Είναι μακρύς ο δρόμος της ανατροφής των παιδιών μας

Δημήτριος Νατσιός, Δάσκαλος

Oμιλία που εκφωνήθηκε τον Οκτώβριο του 2009 στο Κιλκίς

Ο μεγάλος μας ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης στο περίφημο ποίημά του «Ιθάκη» σημείωνε τούτα τα σπουδαία: «Πάντα στο νου σου να ‘χεις την Ιθάκη το φθάσιμο εκεί είν’ ο προορισμός σου. Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει· Και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί, Πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο».

Ένα ταξίδι ωραίο είναι ο γονικός ρόλος. Ένα ταξίδι, πάνω σε μια σχεδία, που περιπλανάται εδώ κι εκεί, που συναντά τους Λαιστρυγόνες, τους Κύκλωπες και τον άγριο Ποσειδώνα, αναλαμβάνουν οι γονείς. Ο πηγαιμός είναι το μεγάλωμα των παιδιών, στον πηγαιμό αυτόν αποκτάς πείρα και σοφία, φτάνεις γέρος πια στην Ιθάκη. Είναι το ταξίδι αυτό γεμάτο χαρές, προκλήσεις, θύελλες, λύπες, όλα όμως τα λησμονεί ο γονέας, όταν φτάσει στην Ιθάκη του. Όταν αντικρίσει τα παιδιά του, ν’ ανοίγουν τα δικά τους φτερά, να ετοιμάζονται για τον δικό τους γοητευτικό πηγαιμό.

Οι περισσότεροι γονείς σκεφτόμαστε πώς θα κάνουμε αυτό το συναρπαστικό και συνάμα δύσκολο ταξίδι με επιτυχία, ανατρέφοντας σωστά τα παιδιά μας. Οι περισσότεροι αισθανόμαστε ότι δεν είμαστε καλοί πλοηγοί και κυβερνήτες, αισθανόμαστε ενοχές, δεν ανατρέφουμε ορθά τα παιδιά μας. Αναζητούμε κανόνες, μαγικές συνταγές, συμβουλές. Δεν υπάρχουν δυστυχώς. Γιατί; Γιατί κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Υπάρχει ο δικός του δρόμος, ο δικός του τρόπος, η δική του στιγμή, ο δικός του χαρακτήρας. Όπως δεν υπάρχουν δύο ίδια δακτυλικά αποτυπώματα, έτσι δεν υπάρχουν δύο ίδια παιδιά.

Το μυστήριο του θανάτου του Μεγάλου Αλέξανδρου ( 11 Ιουνίου 323 π.Χ)

Εικόνα από:amphipolis.gr

Στις 11 Ιουνίου του 323 π.Χ., κάπου στη Βαβυλώνα, ο Μέγας Αλέξανδρος άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 32 ετών.

Είχε ήδη δημιουργήσει μια αυτοκρατορία που εκτεινόταν από τη σύγχρονη Αλβανία μέχρι το Ανατολικό Πακιστάν. Παρόλα αυτά, ποτέ κανείς δεν κατάφερε να απαντήσει σίγουρα τι ή ποιος σκότωσε τον Μακεδόνα βασιλιά. Με πληροφορίες από κείμενο του James Romm, συγγραφέα και καθηγητή στοBard College της Νέας Υόρκης, το οποίο δημοσιεύθηκε στο «History Today».

Με τον θάνατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου ξεκίνησε η κατάρρευση της αυτοκρατορίας του και η περίοδος που έμεινε στην ιστορία ως «οι Πόλεμοι των Διαδόχων».

Οι περισσότεροι ιστορικοί αποδίδουν τον θάνατο του Αλέξανδρου σε ασθένεια. Το 1996, ο Eugene Borza, που ειδικεύεται στην αρχαία Μακεδονία, σε ένα συμβούλιο του Πανεπιστημίου του Maryland, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Αλέξανδρος πέθανε από τυφοειδή πυρετό.

Άλλες πιθανές ασθένειες είναι η ελονοσία, η ευλογιά και η λευχαιμία, ενώ ο αλκοολισμός, η μόλυνση απ΄ το τραύμα στον πνεύμονα, από μάχη στη Νότια Ασία το 325 π.Χ, και το πένθος (σ.σ: ο στενός του φίλος Ηφαιστίωνας είχε πεθάνει λίγους μήνες νωρίτερα) θεωρούνται οι πιθανότεροι παράγοντες επιπλοκής.

