Βράδυ της 28ης Οκτωβρίου 1940, 8η Μεραρχία – Ήπειρος

Την εσπέραν (της 28ης Οκτωβρίου 1940) εκοινοποιήθη εις την (8η) Μεραρχίαν η κάτωθι ημερησία Διαταγή προς τον Στρατόν, του Προέδρου της Κυβερνήσεως και Υπουργού των Στρατιωτικών ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΕΤΑΞΑ.

«Εις το τέλος της πρώτης ημέρας κατά την οποίαν με τα χαλύβδινα στήθη σας προησπίσατε το ιερόν έδαφος και την τιμήν της Πατρίδος, σας απευθύνω τον θερμότερόν μου Χαιρετισμόν.

Ολόκληρον το Έθνος, από του ανωτάτου άρχοντος μέχρι του τελευταίου πολίτου, άνδρες, γυναίκες, παιδιά, σας σκέφτονται με στοργήν και με υπερηφάνιαν και αι ευχαί των μαζύ με την ευλογίαν του Θεού σας παρακολουθούν.

Σκεφθήτε ότι σας έλαχεν ο ένδονος κλήρος να γράψητε το όνομά σας εις τας χρυσάς δέλτους της Ελληνικής ιστορίας, κοντά εις τα ονόματα των Μακεδονομάχων, των μεσαιωνικών μας ακριτών, και των ηρώων του 1821 και των άλλων νικηφόρων πολέμων μας.

Από τα ιδικά σας χέρια σφυρηλατείται, σήμερον μία Ελλάς ακόμη ωραιοτέρα, ακόμη λαμπροτέρα από την σημερινήν, που θα θαμβώσει και πάλιν ολόκληρον τον κόσμον.

Πως η «ανυπακοή» ενός στρατηγού οδήγησε στο Έπος του 40! Η διαταγή Κατσιμήτρου

.

Το καλοκαίρι του 1940, την ίδια στιγμή που η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με την κλιμάκωση των ιταλικών προκλήσεων, η αληθινή δύναμη του Αξονα, η Γερμανία του Χίτλερ, προχωρούσε ακάθεκτη έχοντας καταλάβει χωρίς ουσιαστική αντίσταση σχεδόν ολόκληρη την Ευρώπη.

Ομως η Ιταλία του άλλου παρανοϊκού δικτάτορα, του Μουσολίνι, δεν είχε να επιδείξει επιτυχίες, παρά το πολύ σημαντικό μέγεθος της πολεμικής μηχανής της. Ο πραγματικός φόβος του Μουσολίνι ήταν ότι ο Χίτλερ θα κυριαρχούσε παντού και ότι για τη Ρώμη δεν θα έμενε τίποτα στη μοιρασιά της νέας τάξης πραγμάτων, όταν αυτή, όπως ήταν βέβαιοι οι δύο δικτάτορες, θα νικούσε.

Ετσι ήταν που οι Ιταλοί άρχισαν τις προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας. Για περισσότερο από ένα μήνα πριν από τον τορπιλισμό της Ελλης, ιταλικά αεροσκάφη σε αρκετές πε ριπτώσεις έβαλλαν σποραδικά εναντίον ελ ληνικών πολεμικών πλοίων, επιχειρώντας να προκαλέσουν νευρικότητα και φόβο. Ο ελληνικός εναέριος χώρος παραβιαζόταν συστηματικά. Ομως, σταθμίζοντας και το γεγονός ότι η Αγγλία δεν ήταν σε θέση να βοηθήσει πραγματικά -κανείς άλλος δεν πολεμούσεεκείνη τη στιγμή τον Αξονα, η Αθήνα του Μεταξά επιχειρούσε να διατηρήσει την ουδετερότητα της. Αλλά οι Ιταλοί αποφάσισαν να κλιμακώσουν.

