4η Αυγούστου 1936, το καθεστώς και οι σκοποί του Ιωάννη Μεταξά

αναδημοσίευση από τα Ελληνικά Χρονικά
άρθρο του Γιάννη Αθανασόπουλου

 

.

Ο Ιωάννης Μεταξάς γεννήθηκε το 1871 στην Ιθάκη. Το 1885 εισέρχεται στη Στρατιωτική σχολή Ευελπίδων, όπου αποφοιτά με άριστες επιδόσεις, το 1889. Ακολούθως με βασιλική υποτροφία, στέλνεται για περαιτέρω σπουδές στην περίφημη Πολεμική Ακαδημία του Βερολίνου και μένει στη Γερμανία για τρία περίπου έτη. Το 1910 αναλαμβάνει πρώτος υπασπιστής του Ελευθερίου Βενιζέλου, μετά από επιθυμία του Κρητικού πολιτικού ηγέτη. Ο Μεταξάς, βασιλικών πολιτικών πεποιθήσεων, θα λειτουργούσε ως συνδετικός κρίκος μεταξύ Βενιζέλου και Βασιλιά. Κατά την διάρκεια του Α’ Βαλκανικού πολέμου, διακρίθηκε για την πολεμική ιδιοφυΐα του στις επιχειρήσεις κατάληψης του ηρωικού Μπιζανίου στα Γιάννενα καθώς και στην παράδοση της πόλεως των Ιωαννίνων στον Ελληνικό στρατό. Διετέλεσε Διευθυντής Επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού και της Ανώτερης Στρατιωτικής Ακαδημίας. Ακόμη και σήμερα θεωρείται από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές ιδιοφυΐες της γενιάς του. Το 1922 κατέρχεται στον στίβο της πολιτικής με την ίδρυση του κόμματος των Ελευθεροφρόνων, συμμετέχει στην κυβέρνηση Ζαΐμη και αναλαμβάνει υπουργός Συγκοινωνιών. Το 1932 στην κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη αναλαμβάνει το υπουργείο των Εσωτερικών, ενώ το 1936, πριν την επιβολή της δικτατορίας του, κατείχε το υπουργείο Στρατιωτικών στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Δεμερτζή.

Στις 4 Αυγούστου 1936, με αφορμή τα στρατιωτικά κινήματα βενιζελικών αξιωματικών ( Ελληνική Στρατιωτική Οργάνωση και Δημοκρατική Άμυνα), τα έτη 1933 και 1935, ο Μεταξάς με την σύμφωνη γνώμη του βασιλέα Γεωργίου, καταλύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, το σύνταγμα και το κοινοβούλιο και εφαρμόζουν τη δικτατορία που στηριζόταν στην προσωπικότητα του Μεταξά και του Βασιλιά. Άλλωστε, για τον Μεταξά ο κοινοβουλευτισμός είχε χρεοκοπήσει. Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ήταν αστυνομικό και αυταρχικό, όχι όμως στρατιωτικό καθεστώς. Η θέληση του λαού εκφραζόταν με δημοψηφίσματα, πράγματι κάτι οξύμωρο για δικτατορικό καθεστώς. Επιπλέον, ο ρόλος του λαού ήταν «συμβουλευτικός», θα αντιπροσωπευόταν δηλαδή, από τρία συμβούλια αντίστοιχα με τις τρεις εξουσίες, τη νομοθετική, τη δικαστική και την εκτελεστική.

Ο ίδιος ο Μεταξάς έγραψε για το καθεστώς του και τον ιδεολογικό προσανατολισμό αυτού : «Η Ελλάς έγινε από της 4ης Αυγούστου Κράτος αντικομουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό. Κράτος με βάσι αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό. Δεν είχε βέβαια κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά. Αλλά κόμμα ήτανε ο Λαός, εκτός από τους αδιόρθωτους κομμουνιστάς και τους αντιδραστικούς παλαιοκομματικούς«.

9η Μαρτίου 1936: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πανηγυρίζει για την ανάθεση του Υπουργείου των Στρατιωτιών στον Ιωάννη Μεταξά

22 Rue Beaujon – Paris VIII – 9 Μαρτίου 1936

Φίλτατε λουκά

Δεν είνε ανάγκη να σου είπω πόσον ζωηρά είνε η χαρά μου, διότι ο Βασιλεύς απεφάσισε να πατάξη επί τέλους τας διηνεκείς επεμβάσεις των στρατιωτιών παραγόντων, απομακρύνας από την κυβέρνησιν, μετά την τελευταίαν αυθάδειάν των, τους Παπάγον και Πλατήν, και αναθέσας το Υπουργείον των Στρατιωτικών εις τον Μεταξάν. Με την ενέργειάν του αυτήν ο Βασιλεύς απέκτησε πάλιν ακέραιον το κύρος του, τόσον απαραίτητον διά την αποκατάστασιν της ψυχικής ενότητος του Ελλ. λαού, και την οριστικήν επάνοδον της χώρας εις κανονικόν πολιτικόν βίον. Πόσον είχα δίκαιον, όταν εις το γράμμα μου της 3 Μαρτίου σου έγραφα: δεν ημπορώ να δεχθω ότι λείπει η υλική δύναμις διότι αυτή θα ακολουθεί πιστώς την απόδειξιν ότι υπάρχει η αναγκαία ψυχική δύναμις.

Από μέσα από την καρδιά μου αναφωνώ: Ζήτω ο Βασιλεύς!
Φιλικώτατα αισθήματα
Ελευθέριος Βενιζέλος

Το πρωθυπουργοκτόνο 1936 και ο ασεβής Μάρκος Βαμβακάρης

1η Φεβρουαρίου 1936, θάνατος του Γεωργίου Κονδύλη, ετών 57, πρωθυπουργού κατά το 1926 και το 1930. Επίσημη αιτία θανάτου: Ανακοπή καρδιάς.

18η Μαρτίου 1936, θανατος του Ελευθερίου Βενιζέλου, ετών 72, επτά φορές πρωθυπουργού μεταξύ 1910 και 1933. Επίσημη αιτία θανάτου: Ανακοπή καρδιάς έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο.

13η Απριλίου 1936, θάνατος του εν ενεργεία (υπηρεσιακού) πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Δεμερτζή, ετών 60. Επίσημη αιτία θανάτου: Ανακοπή καρδιάς.

17η Μαΐου 1936, θάνατος του Παναγή Τσαλδάρη, ετών 68, πρωθυπουργού κατά το 1933 και το 1935. Επίσημη αιτία θανάτου: Ανακοπή καρδιάς.

16η Σεπτεμβρίου1936 , θάνατος του Αλέξανδρου Ζαΐμη, ετών 81, έξι φορές πρωθυπουργού μεταξύ 1897 και 1928. Δεν αναφέρεται επίσημη αιτία θανάτου.

17η Νοεμβρίου 1936, θάνατος του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, ετών 60, πρωθυπουργού κατά το 1924 και το 1932 (επί δεκαήμερο). Επίσημη αιτία θανάτου: Ανακοπή καρδιάς.

Ο Μάρκος Βαμβακάρης, με αφορμή τον θάνατο των τριών πρώτων, έγραψε την άνοιξη εκείνης της χρονιάς το τραγούδι του «Ο Μάρκος πρωθυπουργός» (γνωστό και ως «Οι πρωθυπουργοί«).