Η καύχηση

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου – συγγραφέα

.

“Βροντούν όλα τα σίδερα, βροντάει κι η σακοράφα”

       ΓΕΝΙΚΑ: Καύχηση είναι η περιαυτολογία και η τάση κάποιου να κομπάζει για τον εαυτό του και τα επιτεύγματά του. Η καύχηση δείχνει αλαζονεία, έπαρση και κομπορρημοσύνη. Παρ’ όλα αυτά η καύχηση σε μία και μόνο περίπτωση, στην οποία θα αναφερθούμε πιο κάτω, αποτελεί αρετή και όχι πάθος. Στην ψυχολογία καύχηση είναι η τάση κυρίως, αλλά όχι μόνο, των παιδιών να περιαυτολογούν ως αποτέλεσμα υπερβολικής εκδήλωσης εγωκεντρισμού ή μειονεξίας και συμπλεγμάτων κατωτερότητας.

    Ο ΑΟΙΔΟΣ ΘΑΜΥΡΙΣ: Στην πλούσια ελληνική Μυθολογία βρίσκουμε το όνομα του Θάμυρη (Ιλιάδα), υποδειγματική μορφή, μυθική ενσάρκωση, θα λέγαμε της πλούσιας αρχαίας ελληνικής σοφίας, του καυχησιάρη. Κάποτε ο αιδός αυτός βρέθηκε στο παλάτι του Ευρύτου στην Οιχαλία, για να πάρει μέρος σε ποιητικό διαγωνισμό. Εκεί, περήφανος για την τέχνη του, ο Θάμυρις καυχήθηκε πως θα νικούσε ακόμη κι αν τον ανταγωνίζονταν οι ίδιες οι Μούσες. Για την καύχησή του αυτή, την ύβριν, προς τις θεότητες, οι Μούσες τιμωρώντας τον παραδειγματικά, τον τύφλωσαν και του πήραν το χάρισμα της μουσικής, καθιστώντας τον τελείως άμουσο.

   ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΟΦΙΑ: Στην αρχαία ελληνική η λέξη που ταυτίζεται με την καύχηση είναι η “οίησις” ακόμη και η “ύβρις”. Έτσι σε ανθολογίες αρχαίας σοφίας διαβάζουμε: “Οίησις ακάθαρτον φύσει εστί και προκοπής εγκοπή. Ύβριν ου στέργουσι (δεν ανέχονται) ουδέ δαίμονες (θεοί).” Ακόμη η ανώνυμη αρχαία σοφία τονίζει: “Μη καυχώ τα εις αύριον, ου γαρ οίδας τι τέξεται η επιούσα (η επομένη)”.

Το ψεύδος (ψέμα)

Του Κων/νου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου -συγγραφέα

.

ΤΟ ΨΕΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΑ: Στην καθημερινή ζωή η έννοια του ψέματος συνδέεται με την πρόθεση εξαπάτησης. Ωστόσο αυτή είναι μόνο μια γενικότερη κατηγορία ψεμάτων. Ένας άνθρωπος λέει ένα ψέμα όταν προσπαθεί να πείσει κάποιον ότι αυτό που λέει είναι αλήθεια, ενώ ακόμη κι ο ίδιος έχει αμφιβολίες προς την αλήθεια της πρότασης ή γνωρίζει όντως ότι είναι αναληθής. Μια πρόταση μπορεί να εξεταστεί ως προς την αλήθεια της και να αποδειχτεί ψευδής ή αληθής.

Δεν είναι όμως απαραίτητο να αποδειχτεί κάτι ψευδές ώστε να χαρακτηριστεί ως ψέμα. Μια αληθινή πρόταση μπορεί τελικά να χαρακτηριστεί ψέμα όταν αυτός που την λέει έχει αμφιβολίες. Ακόμα και αν δεν έχει καμία αμφιβολία για κάποια πρόταση, η εξέταση της πρότασης και η αδυναμία να αποδειχτεί αληθής τότε καθιστούν την πρόταση ψέμα.