Στις 15 Αυγούστου τορπιλίζουν την Ελλη στην Τήνο, στους εορτασμούς της Παναγίας. Δύο ακόμα τορπίλες στόχευαν στα επιβατηγά πλοία που είχαν φέρει προσκυνητές από την Αθήνα, αλλά τελικά αστόχησαν, Ιταλικά αεροπλάνα επιχείρησαν ξανά να τα χτυπήσουν στο ταξίδι της επιστροφής, αλλά μονάδες του ελληνικού στόλου τα προστάτευσαν. Οι Ιταλοί δεν παραδέχθηκαν ότι ήταν εκείνοι που είχαν χτυπήσει. Φυσικά, όλοι γνώριζαν τα πάντα. Μα η Ελλάδα αποφάσισε να μη μιλήσει.

H Ήπειρος προμαχούσα: ΗΘΙΚΗ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ – «αι ηθικαί δυνάμεις» ως παράμετρος του υπολογισμένου ρίσκου του Στρατηγού Κατσιμήτρου

Χαράλαμπος Κατσιμήτρος

Ήδη ας εμβαθύνωμεν εις τας σκέψεις και αποφάσεις των τότε αρμοδίων και υπευθύνων δια την Κυβέρνησιν της χώρας και της Ανωτάτης ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων.

Το Γενικόν Επιτελείον Στρατού επί τη βάσει των σταθμητών παραγόντων, εκτιμήσαν καλώς την όλην κατάστασιν και εν γνώσει των ευθυνών αυτού, απεφάσισε να θυσιάση εν μέρος του εθνικού εδάφους (εν ανάγκη) δια το συμφέρον του συνόλου.

Θα μεταφέρωμεν ενταύθα την σχετικήν περικοπήν εκ του εκδοθέντος βιβλίου «Η ΕΛΛΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ 1940-41» υπό του Αρχιστρατήγου κ.ΠΑΠΑΓΟΥ ΑΛ.
Ούτω εν τη σελίδι 219 του βιβλίου τούτου αναγράφεται:

«Προθέσεις της Ανωτάτης Στρατ. Διοικήσεως

Αι δυνάμεις της Ηπείρου είχον ως αποστολήν την κάλυψιν της Θεσσαλίας από κατευθύνσεως Ιωάννινα – Ζυγός Μετσόβου (κυρία αποστολή) και από Ηπείρου προς Αιτωλοακαρνανίαν (δευτερεύουσα αποστολή)

Αι δυνάμεις όθεν της Ηπείρου είχον ελαστική αποστολήν, ίνα μη αι προσπάθειαι αυτών εις την τοποθεσίαν ΕΛΑΙΑΣ – ΚΑΛΑΜΑ φθείρωσι αυτάς και καταστή προβληματική η ανωτέρω βασική αποστολή.

Η απώλεια εθνικού εδάφους δεν θα είχε τόσην σημασίαν, όσην θα είχεν η αποκοπή δυνάμεων Ηπείρου από των προς Θεσσαλίαν συγκοινωνιών των».

Αλλ’ η VIII Μεραρχία αντί της ελαστικής αποστολής συνεπαγομένης πολλούς κινδύνους και απρόοπτα, προτίμησε την σταθεράν άμυναν, έστω και εναντίον των διαταγών του Γενικού Επιτελείου.

H Ήπειρος προμαχούσα: ΗΘΙΚΗ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ – Το ηθικόν του Ελληνικού Λαού

Χαράλαμπος Κατσιμήτρος

Ας ρίψωμεν ήδη έν βλέμμα και εις την ζώνην του εσωτερικού δια να μελετήσωμεν και σφυγμομετρήσωμεν το ηθικόν του Ελληνικού Λαού, όστις επρόκειτο να λάβη τα όπλα και να αγωνισθή δια την Ελευθερίαν της Πατρίδος.

Όπως και εις προηγούμενον κεφάλαιον ετονίσθη, ο Ελληνικός Λαός ενεπνέετο από ζωηράν αγανάκτησιν λόγω της αδίκου και προκλητικής επιθετικής στάσεως της επισήμου Ιταλίας κατά της Ελλάδος.

