Γράφει ὁ Νατσιὸς Δημήτρης, δάσκαλος – Κιλκὶς
Ἀκούγοντας, βλέποντας καὶ διαβάζοντας κανεὶς τὶς σάπιες τοῦτες ἡμέρες, ἔχει τὴν αἴσθηση ὅτι ἐπίκειται τὸ τέλος τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους. Μέχρις ἐδῶ ἦταν, «ἑάλω ἡ Πόλις».
Παρόμοια αἰσθήματα βίωναν καὶ οἱ δυστυχεῖς Ρωμηοί, λίγο πρὸ τῆς ἁλώσεως τῆς Βασιλεύουσας. Τὸ Γένος ἀνέβαινε στὸν αἱμάτινο δρόμο τοῦ Γολγοθά του, στὴν μακραίωνη σκλαβιὰ στοὺς ἀντίχριστους Ἀγαρηνοὺς ἐξαιτίας κυρίως τῆς ἠθικῆς κρίσης. Τὸ διαπιστώνουμε σὲ κείμενα τῆς ἐποχῆς: «Οἱ ἄρχοντες συμμετέχουν στὶς παρανομίες, οἱ διαχειριζόμενοι τὰ κοινὰ εἶναι κλέφτες, οἱ δικαστὲς δωρολῆπτες μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἐπικρατοῦν οἱ ἐγωιστές, οἱ ἀλαζόνες, οἱ ἀχάριστοι, οἱ συκοφάντες…
Δὲν ὑπάρχει ἀγάπη, ἀδελφῶν ὁμόνοια «ουδαμού σπλάχνον χριστιανικόν, οὐδαμοῦ δάκρυον συμπαθές», θρηνεῖ ὁ μοναχὸς (καὶ ἅγιος νομίζω τῆς Ἐκκλησίας μας) Ἰωσὴφ Βρυέννιος. (Ἀπ. Βακαλόπουλος, «Ὁ χαρακτήρας τῶν Ἑλλήνων», σελ. 81).
Στὸ ἴδιο βιβλίο, ὁ ἀείμνηστος καθηγητής, σημειώνει ὅτι «οἱ πλούσιοι τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, ἐνῶ κατέρρεαν τὰ τελευταία ὑπολείμματα τῆς βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας, ξένοι τελείως πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἦταν σκληρότεροι ἀπέναντι στοὺς φτωχοὺς καὶ ταπεινούς τῆς ζωῆς». Εἴμαστε καὶ σήμερα ἐνώπιον μίας νέας ἅλωσης, περιμένουμε τῶν ἐχθρῶν τὰ φουσάτα…