Παράδειγμα: Όταν κάποιος λέει ότι έχει μέσα στο δωμάτιο του έναν αόρατο άνθρωπο που κανείς δεν μπορεί να νιώσει ή να αντιληφθεί και είναι απολύτως σίγουρος ότι υπάρχει, επειδή αδυνατούμε με τα μέσα που διαθέτουμε να επαληθεύσουμε, αυτή τη πρόταση τότε χαρακτηρίζεται ως ψέμα. Μια ακόμα υποκατηγορία ψέματος εμφανίζεται όταν κάποιος εσκεμμένα δεν δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα με σκοπό ή την ελπίδα το κοινό του να πιστέψει αυτό που ο ίδιος θέλει. Όταν, για παράδειγμα, ένας δημοσιογράφος ρωτάει έναν πολιτικό να διευκρινήσει κάποιες πτυχές σε ένα θέμα και ο πολιτικός εσκεμμένα αποφεύγει την απάντηση με σκοπό ο δημοσιογράφος να νομίζει ό,τι θέλει τότε η αρχική θέση του πολιτικού στο θέμα μπορεί να χαρακτηριστεί ψέμα. Τα ‘λευκά’ ψέματα είναι μια υποκατηγορία που φαινομενικά δεν έχουν κανέναν αρνητικό αντίκτυπο.

«ἄμμες δέ γ” ἐσσόμεσθα πολλῷ κάρρονες»

Εικόνα από:greecemyhomeland.blogspot.com

Η φράση σημαίνει στα νέα ελληνικά «κι εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι» και αναφέρεται στο έργο του Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι.

Συγκεκριμένα στον παραλληλισμό των βίων του Πλουτάρχου και του Νουμά στην αρχαία Σπάρτη αναφέρεται ότι υπήρχαν τρεις ομάδες χορωδών για κάθε μία από τις τρεις ηλικίες και συγκεντρώνονταν στις γιορτές, η ομάδα των γερόντων, κάνοντας την αρχή, τραγουδούσε: «Εμείς κάποτε ήμασταν ρωμαλαίοι νέοι».

Έπειτα η ομάδα των ώριμων ανδρών απαντώντας έλεγε: «Εμείς όμως είμαστε τώρα είμαστε τώρα (ρωμαλαίοι), δοκίμασε άμα θέλεις». Και τέλος η ομάδα των εφήβων: «Εμείς όμως θα γίνουμε πολύ καλύτεροί σας».

Στο περιστατικό αυτό παρουσιάζεται γλαφυρά ο μηχανισμός των προτύπων μιας υγιούς (κατά το δυνατόν) κοινωνίας: προηγείται η προβολή των προτύπων ζωής που βοηθούν την κοινωνία και την πατρίδα στο σύνολό της να προοδεύσει, όπως τα πρότυπα ηρωϊσμού, αυταπάρνησης, εντιμότητας, σεμνότητας, σύνεσης, σοφίας, υπομονής, και οι νεώτερες γενεές ως πιο δυναμικές, αυθόρμητες και γεμάτες ζωντάνια ακολουθούν και υπόσχονται να εκπληρώσουν τις αρετές αυτές στο έπακρο.

 Εχθροί και φίλοι γνωρίζουν το μηχανισμό αυτό και οι μεν φίλοι τον χρησιμοποιούν, για να ωφελήσουν την πατρίδα, οι δε εχθροί, για να την βλάψουν. Οι τελευταίοι αυτοί έχουν φροντίσει επιμελώς τα τελευταία τριάντα χρόνια να οικοδομήσουν έντεχνα ένα μηχανισμό αποδόμησης κάθε έννοιας υγιούς προτύπου στην πατρίδα μας, ένα μηχανισμό ηθικής υπονόμευσης του έθνους.

Η ΑΡΧΟΝΤΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΗ (Βασικά Μαθήματα Πολιτικής Αγωγής από δικούς μας Δασκάλους)

άρθρο του Φώτη Μιχαήλ

.

Ο Νικόλαος Μαυροκορδάτος, στο βιβλίο του »Πολιτικόν θέατρον», γράφει: »Οι πολίτες μιμούνται τους άρχοντές τους. Γι’ αυτό και εκείνοι πρέπει να προσέχουν πάρα πολύ, ώστε να μην τους φθείρουν με το κακό τους παράδειγμα».(1)

Είναι αλήθεια ότι η ζωή των αρχόντων ( δημάρχων, περιφερειαρχών, υπουργών κ.ο.κ.), δύσκολα μπορεί να μείνει κρυφή.
Έλεγε ο Πλούταρχος(2): »Όπως τα ψεγάδια του προσώπου μας είναι γνωστά σε όλους, έτσι και τα παραμικρά σφάλματα των αρχόντων, τα παρατηρούν και τα γνωρίζουν οι πάντες».

