Η Παναγιά της Τήνου και ο Ελληνισμός του 1821 και του 1940

.

Κωνσταντίνος Χολέβας

Η θαυματουργική εύρεση της εικόνας της Παναγίας της Τήνου στις 30 Ιανουαρίου 1823, μετά από την εμφάνιση της Θεοτόκου στη μοναχή Πελαγία, έγινε αφορμή για να πάρει θάρρος το αγωνιζόμενο Έθνος και να καταλάβουν οι Έλληνες Ορθόδοξοι ότι η Υπέρμαχος Στρατηγός θα βοηθήσει να ολοκληρωθεί επιτυχώς ο αγώνας τους κατά των Τούρκων.

Η Παναγία εθεωρείτο επί Βυζαντίου (Ρωμανίας) ως η Προστάτις της Κωνσταντινουπόλεως και μάλιστα ως Παναγία η Οδηγήτρια. Το κοντάκιον «Τη Υπερμάχω» βρισκόταν στα στόματα των Ελλήνων καθ’ όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας και είχε θέση Εθνικού Ύμνου από το 626 μ.Χ. (πολιορκία της Πόλης από tους Αβάρους) μέχρι το 1821. «Πάλι με χρόνους με καιρούς πάλι δικά Σου θα είναι» έλεγε ο θρήνος- θρύλος που εξέφραζε τη Μεγάλη Ιδέα. Δικά Σου, της Παναγίας δηλαδή, σε Εκείνην απέβλεπαν οι Ορθόδοξοι Έλληνες για την εθνική τους αποκατάσταση. Για να μην καταπιέζεται η Πίστη, η Παιδεία, η Γλώσσα και η Ελευθερία τους από τους Οθωμανούς δυνάστες. Η Επανάσταση του 1821 ήταν εθνική και θρησκευτική. Δεν είχε χαρακτήρα αντιεκκλησιαστικό όπως είχαν άλλα κινήματα της εποχής εκείνης στη Δυτική Ευρώπη.

Ο Τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ «Την 15η Αυγούστου του 1940, στις 8.25 το πρωί»‘

Τύπος Εποχής

Την 15^η Αυγούστου του1940, στις 8.25 το πρωί, και ενώ η λειτουργία είχε αρχίσει στον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, την «Παναγία της Τήνου», έγινε ο ανόσιος και ύπουλος τορπιλισμός του «εύδρομου» καταδρομικού ΕΛΛΗ, που αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της Τήνου, συμμετείχε στον εορτασμό.

Η τορπίλη που εκτοξεύθηκε όπως έγινε γνωστό αργότερα, από το ιταλικό υποβρύχιο, βύθισε το πλοίο και μία  δεύτερη αστόχησε γκρεμίζοντας μέρος του μώλου του λιμανιού. Την ίδια μέρα αργότερα αεροπλάνα βομβάρδισαν στα ανοικτά  της Κρήτης το ατμόπλοιο ΦΡΙΝΤΩΝ.

Ο Μεταξάς σημειώνει
«Τορπιλισμός Έλλης. Μου ήρθαν δάκρυα».

15 Αυγούστου 1940, ώρα 08.25 : «Ο τορπιλισμός της «ΕΛΛΗΣ» στην Τήνο»

Ανδρέας Μουντζουρούλιας

15 Αυγούστου 1940 ώρα 08.23. Οι Έλληνες απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας γιόρταζαν τη χάρη της Παναγιάς. Η Ελλάδα, την οποία κυβερνούσε ο Ιωάννης Μεταξάς, μπορεί να τηρούσε ουδέτερη στάση, αλλά ήταν εμφανές ότι βρισκόταν στο πλευρό της Αγγλίας, που εκείνη την περίοδο δοκιμαζόταν σοβαρά από τις αεροπορικές επιθέσεις της «Λουφτβάφε». Η Ιταλία, σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας, με τον ισχυρό στόλο της διεκδικούσε την πρωτοκαθεδρία στις θάλασσες της Μεσογείου από τη Μεγάλη Βρετανία.

