Ανάμνηση του Χριστού ο Σταυρός

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού ανήκει στις Δεσποτικές εορτές. Αναφέρεται στο πρόσωπο του Χριστού, γιατί ο Σταυρός έγινε «το σημείον του Υιού του Ανθρώπου».

Αφότου ο Χριστός επέλεξε ο τρόπος του εκουσίου Πάθους του να είναι ο διά σταυρού θάνατος, το μέχρι τότε επαίσχυντο ξύλο της ατίμωσης μεταβλήθηκε σε πανένδοξο τρόπαιο και τιμημένο του σύμβολο.

Όταν κατά τη Δευτέρα Παρουσία του ο Χριστός θα έλθει πάλι, «επί των νεφελών του ουρανού μετά δυνάμεως και δόξης πολλής», θα φανερωθεί πρώτα στον ουρανό το σημείο του, ο Σταυρός (Ματθ. 24, 30).Αλλά και μετά θα τον συνοδεύει αχώριστα στην ατελεύτητη αιωνιότητα. Από τη στιγμή της Σταύρωσης και εξής ο Σταυρός αποτελεί στοιχείο άμεσα δηλωτικό της ταυτότητας του Χριστού. Μας θυμίζει πάντα«τον δι’ ημάς σταυρωθέντα». Παραπέμπει αναπόφευκτα σε Εκείνον.

Έτσι λοιπόν, αρχίζοντας την ακολουθία της Προθέσεως ή Προσκομιδής ο λειτουργός του Θεού, υψώνει το πρόσφορο και χαράζει στον αέρα το σύμβολο του Σταυρού (βλ. ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 398, Σεπτ. 2016). Εν συνεχεία σφραγίζει εκ νέου το πρόσφορο με το σημείο του Σταυρού, περνώντας την αγία λόγχη τρεις φορές πάνω από τη σφραγίδα του αμνούκαι λέγοντας κάθε φορά: «Εις ανάμνησιν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού».Ο Σταυρός είναι πάντα ανάμνηση του Χριστού. Η προσφορά της αναίμακτης ιερουργίας γίνεται πάντα για να θυμηθούμε τον Χριστό.

Είναι τα λόγια που ο ίδιος ο Κύριός μας είπε κατά την πρώτη ευχαριστιακή σύναξη στο υπερώο της Ιερουσαλήμ και την επιτέλεση από τον ίδιο της πρώτης Θείας Ευχαριστίας, του Μυστικού Δείπνου.Είναι η τελευταία παρακαταθήκη που άφησε στους μαθητές του λίγο πριν από τη φρικτή προδοσία και σύλληψή του.

Τις στιγμές εκείνες ο Κύριος δεν μίλησε για τα άλλα σπουδαία έργα του που προηγήθηκαν ή που θα ακολουθούσαν, αλλά μόνο για τα επικείμενα ζωοποιά και φρικτά Πάθη του. Ευλόγησε τον άρτο και τον οίνο και κάλεσε τους μαθητές του να τα γευθούν. «Λάβετε, φάγετε», αυτό είναι το Σώμα μου που για χάρη σας, για να γίνει δική σας αληθινή τροφή, σφαγιάζεται και διαμελίζεται. «Πίετε εξ αυτού πάντες», αυτό είναι το Αίμα μου που χύνεται για τη σωτηρία όλων σας. Και πρόσθεσε: «Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν» (Λουκ. 22, 19· Α΄ Κορ, 11, 23-26).

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΠΑΤΟΡΕΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

του πατρός Δημητρίου Μπόκου
(Σχέδιο ομιλίας που εκφωνήθηκε
στις 4-9-2006 στο συνεδριακό
κέντρο της Ι. Μονής Προφήτου
Ηλιού Πρεβέζης, στο πλαίσιο
εκπαιδευτικών-μορφωτικών Συνάξεων
Ιεροκηρύκων, υπό την φροντίδα του
Σεβασμ. Μητροπολίτου κ. Μελετίου).

.

(Το θέμα της είναι παρμένο από την εορτή του Γενεθλίου της Υπεραγίας Θεοτόκου (8 Σεπ.) και προϋποθέτει ως ακροατήριο το εκκλησίασμα της σύγχρονης αστικής ενορίας).

Αγαπητοί αδελφοί,

(Πρόλογος)

Οι άγιοι Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα έλαβαν από τον Θεό το μεγάλο δώρο να γεννήσουν την Θεοτόκο, γεγονός το οποίο εορτάζουμε σήμερα (8 Σεπ.). Ο Ιωακείμ και η Άννα ήσαν άτεκνοι. Ολόκληρη η ζωή τους πέρασε με προσευχή και άσκηση. Ζητούσαν από τον Θεό ένα παιδί για να το αφιερώσουν και πάλι σ’ Αυτόν. Και όταν έφθασαν σε ηλικία, που ανθρωπίνως πλέον ήταν αδύνατο να τεκνοποιήσουν, ο Θεός εκπλήρωσε τον πόθο της καρδιάς τους και τους χάρισε την θυγατέρα, η οποία έμελλε να γίνει η Υπεραγία Θεοτόκος.

Το γεγονός αυτό είναι τόσο συγκλονιστικό, ώστε ψάλλουμε σήμερα, ότι η γέννηση της Θεοτόκου «χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη». Γεννήθηκε η «από πασών των γενεών προεκλελεγμένη» θυγατέρα του μεγάλου Βασιλέως Θεού, που θα ανέτρεπε την πρώην κατάρα της Εύας και θα έφερνε την ευλογία·που θα καταργούσε τον θάνατο γεννώντας τη ζωή. Γιατί θα κυοφορούσε τον ίδιο τον Υιό του Θεού, τον ήλιο της δικαιοσύνης, τον Σωτήρα του κόσμου, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.

ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Η Μεταμόρφωση του Χριστού έχει σαν κυρίαρχο στοιχείο την πλούσια φωτοχυσία (βλ. και ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 433, Αύγ. 2019). Το πρόσωπο του Χριστού έλαμψε «ως ο ήλιος» και τα ενδύματά του έγιναν αστραφτερά και εντελώς λευκά «ως χιών» και «ως το φως». Ταυτόχρονα το σύννεφο που σκέπασε τον Χριστό και τους δύο προ-φήτες, Μωυσή και Ηλία, ήταν φωτεινό. «Ιδού νεφέλη φωτεινή επεσκί-ασεν αυτούς».