Για έναν ιδιώτη, το να είναι φαυλόβιος, αναμφίβολα, είναι αισχρό. Για έναν άρχοντα, όμως, είναι αισχρότερο και ατιμότερο, διότι η ζωή του άρχοντα εκτίθεται και προσφέρεται προς μίμηση ανά πάσα στιγμή.

Μάλιστα ο γνωστός πατήρ της Εκκλησίας Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης(3) δίδασκε σχετικά και τα εξής: »Το μέγεθος του αμαρτήματος είναι ανάλογο προς τον βαθμό του αξιώματος, που έχει ο αμαρτάνων. Και πολλές φορές σφάλματα, που τα παραβλέπουμε και τα συγχωρούμε στους απλούς ανθρώπους, τα θεωρούμε ασυγχώρητα για τους άρχοντες».

Είναι γεγονός ότι πολύ συχνά παραπονιόμαστε για την αναξιότητα ή και την ανικανότητα των αρχόντων μας. Αναρωτηθήκαμε, όμως, ποτέ, ποιοι είναι οι δάσκαλοί τους, ποια μαθήματα πολιτικής αγωγής έχουνε διδαχθεί και προπαντός ποια είναι τα ζωντανά παραδείγματα, που έχουνε μπροστά τους και προσπαθούν να τα μιμηθούν;

Δυστυχώς, μέσα στην παραζάλη του »δυτικού μας εκσυγχρονισμού», αλλά και της μανίας μας, να φορέσουμε στην Ορθοδοξία μας μανδύα προτεστάντικης ραφής, πετάξαμε στα άχρηστα τους Δασκάλους, τους δικούς μας, περιφρονήσαμε τα πολύτιμα μαθήματά τους και πάνω απ’ όλα κρατήσαμε αποστάσεις από τα ζωντανά μας παραδείγματα: Τους Ήρωες και τους Αγίους. Τους αθλητές της φιλοκαλίας και τους μανικούς εραστές της αρετής και της σοφίας.

Εάν πραγματικά σεβόμασταν την πείρα των Προγόνων μας και τιμούσαμε τις Διδαχές των Αγίων Πατέρων μας, θα φυλάγαμε τις παρακαταθήκες τους ως κόρη οφθαλμού και δεν θα τους είχαμε εξορίσει συλλήβδην τόσο από τους άμβωνες όσο και από τις σχολικές μας αίθουσες.

Η μάχη των Λεύκτρων, 371 π.Χ

Εικόνα από:www.hellinon.net

Εξαιτίας της ιμπεριαλιστικής στάσης των Θηβαίων εντός της Βοιωτίας, η Σπάρτη και η Αθήνα αποφάσισαν να επιτεθούν στη Θήβα και έστειλαν σπαρτιατικές δυνάμεις υπό τον Κλεόμβροτο στη Βοιωτία, όπου ένας αριθμητικά υποδεέστερος θηβαϊκός στρατός κατήγαγε θριαμβευτική νίκη στη νότια Βοιωτία κοντά στα Λεύκτρα, σε μια μάχη που έγινε μία από τις διασημότερες στρατιωτικές εμπλοκές του τέταρτου αιώνα (Πλούταρχος, Πελοπίδας 19-23).

Οι λεπτομέρειες γύρω από τους σχηματισμούς μάχης είναι αμφιλεγόμενες. Οι σύγχρονοι μελετητές συχνά αποδίδουν τα εύσημα στον Επαμεινώνδα για τις καινοτόμες τακτικές του στα Λεύκτρα, π.χ. για τη χρήση φάλαγγας με βάθος πολλών σειρών, το λοξό μέτωπο επίθεσης και τη συνδυασμένη χρήση του ιππικού. Ο Hanson αμφισβητεί τις καινοτομίες αυτές αναλύοντας την πρότερη εξέλιξη αυτών των τακτικών μάχης κατά τον αιώνα πριν την εμφάνιση του Επαμεινώνδα (Hanson 1988).