Η βιαία και απειλητική αρθρογραφία του Ιταλικού τύπου, θίγουσα την εθνικήν φιλοτιμίαν της υπερηφάνου Ελληνικής ψυχής, οι αδικαιολόγητοι και δολοφονικοί βομβαρδισμοί Ελληνικών πολεμικών πλοίων υπό Ιταλικών αεροπλάνων, αι αεροπορικαί αναγνωρίσεις και φωτογραφίαι της ζώνης προκαλύψεως και του εσωτερικού, υπό της Ιταλικής Αεροπορίας κατά παραβίασιν των διεθνών συμβάσεων και νόμων και, τέλος, η απροσδόκητος και σαφώς δολοφονική τορπίλλησις του ελαφρού καταδρομικού μας «ΕΛΛΗ» εν τω λιμένι της Τήνου την 15 Αυγούστου 1940 κατά την εορτήν της ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΜΗΤΟΡΟΣ υπό Ιταλικού υποβρυχίου, εκορύφωσε την οργήν και την αγανάκτησιν του Ελληνικού Λαού και εδημιούργησεν άσβεστον μίσος εις την ψυχήν αυτού κατά της Ιταλίας.

Τούτο εγνώριζεν καλώς και ο Ιταλός δικτάρωρ Μουσολίνι όστις την 18ην Νοεμβρίου 1940, δικαιολογών την αποτυχίαν της Ιταλικής επιθέσεως, αποδίδει ταύτην εις το μίσος του Ελληνικού Λαού κατά της Ιταλίας και λέγει:

«Οι Έλληνες μισούν την Ιταλίαν, όσον κανείς άλλος λαός. Πρόκειται περί μίσους το οποίον είνε ανεξήγητον εκ πρώτης όψεως, αλλά το οποίον είνε γενικόν, βαθύ και αθεράπευτον, εις όλας τας τάξεις του λαού, εις τας πόλεις και εις τα χωρία, από άνω εώς κάτω» (Όρα βιβλίον Αχ. Κύρου «Η αποφασιστική καμπή του πολέμου», σελίς 29).

H Ήπειρος προμαχούσα: ΗΘΙΚΗ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ – Το ηθικόν των στρατευμάτων της VΙΙΙ Μεραρχίας

Χαράλαμπος Κατσιμήτρος

Είναι γνωστόν ότι κατά τας πολεμικάς επιχειρήσεις πρυτανεύει και δεσπόζει όλων των λοιπών παραγόντων, ο παράγων «ηθικαί δυνάμεις».

Τούτο επιβεβαιούται πάντοτε διά μέσου των αιώνων κατά τους διαφόρους πολέμους, καθ’ ούς στρατοί εμπνεόμενοι και εμφορούμενοι υπό ακμαίων ηθικών δυνάμεων, αντιμετώπισαν νικηφόρως ισχυροτέρους και πολυαριθμοτέρους αντιπάλους.

Ιδιαιτέρως διά την ημετέραν μακράν και ένδοξον πολεμικήν ιστορίαν μας, κυραρχεί πάντοτε κατά τους αγώνας του Έθνους ο πρωταρχικός ούτος παράγων «ΗΘΙΚΑΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ» όστις έστεψε με νίκας τα όπλα μας, καίτοι κατά κανόνα ηγωνίσθημεν εναντίον ισχυροτέρων αντιπάλων.

Ο παλαιότερος «Κανονισμός εκπαιδεύσεως του πεζικού διά τον αγώνα», αναγράφει τη πρώτη αυτού σελίδι και ως πρωμετωπίδα του όλου περιεχομένου τα εξής, όσον αφορά τας ηθικάς του στρατεύματος αρετάς:

«Αι ηθικαί δυνάμεις εμψυχούσι την χρήσιν των υλικών μέσων επί του πεδίου της μάχης, κυριαρχούσι των αποφάσεων του ηγήτορος και εμπνέουσι τας ενδοξωτέρας και ευγενεστέρας πράξεις αυταπαρνήσεως και αυτοθυσίας».

