αναδημοσίευση από τον Εκήβολο
αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο του Charles Freeman
«ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑ»
.
Η νίκη στους Περσικούς Πολέμους είχε καταστήσει την Αθήνα τη δύναμη με τη μεγαλύτερη επιρροή στον ελληνικό κόσμο. Για τα επόμενα εβδομήντα πέντε χρόνια, η πόλη επρόκειτο να κυριαρχήσει στο Αιγαίο, χρησιμοποιώντας επιτυχώς το κύρος, τον πλούτο, και τη ναυτική της δύναμη για να αποτρέψει μια αναβίωση της περσικής ισχύος και, κάνοντας το αυτό, να εδραιώσει ταυτόχρονα μια αυτοκρατορία, την οποία συγκροτούσαν μέχρι και 150 μικρότερες ελληνικές πόλεις. Στη γενέτειρα πόλη τους, οι Αθηναίοι επρόκειτο να δημιουργήσουν μια εξαιρετικά σύνθετη μορφή δημοκρατικής διακυβέρνησης, ένα πολίτευμα στο οποίο οι ικανοί πολίτες συμμετείχαν άμεσα τόσο ως «κοινοβουλευτικά» μέλη της λαϊκής συνέλευσης – της Εκκλησίας του Δήμου – όσο και ως ασκούντες διοίκηση και δικαστική εξουσία(σ.1). Η πόλη ήταν επίσης μείζον πολιτιστικό κέντρο, έδρα του μεγαλύτερου οικοδομικού προγράμματος επί ι της Ακρόπολης, λίκνο του δυτικού θεάτρου, και φυτώριο ανάπτυξης της δυτικής φιλοσοφικής παράδοσης.
Όπως σημειώσαμε στις πρώτες σελίδες του ανά χείρας βιβλίου, η Αθήνα είχε εξιδανικευθεί από μεταγενέστερες γενεές, και όχι άνευ λόγου. Τα επιτεύγματα της πόλης ήταν σημαντικά. Υπήρχαν, εντούτοις, πολλά παράδοξα στο «επίτευγμά» της. Το αθηναϊκό δημοκρατικό σύστημα βασιζόταν στη δουλεία και, σε ένα ορισμένο μέτρο, στις προσόδους του από μια αυτοκρατορία. Δημοκρατική διακυβέρνηση δεν σημαίνει απαραιτήτως ήπια ή ανεκτική εξουσία. Διατάγματα της λαϊκής «κοινοβουλευτικής» συνέλευσης περιλάμβαναν τα ψηφίσματα εκείνα τα οποία διέτασσαν τη σφαγή ολόκληρου του άρρενος πληθυσμού ενός άλλου ελληνικού νησιού και τη μαζική υποδούλωση των γυναικοπαίδων του. Ο Περικλής παροχέτευε άνευ ηθικών ενδοιασμών τους φόρους υποτέλειας που συνέλεγε η αυτοκρατορία (υποτίθεται για κοινή άμυνα) για την υλοποίηση του οικοδομικού του προγράμματος στην Ακρόπολη. «Η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να το θεωρήσει αυτό ως μια ανυπόφορη προσβολή», είπαν οι επικριτές του, ότι, δηλαδή, θησαυροί που παρέχονταν για υπεράσπιση της Ελλάδας ενάντια στους Πέρσες μπορούν να «διασπαθίζονται ανήθικα αναλωνόμενοι στη δική μας πόλη, για να την υπερεξωραΐσουμε παντού ως να ήταν μια ματαιόδοξη θηλύκια που τριγυρίζει στολισμένη με πολύτιμους λίθους»(σ.2). Η πόλη η οποία είχε προσδιορίσει και στηρίξει την έννοια της εξουσιαστικής κυριαρχίας της ελληνικής πόλης ενάντια στην επιδρομή των Περσών παραβίαζε η ίδια, ακόμη και κατέλυε, την ανεξαρτησία άλλων ελληνικών πόλεων. Έχοντας κατά νου αυτά τα παράδοξα, πρέπει να διερευνηθούν τα επιτεύγματα της κλασικής Αθήνας.
ΑΒΕΡΩΦ 