Γιούρι Νικολάγιεβιτς «Η περιπέτεια ενός στρατιώτη του Κόκκινου Στρατού…»

.

Τραγικά θύματα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ήταν οι εκατομμύρια Ρώσοι στρατιώτες πού πιάστηκαν αιχμάλωτοι από τούς Γερμανούς.

Δεινοπάθησαν ως κρατούμενοι στά ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης καί όσοι εξ αυτών επέζησαν, μετά τήν συντριβή του Χίτλερ, θεωρήθηκαν προδότες από τόν Στάλιν καί γυρίζοντας στήν πατρίδα «φιλοξενήθηκαν» πλέον στά κομμουνιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης της Σιβηρίας, όπου οι περισσότεροι πέθαναν εργαζόμενοι σαν σκλάβοι. Παρακάτω διαβάζουμε γιά τήν περιπέτεια ενός στρατιώτη του Κόκκινου Στρατού του Γιούρι Νικολάγιεβιτς:

…. η πυροβολαρχία που διοικούσε, περικυκλώθηκε κοντά στη Λούγκα από τούς Γερμανούς. Αυτός και οι άντρες του σκορπίσανε, αλλά δεν κατάφεραν να αποφύγουν την αιχμαλωσία. Ο Γιούρι βρέθηκε στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως για αξιωματικούς κοντά στη Βίλνα. Στη ζωή κάθε ανθρώπου υπάρχει κάποιο γεγονός που καθορίζει την ύπαρξή του – και τη μοίρα του, και τις πεποιθήσεις του, και τα πάθη του. Δυο χρόνια σ’ αυτό το στρατόπεδο, άλλαξαν ριζικά τον Γιούρι. Όσα έγιναν εκεί δεν περιγράφονται με λόγια, ούτε εξηγούνται με συλλογισμούς. Σ’ αυτό το στρατόπεδο οι κρατούμενοι έπρεπε να πεθάνουν, και όποιος δεν πέθαινε έπρεπε να βγάλει συμπεράσματα.

Να επιζήσουν μπορούσαν μόνο οι όρντνερ, δηλαδή τα μέλη της εσωτερικής αστυνομίας του στρατοπέδου, οι οποίοι διαλέγονταν μεταξύ των κρατουμένων. Ο Γιούρι δεν έγινε φυσικά όρντνερ. Επιζούσαν ακόμα και οι μάγειροι. Μπορούσαν ακόμα να επιζήσουν και οι διερμηνείς, γιατί οι Γερμανοί τους χρειάζονταν. Ο Γιούρι ήξερε περίφημα τα γερμανικά, αλλά το έκρυψε. Καταλάβαινε πολύ καλά πως σαν διερμηνέας θα αναγκαζόταν να καρφώνει τους δικούς του. Μπορούσε επίσης να απομακρύνει κανείς τον θάνατο σκάβοντας τάφους, αλλά γι’ αυτή τη δουλειά υπήρχαν άλλοι πιο γεροί και πιο γρήγοροι από αυτόν. Ο Γιούρι δήλωσε πως είναι ζωγράφος.

Κωνσταντίνος Κανάρης ο μπουρλοτιέρης (Ψαρά 1793 ή 1795 – Αθήνα 2 Σεπτεμβρίου 1877)

.

«Ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ο πολύκροτος ούτος καί κοσμοπεριβόητος θάλασσιος ήρως, εγεννήθη μέν εις τά Ψαρά, ανετράφη δέ, καθώς καί όλοι οι λοιποί συντοπίται του, ανατροφήν, ήτις έμελλε νά τόν αποκαταστήση έμπειρον καί θαρραλέον ναυτικόν.

Πρώϊμα ήδη ήρχισε νά τρέχη τό τραχύ τούτο καί επίπονον στάδιον, καί κατά τά συχνά του επί τής Μεσογείου θαλάσσης ταξείδια επεσκέφθη πολλάκις καί τήν Μαρσίλιαν καί άλλα πολλά παραθαλάσσια τής Ευρώπης μέρη.

Απλούς, πένης καί άσημος έζη ειρηνικώς ως ραγιάς, πότε μέν εις τάς αγκάλας τής επίσης αδόξου καί ενδεούς οικογενείας του, πότε δέ επί τού πλοίου του, χωρίς όμως νά εμφαίνηται ξεχωριστόν τι επάνω του, τό οποίον ηδύνατο νά προμαρτυρήση εν αυτώ τόν εκλεκτόν ήρωα τής Χίου καί τής Τενέδου.

Όλοι εγνώριζον τήν γαλήνιον καί πράον καρδίαν του, τό ήσυχον καί ειρηνικόν τών φρονημάτων του, διά τά οποία απέφευγε κάθε ταραχήν, καί διά τά οποία δέν ηρέσκετο ουδ’ εις τόν τραχύν καί πολυτάραχον βίον τών συντρόφων του ναυτών.