Το φως αυτό δεν έχει καμμία σχέση με το φυσικό φως που γνωρίζουμε. Είναι υπερφυσική ενέργεια του Θεού, άκτιστη, όπως λέγεται στη γλώσσα της Εκκλησίας. Δηλαδή όχι κάτι κτιστό, δημιουργημένο, όπως το φως του ήλιου και κάθε άλλης φωτεινής πηγής, κάτι δηλαδή που δεν υπήρχε πρώτα και το δημιούργησε κάποια στιγμή ο Θεός. Το φως του Θεού είναι άμεση απόρροια από την απροσπέλαστη φύση – ουσία του. Είναι η Θεία Χάρη. Γι’ αυτό λέμε ότι ο Θεός κατοικεί μέσα σε «φως απρόσιτον» (Α΄ Τιμ. 6, 16). Ο Χριστός είναι «φως εκ φωτός». Μέσα από το φως του Χριστού που αποκαλύπτεται στο Θαβώρ, γνωρίζουμε ως φως ολόκληρη την Αγία Τριάδα. «Φως είδομεν τον Πατέρα, φως και το Άγιον Πνεύμα».

Και ενώ η φύση του Θεού είναι εντελώς αμέθεκτη σε κάθε δημιούργημα, άγγελο ή άνθρωπο, η ενέργειά του είναι μεθεκτή. Είναι αυτή με την οποία ο Θεός εκδηλώνεται στα πλάσματά του. Είναι ο τρόπος ύπαρξης του Θεού σε σχέση με τον κόσμο. Είναι αυτή που μας κάνει θεούς κατά χάρη, κατά μετοχή. Μας το έχει βεβαιώσει ο ίδιος ο Θεός: «Εγώ είπα θεοί εστε και υιοί Υψίστου πάντες» (Ψαλμ. 81, 6).

Θα το κατανοήσουμε λίγο αυτό με ένα απλό, ατελές πάντα, παράδειγμα: Τον ήλιο δεν μπορούμε με τίποτε να τον αγγίξουμε, αλλά και τίποτε δεν μας εμποδίζει να ερχόμαστε σε επαφή με το φως του, να μας φωτίζει, να μας ζωογονεί, να μας αγκαλιάζει με τη θαλπωρή του. Και όπως άλλο είναι η ουσία του ήλιου και άλλο το φως του, έτσι και το φως που έλαμψε στη Μεταμόρφωση του Χριστού είναι η άκτιστη ενέργειά του και επ’ ουδενί η ουσία του.

Έτσι, ενώ ως προς την ουσία του ο Θεός είναι «υπερέκεινα πάσης ουσίας», «ο πάντων επέκεινα», πέρα και πάνω από όλα, ως προς τις ενέργειές του μπορεί να γίνει από όλους μεθεκτός, να ενωθούν οι πά-ντες μαζί του.

Ο Θεός λοιπόν είναι ταυτόχρονα προσιτός και απρόσιτος, ορατός και αόρατος, μεθεκτός και αμέθεκτος, καταληπτός και ακατάληπτος, γνωστός και άγνωστος. Μπορεί να γίνεται γνωστός σε μας, ως φως, αγάπη, αγαθότητα κ.λ.π., μέσα από τις άκτιστες ενέργειές του, αλλά παραμένει παντελώς άγνωστος ως προς την ουσία του. Ακόμα και το να μιλάμε για ουσία του Θεού είναι εντελώς σχετικό, αφού στην πραγματικότητα είναι απολύτως υπερούσιος.

Πανελλαδικές εξετάσεις – ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Η θέα και μόνο του μεγάλου περσικού στρατού προκαλούσε δέος. Οι μετριότεροι υπολογισμοί τον ανέβαζαν σε εκατό χιλιάδες, οι πιο τολμηροί δεν δίσταζαν να φτάσουν στις εξακόσιες, με το ιππικό, το δυνατό χαρτί κάθε στρατού, να κινείται από δέκα μέχρι εξήντα χιλιά-δες.

Απέναντί τους ο Αλέξανδρος είχε να αντιτάξει μόνο πέντε χιλιά-δες ιππικό και τριάντα χιλιάδες πεζικό, Μακεδόνες και λοιπούς Έλλη-νες, «πλην Λακεδαιμονίων». Η Σπάρτη δυστυχώς, τις μεγάλες εκείνες στιγμές του Ελληνισμού βρέθηκε κατώτερη των περιστάσεων. Αντί να συμβάλει στη μεγάλη ελληνική εξόρμηση, προσπαθούσε με τη σύ-μπραξη των Περσών να υπονομεύσει την εκστρατεία και να ανοίξει μέτωπο σε Αιγαίο και Ελλάδα, στα μετόπισθεν του Αλεξάνδρου.

Στην πλατιά πεδιάδα της Ισσού ο Δαρείος έκαμε επιβλητική επί-δειξη της δύναμής του. Στο κέντρο της παράταξής του τοποθέτησε την αιχμή του δόρατος, ένα ισχυρό εμπειροπόλεμο σώμα Ελλήνων μισθο-φόρων. Όμως, παρά τη συντριπτική ανισότητα των δύο στρατών, με ευφυή στρατηγική και απαράμιλλο θάρρος ο Αλέξανδρος εξισορρό-πησε τα πλεονεκτήματα του αντιπάλου του.

Κατάφερε να παρασύρει τον Δαρείο σε πεδίο μάχης λιγότερο ευ-νοϊκό για τον τεράστιο στρατό του. Και ενώ ο γηραιός μα εμπειρότα-τος στρατηγός Παρμενίων σήκωνε στο αριστερό κέρας το βάρος της άμυνας, ο Αλέξανδρος επιχείρησε με το δεξιό ταχύτατη σφοδρή επί-θεση σε στενό μέτωπο. Δημιούργησε βαθύ ρήγμα και αποδιοργάνωσε την αριστερή περσική πτέρυγα. Στράφηκε εν συνεχεία προς το κέντρο εξουδετερώνοντας με κυκλωτική κίνηση τους Έλληνες μισθοφόρους. Ο Δαρείος τράπηκε σε φυγή εγκαταλείποντας τον στρατό στην τύχη του. Η πανωλεθρία των Περσών υπήρξε πρωτοφανής. Μόνο το σκοτάδι της νύχτας ανέκοψε την ακατάβλητη ορμή των Μακεδόνων. Στα χέρια του Αλεξάνδρου περιήλθε ακόμα και η μητέρα, η σύζυγος, ο γιος και οι δύο κόρες, ολόκληρη η οικογένεια του Δαρείου.