Το δόγμα τούτο θα ισχύει πάντοτε και εις τους μελλοντικούς αγώνας, οιανδήποτε εξέλιξιν και αν έχη ο οπλισμός και οιαιδήποτε και αν είναι αι μέθοδοι του αγώνος, αίτινες μεταβάλλονται με την πρόοδον των εφευρέσεων και τεχνικών τελοιοποιήσεων.

Υπάρχουσιν όμως αρχαί τινές του πολέμου, αι οποίαι παρέμειναν σταθεραί και αναλλοίωτοι δια μέσου των αιώνων και θα παραμείνουν αμετάβλητοι και εις το μέλλον, αρχαί βασικαί και ακατάλυτοι, αι οποίαι πάντοτε θα ρυθμίζωσι τας αποφάσεις των ηγητόρων και θα ενασκώσι τυραννικήν ούτως ειπείν επίδρασιν επί των σκέψεων των εν τη λήψει των αποφάσεων.

27 Οκτωβρίου 1940, Ημέρα Κυριακή – Στρατηγός Κατσιμήτρος: «Δεν θα περάσουν οι Ιταλοί από το Καλπάκι»

Χαράλαμπος Κατσιμήτρος

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΙ ΩΡΑΙ

27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940. ΗΜΕΡΑ ΚΥΡΙΑΚΗ

Προσεγγίζει ήδη η κρίσιμος ημέρα, διότι ώραι πλέον μας χωρίζουν από την σύρραξιν.

Τα πάντα μαρτυρούν ότι ευρισκόμεθα ευγγύτατα προς τας παραμονάς σοβαρότατων γεγονότων. Ο Διοικητής της Μεραρχίας συνεργάζεται μετά του Επιτελάρχου του Αντισ. ΔΡΙΒΑ ΧΑΡ. εις το γραφείον του, παρόντος του Διευθυντού του III επιτελικού Γραφείου ταγ/χου ΠΕΤΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ Π. και λαμβάνουσι γνώσιν των τελευταίων πληροφοριών των Μονάδων προκαλύψεως περί των κινήσεων των Ιταλών.

Μετ’ ολίγην ώραν κατέφθασεν και ο Αρχηγός πυροβολικού Συν/χης ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Π. επιστρέψας εκ της μεθορίου όστις, επεβεβαίωσε τας πληροφορίας ταύτας, προσθέσας και εκ της προσωπικής αυτού παρατηρήσεως τα εξής:

Τα επί της μεθορίου κατά μήκος των πυραμίδων εγκατεστημένα Ιταλικά τμήματα (Διμοιρίαι και λόχοι) έλαβον διατάξεις μάχης, εγκαταστήσαντα επί επικαίρων θέσεων, τα πολυβόλα, οπλοπολυβόλα και τους όλμους αυτών έτοιμα δια βολήν.

Το πεδινόν και ορειβατικόν πυροβολικόν, είχε ταχθή εγγύς της μεθορίου και εξετέλει εικονικήν βολήν, προς εξάσκησιν των ανδρών του, είχον δε εγκαταστήση τα παρατηρητήρια των πυρ/χιών των με διόπτρας, χάρτας και σχεδιαγράμματα επ’ αυτής ταύτης της οροθετικής γραμμής, οπόθεν οι Διοικηταί των πυρ/χιών ερρύθμιζον την βολήν, ακουομένων ευκρινώς των σχετικών παραγγελμάτων.

Το βαρύ πυροβολικόν είχε ταχθή όπισθεν και βαθύτερον από της μεθορίου, αλλά τα παρατηρητήρια και αυτού ευρίσκοντο επί χαρακτηριστικών δεσποζόντων υψωμάτων της μεθορίου.

Τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως παρηκολούθουν αγρύπνως απάσας τας ανωτέρω κινήσεις και ενεργείας των Ιταλών με απόλυτον ψυχραιμίαν και ηρεμίαν και ανέμενον την εκδήλωσιν της επιθέσεως, έτοιμα να εκτελέσωσι το ύψιστον προς την Πατρίδα καθήκον των.