Ότε απ’ Άρκτου μέχρι Μεσημβρίας καί απ’ Ανατολών μέχρι Δυσμών διεκηρύχθη η Ανάστασις τού Ελληνικού Έθνους, διεφημίσθη η ύψωσις τού Σταυρού καί η κατάπτωσις τού ημισεληνίου, ότε ήλθε τό πλήρωμα τού χρόνου, τότε καί ο Κανάρης δέν βλέπει πλέον γυναίκα, δέν λυπείται τέκνα, δέν γνωρίζει ησυχίαν, η καρδία του βράζει, η χείρ του κινείται, οι οφθαλμοί του σπινθηροβολούν καί αυτός ρίπτεται εις τό πλοίον του, τρέχει νά συναγωνισθή τόν λαμπρόν τούτον αγώνα.

Kαί ούτω η πολυπαθής ημών Πατρίς τό δεύτερον ήδη έτος τού ενδόξου αλλά καί πολυκινδύνου τούτου κατά τών τυράννων της αγώνος έμελλε νά ίδη έν από τά λαμπρότατα καί κάλλιστα μέλη της κατασπαραττόμενον από τούς απανθρώπους τυράννους της.

Το Ολοκαύτωμα και η καταστροφή τών Ψαρών «τότε που 120 παλληκάρια «πήραν μαζί τους» χιλιάδες τούρκους» (20 -22 Ιουνίου 1824)

.

«Στίς τέσσερις τό πρωΐ, ημέρα Παρασκευή 20 τού Ιούνη 1824, άρχισε νά ξεμπουκάρει από τό Σίγρι, η αρμάδα. Φύσαγε μαϊστράλι. Σέ λίγο, όταν σκόρπισε τό αυγινό πούσι, οι βιγλάτορες από τόν Τηλέγραφο τήν ξεδιακρίνουν νά έρχεται ολόϊσια γιά τό νησί τους. Δίνουν αμέσως τό σινιάλο καί σέ λίγο οι Ψαριανοί βρίσκονται στό πόδι κι ο καθένας τρέχει στό πόστο πού είχε ταχθεί.

Γέμισε η θάλασσα καράβια, ίσαμε 235 μεγάλα καί μικρά πλεούμενα. Πολλά από τά φορτηγά, τά γεμάτα στρατό, ήταν ευρωπαϊκά καί γιά τούτο αρμένιζαν δίχως παντιέρα. Έτσι στέκονταν εν τάξει μέ τήν ουδετερότητα πού είχαν προκηρύξει οι κυβερνήσεις τους. Σ’ αυτά βρίσκονταν στοιβαγμένοι πάνω από 15.000 πολεμιστές. Μά κι από τούς πιλότους οι περισσότεροι Ευρωπαίοι. Τούς προμήθεψαν στούς Τούρκους οι Λεβαντίνοι (Ευρωπαίοι τής Σμύρνης), πού μέ κάθε τρόπο γύρευαν νά λείψει τούτη η σφηκοφωλιά πού έβλαφτε τό εμπόριό τους.

Προστάζει ο Χοσρέφ ν’ αρχίσει η απόβαση. Φελούκες, σαλούπες, σκαμπαβίες, λαντσόνια γεμάτα ασκέρι, αθώρητα μέσα στή θολούρα τής μάχης φτάνουν στήν ξηρά. Μπήγοντας οι Τούρκοι τίς πολεμικές τους κραυγές ορμάνε νά πατήσουν τά ταμπούρια τών Ψαριανών. Θερίζονται όμως από τή φωτιά τών δικών μας, πισωδρομάνε, ξαναμπαίνουν στά πλεούμενά τους καί φεύγουν. Λυσσομανάει ο Χοσρέφ. Στέλνει καινούργιο ασκέρι μέ τήν προσταγή στά πληρώματα μόλις τούς βγάλουν στήν ξηρά ν’ αποτραβηχτούν, έτσι πού νά μήν τούς απομένει τίποτ’ άλλο παρά είτε νά νικήσουν είτε νά χαθούν. Προσπάθησαν, πολέμησαν καί χάθηκαν.

Η ναυμαχία τού Καφηρέα (20 Μαΐου 1825)

.