Ἡ πρεσβεία τῆς Παναγίας

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Οἱ Χαιρετισμοὶ εἶναι ἕνας μεγαλόπνοος ὕμνος πρὸς τὴν Παναγία. Τὴν ὑμνοῦμε μὲ τὰ λαμπρότερα λόγια τῆς ἀνθρώπινης γλώσσας γιὰ τὴν ἀνεπανάληπτη ὡραιότητα ποὺ περιβάλλει τὴν ὑπέροχη μορφή της. Ἀνάμεσα στὰ πολλὰ ἐγκώμια, ποὺ ὁ ποιητὴς τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου ἀπευθύνει στὸ πρόσωπό της, εἶναι καὶ ὁ στίχος: «Χαῖρε δεκτὸν πρεσβείας θυμίαμα».

Ἡ Παναγία εἶναι ὁ μεγάλος πρέσβυς μας μπρὸς στὸν Θεό. Ἡ πρεσβεία της γιὰ τὸν κόσμο εἶναι ἀδιάκοπη. Καὶ εὐχαρίστως εὐπρόσδεκτη ἀπὸ τὸν Θεό. Σὰν τὸ εὐωδιαστὸ θυμίαμα. Γιατί ὁ Θεὸς δέχεται τόσο εὐχάριστα τὴν πρεσβεία τῆς Παναγίας;

Ἀναφέρεται πὼς ὁ σοφὸς Σολομώντας, βασιλιὰς τοῦ Ἰσραήλ, μὲ τὸν μοναδικὸ πλοῦτο καὶ τὴ δύναμη ποὺ εἶχε ἀποκτήσει, ἔστησε γιὰ τὸν ἑαυτό του στὸ παλάτι του ἕνα χρυσὸ καὶ ψηλὸ θρόνο. Γύρω ἀπ’ αὐτὸν δορυφοροῦσαν οἱ φρουροί του. Ὅποιος ἤθελε νὰ μιλήσει στὸν βασιλιά, εἶχε δικαίωμα νὰ πλησιάσει μόνο μέχρι τὰ ἕξι μέτρα ἀπὸ τὸν θρόνο. Ὄχι περισσότερο. Μιὰ μέρα μπαίνει ἀναπάντεχα στὴν αἴθουσα τοῦ θρόνου ἡ μητέρα του. Ὅπως ἦταν καθιερωμένο, στέκεται στὰ ἕξι μέτρα ἀπ’ τὸν βασιλιὰ καὶ ἀρχίζει νὰ τὸν παρακαλεῖ γιὰ κάποιο ζήτημα. Τότε ὁ Σολομώντας σηκώνεται ἀμέσως ἀπὸ τὸν θρόνο του καὶ τὴν καλεῖ νὰ πλησιάσει κοντά του.

– Ἐσὺ εἶσαι ἡ μάνα μου, τῆς λέγει, ἡ σεβαστὴ καὶ μοναδικὴ μάνα μου. Γιὰ σένα δὲν ὑπάρχει καμμιὰ ἀπαγόρευση. Ἀνέβα στὸν θρόνο καὶ ζήτησέ μου ὅ,τι θέλεις. Ἐσὺ δὲν εἶσαι σὰν τὸν λαό μου καὶ τοὺς ὑπηκόους μου. Στὶς προσταγές σου εἶναι καὶ ὁ βασιλιάς. Μὴ διστάζεις, μίλα ἐλεύθερα.

Ἂν ὁ σοφὸς Σολομώντας τίμησε τόσο τὴ μητέρα του, ὁ Βασιλιὰς τῶν Οὐρανῶν, ὁ Θεός, ἦταν δυνατὸν νὰ μὴν τιμήσει τὴ δική του μητέρα, τὴν Παναγία; Αὐτὸς ποὺ ἔδωσε τὸν νόμο: «Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου», ποὺ μερίμνησε γιὰ τὴν Παναγία ἀκόμα καὶ κατὰ τὴν τελευταία του στιγμὴ πάνω στὸν Σταυρὸ καὶ τὴν παρέδωσε στὸν μαθητή του Ἰωάννη νὰ τὴ φροντίζει, συνέχισε καὶ στὸν οὐρανὸ νὰ τὴν τιμᾶ καὶ νὰ τὴ δοξάζει. Ἔφτιαξε θρόνο ὑψηλὸ στὸν οὐρανὸ καὶ τὴν ἔβαλε νὰ καθίσει στὰ δεξιά του. «Παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιβεβλημένη, πεποικιλμένη» (Ψαλμ. 44, 10). Ἡ Παναγία ἔγινε Βασίλισσα τῶν ἀγγέλων, κάθεται πλάι στὸν Υἱό της καὶ τοῦ μιλάει συνέχεια γιὰ τὰ ὑπόλοιπα τέκνα της, τοὺς ἀνθρώπους. Πρεσβεύει, μεσιτεύει γιὰ μᾶς.

Καὶ ὁ Χριστός; Ἀκούει τὴ μητέρα του; Ἔχει ἀξία ἡ πρεσβεία της; Ἢ μάταια τὸν παρακαλεῖ;

ΝΗΣΤΕΙΑ, Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Νηστεία σήμερα; Στην εποχή μας; Μα πού βρισκόμαστε;

Σε δεύτερη μοίρα δυστυχώς έχει υποβαθμισθεί στη συνείδηση πολλών Χριστιανών το σπουδαιότατο θέμα της νηστείας. Δίνοντας δήθεν σημασία σε πιο «πνευματικά» θέματα, και στο ελαφρά τη καρδία διατυμπανιζόμενο, ότι δεν βλάπτουν τα εισερχόμενα από το στόμα, αλλά τα εξερχόμενα από την καρδιά, κάποιοι καταργούν εντελώς τη νηστεία ή της δίνουν ελάχιστη σημασία. Ακόμη και ιερείς και θεολόγοι καταθέτουν δυστυχώς παρόμοιες απόψεις. Κάποιοι, παρεξηγώντας τον διαχωρισμό μεταξύ αληθούς και ανωφελούς νηστείας, στον οποίο επιμένουν ιδιαίτερα οι αγιογραφικές και πατερικές παραινέσεις, περι-φρονούν τη νηστεία απερίφραστα και την εξοβελίζουν εντελώς από τη ζωή τους.