Παρ’ όλα αυτά, η κλασική, παραδεδομένη περιγραφή της μάχη και των σχηματισμών που χρησιμοποιήθηκαν έχει ως εξής: ο Επαμεινώνδας παρέταξε τη φάλαγγά του με βάθος πενήντα γραμμών στην αριστερή πτέρυγα ακριβώς απέναντι από τον Κλεόμβροτο και τους Σπαρτιάτες μαχητές του, που βρίσκονταν στη δεξιά πτέρυγα της αντίπαλης πλευράς. Έτσι έφερε αντιμέτωπα τα ισχυρότερα στρατεύματα των δύο πλευρών. Ο Ιερός Λόχος υπό τον Πελοπίδα πιθανότατα βρισκόταν ως μονάδα «επικεφαλής της πτέρυγας του Επαμεινώνδα» (Beck 2008). Οι υπόλοιποι Βοιωτοί ήταν αντιμέτωποι με τους συμμάχους της Σπάρτης.

Μάχη του Ευρυμέδοντος, 470/469 ή 462 π.Χ.

Ο Ευρυμέδοντας Ποταμός, κοντά στον Άσπενδο
Φωτογραφία από:el.wikipedia.org/

Εισαγωγή

Η μάχη του Ευρυμέδοντα, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του πολέμου της Αθήνας και των συμμάχων της εναντίον των Περσών προκειμένου να υπερασπιστούν τις κτήσεις τους στο Αιγαίο, κατέληξε σε συντριπτική ήττα των Περσών ανάλογη με αυτή στις Πλαταιές. Έλαβε χώρα στην ακτή της Παμφυλίας, στην εκβολή του ομώνυμου ποταμού μεταξύ του 470/469 και του 462 π.Χ.¹

Λίγο αργότερα ένα επίγραμμα που μας διασώζει η Παλατινή Ανθολογία² χαράχτηκε στο μνημείο των πεσόντων της μάχης που ανεγέρθηκε στο Δημόσιο Σήμα στον Κεραμεικό, όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας.³

2. Περιγραφή των γεγονότων

Η πρώτη μαρτυρία για τη μάχη προέρχεται από το Θουκυδίδη, ο οποίος γράφει λίγες μόνο δεκαετίες μετά τα γεγονότα. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι την ίδια ημέρα έλαβε χώρα στον Ευρυμέδοντα ποταμό πεζομαχία και ναυμαχία μεταξύ των Περσών, των Αθηναίων και των συμμάχων τους. Οι Έλληνες κατόρθωσαν να καταστρέψουν 200 φοινικικές τριήρεις και να αιχμαλωτίσουν πολλές ακόμη.

Και οι δύο μάχες περιγράφονται λεπτομερώς από το Διόδωρο το Σικελιώτη, που γράφει στα τέλη του 1ου αι. π.Χ., ο οποίος μάλλον χρησιμοποιεί την περιγραφή του Εφόρου, ιστορικού του 4ου αι. π.Χ. από την Αθήνα. Μια δεύτερη εκδοχή των γεγονότων γράφτηκε από τον Πλούταρχο το 2ο αι. μ.Χ., ο οποίος επίσης επικαλείται μαρτυρίες του 4ου αι. π.Χ., όπως αυτές του Εφόρου, του Αθηναίου Φανοδήμου και του Ολύνθιου Καλλισθένη.

Ο Γέροντας Παΐσιος για την Παιδεία και τον δάσκαλο

Δημήτρης Νατσιός Δάσκαλος Κιλκίς- Θεολόγος

.

Εν πρώτοις μία φράση που ειπώθηκε από τον ιστορικό και λογοτέχνη των Αθηνών, τον σπουδαίο Δημ. Καμπούρογλου: «Όλα τα έθνη για να προοδεύσουν πρέπει να βαδίσουν εμπρός, πλην του ελληνικού που πρέπει να στραφεί πίσω».

Είναι βέβαιο ότι ο σοφός αθηναιογράφος, όπως ονομάστηκε, εννοούσε την παράδοσή μας, που δεν είναι κάτι το νεκρό, αλλά η ζωντανή φωνή των κεκοιμημένων.

Μόνο οι νεκροί λαοί έχουν παράδοση νεκρή. «Εμείς θα γινόταν να ζήσουμε χωρίς τους νεκρούς;» αναρωτιέται ο ποιητής.
Υπακούοντας, λοιπόν, στην προτροπή του συγγραφέα, θα στρέψουμε το βλέμμα μας πίσω, για να δούμε, εν συντομία, και να καμαρώσουμε τον δάσκαλό, όπως μας τον προβάλλει η έξοχη παράδοσή μας. Και θα κλείσουμε με τα λόγια, του αγίου Γέροντα Παϊσίου.