«Τετράδη 20 Μαΐου 1825»

»Εξημερόθημεν έχοντες υπ όψιν τόν εχθρόν όντα κατά τήν Άνδρον, ημείς ορτζάρομεν μέ μαϊστραλάκι (βορειοδυτικός άνεμος) τόν εχθρόν όντα κατά τόν κάβο Δόρον (ακρωτήριο Κάβο Ντόρος) μέ σύσημον (σήμα) όλα τά πλοία νά κρατούν πολλά πανιά, προχωρούντες είδομεν όλην τήν μικρήν αρμάδα ήτις ήτον ήδη απερασμένη τόν κάβο τής Άνδρου, αλλ’ ευρίσκετο εις γαλήνην είδομεν δέ καί έως 20 κομμάτια μεγάλα περιμαζευμένα εις ένα αυλάκι τής Άνδρου, όθεν καί αυξήσαμεν πανιά προχωρούμεν εμπρός μέ λεπτόν άνεμον μαϊστραλάκι.

Εφάγαμεν τά σενιάλα μέ ταίς σάγουλες κάμνοντες ακαταπαύστως σημείον. Τά οπισινά πλοία νά φορτζάρουν (δυναμώνουν) πανιά, δύο σπετζιώτικα τού καπετάν Γιάννη Αναστάση καί τού Ανάργυρου  επροπορεύοντο, ημείς όμως σοταβέντο (υπήνεμα) καί πλησιέστερον εις τόν εχθρόν, καί μέ μουραρισμένα πανιά τρέχομεν κατά τού εχθρού.

Ένα αγγλικό βρίκι διέρχεται απομακρυνθέν από τόν εχθρικόν στόλον, οι Σπετζιώται τού τραβούν μίαν κανονιά καί πηγαινάμενοι κοντά διά νά τό βιζητάρουν έμειναν ολίγον οπίσω.

Ημείς προπορευόμενοι έχοντες κατόπιν τόν Πινότσην μέ ένα πυρπολικόν, όθεν καί περί τάς εννέα ώρας κάμνοντες σημείον: «Νά ετοιμασθούν διά πόλεμον καί νά φορτζάρουν πανιά τά οπισινά» ορμούμεν κατά τού εχθρού.

Μία φρεγάτα έρχεται καθ’ ημών μέ μίαν κορβέτα, ημείς τάς πολεμούμεν μέχρι μανίας καί απολαμβάνομεν νά τάς τρέψωμεν εις φυγήν καί τότε πλησιάζομεν εις τήν φρεγάταν τής οποίας τά κατάρτια ήτον σπασμένα από τίς κόφες καί επάνω.

Αύτη είχε δύο βάρκες έτοιμαις διά τά μπουρλότα διά τούτο καί οι πυρπολισταί μας εφοβούντο νά ριφθούν κατ’ αυτής, αλλ’ ενισχυόμενοι παρ’ ημών τά συνοδεύομεν έως τίρας τουφεκιάς (βολής τουφεκιού) στεκόμενοι εις τήν πρύμνην της, δι’ ό καί τά πυρπολικά μουράρουν πανιά καί πηγαίνουν κατ’ αυτής, όθεν καί περί τάς τρείς ώρας τής έπεσαν επάνω καί τά δύο, καί παρευθύς άναψεν.

H Μάχη στά Δολιανά (18 Μαΐου 1821)

.

Ο Νικηταράς φεύγοντας από τό Βαλτέτσι πέρασε από τά Δολιανά γιά νά ανεφοδιασθεί μέ τρόφιμα. Οι Δολιανίτες τού επεφύλαξαν ψυχρή υποδοχή καί μάλιστα αρνήθηκαν νά δώσουν στόν αδελφό του Νικόλα ένα φόρτωμα κρασί πού τούς ζήτησε.

O Νικήτας πήρε τόν δρόμο γιά τό Άργος, αλλά ύστερα από λίγο είδε μερικούς Δολιανίτες νά τρέχουν καί νά τόν καλούν νά γυρίσει πίσω διότι φάνηκαν Τούρκοι μέ κατεύθυνση τό χωριό τους. Ο Νικόλας εκνευρισμένος από τή στάση τών ομοθρήσκων του πρότεινε στόν αδελφό του νά μήν τούς βοηθήσουν.

«- Πάμε εις τόν δρόμον μας καί ας μήν αφήσουν απ’ αυτούς οι Τούρκοι ούτε ρουθούνι.»

Ο Νικήτας Σταματελόπουλος πού δέν κράταγε κακία σέ κανέναν, απάντησε.

«- Αδελφέ μου, εγώ γιά Περσιάνους πάω εις τό Ανάπλι γυρεύοντας καί τώρα πού τούς ηύρα εδώ νά τούς αφήσω; Δέν τό κάμω.»

