του Ιστορικού Βασίλειου Αναστασόπουλου
Το 1ο μέρος ΕΔΩ
Το 2ο μέρος ΕΔΩ
.
2.3 Η απελευθέρωση των νησιών του Αιγαίου
Παράλληλα με τις επιχειρήσεις στον τουρκοκρατούμενο ηπειρωτικό ελληνικό χώρο, διεξάγονταν στη θάλασσα του Αιγαίου και ναυτικές επιχειρήσεις, που σκοπό είχαν, αφενός, να καταστεί ο ελληνικός στόλος κυρίαρχος στη θαλάσσια περιοχή και, αφετέρου, να απελευθερωθούν τα ελληνικά νησιά. Οι Τούρκοι είχαν οργανώσει σημαντικά αμυντικά έργα για την προστασία των νησιών, γεγονός που απαιτούσε, από την ελληνική πλευρά, σοβαρή και προσεκτικά οργανωμένηπροσπάθεια για την απελευθέρωσή τους.
Σε πρώτη φάση επιδιώχθηκε η απελευθέρωση των νησιών του βορείου Αιγαίου (Λήμνος, Ίμβρος, Τένεδος κ.ά.) για καθαρά επιχειρησιακούς λόγους και η οποία ξεκίνησε με την έναρξη του πολέμου. Σε δεύτερη φάση, η οποία ξεκίνησε μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, επιδιώχθηκε η απελευθέρωση και των άλλων ελληνικών νησιών. Αρχικά απελευθερώθηκε η Λήμνος στις 8 Οκτωβρίου – χρησιμοποιήθηκε ως ναυτική βάση του ελληνικού στόλου – για την οποία χρησιμοποιήθηκε μια διλοχία του 20ου Συντάγματος Πεζικού.
Στις 15 Οκτωβρίου ναυτικό άγημα 600 ανδρών αποβιβάστηκε στη Λήμνο και στη συνέχεια μαζί με τη διλοχία Πεζικού απελευθέρωσαν τη Θάσο και τον Άγ. Ευστράτιο. Ανάλογα ναυτικά αγήματα έδρασαν στο σύμπλεγμα τωννησιών του βορείου Αιγαίου, τα οποία και απελευθέρωσαν. Επόμενος στόχος της ελληνικής κυβέρνησης ήταν τα νησιά της Λέσβου, Χίου και Σάμου, τα οποία όμως για την απελευθέρωσή τους απαιτούνταν περισσότερες δυνάμεις. Για το λόγο αυτό αποφασίστηκε να διατεθεί ένα σύνταγμα Πεζικού και μια πυροβολαρχία από τη ΙΙ Μεραρχία, ενώ παράλληλα συγκροτήθηκαν νέες δυνάμεις από ναυτικά αγήματα και τα έμπεδα Αθηνών.
ΑΒΕΡΩΦ 