Κατ’ αρχάς, τι σημαίνει η λέξη δάσκαλος; «αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις».

Η λέξη δάσκαλος, σύμφωνα με μία ετυμολογική ερμηνεία, πολύ όμορφη, γι’ αυτό ίσως να είναι και παρετυμολογία, προέρχεται από το αρχαίο ρήμα, συνηρημμένο, δάω-ώ, που σημαίνει φωτίζω. (Από δω η δάδα, το δαδί). Με ενεστωτικό διπλασιασμό γίνεται δαδάσκω και διδάσκω.

Κνωσσός – Το παλάτι του Μίνωα ( μέρος πρώτο)

άρθρο που αλίευσε ο Γιώργος από το Ηράκλειο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

To πιο σημαντικό κέντρο του Μινωικού Πολιτισμού, η Κνωσός, είναι χτισμένη πάνω στο λόφο της Κεφάλας μέσα σε ελιές, αμπέλια και κυπαρίσσια, βρίσκεται 5 χιλ. ΝΑ του Ηρακλείου και καλύπτει μια έκταση περίπου 15 τετρ. χλμ. Η επιλογή της περιοχής έγινε με βάση τη στρατηγική της θέση και τα φυσικά της πλεονεκτήματα. Βρίσκεται ανάμεσα στους δυο ποταμούς Βλιχιά και Καίρατο (σημερινό Κατσαμπά), με εύκολη πρόσβαση στη θάλασσα, αλλά και στο εσωτερικό της Κρήτης. Σύμφωνα με την παράδοση ήταν η έδρα του βασιλιά Μίνωα και πρωτεύουσα του κράτους του.

Η Κνωσός ήταν μια σημαντική πόλη κατά την αρχαιότητα, με συνεχή ζωή από τα νεολιθικά χρόνια μέχρι τον 5ο μ.Χ. αιώνα και εκεί χτίστηκε το πρώτο σημαντικό μινωικό ανάκτορο της Κρήτης. Πρόκειται για το πιο σημαντικό δείγμα του Μινωικού πολιτισμού, που έζησε την ακμή του από το 1700 έως το 1450 π.Χ. Με το χώρο του ανακτόρου της Κνωσού συνδέονται συναρπαστικοί μύθοι, όπως του Λαβύρινθου με τον Μινώταυρο και του Δαίδαλου με τον Ίκαρο.

Γιατί διδάσκουμε στα παιδιά τα αρχαία Ελληνικά.

Η αποθέωση του Ομήρου. Στα πόδια του η Ιλιάδα και η Οδύσσεια. Jean Auguste Dominique Ingres, 1827

Ανέκδοτη ομιλία του Ι.Θ. Κακριδή για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών*

Κείμενο: Ι.Θ. Κακριδής

Αληθινά λυπούμαι που τον καιρό αυτό είμαι αναγκασμένος να βρίσκομαι μακριά από την Ελλάδα, κι έτσι στερήθηκα τη χαρά να πάρω μέρος στο Συνέδριο αυτό, που σκοπό έχει να μελετήσει τις βασικές αρχές των νέων θεσμών που αποφάσισε το Υπουργείο Παιδείας στην προσπάθειά του ν’ ανυψώσει μέσα στ’ άλλα και τη Μέση Εκπαίδευση.

Τίποτε δεν μπορεί ν’ αντικαταστήσει την παρουσία του ανθρώπου. Αν, παρ’ όλους τους δισταγμούς, αποφάσισα στο τέλος να καταγράψω μερικές μου σκέψεις και να παρακαλέσω να διαβαστούν μπροστά στην ολομέλεια του Συνεδρίου, αυτό έγινε γιατί δεν ήθελα ν’ απουσιάζω ολωσδιόλου από μια τόσο μεγάλη συγκέντρωση συναδέλφων-για ένα θέμα μάλιστα τόσο σημαντικό για τη μελλοντική προκοπή του τόπου μας.

Επαναστατικό είναι το νέο εκπαιδευτικό σύστημα από πολλές πλευρές. Η πιο επαναστατική από όλες τις καινοτομίες του είναι ίσως η απόφαση, στο τριτάξιο Γυμνάσιο οι αρχαίοι Έλληνες κλασικοί να διδάσκονται από μετάφραση, και μόνο στην τελευταία τάξη να δίνεται μια γενική εισαγωγή στους νόμους του αρχαίου αττικού λόγου.