Ο αγνός Ρωμιός αποκάλεσε τούς βαρβάρους μέ τό όνομα «Περσιάνους», όπως ακριβώς τούς αποκαλούσαν καί οι βυζαντινοί προγόνοι του. Χωρίς νά χάσει καιρό ο Νικήτας γύρισε καί ταμπουρώθηκε στά σπίτια τού χωριού μέ τούς στρατιώτες του καί μερικούς ντόπιους από τόν Άγιο Πέτρο. Κεφαλές στό μικρό στρατό τών τριακοσίων ανδρών ήταν ο Μητρομάρας Αθανασίου, ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος ή Λιάπης, ο Θεόδωρος Αντωνάκης, o Θεόδωρος Πολίτης, o Αναγνώστης Προεστάκης καί άλλοι.

Οι κλεισμένοι έπιασαν δεκατρία σπίτια καί ο Νικήτας έπιασε τό σπίτι τού Χριστοφίλη. Όμως τόν σημαιοφόρο του Θανάση Μανιάτη μέ τή σημαία του τόν έστειλε στό σπίτι τού Καραμήτρου, γιά νά ξεγελάσει τόν Κεχαγιάμπεη.

Προκήρυξη τής Επαναστάσεως στήν Ύδρα (16 Απριλίου 1821)

«Εν ονόματι Θεού Παντοκράτορος.

Τό Ελληνικόν Έθνος βεβαρυμένον πλέον ν’ αναστενάζη υπό τόν σκληρόν ζυγόν, από τού οποίου τέσσαρας περίπου αιώνας καταθλίβεται επονειδίστως, τρέχει μέ γενικήν καί ομόφωνον ορμήν εις τά όπλα, διά νά κατασυντρίψη τάς βαρείας αλύσεις τάς υπό τών βαρβάρων μωαμεθανών περιτεθείσας εις αυτό.

Τό ιερόν όνομα τής Ελευθερίας αντηχεί εις όλα τά μέρη τής Ελλάδος καί πάσα ελληνική καρδία αναφλέγεται από τήν επιθυμίαν τού νά επαναλάβη τό πολύτιμον τούτο δώρον τού Θεού ή ν’ απολεσθή εις τόν υπέρ τούτου αγώνα.

Η Σφαγή τής Χίου, μέσα από τα «μάτια» του τοποτηρητού στή Χίο Βαχίτ πασά (30 Μαρτίου 1822)

.

«Τήν πρωΐαν τής δευτέρας ημέρας τού Ρετζέπ, προσευχηθέντες καί αποχαιρετισθέντες διά τελευταίαν φοράν, αναθέσαντες δ’ άπασαν ημών τήν ελπίδα εις τόν προφήτην, τόν ήλιον τών δύο κόσμων, εξηγάγομεν εκ τής πύλης τού Τειχάρχου έως τετρακοσίους οπλίτας, οίτινες καρτερικώτατα ώρμησαν πρώτον εις τά πέριξ χαρακώματα τών απίστων, περί τήν κυρίευσιν τών οποίων έγινε συμπλοκή πεισματώδης καί διά πολλήν ώραν οι άπιστοι απηλπισμένως εμάχοντο στήθος πρός στήθος πρός τούς ημέτερους ηρωϊκούς καί θεοφρούρητους στρατιώτας.

Η ημέρα αύτη εστάθη αξιοσημείωτος διά τήν ηρωϊκήν καρτερίαν καί πρός τούς κινδύνους αμεριμνησίαν τών ημετέρων λεοντόκαρδων στρατιωτών, καί δέν έπαυσεν ειμή όταν πλέον ο δυστυχώς πρός τούς γκιαούρους ανατείλας εκείνην τήν ημέραν ήλιος έστρεψε τά βήματά του πρός τήν δύσιν, ότε επέστρεψαν εις τήν ακρόπολιν θριαμβεύσαντες καί δοξολογούντες τόν μέγαν προφήτην.

Εις τάς συμπλοκάς τής ημέρας εκείνης έμειναν εις τά πεδία μάχης έως 3000 (ψευδής αριθμός) πτώματα ασπαίροντα βεβήλων καί απίστων κιαφίρων, εξ ημών δέ μόλις έξι μετέβησαν εις τάς αιωνίους μονάς ίνα λάβωσι τόν μαρτυρικόν στέφανον, εννέα δέ ετραυματίσθησαν καί ούτοι όχι κινδυνωδώς.

Τό εσπέρας οι ήρωές μας εκ τής φρουράς έσπευσαν νά θέσωσιν υπό τούς πόδας τού τοποτηρητού τάς αιμοσταγείς κεφαλάς τών αποστατών επισημοτέρων γκιαούρων λαβόντων τά επίχειρα τής απιστίας των υπό τήν μουσουλμανικήν μάχαιραν.

