Η διαταγή της καταλήψεως των Ιωαννίνων της 21ης Φεβρουαρίου 1913

«Γενικόν Στρατηγείον, Χάνι Εμίν-Αγά 21-2-13 ώρα 5,50 πρωΐας.
Προς τα 1ον και 2ον τμήματα Στρατιάς, 2 Μεραρχίαν, Διοικητήν πυρ/κού Στρατιάς, Σύνταγμα ιππικού και μοίραν πυροβολικού.

1. Ο τουρκικός στρατός εδήλωσεν ότι παραδίδεται αιχμάλωτος πολέμου άνευ όρων.

2. Συνεφώνησαν όπως πάντα τα Τμήματα υψώσωσι λευκήν σημαίαν, άμα δε τη προσεγγίσει των ημετέρων θα καταθέσωσι τα όπλα και θα παραδίδωνται.

3. Το 2ον Τμήμα Στρατιάς να αποστείλη αμέσως ισχυρόν Τμήμα στρατού, όπως φράξη τας προς Β(ορράν). των Ι.(ωαννίνων) οδούς εις απόστασιν 5 τουλάχιστον χλμ. προς Β.(ορράν) της πόλεως. Το Τμήμα τούτο να μη διέλθη εντός της πόλεως. Τα λοιπά Τμήματα του δευτέρου τμήματος Στρατιάς δεν θα υπερβώσι την γραμμήν Κατσικά – Ραψίστα – Σαδοβίστα.

4. Τα τμήματα της 2ας Μεραρχίας να προχωρήσωσι μέχρι Βοδίβιστας – Πετρώδης λόφος – Αγία Παρασκευή ανατολικώς Χάνι Μπιζανίου.

5. Το 1ον Τμ. Στρατιάς να προχωρήση μέχρι γραμμής Κατσικά – Αγ. Παρασκευή ανατολ. Χάνι Μπιζανίου.

6. Στρατιωτικόν Διοικητήν Ιωαννίνων διορίζω τον υποστράτηγον Σούτσον.

Η απελευθέρωση Λιτοχώρου, Κατερίνης (16 Οκτωβρίου 1912)

Πορεία προς την Κατερίνη

Στις 13 Οκτωβρίου η Μεραρχία που βρισκόταν στην Ελασσόνα πήρε διαταγή να βαδίσει και να καταλάβει την Κατερίνη μέσα από τα στενά της Πέτρας, πράγμα που ήταν πολύ επικίνδυνο. Οι Έλληνες ξεκίνησαν νύχτα και μετά από 11 ώρες πορείας έφτασαν στην αρχή της στενωπού στην περιοχή Φουσκίνα.

Στις 14/10/1912 ημέρα Κυριακή έφυγαν από τη Φουσκίνα και έφτασαν το πρωί της Δευτέρας στο Σταθμό Πέτρας. Από εκεί άρχισαν να προχωρούν στα στενά. Πληροφορήθηκαν ότι στην έξοδο των Στενών στην περιοχή Ταχνίτσα οι Τούρκοι περίμεναν με πυροβόλο.

Οι Επιχειρήσεις του Ελληνικού και Βουλγαρικού Στρατού κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο – 3ο μέρος

του Ιστορικού Βασίλειου Αναστασόπουλου
Το 1ο μέρος ΕΔΩ
Το 2ο μέρος ΕΔΩ

.

2.3 Η απελευθέρωση των νησιών του Αιγαίου

Παράλληλα με τις επιχειρήσεις στον τουρκοκρατούμενο ηπειρωτικό ελληνικό χώρο, διεξάγονταν στη θάλασσα του Αιγαίου και ναυτικές επιχειρήσεις, που σκοπό είχαν, αφενός, να καταστεί ο ελληνικός στόλος κυρίαρχος στη θαλάσσια περιοχή και, αφετέρου, να απελευθερωθούν τα ελληνικά νησιά. Οι Τούρκοι είχαν οργανώσει σημαντικά αμυντικά έργα για την προστασία των νησιών, γεγονός που απαιτούσε, από την ελληνική πλευρά, σοβαρή και προσεκτικά οργανωμένηπροσπάθεια για την απελευθέρωσή τους.

