Ο Πόλεμος Κριμαίας και η Ελλάδα

αναδημοσίευση από το Papaparisis blog
άρθρο του Αντ/γου ε.α. Ιωάννη Κρασσά

«Δέν θέλω ἐπιτρέψει ποτὲ οὔτε ἀπόπειρα ἀποκατάστάσεως
τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκτρατορίας, οὔτε τοιαύτην ἔκτασιν τῆς Ἑλλάδος,
ἥτις να καταστήσει ἑαυτὴν ἰσχυρόν κράτος».
Ο Τσάρος Νικόλαος Α΄ τῆς Ρωσίας(1796-1855)

.

Την 12η Φεβρουαρίου 1854, οι πρέσβεις της Αγγλίας Θωμάς Ουάϊς και της Γαλλίας Αχιλλέας Ρουάν, σε κοινή παράσταση τους προς τον Βασιλέα Όθωνα, ζήτησαν να ανακαλέσει τα «Εθελοντικά Σώματα», τα οποία είχαν προστρέξει προς απελευθέρωση της Θεσσαλίας και της Ηπείρου. Η ελληνική πρωτοβουλία αναλήφθηκε με αφορμή τον πόλεμο της Ρωσίας, εναντίον της Τουρκίας και των συμμάχων αυτής Αγγλίας και Γαλλίας. Με αφορμή την αύξηση της γαλλικής επιρροής στους Αγίους Τόπους, ο Τσάρος Νικόλαος Α΄ κατέλαβε τις παραδουνάβιες ηγεμονίες.

Την 22α Σεπτ. 1853, η Τουρκία κήρυξε τον πόλεμο στην Ρωσία. Μετά την καταστροφή του τουρκικού στόλου στην ναυμαχία της Σινώπης (18 Νοεμ. 1853), η Γαλλία και η Αγγλία κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας. Ο πόλεμος διήρκησε μέχρι το 1856, ενεπλάκησαν δύο εκατομμύρια στρατιώτες εκατέρωθεν, έληξε με ήττα της Ρωσίας και καταγράφηκε στην ιστορία ως πόλεμος της Κριμαίας. Στην υπογραφείσα στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης (Μαρτ. 1856), η Αγγλία, η Γαλλία και η Αυστρία εγγυήθηκαν την εδαφική ακεραιότητα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Η εν Ελλάδι απήχησις του Κριμαϊκού Πολέμου

Τα αποτελέσματα της Ρωσσοτουρκικής συρράξεως της κατ’ Οκτώβριον του 1853 αρξαμένης και ήν επηκολούθησεν ο Κριμαϊκός Πόλεμος διά της συμμετοχής εις τον αγώνα της Γαλλίας και της Αγγλίας, υπήρξαν πολύ σοβαρότερα εν Ελλάδι ή εις τα σλαβικά κράτη της εγγύς Ανατολής.

Είναι γνωστόν ότι τα εννέα δέκατα του Ελληνικού έθνους επί κεφαλής έχοντα τον Βασιλέα και την Βασίλισσαν συνεπάθουν ειλικρινώς προς την Ρωσσίαν, ουδέ ηδύνατο να εκπλήξη η τοιαύτη συμπάθεια, αφ’ ού η Ρωσσία αντηγωνίζετο προς τον προαιώνιον και κατά το φαινόμενον μόνον εχθρόν των Ελλήνων, επειδή κατ’ εκείνον τον χρόνον δεν υφίστατο ο κίνδυνος του Ελληνισμού εκ μέρους της ανεξαρτήτου Βουλγαρίας.

Απότοκος των αισθημάτων τούτων υπήρξεν ο εν Αθήναις κατά τον χειμώνα του 1853 επικρατήσας φιλοπόλεμος οργασμός και ο εν τη πρωτευούση καταρτισμός σωμάτων υπό την απροκάλυπτον προστασίαν της Βασιλίσσης χάριν επαναστάσεως κατά την άνοιξιν. Εξ ετέρου δε ότι ήλθεν ο χρόνος της προσδοκωμένης αποστασίας ικανοί Έλληνες αξιωματικοί παρητήθησαν, όπως ενωθώσι μετά των συμμοριών κατά τα σύνορα. (σ.Π/Β: Πρόκειται για την προετοιμασία των Αλυτρωτικών εξεγέρσεων στις τουρκοκρατουμενες περιοχές που ξεκίνησαν από την Ήπειρο και επεκτάθηκαν σε Θεσσαλία και Μακεδονία. Η προετοιμασία έγινε με την σιωπηλή υποστήριξη του Στέματος).

