Κιλελέρ: η εξέγερση των κολίγων (6 ΜΑΡ 1910)

Α. Τάσσος, “Μαρίνος Αντύπας – Κιλελέρ 1910″ (χαρακτικό)

αναδημοσίευση από το Χρονοντούλαπο
άρθρο του Παύλου Παπανότη
συνταξιούχου εκπαιδευτικού

.

1ο μέρος: η εξαθλίωση και η αφύπνισή τους

Πριν από 103 χρόνια (σ.Π/Β: το άρθρο δημοσιεύτηκε το 2013), στις 6 Μαρτίου 1910, ένα άσημο θεσσαλικό χωριουδάκι, πάνω στη σιδηροδρομική γραμμή Λάρισας – Βόλου και λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη θεσσαλική πρωτεύουσα, έγινε ορόσημο στην ιστορία της ελληνικής αγροτιάς. Κιλελέρ ήταν το όνομα του μικρού χωριού. Αλλά μετά τα αιματηρά γεγονότα που συνέβησαν εκεί, με το πρόσχημα ότι ήταν ξενικό, του το άλλαξαν. Σήμερα το χωριό λέγεται Κυψέλη, αλλά στη συνείδηση των Ελλήνων αγροτών διατήρησε το παλιό όνομά του. Στην εξέγερση των Θεσσαλών κολίγων θα αναφερθώ στο σημερινό post.

Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας τα περισσότερα εδάφη της Θεσσαλίας ήταν τουρκικά τσιφλίκια. Οι κολίγοι, γεωργοί ελληνικής καταγωγής, είχαν την υποχρέωση να καλλιεργούν τα κτήματα αλλά και το δικαίωμα να διαμένουν σ’ αυτά. Οι γαιοκτήμονες δεν μπορούσαν να τους απομακρύνουν από τα σπίτια τους ούτε να τους κατάσχουν για χρέη το σπόρο, τα γεωργικά εργαλεία ή τα ζώα τους. Επίσης οι κολίγοι είχαν το προνόμιο να βόσκουν τα κοπάδια τους στις γαίες του τσιφλικά τους.

«…ανά τετράδα, με το όπλον επ΄ ώμου και με μαύρας σημαίας…» σημείωμα για τις αγροτικές εξεγέρσεις του θεσσαλικού κάμπου

αναδημοσίευση από την Candia Alternativa

.

Τί ήταν η εξέγερση του Κιλελέρ;

Τα γεγονότα του Κιλελέρ -η συμπλοκή δηλαδή έξω από το χωριό του Κιλελέρ στις 6 Μαρτίου 1910 και οι συγκρούσεις που ακολούθησαν στο συλλαλητήριο της Λάρισας- καθώς και τα συλλαλητήρια των επόμενων ημερών σε Καρδίτσα και Τρίκαλα ήταν η κορύφωση μιας εξέγερσης που διήρκεσε σχεδόν 30 χρόνια. Μετά το Κιλελέρ, η σύγκρουση κολίγων και τσιφλικάδων αρχίζει να περνά όλο και περισσότερο από τα χέρια των ανθρώπων που δούλευαν τη γη στα χέρια αυτών που υποτίθεται ότι τους εκπροσωπούσαν, από το χωράφι δηλαδή και τις κοινότητες στα έδρανα της Βουλής. Από την αρχή βέβαια το αγροτικό ζήτημα εξελισσόταν παράλληλα σε δύο επίπεδα: το αγροτικό ζήτημα των κοινοτήτων του θεσσαλικού κάμπου ήταν αυτό της βίαιης σύγκρουσης με τα όργανα των τσιφλικάδων. Το αγροτικό ζήτημα της Βουλής ήταν η σύγκρουση ανάμεσα στους ξεπερασμένους ιστορικά γεωκτήμονες και σε όσους επιθυμούσαν τον -έστω και καθυστερημένο- αστικό εκσυγχρονισμό της Ελλάδας.

«πού ‘σαι καημένο τουρκικό!»

Με τη φράση αυτή αναπολούσαν οι καλλιεργητές του κάμπου την εποχή που η γη τους