Σε πρώτη φάση επιδιώχθηκε η απελευθέρωση των νησιών του βορείου Αιγαίου (Λήμνος, Ίμβρος, Τένεδος κ.ά.) για καθαρά επιχειρησιακούς λόγους και η οποία ξεκίνησε με την έναρξη του πολέμου. Σε δεύτερη φάση, η οποία ξεκίνησε μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, επιδιώχθηκε η απελευθέρωση και των άλλων ελληνικών νησιών. Αρχικά απελευθερώθηκε η Λήμνος στις 8 Οκτωβρίου – χρησιμοποιήθηκε ως ναυτική βάση του ελληνικού στόλου – για την οποία χρησιμοποιήθηκε μια διλοχία του 20ου Συντάγματος Πεζικού.

Στις 15 Οκτωβρίου ναυτικό άγημα 600 ανδρών αποβιβάστηκε στη Λήμνο και στη συνέχεια μαζί με τη διλοχία Πεζικού απελευθέρωσαν τη Θάσο και τον Άγ. Ευστράτιο. Ανάλογα ναυτικά αγήματα έδρασαν στο σύμπλεγμα τωννησιών του βορείου Αιγαίου, τα οποία και απελευθέρωσαν. Επόμενος στόχος της ελληνικής κυβέρνησης ήταν τα νησιά της Λέσβου, Χίου και Σάμου, τα οποία όμως για την απελευθέρωσή τους απαιτούνταν περισσότερες δυνάμεις. Για το λόγο αυτό αποφασίστηκε να διατεθεί ένα σύνταγμα Πεζικού και μια πυροβολαρχία από τη ΙΙ Μεραρχία, ενώ παράλληλα συγκροτήθηκαν νέες δυνάμεις από ναυτικά αγήματα και τα έμπεδα Αθηνών.

Οι Επιχειρήσεις του Ελληνικού και Βουλγαρικού Στρατού κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο – 2ο μέρος

του Ιστορικού Βασίλειου Αναστασόπουλου
το 1ο μέρος ΕΔΩ

.

2.1.3. Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

Μετά τη μάχη των Γιαννιτσών, ο Στρατός Θεσσαλίας έλαβε όλα τα απαραίτητα προπαρασκευαστικά μέτρα προκειμένου να διαβεί τον Αξιό ποταμό και στη συνέχεια να κινηθεί προς τη Θεσσαλονίκη. Μέχρι στις 25 Οκτωβρίου οι I, II, III και IV Μεραρχίες πραγματοποίησαν τη διάβαση του ποταμού. Παράλληλα, την ίδια ημέρα, στη Θεσσαλονίκη, οι πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων, λόγω της προέλασης του ελληνικού στρατού, έπεισαν τον αρχηγό του τουρκικού στρατού στη Θεσσαλονίκη, Χασάν Ταχσίν Πασά, να έλθει σε διαπραγματεύσεις, για να αποφευχθεί η άσκοπη αιματοχυσία.

Πράγματι, αντιπροσωπεία αποτελούμενη από τους πρόξενους των Μεγάλων Δυνάμεων και τον Στρατηγό Sefik Pasha συναντήθηκε με τον Διάδοχο Κωνσταντίνο και υπέβαλε τις προτάσεις του Χασάν Ταχσίν Πασά, οι οποίες όμως απορρίφθηκαν. Την επομένη επανήλθε ο Sefik Pasha με νέες προτάσεις, οι οποίες όμως απορρίφθηκαν και αυτές και ο Τούρκος στρατηγός ζήτησε και πήρε δίωρη προθεσμία για να απαντήσει. Ωστόσο, η διορία πέρασε χωρίς να δοθεί η αναμενόμενη απάντηση από την τουρκική πλευρά.

Παράλληλα, ο ελληνικός στρατός άρχισε από το πρωί της 26ης Οκτωβρίου να κινείται προς τις θέσεις εξόρμησής του, ενώ εντοπίστηκαν σερβο – βουλγαρικά τμήματα να κινούνται προς τη Θεσσαλονίκη. Η προώθηση των ελληνικών μεραρχιών συνεχίστηκε και η κύκλωση του τουρκικού στρατού γινόταν ολοένα και πιο ασφυκτική, αναγκάζοντας τον Χασάν Ταχσίν Πασά να παραιτηθεί από τις αξιώσεις (σ.5) του και να αποδεχτεί όλους τους όρους του ελληνικού Γενικού Στρατηγείου. Παράλληλα, η VII Μεραρχία και το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινοπούλου έλαβαν διαταγή να σπεύσουν να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη και ταυτόχρονα στάλθηκε επιστολή στο διοικητή των βουλγαρικών δυνάμεων που κινούνταν προς τη Θεσσαλονίκη, η οποία τον πληροφορούσε για την επικείμενη μέχρι το βράδυ κατάληψη της πόλης από τον ελληνικό στρατό (σ.6).