Στο ξεκίνημα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η ναυτική σημασία του γεωγραφικού χώρου και στόλου της Ελλάδας δεν είχε την αντίστοιχη βαρύτητα που εμφάνιζε το καλοκαίρι του 1914. Το γεγονός αυτό που, εν πολλοίς, απέρρεε από την προτεραιότητα που απέδιδε η Μεγάλη Βρετανία στην προάσπιση των αυτοκρατορικών της συμφερόντων στον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, τη ναυτική ρώμη του Γαλλικού Ναυτικού στη Μεσόγειο και την αρχική ουδετερότητα της Ιταλίας, γέννησε ίσως σε κάποιους την ελπίδα ότι η χώρα μας δεν θα χρειαζόταν να αναμειχθεί στον νέο αυτόν Αρμαγεδδώνα.

Ο τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ και το θαύμα της Παναγίας.

Του ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΛΕΒΕΝΤΟΓΙΑΝΝΗ

Στην προκυμαία της Τήνου όλα έδειχναν να κυλούν φυσιολογικά. Το νησί ήταν για μια ακόμη χρονιά έτοιμο, να υποδεχτεί τους χιλιάδες πιστούς. Σε λίγη ώρα ο ήλιος θα ανέβαινε ψηλά στον ουρανό και θα άπλωνε τις ζεστές ακτίνες του στην εκκλησιά της Μεγαλόχαρης…

Οι μικροπωλητές είχαν στήσει τρεις ημέρες πριν, τους πάγκους τους και διαλαλούσαν  δυνατά την πραμάτεια τους. Σταυρουδάκια εικόνες, κομποσκοίνια, Αγιασμένο νερό…Κάποιοι πουλούσαν κουλούρια και ζαχαρωμένους λουκουμάδες. Τα καφενεία είχαν γεμίσει ήδη και τα γκαρσόνια έτρεχαν πάνω κάτω αλαφιασμένα να εξυπηρετήσουν.

Ο τορπιλισμός της ΄Έλλης – Η Απρόκλητη Επίθεση (15 Αυγούστου 1940)

Τo υποβρύχιο «Ντελφίνο», ένα μάλλον παλιό αλλά αξιόπιστο σκαρί της κλάσης «Σκουάλο», ανήκε στην ομάδα υποβρυχίων και είχε τη βάση του στο ιταλοκρατούμενο νησί της Λέρου.

Εκεί οι ιταλοί είχαν δημιουργήσει μία νέα πόλη στο Λακκί με το όνομα Πόρτο Λάγκο, και η οποία ήταν μια μεγάλη ναυτική και αεροπορική βάση. Το πρωί της 14 Αυγούστου του 1940, είχε ξεκινήσει για μια όχι και τόσο τυπική περιπολία.

Οι προφορικές εντολές του διοικητή του Aρχιπελάγους Ντε Βέτσι ήταν πορεία προς την Τήνο και τορπιλική επίθεση το πρωί του δεκαπενταύγουστου εναντίον μονάδων του Ελληνικού Στόλου που θα συμμετείχαν στον εορτασμό της Παναγίας.

Εκείνο το πρωινό του Αυγούστου η «ΕΛΛΗ», με μεγάλο σημαιοστολισμό, ναυλοχούσε 800 μέτρα μακριά από την προβλήτα του λιμανιού της Τήνου. Στις 08:30, και ενώ ετοιμαζόταν το άγημα απόδοσης τιμών που θα συμμετείχε στην λιτανεία της Εικόνας της Παναγίας να επιβιβαστεί στις λέμβους, μια τορπίλη τη χτύπησε στη μέση.

Από την έκρηξη το γέρικο σκαρί σχεδόν ανασηκώθηκε στον αέρα. Στις 09:45 η «ΕΛΛΗ» παρά τις απελπισμένες προσπάθειες διάσωσής της γλίστρησε στον υγρό της τάφο.