Αναδιφώντας όμως στον ιερό λειμώνα του Τριωδίου, ανακαλύ-πτουμε πολύ νωρίς το πόσο εξαίρεται η αρετή της νηστείας. Ήδη στο θαυμάσιο δοξαστικό των Αίνων της Κυριακής της Απόκρεω γίνεται θερμή προτροπή να νηστέψουμε. «Προκαθάρωμεν εαυτούς, αδελφοί, τη βασιλίδι των αρετών· ιδού γαρ παραγέγονε, πλούτον ημίν αγαθών κομίζουσα, των παθών κατευνάζει τα οιδήματα, και τω Δεσπότῃ κα-ταλλάττει τους πταίσαντας».

Όχι μόνο δεν περιθωριοποιείται η νηστεία, αλλά ούτε λίγο ούτε πολύ ονομάζεται βασίλισσα των αρετών. Μήπως όμως φαντάζει λίγο υπερβολικό αυτό; Συνήθως ο τίτλος αυτός διεκδικείται από πολλές άλ-λες σπουδαίες αρετές. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος π. χ. αναγορεύει την προσευχή σε βασίλισσα των αρετών. Ο Χρυσόστομος εκθειάζει την ελεημοσύνη: «Πολλή χρησώμεθα τη ελεημοσύνη. Αύτη γάρ εστιν η βασίλισσα των αρετών». Ο άγιος Αντώνιος και άλλοι ονομάζουν βα-σίλισσα και αρετή των αρετών τη διάκριση. Ο δε Παύλος στεφανώνει πάνω από όλα την αγάπη (βλ. και άρθρο μας: Η αδελφή της νηστείας, Σαρακοστή 2019).

Και ότι ταύτα ούτως έχουν, ουδείς αντιλέγει. Πώς λοιπόν και η εγκράτεια αποκαλείται βασιλίδα των αρετών; Επειδή ακριβώς κομίζει «πλούτον ημίν αγαθών». Αυτή μας εισάγει στις άλλες αρετές. Είναι η αρχή των πάντων. Όλα τα πνευματικά επιτεύγματα των αγίων έχουν αφετηρία τους τη νηστεία. Ο Μωυσής «θεόπτης εχρημάτισε» και «τω Κτίστη συνόμιλος» και «θεατής των αρρήτων», αφού πρώτα καθάρισε τα μάτια της ψυχής του με τη νηστεία. Ο Ηλίας «τη νηστεία λαμπρυν-θείς ανεφέρετο επί το ύψος το ουράνιον… Άρμα πυρός έλαβεν Ηλίαν τον θαυμαστόν νηστεία οπλισάμενον». Οι άγιοι Τρεις Παίδες έσβησαν τη φλόγα της καμίνου «νηστείας πυρί στομωθέντες», επειδή η ψυχή τους είχε γίνει κοφτερή (ακονίσθηκε) με τη φωτιά της νηστείας. Η νη-στεία τους «έσβεσε δύναμιν πυρός». Η νηστεία του Δανιήλ «έφραξε στόματα λεόντων». Η νηστεία ανέδειξε τον Παύλο «φρικτόν ουρανο-δρόμον». Όλοι οι άγιοι, «αναζωσάμενοι τον καλόν της νηστείας α-γώνα», πέτυχαν θαυμαστά κατορθώματα.

Ἡ Σουλιωτοπούλα

του Γιάννη Βλαχογιάννη

.

Στῆς μάχης τόν καπνό, πού πνίγει τό λαγκάδι, ὁ Σουλιώτης ὅλα τά ἔχει λησμονήσει, πεῖνα καί δίψα. Καί τό Σούλι πέφτει ξέμακρα, καί σάν λησμονημένο εἶναι καί ἐκεῖνο τ’ ἄχαρο.

Καί ἐκεῖ πού πολεμάει τό παλληκάρι τό ἀγλύκαντο, μέρα καί νύκτα, ἀκούει μιά γνώριμη φωνή, πού τόν ξυπνάει:

– Λοιπόν τό Σούλι δέν χάθηκε καί ζῇ.

Ἦταν ἡ Λάμπη, ἡ ἀδελφή τοῦ παλληκαριοῦ.

– Τί καλά μοῦ φέρνεις, Λάμπη;

– Ζεστή κουλούρα, ἀδελφέ, πού σοῦ τήν ἐζύμωσα μέ τά χεράκια μου καί ἡ μάννα τήν ἔψησε στήν ἀνθρακιά μονάχη. Ἔλα νά φᾷς καί νά ξαποστάσης.

– Δέν μπορῶ, καημένη, νά παρατήσω τό τουφέκι …

– Αὐτό εἶναι ἡ συλλογή σου, Νάση; Ἔρχομαι ἐγώ καί σοῦ κρατῶ τόν τόπο σου … Νά, σοῦ ἔστρωσα! Καί δός μου τό τουφέκι.

Χαμογελᾷ ὁ ἀδελφός ὁ καπνισμένος. Καί δέν ἔχει ἀνάγκη νά μάθη τήν κορασιά πῶς πιάνουν τό τουφέκι.

Ὁ πόλεμος ἐβαστοῦσε πάντα. Μέ χέρι σταθερό ἐγέμιζεν ἐκείνη καί σημάδευε. Καί ὁ ἀδελφός της παραπέρα ἔτρωγε ἥσυχος καί μονάχα τήν πεῖνά του ἄκουγε, τήν θεριεμένη μέσα του.

Καί ὁ πόλεμος ἐβαστοῦσε. Καί ἐκεῖ ἕνα βόλι ἦλθε καί ἐπέτυχε κατάστηθα τήν κορασιά. Καί αὐτή ἔκανε καρδιά καί δέν ἐμιλοῦσε. Τό αἷμα ἐπλημμύριζε τόν κόρφο της. Ἡ Λάμπη ἐσημάδευε καί ἐτουφεκοῦσε.

Η ΑΡΑ ΚΑΙ Η ΧΑΡΑ

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

«Η γυνή απατηθείσα εν παραβάσει γέγονε» (η γυναίκα εξαπατήθηκε και έπεσε στην παράβαση) (Α΄ Τιμ. 2, 14). Η Εύα στον Παράδεισο παρασύρθηκε από την απάτη του όφεως. Δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην ύπουλη υποβολή του «θα γίνετε θεοί». Έμπειρος στρατηγός ο διάβολος, γνωρίζοντας ότι το θήλυ είναι ασθενέστερο σκεύος, διάλεξε να χτυπήσει στο αδύνατο σημείο. Φρόντισε να την απομονώσει από τον Αδάμ. Περίμενε. Και τη στιγμή που την βρήκε μόνη της, συγκέντρωσε αμέσως εκεί όλη τη δύναμη κρούσης του. Και πέτυχε τον σκοπό του.