Ὁ ρόλος τοῦ ναυτικοῦ στήν ἀπελευθέρωση τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαίου Πελάγους καί τῆς Μακεδονίας

αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρών και Οινουσών

εἰσήγησις τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν κ. Μάρκου
μέ θέμα: «Ὁ ρόλος τοῦ ναυτικοῦ στήν ἀπελευθέρωση τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαίου Πελάγους καί τῆς Μακεδονίας»,
στα πλαίσια της ΗΜΕΡΙΔΟΣ ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕ Η ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΟΣ
με θέμα: «Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912 – 1913 : Τό δεύτερο ’21» (Ἡ συμβολή τῆς Ἐκκλησίας)
ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 18 ΜΑΪΟΥ 2013 ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

.

Οι απελευθερωτικοί αγώνες των Ελλήνων δεν σταμάτησαν με την Επανάσταση του 1821. Οι επιτυχίες και τα λαμπρά αποτελέσματα των πρώτων ηρωικών προσπαθειών αναπτέρωσαν το ηθικό των απανταχού Ελλήνων και ο αγώνας συνεχίστηκε για πολλές δεκαετίες, Η επιθυμία απελευθέρωοης των αδελφών που ζούσαν κάτω από τον τουρκικό ζυγό, συνένωσε τις εθνικές δυνάμεις, Συσπειρωμένοι οι ελεύθεροι ΄Ελληνες αγωνίστηκαν για την εδραίωση του νεοελληνικού κράτους και τη διαμόρφωση των συνόρων του, τα οποία λόγω των διεθνών συγκυριών που επικρατούσαν δεν επεκτάθηκαν όσο απαιτείτο ώστε να συμπεριληφθούν όλες οι πατρογονικές εστίες των Ελλήνων.

Η προσάρτηση της Θεσσαλίας, το 1881, ο πόλεμος του 1897 και η αυτονόμηση της Κρήτης, απετέλεσαν νέα αφετηρία των δικαίων πατριωτικών επιδιώξεων.

Κατά τον πόλεμο του 1897, ενώ στη Θεσσαλία σημειώθηκε η γνωστή δυσμενής κατάληξη μετά από τις συνεχείς και αψυχολόγητες συμπτύξεις (που οφείλονταν κυρίως στην έλλειψη διορατικότητας από την πλευρά της πολιτικής και της στρατιωτικής ηγεσίας), στο μέτωπο της Ηπείρου όλες οι μάχες που έδωσε ο Ελληνικός Στρατός πραγματοποιήθηκαν μέσα στο τουρκοκρατούμενο έδαφος, λόγω της επιθετικής τακτικής που εφάρμοσε ο Συνταγματάρχης Πυροβολικού 0, Μάνος. ΄Οσον αφορά τους αγώνες στη θάλασσα, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ν. Λεβίδη, υπουργού Ναυτικών κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Ελληνικός Στόλος χρησιμοποιήθηκε μόνο για περιπολίες και για την καταστροφή μερικών σάκων που περιείχαν τρόφιμα των Τούρκων. ΄Ομως η δύναμη του Ελληνικού Ναυτικού εκείνη την περίοδο ήταν ισχυρή. Αποτελούμενη από 72 πλοία, τα κυριότερα των οποίων ήταν τρία παλαιά θωρηκτά («ΥΔΡΑ, «ΣΠΕΤΣΑΙ», «ΨΑΡΑ»), το καταδρομικό «ΜΙΑΟΥΛΗΣ» τορπιλλοβόλο «ΚΑΝΑΡΗΣ», 6 γερμανικά και 5 γαλλικά τορπιλλοβόλα, ήταν σε θέση να απελευθερώσει ορισμένα νησιά του Αιγαίου ή να καταλάβει ακόμα και τη Θεσσαλονίκη, η οποία είχε μόνο 750 Τούρκους υπερασπιστές.

Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ 19/20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 140Χ88 χιλ.: ο αποδεκατισμός των Τούρκων από το Ελληνικό πυροβολικό στη γέφυρα Πλατύ (περιοχή Γιαννιτσών). Τέθηκε ισχυρή φρουρά πάνω στη γέφυρα η οποία συνδέει τις όχθες του ποταμού Βιστρίτσα (ελληνικά Ίναχος). Η παράλειψη των Τούρκων να καταστρέψουν τη γέφυρα αυτή απέβη μοιραία γι αυτούς. Αν καταστρεφόταν η γέφυρα, θα επιβραδυνόταν η προέλαση των Ελλήνων.

Κοντά στην περιοχή των Γιαννιτσών και μάλιστα σε δύσβατο σημείο, όπως και στο χωριό Πλατύ, ο Διοικητής του 8ου Σώματος του Τουρκικού Στρατού, Χασάν Ταξίν (ή Ταχσίν πασάς), δίνει διαταγή στις δυνάμεις του να στρατοπεδεύσουν, για να προφυλάξει με αυτόν τον τρόπο τις διαβάσεις προς τη Θεσσαλονίκη.

Ο Τουρκικός στρατός στα Γιαννιτσά επέλεξε να στρατοπεδεύσει σε ένα σημείο δυσπρόσιτο που στα βόρειά του υψωνόταν το όρος Πάικο, στα νότια βρισκόταν η ελώδης περιοχή της λίμνης των Γιαννιτσών και στα δυτικά έρρεε το δύσβατο ρυάκι Μπαλίντζα.

Στις 7,30 το πρωί της 16ης Οκτωβρίου 1912, ημέρα Τρίτη, τα Eλληνικά στρατεύματα μπαίνουν στην πανηγυρίζουσα Κατερίνη

Η 7η Μεραρχία

Στις 5 Οκτωβρίου 1912 κηρύχθηκε επίσημα ο Βαλκανικός πόλεμος.

Η απελευθέρωση της Πιερίας ανατέθηκε στην VIIη Μεραρχία του Στρατού Θεσσαλίας. Η VII Μεραρχία αποτελείτο από: Το 19ο 20ο και 21ο Σύνταγμα πεζικού Την 3η Μοίρα πεδινού Πυροβολικού και μοίρα πυροβόλων και συγκροτήθηκε από επιστράτους εφέδρους προοδευτικά στην Αθήνα, τη Λαμία, τα Τρίκαλα και ολοκληρώθηκε η συγκρότηση της στη Λάρισα.

Διοικητής της μεραρχίας τοποθετήθηκε ο Κλεομένης ή Κλεομένους, συνταγματάρχης πυροβολικού, καθηγητής της Οχυρωματικής στη Σχολή Ευελπίδων.

Η VII η Μεραρχία είχε δύναμη 7.000 περίπου ανδρών. Στο επιτελείο της μετείχαν έμπειροι , αξιόλογοι, μορ­φωμένοι και γενναίοι αξιωματικοί, όπως ο Αλέξανδρος Μαζαράκης- Αινιάν, ενώ η δράση της βοηθήθηκε σημαντικά από Σώματα Προσκόπων, τα οποία διηύθυνε ο Κων/νος Μαζαράκης- Αινιάν, ο οποίος με τα τμήματα του βρισκόταν πάντα δίπλα στην μεραρχία, προηγείτο και προετοίμαζε το έδαφος για την κατά­κτηση του αντικειμενικού στόχου.

Ἡ ἀπελευθέρωσις τῆς Κοζάνης (11 Ὀκτ.1912)

.

Οι Τούρκοι εγκατέλειψαν το Σαραντάπορο και τα Σέρβια, αφού πρώτα τα έκαψαν. Η φυγή τους ήταν τόσο άτακτη , που άφησαν άθικτη τη γέφυρα του ποταμού Αλιάκμονα , φοβούμενοι να φέρουν εκρηκτικά από τις αποθήκες της Κοζάνης , γνωρίζοντας ότι ο αδούλωτος λαός της πόλης είχε ξεσηκωθεί και κάθε σπίτι είχε και μερικά οπλισμένα παλικάρια με όπλα που είχαν κρυμμένα οι παππούδες για αυτή ακριβώς την μεγάλη ώρα .
ʽΈτσι αποτραβήχτηκαν στα χωριά Κιτσελέρ (Βαθύλακο) και Τζιτζελέρ (Πετρανά) .
Ο στρατός μας προχωρούσε μεθοδικά για να προφταίνει τα προελαύνοντα μάχιμα τμήματα.

Όμως η Κοζάνη εγκαταλείφθηκε αμαχητί.

.

Η συνέχεια ΕΔΩ