Από του Ιανουαρίου ήδη του 1854 το Ραδοβίζι πλησίον της Άρτης ανεπέτασε την σημαίαν της επαναστάσεως το δε Μάρτιον ελάμβανε χώραν η πρώτη μάχη εις του Πέτα, ενώ ο Θεόδωρος Γρίβας εισήλαυνεν εις το Μέτσοβον. Παραλλήλως δε προς την εν Ηπείρω επαναστατικήν κίνησιν και εν Θεσσαλία εισήλαυνον συμμορίαι υπό τον Χατζηπέτρον.

Οι αλυτρωτικές εξεγέρσεις του 1854 στην ηπειρωτική Ελλάδα

αναδημοσίευση από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

.

Η επαναστατική αναταραχή στην ηπειρωτική Ελλάδα δεν έπαψε με την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Μια διαρκής έκνομη συμπεριφορά στην ύπαιθρο, η οποία συνδέθηκε με το φαινόμενο της ληστείας, υπέσκαπτε την όποια νομιμοφροσύνη των πληθυσμών που διαβιούσαν στις οθωμανικές επαρχίες της ελληνικής χερσονήσου. Ανεξάρτητα από τις αφορμές, οι εξεγέρσεις συνδέονται με την επιθυμία των ελληνικών πληθυσμών για την ένταξή τους στο ελληνικό κράτος και αποτελούν εκδηλώσεις του Ανατολικού Ζητήματος.

Η πρώτη σημαντική εξέγερση ξεκίνησε στην Ήπειρο λίγο πριν από τον Κριμαϊκό πόλεμο, με τον οποίο τελικά συνδέθηκε. Ύστερα από μια περίοδο οικονομικής πίεσης και τρομοκρατίας οι κάτοικοι του Ραδοβιτσίου στην Ήπειρο συγκεντρώθηκαν στις 15 Ιανουαρίου 1854 και αποφάσισαν να κηρύξουν ένοπλο αγώνα μέχρι να «(αποδιώξουν) τους τυράννους οσμανλίδας από την γη των πατέρων (τους αποκαθιστώντας) ελευθέραν την πατρίδαν…», όπως αναφέρει η προκήρυξη.

Οι πολεμικές επιτυχίες των επαναστατών προκάλεσαν εξεγέρσεις και σε άλλες περιοχές της Ηπείρου. Στη συνέχεια, των εξεγέρσεων ηγήθηκαν έλληνες αξιωματικοί που διατηρούσαν παραδοσιακά στενές σχέσεις με την περιοχή, όπως ο υπολοχαγός Σπυρίδων Καραϊσκάκης, ο υποστράτηγος Θεόδωρος Γρίβας και εθελοντές από την Ελλάδα και τα Επτάνησα. Παρά τις αρχικές νίκες τους οι επαναστάτες νικήθηκαν στη Σκουληκαριά το Μάιο του 1854 και η αναταραχή έληξε με την πυρπόληση χωριών της περιοχής και την εκδίωξη πολλών κατοίκων.

Ο πόλεμος της Κριμαίας (1854 – 1856)

Χάρτης Κριμαϊκού πολέμου_πηγή_ emersonkent

αναδημοσίευση από τον Χείλωνα

.

Στον Κριμαϊκό πόλεμο συμμετείχαν η Αγγλική αυτοκρατορία, η Γαλλική αυτοκρατορία, η Οθωμανική αυτοκρατορία και το βασίλειο της Σαρδηνίας, εναντίον της Ρωσικής αυτοκρατορίας. Η Αγγλία εισήλθε στον πόλεμο διότι η Ρωσία επεδίωκε να ελέγχει τα Δαρδανέλια και κατά συνέπεια τις διαδρομές της Μεσογείου και είναι ο μόνος ευρωπαϊκός πόλεμος στον οποίο έλαβε μέρος στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ του τέλους των Ναπολεόντειων συγκρούσεων και του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Αν και τελικά νικητής ανεδείχθη ο συνασπισμός των κρατών, εν τούτοις ο συγκεκριμένος πόλεμος κατεγράφη ιστορικά ως ο πόλεμος στον οποίο η Βρετανία υπέπεσε σε σωρεία στρατηγικών λαθών και επέδειξε στρατιωτική ανωριμότητα και ανύπαρκτη υποστήριξη. Παράλληλα όμως είναι ο πρώτος πόλεμος στον οποίο ανεπτύχθησαν στρατιωτικά νοσοκομεία – υπήρξαν πολεμικοί ανταποκριτές και πραγματοποιήθηκε χρήση τηλεπικοινωνιακών μέσων.