Η πτώση της Εύας έφερε την πτώση του Αδάμ. Και κατά συνέπεια όλων των εξ Αδάμ. Το ανθρώπινο γένος ολόκληρο, εφόσον κατάγεται απ’ το πρωτόπλαστο ζεύγος, κληρονόμησε την πεπτωκυία φύση (όχι κάποια προσωπική ενοχή), που λόγω της παρακοής υποτάχτηκε στη φθορά και τη θνητότητα. Δεν έγιναν θεοί οι προπάτορες, όπως έλπιζαν, αλλά πέθαναν. Από την προοπτική της αθανασίας που είχαν, περιέπεσαν στον θάνατο. Θνητή φύση ήταν η μόνη κληρονομιά που άφησε πίσω της η προμήτωρ Εύα, όντας η ίδια πλέον θνητή. Κληροδότησε την αρά, την κατάρα, τη λύπη, την καταδίκη στους απογόνους της. Αντί για ζωή (Εύα=Ζωή), έδωσε τον θάνατο. Γι’ αυτήν ειπώθηκε: «Εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα» (απ’ τη γυναίκα ήρθαν τα κακά).

Όμως δεν διαιωνίστηκε η κατάσταση αυτή. Με «το πλήρωμα του χρόνου» ήρθε πλήρως η ανατροπή της. Το ανθρώπινο γένος κυοφόρησε με πολύ κόπο διά μέσου των γενεών τον τέλειο άνθρωπο, που θα υλοποιούσε το σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου. Έδωσε ό,τι καλύτερο μπορούσε να υπάρξει μέσα στη σύνολη δημιουργία. Ετοίμασε «Μητέρα Παρθένον» και την πρόσφερε σ’ εκείνον που θα συνέτριβε την κεφαλή του όφεως.

Ο ερχομός της ήταν κοσμοχαρμόσυνο γεγονός. Η γέννησή της «χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη». Τη στιγμή του Ευαγγελισμού ο Γαβριήλ, εκστατικός απ’ το μεγαλείο της Παρθένου, με χαρμόσυνη φωνή τής μηνύει «χαράν ανεκλάλητον». «Μετά δέους παρίσταται και το Χαίρε κομίζει, της λύπης αντίθετον». «Ο όφις, της λέγει, εξαπάτησε την Εύα παλιά, τώρα όμως σου φέρνω το ευχάριστο μήνυμα, τη χαρά». «Νυν ευαγγελίζομαί σοι την χαράν».

Είναι η στιγμή κατά την οποία κρίνεται αναπότρεπτα η τύχη του κόσμου. Η πιο κρίσιμη στιγμή στη διαχρονική πορεία του ανθρώπου. Η Παρθένος, με πλήρη επίγνωση της ευθύνης της, αναλαμβάνει τα ηνία της ανθρώπινης ιστορίας. Λέγει το «ναι» στην πρόταση του Θεού. Δέχεται να γίνει η είσοδος «του Ιερέως του μεγάλου, μόνη και μόνον ει-σάγουσα Χριστόν εις την οικουμένην». Γιατί αμέσως με τον διάλογο Γαβριήλ και Μαρίας, «άμα τω λόγω του αρχαγγέλου και αυτής, συνέ-λαβεν υπερφυώς εν τη αχράντω γαστρί τον Υιόν και Λόγον του Θεού». Και στη συνέχεια, επειδή η Θεοτόκος «έγινε μητέρα της καλής θέλησης του Θεού Πατρός, («μήτηρ γέγονε της ευδοκίας του Πατρός»), μια και κράτησε στην αγκαλιά της τον Λόγο του Θεού που σαρκώθηκε», «ανέτρεψε την πρώτην κατάραν της Εύας». Ο τόκος της «του Αδάμ την κατάραν την εις ημάς (που ήταν πάνω μας) ανατρέπει». «Λύσας την κατάραν έδωκε την ευλογίαν».

Η ΕΒΡΑΙΟΠΟΥΛΑ

του Χὰνς Κρίστιαν Ἄντερσεν
αντιγραφή-Ἐπιμέλεια: «Ἀντιύλη»

.

Στὸ δημοτικὸ σχολεῖο ἀνάμεσα στ’ ἄλλα παιδιὰ πήγαινε καὶ μιὰ μικρὴ Ἑβραιοπούλα. Ἦταν ἕνα μικρὸ ἔξυπνο κοριτσάκι, ποὺ ὅμως εἶχε ἀποκλειστεῖ ἀπὸ ἕνα μάθημα, τὰ Θρησκευτικά. Γιατὶ τὸ σχολεῖο ἦταν χριστιανικὸ κι αὐτὴ δὲν ἦταν Χριστιανή…

Στὰ ἄλλα ὅμως μαθήματα, τὴ Γεωγραφία, τὰ Μαθηματικά, ἦταν πολὺ καλὴ καὶ ἔπαιρνε εὔκολα τὰ γράμματα.

Ὅταν ἄρχιζε τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, ὁ δάσκαλος τῆς ἔλεγε ν’ ἀνοίξει τὰ βιβλία της καὶ νὰ μελετήσει τὰ ἄλλα μαθήματα. Ἡ Ἑβραιοπούλα ὅμως τὰ διάβαζε γρήγορα κι ὕστερα, ἀφήνοντας τὰ βιβλία ἀνοιχτὰ μπροστά της, παρακολουθοῦσε τὸν δάσκαλο τῶν Θρησκευτικῶν.

– Διάβαζε, διάβαζε, Σάρρα! τῆς ἔλεγε ἐκεῖνος σοβαρά.

Μὰ ἐκείνη ὕστερα ἀπὸ λίγο πάλι σήκωνε τὰ μεγάλα μαῦρα μάτια της καὶ τὸν κοίταζε…

Μιὰ φορὰ γιὰ νὰ τὴ δοκιμάσει, ὁ δάσκαλος τῶν Θρησκευτικῶν τὴ ρώτησε κι ἐκείνη ἀπάντησε καλύτερα ἀπ’ τοὺς ἄλλους συμμαθητές της. Τὰ εἶχε προσέξει ὅλα ὅσα εἶχε πεῖ ἐκεῖνος καὶ τὰ εἶχε κλείσει στὴν καρδιά της.