Άλλοι πάλιν προσέφερον εις τόν τοποτηρητήν ουχ ήττον πολύτιμον προσφοράν ζώντας αιχμαλώτους τινάς εκ τών ονομαστών επί απιστία καί αποστασία Χίων Χριστιανών, τούς οποίους άμα είδεν ο τοποτηρητής προσέταξε νά καρατομηθώσι καί νά γεμισθώσι τά κρανία των δι’ αχύρου απαλού, τά δέ βέβηλα καί άπιστα πτώματά των ερρίφθησαν αυθωρεί εις τήν θάλασσαν.

Άφιξη τού Κυβερνήτη στήν Ελλάδα (6 Ιανουαρίου 1828)

.

Στίς 6 Ιανουαρίου 1828, ο Ιωάννης Καποδίστριας αποβιβάστηκε στό Ναύπλιο, έπειτα από μία βασανιστική παραμονή επτά εβδομάδων στήν Αγκώνα, όπου περίμενε τό αγγλικό πλοίο πού θά πραγματοποιούσε τή μετακίνησή του. Ο Καποδίστριας ήταν ο πρώτος ηγέτης τής ελεύθερης πλέον Ελλάδος μετά τόν αυτοκράτορα Κωνσταντινό ΙΑ’ Παλαιολόγο. Οι στιγμές ήταν συγκλονιστικές.

Η υποδοχή πού επιφυλάχθηκε στόν νέο ηγέτη ήταν εντυπωσιακή. Πλήθη λαού έτρεχαν νά τόν συναντήσουν καί νά τόν προϋπαντήσουν ως Μεσσία. Αλλά όπως καί ο Μεσσίας έτσι καί ο Καποδίστριας θά φορούσε στέφανον εξ ακανθών, θά ανέβαινε τό δικό του Γολγοθά, καί θά σταυρωνόταν τρία χρόνια αργότερα στήν ίδια πόλη. 

«Είμαι έτοιμος νά προσφέρω καί τήν τελευταία ρανίδα τού αίματός μου, αρκεί αυτή νά συντελέσει στήν απελευθέρωση τής Ελλάδος, στήν πλήρη ανεξαρτησία τού ελληνικού κράτους, στή μόρφωση τών Ελληνοπαίδων καί στήν ευτυχία τού ελληνικού λαού.»

Αφού ζήτησε από τούς δύο φρούραρχους Θεόδωρο Γρίβα καί Γιαννάκη Στράτο νά σταματήσουν τίς μεταξύ τους εχθροπραξίες, παρέλαβε τά κλειδιά τού Παλαμηδίου καί τής Ακροναυπλίας. Στή συνέχεια ο Κυβερνήτης συνοδευόμενος από τούς Ιάκωβο Ρίζο Νερουλό, Ανδρέα Μουστοξύδη καί Σταμάτη Βούλγαρη απέπλευσε μέ προορισμό τήν Αίγινα όπου θά εγκαθιστούσε τήν έδρα τής πρώτης ελληνικής κυβέρνησης.

Mαρτυρία του χασάπη Ελασίτη Σαμαρτζή Νικήτα ….»ήρωα» της Αριστεράς

.

Εξέταση μάρτυρος Σαμαρτζή Νικήτα του Ιωάννου. Κόρινθος 6-3-1945.

Νικήτας Σαμαρτζής του Ιωάννου ετών 33 Γεωργός, γεννήθηκα και κατοικώ εις χωρίον Καλύβια Κορινθίας, άγαμος, εγγράμματος, Έλλην και χριστιανός ορθόδοξος, Ορκίσθηκα επί του ιερού ευαγγελίου κατά τα άρθρα 121 και 124 της Ποινικής Οικονομίας.

Στο στρατόπεδο Μονής Αγίου Γεωργίου έφερναν κρατούμενους από διάφορες περιοχές και τους συνόδευαν οι αποτελούντες την ΟΠΛΑ διαφόρων περιοχών. Από το στρατόπεδο τους περνάμε λίγους – λίγους και τους ΕΚΤΕΛΟΥΣΑΜΕ σε διάφορες περιοχές του δασώδους της πέριξ της Μονής και σε μια ΤΡΥΠΑ ΠΟΛΥ ΒΑΘΙΑ που αν ρίξεις μια πέτρα θα μετρήσεις το 16 για να ακούσεις το χτύπο στο υπέδαφος που θα φτάσει. Την τρύπα αυτή τη βρήκα εγώ κατ’ εντολή του Κρητικού ή Πισογιαννάκη όστις δε ξέρω από που το έμαθε ότι υπήρχε τέτοια τρύπα.