Το «παράδοξο» της συμμετοχής του βασιλείου της Σαρδηνίας στον πόλεμο έγκειται στο γεγονός ότι ο βασιλέας της Σαρδηνίας Βίκτωρ Εμμανουήλ, προκειμένου να κερδίσει την εύνοια της Γαλλίας εν όψει της ενοποίησης της Ιταλίας υπό τις διαταγές του, απέστειλε εκστρατευτικό σώμα αποτελούμενο από 18.000 στρατιώτες, οι οποίοι διακρίθηκαν στην μάχη της Σεβαστουπόλεως.

Για το διπλωματικό παρασκήνιο της Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα (21η Μαΐου 1864) και της παράλληλης επιλογής του Γεωργίου Α΄ ως βασιλιά για τον ελληνικό θρόνο

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία της περιόδου εκείνης (πριν από τον Κριμαϊκο Πόλεμο, 1853-56, και μετά από αυτόν) κατά την οποία μπορούσε να λειτουργήσει ως «ανάχωμα» έναντι της ρωσικής επεκτατικής πολιτικής προς τη Μεσόγειο. (Ο χάρτης είναι μέρος από τη σελ. 23 του τεύχους Άτλαντας Νεότερης Ελληνικής και Παγκόσμιας Ιστορίας του «Γεωγραφικού Ινστιτούτου Σωκράτη Αγγελέτου»).

του Φ. Κ. Βώρου

.

Η ιστοριογραφία η σχετική με την Ένωση της Επτανήσου και την παράλληλη εκλογή του Γεωργίου Α΄ για το βασιλικό θρόνο στην Ελλάδα παρουσιαζόταν συνήθως με την ακόλουθη (φαινομενική ) αιτιολογική σύνδεση: Η Αγγλία ικανοποιημένη για την εκλογή του Γεωργίου από τους Έλληνες και με την προσδοκία να κερδίσει την ελληνική κοινή γνώμη αποφάσισε να τερματίσει την «Προστασία» (Κατοχή) της στα Επτάνησα και να τα προσφέρει ως «προίκα» για το νέο βασιλιά (σ.1).

Μερικοί όμως ερευνητές πρωτογενούς ιστορικού υλικού έφταναν σε αντίστροφη αιτιολογική σύνδεση των δυο (φαινομενικά) παράλληλων ιστορικών γεγονότων, με την ακόλουθη μορφή: «Σε χρονική στιγμή που η Αγγλία είχε ειδικούς λόγους να επηρεάζει την ελληνική εξωτερική πολιτική προς την κατεύθυνση μη παρενόχλησης της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (που η Αγγλία τη χρειαζόταν ως ανάχωμα έναντι της τσαρικής Ρωσίας) φρόντισε παρασκηνιακά για την επιλογή του Γεωργίου Α΄ και τον δέσμευσε προκαταβολικά να ακολουθεί το δόγμα «Ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» (αντίθετα προς την επιθυμία των Ελλήνων για απελευθέρωση αλύτρωτων τότε ελληνικών περιοχών: (Θεσσαλίας, Ηπείρου, Μακεδονίας, Θράκης, νησιών του Αιγαίου) προσφέροντάς του ισχυρά ανταλλάγματα: βασιλικό θρόνο, πρόσθετες οικονομικές επιδαψιλεύσεις και θεαματική «προίκα», ελευθερία της Επτανήσου, ώστε να κερδίζει συμπάθεια από ένα λαό που αγνοούσε ότι ο βασιλιάς του είχε δεσμευτεί, για να αναχαιτίζει προσδοκίες του λαού του ως προς την απελευθέρωση αλύτρωτων αδελφών».