Ὁ πατέρας τῆς Ἑβραιοπούλας, ἕνας καλὸς καὶ θρησκευόμενος ἄνθρωπος, ὅταν ἔστειλε τὴν κόρη του στὸ σχολεῖο, εἶχε βάλει ὅρο νὰ τὴν ἀποκλείσουν ἀπὸ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν. Ἡ μικρὴ ὅμως παρακολουθοῦσε μὲ τόση προσοχὴ τὸ ἀπαγορευμένο μάθημα, ὥστε μιὰ μέρα ὁ δάσκαλος πῆγε στὸν πατέρα της καὶ τοῦ εἶπε ἢ νὰ πάρει τὴν κόρη του ἀπὸ τὸ σχολεῖο ἢ νὰ τὴν ἀφήσει νὰ γίνει Χριστιανή.

Αξίζουμε μία νέα παράταση;

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Τα παραμύθια λένε για έναν Πέρση βασιλιά που ζούσε ένα μεγάλο δράμα. Η γυναίκα του βρέθηκε να τον απατάει και αναγκάστηκε να την εκτελέσει. Έμαθε όμως ότι και πολλές άλλες γυναίκες έκαναν το ίδιο. Έτσι έχασε την εμπιστοσύνη του απέναντί τους και δεν τολμούσε να κάμει σύζυγό του καμμιά τους. Έβαλε λοιπόν τον βεζύρη του να του βρίσκει κάθε μέρα μία παρθένα, την παντρευόταν και μετά την πρώτη νύχτα του γάμου την εκτελούσε, για να μην προλάβει να τον απατήσει.

Έφτασε όμως η μέρα που ο βεζύρης δεν μπορούσε να του βρει άλλες νύφες. Προσφέρθηκε τότε, παρά την απροθυμία του πατέρα της, η ίδια η κόρη του βεζύρη, η όμορφη Σεχραζάτ, να γίνει η επόμενη νύφη. Τη νύχτα του γάμου τους η Σεχραζάτ αρχίζει να διηγείται στον βασιλιά ένα παραμύθι, αλλά ήρθε το πρωί χωρίς να το ολοκληρώσει. Ο βασι-λιάς θέλοντας να ακούσει τη συνέχεια και το τέλος του παραμυθιού, αναγκάζεται να μην την εκτελέσει. Το άλλο βράδυ η Σεχραζάτ τελειώ-νει το παραμύθι, μα ξεκινάει αμέσως ένα άλλο και το αφήνει στη μέση. Ο βασιλιάς αναβάλλει για δεύτερη φορά την εκτέλεσή της. Με την ε-φευρετικότητα της Σεχραζάτ, αυτό παρατείνεται για χίλιες και μία νύ-χτες. Τότε ο βασιλιάς αποφασίζει επιτέλους να της χαρίσει τη ζωή και έτσι η Σεχραζάτ πετυχαίνει να μείνει για πάντα σύζυγός του και βασί-λισσα.

Καθημερινά στη μελλοθάνατη σύζυγο χαριζόταν παράταση ζωής για μία και μόνο μέρα. Μα εκείνη την αξιοποιούσε τέλεια, ώστε να έχει πράγματι κάθε πρωί ο σύζυγός της έναν καλό λόγο για να της ανανεώνει το λιγοστό περιθώριο ζωής. Αποτέλεσμα; Με τον τρόπο αυ-τόν η έξυπνη Σεχραζάτ κέρδισε όχι μόνο ζωή, αλλά την πιο καλή ζωή, τη ζωή μιας βασίλισσας.

Αλλά κι εμείς, κάθε φορά που νέο έτος ανατέλλει, ευχόμαστε να φτάσουμε αισίως και στο τέλος του. Ζητάμε απ’ τον Θεό παράταση ζωής. Και όχι μόνο για τον χρόνο που αρχίζει. Αλλά για χρόνια πολλά.

Όμως φροντίσαμε ποτέ να έχει ο Θεός έναν καλό λόγο, για να ανανε-ώνει συνεχώς το χρονικό μας περιθώριο; Του έχουμε αποδείξει ότι α-ξίζουμε την παράταση που ζητάμε; Πώς χρησιμοποιήσαμε τον χρόνο που μας δόθηκε; Και τί σκεπτόμαστε γι’ αυτόν που θα δοθεί; Τί αξιό-λογο έχει το παρελθόν μας, που να εγγυάται για το μέλλον μας;

Τα Χριστούγεννα του στρατιώτη

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Υπό βροχήν ο νεαρός στρατιώτης Μανουήλ βάδισε όλη την ημέρα στα παγωμένα καταράχια. Έφτασε κατάκοπος, νηστικός, μουσκεμένος στη δυσπρόσιτη γραμμή εφόδου. Το άγριο χιονισμένο τοπίο, υπό κανονικές συνθήκες άβατο, δυσκόλεψε την πορεία του, τον εμπόδισε να είναι στον στόχο του την ώρα που πρόβλεπε το επιχειρησιακό σχέδιο. Λίγα μόνο λεπτά τον βρήκαν να ξεκουράζεται ορθός στο γλιστερό βάθος της χαράδρας (πού τόπος να καθίσει στο λασπερό χιόνι;), ίσα – ίσα για να φτάσουν και οι τελευταίοι του λόχου του.

Χωρίς ανάπαυλα, όσο βαστούσε ακόμα το λιγοστό φως της φθινοπωριάτικης μέρας, εφόρμησε στην απόκρημνη πλαγιά που υψωνόταν μπροστά του. Με το σύνθημα, τα μουσκεμένα του πόδια σάλεψαν βαριά στον ανήφορο. Άγριος βρυχηθμός η κραυγή του αντήχησε βραχνά στα γκρεμνά που μισοσκότεινα έχασκαν κάτω του. Έτρεξε λαχανιασμένος, πήδησε βράχια, έπεσε, σηκώθηκε, σκόνταψε, γλίστρησε, γαντζώθηκε στα χαμόκλαδα, ξανασηκώθηκε, μάτωσε, πόνεσε, βόγγηξε, μα τίποτε δεν στάθηκε δυνατό να τον πισωγυρίσει.