Ο νεωτερισμός αυτός δημιουργεί ένα πλήθος προβλήματα στην πραχτική του εφαρμογή, προκαλεί όμως και καθαρά θεωρητικές απορίες. Το μεγάλο πρόβλημα, που είναι φυσικό να βασανίζει τον καιρό αυτό το φιλόλογο του Γυμνασίου, είναι αν το νέο σύστημα θα μπορέσει ν’ ανταποκριθεί στο βασικό σκοπό της διδασκαλίας των αρχαίων Ελληνικών, τη στιγμή που ο αρχαίος λόγος θα πάψει ν’ ακούγεται αυτούσιος στο Γυμνάσιο.

Βασιλιάς Εύηνος

Ο Εύηνος ποταμός, ονομαζόμενος και Φίδαρης, είναι ποταμός της Αιτωλίας και αποτελεί ένα από τα «θρυλικά» ποτάμια της Αιτωλοακαρνανίας. Από την αρχαία εποχή παραδίνεται ότι ο Εύηνος ποταμός διαρρέει την Αιτωλία και έτσι είναι το κατεξοχήν Αιτωλικό ποτάμι.

Ξεκινάει από τις δυτικές υπώρειες των Βαρδουσίων, σε δυο σκέλη έχοντας διπλές πηγές και ακολουθώντας δυτική πορεία χωρίζει τα βορειότερα Ναυπακτιώτικα χωριά από την λοιπή Ναυπακτία.

Στην συνέχεια ακολουθεί νότια πορεία κι εκεί κατά την Καλλονή παίρνει δυτική πορεία κι έτσι πότε νοτιοδυτικά και πότε νότια φτάνει στην θάλασσα, στον Πατραϊκό κόλπο ανάμεσα στο Ευηνοχώρι και τον Γαλατά.

Παρατηρώντας λοιπόν τον χάρτη βλέπουμε ότι ο Εύηνος τέμνει την βόρεια Ναυπακτία διατρέχοντας κάπου 113 χιλιόμετρα μέχρι την εκβολή του και έτσι είναι το φυσικό σύνορο μεταξύ Τριχωνίδας και Ναυπακτίας που στις εκβολές του έχει φτιάξει μια τριγωνική πεδιάδα που σιγά-σιγά επεκτείνει με τις προσχώσεις του.

H διαδρομή του παρουσιάζει μια γρήγορη εναλλαγή πότε νότια, πότε δυτικά, κάποτε ανατολικά, ποτέ όμως βόρεια που θυμίζει κίνηση φιδιού και γι αυτό ο θυμόσοφος λαός μας του έδωσε το όνομα Φίδαρης. Όμως μιας και διατρέχει έναν ορεινό τόπο γεμάτο κοτρόνια και γκρεμίλες, δέχεται το νερό αρκετών παραποτάμων και μικροχειμάρων.

Οι κυριότεροι από τους παραποτάμους που ενισχύουν την πορεία του είναι ο Παλουκοβιώτικος, ο Βοτσαΐτικος, ο Κάκαβος, ο Κλεπαΐτικος, η Σκοτεινή, ο Κλεινοβίτης, ο Κότσαλος, τα Φιδάκια και ο Πόριαρης. Ο Στράβωνας, ο Απολλόδωρος και ο Πλούταρχος λένε ότι το αρχαιότερο όνομα του Εύηνου ήταν Λυκόρμας.

Η ΑΝΔΡΕΙΑ ΚΑΙ Η ΕΥΦΥΪΑ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ἡ ἀνδρεία, ὁ ἀπαράμιλλος ἡρωϊσμός, ἡ χαρισματικὴ προσωπικότητα, ἡ αὐταπάρνηση, τὸ εὖρος καὶ ἡ ταχύτητα τοῦ πνεύματός του ἦταν μοναδικά, καὶ στὸ μέγεθος αὐτὸ δὲν παρουσιάστηκαν ποτὲ ξανὰ ἀπὸ ἕναν ἡγέτη, μιᾶς τόσο μεγάλης αὐτοκρατορίας. Ὁ Ἀρριανὸς ἔγραψε ὅτι «ὁ Ἀλέξανδρος εἶχε τὴ θαυμάσια δύναμη νὰ ἁρπάζει τὴ σωστὴ κίνηση, ὅταν ἡ κατάσταση φαινόταν νεφελώδης».