Κατά τον Μάιο 1944 πήγαν 9 κρατούμενους αγνώστους και τους οδήγησαν δια μέσου του χωρίου Γκούρα εις Μακριά Λάκα της Ζήρειας και τους εκτέλεσαν με τη βοήθεια του Νικολάου Σταυροπούλου ή Μουσουλίνη από τη Γκούρα. Στην τρύπα που ανέφερα που βρίσκεται στη θέση Κακόβουνι – Ντουρντουβάνα εκτελέσαμε 260 και κατά την εξής σειράν. 17 κατοίκους Νεμέας, τους πήγαμε εγώ, ο Βλάσης Οικονομόπουλος, ο Σερμπέτης, ο Κρητικός, ο Δασκαλόπουλος, ο Γιάννης Φραγκορράφτης, ο Βλάσης Πρόβος και ο Καραπάνος από τη Νεμέα και ο Μωριάς με έξη αντάρτες που έστειλε το σύνταγμα Βαζαίου, για να λάβει μέρος στις εκτελέσεις.

«Γράμμα τού Ανδρούτσου πρός τόν Κιοσέ Μεχμέτ» ( 15 Νοεμβρίου 1822)

.

Πρός τόν υψηλότατον καί πολυχρόνιον δοβλετλή βεζύρ εφέντη Μεχμέτ πασσά!

Όλοι οι κάτοικοι τού σαντζακιού (σαντζάκι = επαρχία) τής Ευρίπου καί εγώ μαζί τους αποφασίζομεν καί σού γράφομεν, επειδή καί μάς ερωτάς τήν αιτίαν όπου εσηκώσαμεν τά άρματα. 

Τά μεγάλα ζουλούμια (αδικίες) όπου έκαμε χωρίς νά έχει ριζάν (αιτία) τό κραταιόν δοβλέτι (κράτος), καί ιδού όπου σοί τό φανερώνω, τά μεγάλα ζουλούμια τών βεζυράδων, βοϊβοντάδων, κατήδων (δικαστών) καί μπουλουκμπασήδων (αξιωματικών τής αστυνομίας) όπου έκλεισαν τό χάτι κιτάπι (τετράδιο) σας τού Μωάμεθ, καί είχεν ο καθένας από ένα κιτάπι εις τόν κόλπον του, καί όποιον κορίτσι ή παιδί τούς ήρεζεν, έστελναν καί έπαιρναν ζόρλαν (μέ τό ζόρι) γιά μουσά, όποιος πραγματευτής εκαζαντούσε γρόσια καί κανέν χωράφι καλόν ή χωριόν τόν εσκότωναν καί τού τό έπαιρναν, όποιος μπιρμπάντης εμεθούσε εις τό παζάρι εσκότωνε τόν καλλίτερον χωρίς νά τού τό γίνει καμμία μικρά παιδεία, όπου τό κιτάπι τού Μωάμεθ δέν τό συγχωρεί, αλλά γράφει μέσα κανή κανηνά, ιρζί ιρζινά, μαλί μαλινά, καί δι’ άλλα πράγματα τέτοια καλά, όπου λέγει τό κιτάπι τού Μωάμεθ, αυτούνων όμως δέν τούς ήρεσε καί τό πέταξαν πέρα, καί έφτιασε ο καθένας τό εδικόν του κιτάπι καί κάνει μ’ αυτό καί μέ τό σπαθί του.

(Ο κάθε Τούρκος πού είχε εξουσία φορολογούσε γιά δικό του λογαριασμό τούς ραγιάδες καί επέβαλε τή φορολόγηση μέ τή βία. Έτσι οι ραγιάδες πλήρωναν φόρο δέκα φορές περισσότερο από αυτόν πού έπρεπε νά πληρώσουν. Επιπροσθέτως ο φόνος Χριστιανού από μουσουλμάνο δέν αποτελούσε αιτία διώξεως τού μουσουλμάνου όπως καί η αρπαγή γυναίκας ή κοριτσιού).

Κωνσταντίνος Κανάρης ο μπουρλοτιέρης (1795 – 2 Σεπτεμβρίου 1877)

,

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης γεννήθηκε τό 1795 στά Ψαρά. Όπως όλοι οι Ψαριανοί έτσι καί ο Κωνσταντής ασχολήθηκε από μικρή ηλικία μέ τή θάλασσα, ενώ η μικρή μόρφωση πού έλαβε ήταν κάτι λίγα κολλυβογράμματα πού τού τά έμαθε ένας καλόγερος.

Πατέρας του ήταν ο Μικές Κανάριος, ναυτικός καί δημογέροντας τών Ψαρών, μητέρα του η Μαρία καί αδέλφια του ο Αναγνώστης, ο Γιώργης καί ο Ανδρέας. Ο Κωνσταντής έμεινε ορφανός σέ νεαρή ηλικία καί προκειμένου νά βοηθήσει τή μάνα του έγινε μούτσος στό μπρίκι τού θείου του Δημήτρη Μπουρέκα. Όταν έπεσε τό Σούλι ο Κανάρης βρέθηκε στήν Πάργα νά μεταφέρει πρόσφυγες στό νησί τής Αγίας Μαύρας (Λευκάδα).