Το βλέμμα του, αστράφτοντας άγρια, ήταν καρφωμένο στην κορφή που ανασκαβόταν αδιάκοπα από τις εκκωφαντικές εκρήξεις. Παγωμένη τανάλια τα δάχτυλά του, κλείδωναν σφιχτά πάνω στο φλογισμένο του όπλο. Με τη στερνή αναλαμπή της φοβερής μέρας ο νεαρός στρατιώτης, αιμόφυρτος, τρομερός, αλλοπαρμένος, πατούσε θριαμβευτής, ίδιος θεός του πολέμου, την κορφή του ματοποτισμένου υψώματος. Ο ασυρματιστής με τα δάχτυλα κοκκαλωμένα βιάστηκε να χτυπήσει στο παγωμένο χειριστήριό του: «Αποστολή εξετελέσθη». Οι εκκωφαντικοί κρότοι αραίωναν, μα τα φαντάσματα του ολέθρου φτεροκοπούσαν ακόμα στον τρελό αέρα, τη βροχή, το μισοσκόταδο.

Η ξέφρενη μάχη κόπασε. Ο βαρύς Νοέμβρης του ’40 σκέπασε με το πηχτό σκοτάδι του τα χιονισμένα βουνά. Ο λόχος, αποδεκατισμένος απ’ τα δεινά του πολέμου, πασχίζει ν’ αγκιστρωθεί στην ανεμοδαρμένη κορφή. Ο νεαρός στρατιώτης, μουσκεμένος, πεινασμένος, παγωμένος, πεθαμένος, ψάχνει στην υγρή λασπωμένη γη απάγκιο για λίγη εναγώνια ανάπαυση μέχρι το επόμενο ματοκύλισμα. Πόσο ζήλευε και καλοτύχιζε, τέτοιες στιγμές, τ΄ άγρια θεριά στις φωλιές τους!

Είχε ξεχάσει πώς είναι να ζεις σαν άνθρωπος. Η όψη του αγρίεψε. Το κορμί του βρώμισε. Τα ρούχα του σκίστηκαν. Τα άρβυλά του τρύπησαν. Η ψυχή του μόνο ήταν ακόμα ζωντανή. Της έδινε πνοή το όραμά τους. Το όραμα της νίκης που, παρά τις απάνθρωπες συνθήκες του πολέμου και τις απελπιστικά δυσοίωνες προβλέψεις, το αγκάλιαζαν κάθε μέρα χειροπιαστά στα φρικιαστικά πεδία των μαχών. Και που το θέριευε αδιάκοπα και το φούντωνε πιότερο, μυστικά αλλά και φανερά, μια άλλη μορφή, γνωστή, γλυκειά, αγαπημένη κι αυτή απ’ το βρεφικό τους μαξιλάρι, η δεύτερη μάνα τους, η Παναγία. Κι έκανε κουράγιο ο νεαρός στρατιώτης και πολεμούσε αλύγιστος ενάντια σ’ όλα τα θεριά για όλα όσα άφησε πίσω του, για όσα αγαπούσε.

Μα ήρθε η ώρα που τσάκισε και η ψυχή του.

Η ψυχρή φιλανθρωπία

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Φτάσαμε ξανά στις ημέρες των Χριστουγέννων, που τις περιμένουν οι Χριστιανοί για να εκδηλώσουν μια πολύ κακή τους συνήθεια: Να δείξουν τη φιλανθρωπική τους διάθεση.

Μα, θα ρωτήσει κάποιος, είναι κακό πράγμα αυτό; Δεν πρέπει να έχουμε φιλάδελφα αισθήματα; Βεβαιότατα! Πού είναι λοιπόν το κακό; Στο ότι τα έχουμε κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα μόνο. Τον υπόλοιπο χρόνο οι φτωχοί δεν υπάρχουν για μας. Ζούμε αγνοώντας τους. Το πώς τα βγάζουν πέρα, το αν ζουν ή πεθαίνουν, μας απασχολεί από ελάχιστα έως καθόλου. Είναι πράγμα αδιάφορο για μας.

Όμως, όταν έρχονται Χριστούγεννα, θυμούμαστε. Τότε γινόμαστε ευαίσθητοι. Σκεφτόμαστε ότι υπάρχουν και άνθρωποι που υποφέρουν, που δεν έχουν να φάνε, που τουρτουρίζουν στην παγωνιά. Και επειδή θέλουμε να γιορτάσουμε «πνευματικά» τα Χριστούγεννα, πετάμε ένα ξεροκόμματο και σ’ αυτούς. Όχι γιατί ξύπνησε ξαφνικά το ενδιαφέρον μας για τα προβλήματά τους. Όχι γιατί μας κατέκλυσε η αγάπη γι’ αυτούς. Αλλά για να κατασιγάσουμε τη δική μας συνείδηση που υπνώττει ολοχρονίς. Κάνουμε το «καθήκον» μας απέναντί τους, για να ξεμπλέξουμε το γρηγορότερο από αυτούς και να βυθιστούμε απερίσπαστοι, χωρίς τύψεις, στο γιορτινό μας αποκάρωμα. Ξεγελούμε με ένα «κόκκαλο» την πείνα τους, για να δώσουμε το άλλοθι στον εαυτό μας να συνεχίσει «εν κραιπάλη και μέθη» τη ναρκισσιστική του αποχαύνωση, απαλλαγμένος από ενοχλητικά συνειδησιακά ξεβολέματα. Η έκτακτη γιορτινή φιλαδελφία μας είναι το ντροπιαστικό καμουφλάζ της καθημερινής αναίσχυντης αδιαφορίας μας.

Και μην αρχίσουμε βέβαια ξανά και ξανά το γνωστό τροπάριο, «φτωχοί είμαστε κι εμείς, τί να δώσουμε στους άλλους;» Δεν χρειάζεσαι λεφτά, για να έχεις ενδιαφέρον.

«Γιατί είμαι τόσο φτωχός;» ρώτησε κάποιος έναν σοφό. «Γιατί δεν έχεις μάθει να δίνεις», απάντησε ο σοφός. «Αφού δεν έχω τίποτε να δώσω!» ανταπάντησε ο φτωχός. «Και όμως έχεις κάτι να δώσεις. Με
το πρόσωπο μπορείς να δώσεις ένα χαμόγελο. Με το στόμα να παρηγορήσεις ή να επαινέσεις. Με την καρδιά σου να δώσεις αγάπη. Με τα μάτια να κοιτάξεις με καλοσύνη. Με το σώμα σου να βοηθήσεις. Στην πραγματικότητα δεν είσαι φτωχός. Γιατί πραγματική φτώχεια είναι μόνο η φτώχεια του πνεύματος».

