάδα, οι σκύλοι είχαν την δυνατότητα με έναν μοχλό να γλιτώσουν τα σοκ και στην Β ομάδα δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι, (ο μοχλός δεν γλίτωνε τον πόνο). Μετά από λίγες επαναλήψεις, δόθηκε η δυνατότητα και στην Β ομάδα να μπορούν να γλιτώνουν τα σοκ με τον μοχλό, κάποιες φορές. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι πως τα σκυλάκια της Β ομάδας δεν έμπαιναν καν στην διαδικασία να γλιτώσουν από τα ηλεκτροσόκ ακόμα και όταν καταλάβαιναν ότι μπορούν. Επειδή δεν μπορούσαν να ελέγξουν την κατάσταση!!! Κάποιες φορές έπιανε το κόλπο με τον μοχλό, κάποιες άλλες όχι. Έτσι, μετά από δύο- τρεις προσπάθειες δεν ασχολήθηκαν ποτέ ξανά Έμοιαζαν σαν να είχαν απελπιστεί και δεν κινητοποιούνταν, αποδεχόμενα στωικά με ένα γρύλισμα τον πόνο.
Πρόκειται για Παραίτηση….για εκείνη την παραίτηση που βλέπουμε στην κατάθλιψη: »Ότι και να κάνω δεν θ’ αλλάξει κάτι».
Το βλέπουμε καθημερινά….το ζούμε και το αντιμετωπίζουμε. Η αίσθηση ότι τα πράγματα δεν θα πάνε καλά, στηρίζει και επισφραγίζει το αίσθημα της θλίψης. Δεν είναι απλά μια απαισιόδοξη στάση. Είναι η αίσθηση πως »Εγώ είμαι αδύναμος να κάνω κάτι» , »Είμαι αβοήθητος».
Πρόκειται για τον βασικό πυρήνα της ανασφάλειας, των φόβων, της θλίψης και του άγχους. »Έχω μάθει πως είμαι αβοήθητος, άρα νιώθω αδύναμος, άρα φοβάμαι, άρα νιώθω ακόμα πιο αδύναμος, νιώθω θλίψη, ανασφαλής και αγχώνομαι για το τώρα, το αύριο και το μετά, δεν ελέγχω τίποτα».
Και πως μπορεί κάποιος να φτάσει σε αυτό το σημείο ; Να έχει αποκτήσει την αίσθηση της αβοηθησίας ;
ΑΒΕΡΩΦ 