Μετά τόν θάνατο τού θείου του, ανέλαβε καπετάνιος στό πλοίο πού κάποτε είχε ξεκινήσει σάν μούτσος, πραγματοποιώντας πολλά εμπορικά ταξίδια σέ ολόκληρη τή Μεσόγειο. Σέ ηλικία 22 ετών νυμφεύθηκε τή Δέσποινα Μανιάτη, κόρη γνωστής ναυτικής οικογένειας τών Ψαρών, μέ τήν οποία απέκτησε επτά παιδιά.

Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ήταν ένας ήσυχος καί άσημος οικογενειάρχης πού έμενε πάντοτε μακρυά από τσακωμούς καί γλεντοκόπια. Μόνη του έννοια ήταν τό μεροκάματο καί η ανατροφή τών παιδιών του.

«Ο Κωνσταντίνος Κανάρης, ο πολύκροτος ούτος καί κοσμοπεριβόητος θάλασσιος ήρως, εγεννήθη μέν εις τά Ψαρά, ανετράφη δέ, καθώς καί όλοι οι λοιποί συντοπίται του, ανατροφήν, ήτις έμελλε νά τόν αποκαταστήση έμπειρον καί θαρραλέον ναυτικόν. Πρώϊμα ήδη ήρχισε νά τρέχη τό τραχύ τούτο καί επίπονον στάδιον, καί κατά τά συχνά του επί τής Μεσογείου θαλάσσης ταξείδια επεσκέφθη πολλάκις καί τήν Μαρσίλιαν καί άλλα πολλά παραθαλάσσια τής Ευρώπης μέρη.

Το άγνωστο Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης (1η Σεπτεμβρίου 1821)

Οι κάτοικοι τής Σαμοθράκης μέ επικεφαλής τους τόν μητροπολίτη Μαρωνείας Κωνστάντιο, ξεσηκώθηκαν καί φυλάκισαν τούς άντρες τής τουρκικής φρουράς. Η Υψηλή Πύλη διέταξε αμέσως τίς στρατιωτικές δυνάμεις της νά καταστείλουν τήν εξέγερση. Οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν στίς Μακρυλιές τήν 1η Σεπτεμβρίου 1821 (πρωτοσταυρινιά σύμφωνα μέ τούς ντόπιους) καί κατευθύνθηκαν πρός τήν πρωτεύουσα τού νησιού τή Χώρα.

Οι εξεγερμένοι κάτοικοι αμάθητοι στόν πόλεμο δέν κατόρθωσαν νά απωθήσουν τούς Τούρκους τού καπιτάν Καρά Αλή, οι οποίοι εισέβαλαν στή Χώρα καί κατέσφαξαν τούς κατοίκους της. Αμέσως μετά έβγαλαν κήρυκες καί διαβεβαίωσαν ότι πλέον μετά τήν καταστολή της στάσης, δέν κινδύνευε κανένας. Έτσι άρχισαν νά επανέρχονται στά σπίτια τους οι φυγάδες. Ο Καρά Αλή όμως συνέλαβε όσους επανήλθαν καί τούς καρατόμησε στή θέση Εφκάς.

Η Μάχη στά Βασιλικά – Φοντάνα (23-26 Αυγούστου 1821)

.

«Πρό τής εισόδου τού στενού, τού αποτελούντος μικράν κοιλάδα, εψάλησαν αι συνήθεις τότε εις τόν τουρκικόν στρατόν πρό τής μάχης ευχαί καί ερρίφθησαν ομοβροντίαι καί κανονιοβολισμοί πρός εκφόβισιν τών Ελλήνων. Ο τουρκικός στρατός εβάδισε πρός τό στενόν. Προηγείτο τό πυροβολικόν καί ακολουθούσαν τό πεζικόν καί τό ιππικόν. Ισχυρά δύναμις εφώρμησε κατά πρώτον κατά τών ανιχνευθείσων πρό διημέρου θέσεων τού Κοντοσόπουλου καί τού Καλύβα.

Ο Μπεϋράν πασσάς αντιληφθείς τό ισχυρόν τής θέσεως διηύθυνε κατά τού δεξιού τών Ελλήνων στρατόν εκ τεσσάρων χιλιάδων. Ήρχισε τότε εκεί σφοδρά μάχη, πρός τήν οποίαν έσπευσε καί ο ευρισκόμενος πρός τήν έξοδον τής κοιλάδος Γκούρας. Αλλ’ η ορμή τού πολλού εκείνου τουρκικού στρατού ήτο τόση, ώστε οι εξ αρχής τοποθετημένοι εκεί Έλληνες οπλαρχηγοί υπεχώρησαν πρός τά υψηλότερα τού λόφου καί ο Γκούρας ανήλθε πρός τήν ράχιν τών Βασιλικών. Ο Κοντοσόπουλος είχεν ήδη τραυματισθή πρός τόν γοφόν καί μετεφέρετο από τούς άνδρας του.