Η ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

«... περιζώσεται και ανακλινεί αυτούς
και παρελθών διακονήσει αυτοίς»
(Λουκ. 12, 37).

.

Μια φορά κι έναν καιρό σ’ έναν τόπο μακρινό, που δεν έμαθε ποτέ κανένας κατά πού έπεφτε και μόνο ακουστά τον είχαν ακόμα και οι πιο παλιοί, έγινε ένα πολύ μεγάλο γεγονός.

Η βασίλισσα της χώρας, που για πολλά χρόνια ήταν άτεκνη, γέννησε ένα πανέμορφο αγοράκι. Και τόσο πολύ χάρηκαν γι’ αυτό ο βασιλιάς και η βασίλισσα, που θέλησαν να το κάνουν γνωστό σ’ όλους τους υπηκόους τους και να τους καλέσουν να λάβουν κι αυτοί μέρος στη μεγάλη τους χαρά.

Έτσι λοιπόν οι τελάληδες του παλατιού γύρισαν τις πολιτείες και τα χωριά και φώναξαν παντού δυνατά, πως ο βασιλιάς τους απέκτησε επιτέλους τον μονάκριβο διάδοχο που περίμενε μια ζωή. Και πως θέλει να χαρούν όλοι στη μεγάλη του αυτή χαρά και, όσοι θέλουν, μπορούν να πάνε στο παλάτι και να γιορτάσουν μαζί του. Και πρόσθεταν, ότι ο βασιλιάς θα δεχτεί και τον πιο απλό άνθρωπο χωρίς εξαίρεση, θα αφήσει κάθε επισημότητα στην άκρη και θα γιορτάσει το μεγάλο γεγονός σαν κοινός θνητός ανάμεσα στους υπηκόους του.

Πολλοί άνθρωποι άκουσαν αδιάφορα την είδηση και, απορροφημένοι από τις καθημερινές τους έγνοιες, δεν έδειξαν καμμιά συγκίνηση.

Τυχερός ο βασιλιάς, είπαν, αλλά σε μας δεν πρόκειται ν’ αλλάξει τίποτε.

Μερικοί στενοχωρήθηκαν κιόλας με το νέο, γιατί ήταν άνθρωποι με κακία και δεν ήθελαν να βλέπουν κανέναν, και ιδιαίτερα τον βασιλιά τους, να χαίρεται.

Αλλά πολλοί άλλοι άνθρωποι χάρηκαν με το χαρμόσυνο νέο, γιατί αγαπούσαν τον βασιλιά και τη βασίλισσά τους και τους ήθελαν ευτυχισμένους. Και έτσι, άλλοι από λαχτάρα να δουν το νεογέννητο βρέφος και άλλοι από περιέργεια για την «παραξενιά» του βασιλιά, να γίνει, έστω και προσωρινά, ένα με τους κοινούς θνητούς, πολλοί άνθρωποι τελικά από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και απ’ όλες τις γωνιές της χώρας ξεκίνησαν, μικρές μικρές συντροφιές, για τη με γάλη πολιτεία. Σμίγοντας η μια συντροφιά με την άλλη σχημάτιζαν μεγάλα καραβάνια, που από διαφορετικούς δρόμους βάδιζαν σιγά – σιγά για το παλάτι.

Ένας τσαγκάρης με το ’να πόδι του κουτσό κι ένας κηπουρός, ένας βοσκός με το ’να χέρι του παράλυτο κι ένας ράφτης, ένας πραματευτής απ’ το ’να μάτι του στραβός κι ένας ξυλουργός, βρέθηκαν να βαδίζουν αντάμα στην ίδια συντροφιά.

Ο μόνος αληθινός Θεός

του πατρός Δημητρίου Μπόκου

.

Ρώτησαν κάποτε τον αββά Αγάθωνα:

– Εσύ είσαι ο Αγάθων; Ακούμε για σένα ότι είσαι πόρνος και υ-περήφανος.

– Ναι, έτσι είναι, απαντά ο ασκητής.

– Εσύ είσαι ο Αγάθων που φλυαρείς και κατακρίνεις;

– Εγώ είμαι.

– Εσύ είσαι ο Αγάθων ο αιρετικός;

– Δεν είμαι αιρετικός, απαντά ο Αγάθων.

– Πες μας, τον παρακάλεσαν τότε, γιατί τόσα σου είπαμε και τα δέχθηκες, αλλά το τελευταίο δεν το άντεξες;

– Τα πρώτα ωφελούν την ψυχή μου, αλλά η αίρεση είναι χωρι-σμός απ’ τὸν Θεό, και δεν θέλω να χωρισθώ απ’ τὸν Θεό (από το Γερο-ντικό).

Να ένα θέμα που σήμερα έπαψε να είναι ουσιώδες και πέρασε σε δευτερεύουσα μοίρα. Δεν θεωρούμε ότι η ορθή πίστη είναι αναγκαία προϋπόθεση για τον ορθό τρόπο ζωής. Νομίζουμε ότι στον Θεό και στη σωτηρία μας (ζητήματα ζωής και θανάτου) μπορούμε να φτά-σουμε από χίλια-δυο δρομάκια. Δεν έχει σημασία τελικά ποιά πίστη ακολουθείς, σε τί Θεό πιστεύεις.

Ρωτήθηκε κάποιος που στον καιρό μας από Χριστιανός έγινε Μουσουλμάνος:

– Πώς το αποφάσισες;

– Μόνος μου, απάντησε. Ψάχνοντας σιγά-σιγά βρήκα αυτό που ήθελα στο Ισλάμ.

– Έμαθα ότι παραλίγο να γινόσουν μοναχός στο Άγιον Όρος!

– Ναι! Δεν έχει καμμία διαφορά. Διαφορετικοί δρόμοι, ίδιο τέλος.

– Δεν υπάρχει απόσταση ανάμεσα στο Άγιον Όρος και το Ισλάμ;

– Απολύτως καμμία. Όταν πας στο Άγιον Όρος η επισκέπτεσαι κάποιον τεκέ στην Αίγυπτο (=κάτι σαν μοναστήρι ισλαμικό), βλέπεις ότι δεν υπάρχει απολύτως καμμία διαφορά (Στ. Θεοδωράκη, Οι άνθρωποί μου, σελ. 214).