Οἱ μάχες καὶ οἱ νίκες του ἀποκαθήλωσαν καθετὶ ποὺ θεωροῦσαν δεδομένο μέχρι τότε, ὅπως τὸ ἀκατανίκητο τοῦ περσικοῦ ἱππικοῦ.

Ὅπως σημειώνει ὁ Χάμοντ, ὁ Ἀλέξανδρος μεγάλωσε σὲ ἕνα βασίλειο ποὺ βρισκόταν συνεχῶς σὲ πόλεμο. Ἔτσι ἡ ἐπιβίωση σὲ δύσκολες πολεμικὲς στιγμὲς ἦταν καθημερινὸ βίωμα. Ὁ Ἀλέξανδρος πολεμοῦσε πρῶτος, ὅπως πρῶτος ἀνέβαινε τὰ ἐχθρικὰ τείχη, στὴν πρώτη γραμμή, μαζὶ μὲ τοὺς ἁπλοὺς στρατιῶτες τῆς μακεδονικῆς φάλαγγας.

Ἡ φωνὴ τοῦ Ἀλέξανδρου ἦταν δυνατὴ καὶ ἑλκυστική, ἡ φύση του ἀκούραστη καὶ μποροῦσε νὰ ἀσκεῖται ἀνεβαίνοντας καὶ κατεβαίνοντας ἀπὸ ἕνα ἅρμα. Αὐτὴ ἡ σωματική του δύναμη καὶ τὸ παράστημά του ἐπέτρεψαν στὸν Ἀλέξανδρο νὰ ἀνεβεῖ στὴ ράχη τοῦ Βουκεφάλα, περιστατικὸ στὸ ὁποῖο ὁ Φίλιππος θαύμασε τὸ θάρρος τοῦ γιοῦ του.

Οἱ τραυματισμοί του δεκάδες, ἀπὸ τοὺς ὁποίους καὶ γλύτωσε καὶ ἀνάρρωνε σχετικὰ γρήγορα, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν καὶ τῶν ἰατρικῶν μέσων τῆς ἐποχῆς του, κι αὐτὸ ὀφειλόταν στὶς σωματικές του ἱκανότητες καὶ ἀντοχές. Αὐτὲς ποὺ συνδέονταν μὲ τὶς πνευματικές του δυνατότητες, οἱ ὁποῖες εἶχαν δημιουργηθεῖ ἤδη ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία.

ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ (μέρος Ζ’)

ΤΟ ΕΚΤΟ ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ

άρθρο που αλίευσε ο Πελασγός

Διασκεδάσεις

Η μουσική κατείχε σημαντική θέση στη ζωή της γυναίκας. Οι θωπευτικοί τόνοι της λύρας και τα βαριά τρέμουλα του δίαυλου αντηχούσαν συχνά στα διαμερίσματα του γυναικωνίτη. Γενικά οι .έλληνες ήταν μεγάλοι φίλοι της μουσικής και απέδιδαν ιδιαίτερη σημασία στην ηθική της επίδραση.

Οι έλληνες προτιμούσαν τις χαμηλές συγχορδίες. Για τις διάφορες κλίμακες υπήρχαν ειδικές ονομασίες. Οι νότες της φωνητικής μουσικής και της ενόργανης μουσικής ήταν επίσης διαφορετικές.Η αρμονία ήταν ξένη προς την ελληνική μουσική. Παρ’ όλο που οι έλληνες γνώριζαν τις συγχορδίες, χρησιμοποιούσαν μονάχα την κλίμακα που την ονόμαζαν αντιφώνηση. Συνήθως τραγουδούσαν σε μια φωνή.

Μια άλλη διασκέδαση των γυναικών ήταν τα οικιακά ζώα και τα πουλερικά. Είχαν σκυλιά και γάτες παιχνιδιάρικες, που τους άρεσε να παίζουν με τις κλωστές από ένα ατέλειωτο κέντημα, κοκόρια και κότες, χήνες, κάργες αυθάδικες, που ήξεραν να σκαλώνουν σε κάτι μικρές βαθμίδες και να κρατούν μια μικροσκοπική ασπίδα, γερανούς, πέρδικες και άλλα εξημερωμένα πουλιά, που τις εικόνες τους μπορεί να τις δει κανείς στα σχέδια των αγγείων.Μια εποχή έγιναν της μόδας οι πίθηκοι της Αιγύπτου, αλλά πιθήκους μπορούσε να δει κανείς πιο σπάνια και δεν ήταν εύκολο να τους προμηθευτεί.