Δι’ ολίγην ώραν οι Τούρκοι ανεθάρρησαν, φαντασθέντες ότι διεσκόρπισαν οριστικώς τούς ευρεθέντας πρός αυτών Έλληνας. Αλλ’ ο γοργότατος καί στρατηγικός Γκούρας έσπευσε μέ τούς άλλους οπλαρχηγούς εκ τών πλαγίων πρός τά εμπρός καί κατέλαβε μίαν παλαιάν εκκλησιάν. Εκείθεν ήνοιξε πύρ εναντίον τών προχωρούντων Τούρκων κατά μέτωπον.

Η μάχη ήρχισεν εκ νέου σφόδρα καί πεισματώδης καί από τά δύο μέρη. Μετά μίαν ώραν κατέφθασεν ο Βασίλειος Μπούσγος μέ τόν Μήτρον Τριανταφυλλίναν καί τόν Λάππαν από τήν Λειβαδιάν, μέ πυροβολισμούς εξ αποστάσεως, πού ενεθάρρυναν τούς αμυνόμενους. Κατέφθασε μετ’ ολίγον από τήν Φοντάναν καί ο Παπανδρέας καί εκτύπησε τήν οπισθοφυλακήν τού εχθρού, πού είχε μαζί της αρκετά κανόνια.

Η νίκη τής Γράνας (10 Αυγούστου 1821)

.

«Μία ημέρα έμαθα από έναν Έλληνα, ότι ο Κιαμίλμπεης ετοιμάζεται μέ μιά τριακοσαριά ή πεντακοσαριά διά νά υπάγη εις τήν Κόρινθο καί έμελλε ν’ απεράση από τό Μύτικα.

Εγώ σάν τό άκουσα αυτό (μόλον ότι ήτον ψεύμα), εγνοιάσθηκα καί επήρα 10 καβαλαραίους καί επήγα εις τό Μύτικα διά νά ιδώ τό στράτευμα καί αντί διακόσιους Τριπολιτζόταις οπού είχα διατάξει νά μένουν εκεί δέν ευρήκα παρά τριάντα. Τούς ωμίλησαν μέ τά χαράματα καί ήλθαν καί τούς εμάλωσα διατί ήτον τόσον ολίγοι.

Ο Νταγρές μέ 200 ανθρώπους ήτον εις τά Τζιπιανά καί εις ταίς ράχαις. Τότε τούς έρριξαν μερικά τουφέκια. Εκατέβηκαν καί αυτοί, καί τούς επήρα καί επήγα εις τό χωρίον Λουκά.

Έπειτα επήρα τούς 200 τού Νταγρέ καί τούς έβαλα εις τό Μύτικα αντίκρυ εις τήν Καπνίστρα καί έφκιασαν ταμπούρια. Κυττάζω τήν γήν καί ήτον εύκολο νά σκαφθή από τού Μύτικα έως εις τήν πέρα μεριά τής Καπνίστρας, όπου άφηκα τούς στρατιώτας τού Νταγρέ. Ήτον μακριά ένα μίλι καί τό μισό ήτον γράνες αμπελιών, τούς λέγω νά φτιάσωμεν μία γράνα εδώ.

Ο Κεχαϊάς εις τρείς τέσσαρες ημέραις μέ 6000 στράτευμα εβγήκε καί πλακώνει τόν Νταγρέ καί τό χαλάν αυτό τό ορδί. Τού σκότωσαν 27 καί 20 λαβωμένους. Οι Τούρκοι δέν είδαν τήν γράνα, διατί ήτον νύκτα, μόνον είδαν τήν άκρην καί είπαν: οι γκιαούριδες σύνορα κάμνουν, μοιράζουν τήν γήν. Ο Νταγρές εκλείσθη εις μία σπηλιά μέ τέσσερεις.

Ευθύς σάν ήκουσα τά τουφέκια, εκατάλαβα ότι εκτύπησαν τόν Νταγρέ καί εκίνησα. Ειδοποίησα όλα τά ορδιά τά καρυτινά νά τραβούν κοντά μου καί εγώ εβγήκα μέ τόν αϊουτάντε (υπασπιστή) μου Φωτάκο εις τό Χωματοβούνι, καρσί (αντίκρυ) ς’ τό Μύτικα καί μιά τριακοσαριά, οι ογλιγορώτεροι, τούς έστειλα νά πιάσουν τήν γράνα καί νά πάνε εις βοήθεια τού Νταγρέ.