ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ

αναδημοσίευση από το Strategic-Geopolitics

.

Τα Βαλκάνια, αν και γεωγραφικά είναι αναπόσπαστα από την υπόλοιπη Ευρώπη, ιστορικά και πολιτισμικά είχαν τη δική τους εξέλιξη μέσα στο χρόνο. Η ορεινή φύση της χερσονήσου αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα διάσπασης, καθώς ευνόησε σε αρκετές περιπτώσεις τη διαφορετική εξέλιξη των κατοίκων της. Από την άλλη πλευρά, όμως, κοινό ιστορικό παρελθόν ενώνει τους βαλκανικούς λαούς. Οι ρίζες κάποιων μας έρχονται από την αρχαιότητα, ενώ άλλων οι καταβολές σμίγουν βαθιά στο βυζαντινό μεσαίωνα. Εκτός από την κοινή βυζαντινή κληρονομιά, η μακροχρόνια οθωμανική κυριαρχία μαζί με τον κοινό αγώνα κατά της σουλτανικής απολυταρχίας και υπέρ της εθνικής ανεξαρτησίας δημιούργησε κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές ομοιότητες μεταξύ των βαλκανικών εθνοτήτων, με αποτέλεσμα κάποιοι ιστορικοί να κάνουν λόγο για «κοινή βαλκανική συνείδηση».

Πρώιμες σοσιαλιστικές ιδέες και αριστερά στην Ελλάδα έως το 1940

Σωτήρης Δημόπουλος

Ομιλία στο πλαίσιο των σεμιναρίων του «Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων» του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, στη Λευκωσία και τη Λεμεσό, με θέμα «Μια ιστορία των ιδεών στον Νέο Ελληνισμό», Οκτώβριος 2015

Είναι σαφές ότι, στο πλαίσιο μιας ομιλίας 45 λεπτών, μίας ώρας, είναι δύσκολο να παρουσιαστεί με επάρκεια ένα τόσο σύνθετο πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο όπως αυτό των σοσιαλιστικών ρευμάτων, σε όλες τις ιδεολογικές αποχρώσεις και εκφάνσεις του, που καλύπτει σχεδόν έναν αιώνα. Πολύ περισσότερο που οι ιδέες και οι δράσεις συνδέονται με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, τόσο την πολιτική όσο και αυτής των ιδεών, ενώ καταλυτικές θα είναι και οι διεθνείς επιρροές.
Ωστόσο, θα επιδιώξουμε να κάνουμε μια συνοπτική περιγραφή της περιπέτειας των αριστερών ιδεών, σκιαγραφώντας πρωτίστως τις βασικές του κατευθύνσεις και τις μεγάλες τομές, που εντέλει θα σφραγίσουν την μετέπειτα πορεία του, ίσως ακόμη και τις σημερινές κατευθύνσεις και τάσεις.
Θεωρώ ότι αυτή η πρώτη περίοδος έχει ένα περισσότερο ενδιαφέρον καθώς είναι ελάχιστα γνωστή στους περισσότερους, όπως και άγνωστοι παραμένουν και οι πρωταγωνιστές αυτών των κινήσεων. Οπότε, μιλούμε και για μια απόπειρα αποκατάστασης της ιστορικής δικαιοσύνης.

Επιχειρώντας μια γενική περιοδολόγηση στην ιστορία των σοσιαλιστικών ιδεών και του αριστερού κινήματος θα πρότεινα να τη χωρίσουμε σε δύο περιόδους, οι οποίες με τη σειρά τους διαχωρίζονται σε δύο υποπεριόδους.
Όπως, θα δούμε, η δεύτερη περίοδος δεν τελειώνει το 1940, αλλά συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της επερχόμενης δεκαετίας. Στη φάση αυτή, όμως, λαμβάνει χώρα ένα άλμα της επιρροής του ΚΚΕ και των αριστερών ιδεών, η απόπειρα κατάληψης της εξουσίας, μέσα από επαναλαμβανόμενους γύρους εμφυλίου πολέμου, και η ήττα τους. Τα γεγονότα αυτά συνιστούν εξ αντικειμένου το θέμα μιας ειδικής παρουσίασης, λόγω της πυκνότητάς τους και της περίπλοκης σύνθεσης που τα χαρακτηρίζει.