Ο Τελευταίος Πειρασμός του Νίκου Καζαντζάκη: Μια αιρετική ματιά σ’ ένα «αιρετικό» κείμενο

άρθρο του Δημήτρη Τσινικόπουλου
αναδημοσιευμένο από το ιστολόγιό του

.

Ίσως, κανένα έργο του Νίκου Καζαντζάκη δεν έγινε αντικείμενο τόσης μελέτης, προσοχής, κρίσης και επίκρισης, όσο το βιβλίο του «Ο Τελευταίος Πειρασμός». Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε αρχικά στη Γερμανία το 1953 και επέσυρε ευθύς την προσοχή του Πάπα, που φρόντισε να το εγγράψει στο περίφημο INDEX LIBRORUM PROHIBITORUM της Καθολικής Εκκλησίας δηλ., στην απαγορευμένη λίστα βιβλίων ανάγνωσης. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε αργότερα, από τις εκδόσεις Δίφρος του Γιάννη Γουδέλη, και προκάλεσε επίσης την μήνιν της Ιεράς Συνόδου. Διότι «εθεωρήθη βιβλίο σκανδαλώδες κι επικίνδυνον δια κάθε Χριστιανό, όπου υβρίζεται το θεανδρικό πρόσωπο του Χριστού, επιδιώκεται να καταρριφθεί η θεότης Αυτού και με μεγάλην φαντασιοκοπία και αχαλίνωτη αυθαιρεσία, παραποιείται εις αυτό η διδαχή του Ευαγγελίου, διότι είναι γραμμένο βάσει των θεωριών του Φρόυντ και του ιστορικού υλισμού». Αυτά από πλευράς Ιεράς Συνόδου, το 1954.

Το βιβλίο δίχασε όχι μόνο την κριτική, αλλά και το αναγνωστικό κοινό, ακόμη περισσότερο μάλιστα, μετά την προβολή της ομώνυμης ταινίας του Μάρτιν Σκορτσέζε το 1988, που επέσυρε όχι ολίγα δυσμενή σχόλια, και προκάλεσε έκτροπα έξω από αίθουσες κινηματογράφων σε πολλά μέρη, ακόμη και την προσφυγή στη δικαιοσύνη.

Ο χρόνος βέβαια, και η απόσταση, βοηθάνε πάντα για μια πιο ψύχραιμη θεώρηση των πραγμάτων. Και τώρα, 60 χρόνια μετά το θάνατο του Καζαντζάκη, κι αφού υπάρχει άφθονο φως από τα αρχεία, τις επιστολές του και τις μελέτες που έχουν γραφτεί γύρω από το βιβλίο και ιδίως γύρω από την κοσμο-βιοθεωρία του[1], μπορούμε ίσως να καταλήξουμε σε πιο στέρεα συμπεράσματα για το τι επεδίωκε ο Κρητικός συγγραφέας με το βιβλίο του αυτό, το οποίο ο ίδιος θεωρούσε ως το καλύτερο από τα μυθιστορήματά του, έργο που έγραψε με φλόγα κι αγνότητα.

Ανεξάρτητα από την κρίση του ίδιου, που μπορεί να είναι τελείως προσωπική και υποκειμενική, και που όπως λένε, «ο γονιός συχνά αγαπάει το πιο αδύναμο παιδί του», γεγονός είναι ότι, τον Καζαντζάκη τον επέβαλε περισσότερο η δυσφήμιση και ο κατατρεγμός της Εκκλησίας και ο θόρυβος που δημιουργήθηκε γύρω από το όνομά του με το βιβλίο αυτό, παρά τα προηγούμενα έργα του. Έχει και η αρνητική κριτική τα… θετικά της αποτελέσματα.

Το βιβλίο αυτό ο Καζαντζάκης το αφιέρωσε στη Μαρία Βοναπάρτη, σύζυγο του ύπατου αρμοστή της Κρήτης, πρίγκιπα Γεώργιο, μαθήτριας του Σίγκμουντ Φρόυντ, η οποία τον υποστήριξε πολύ κατά τον διασυρμό του.

Όταν ο Ξενόπουλος, ο Σικελιανός και ο Παλαμάς, μιλούσαν για τη Γενοκτονία των Ελλήνων

.

Θεοφάνης Μαλκίδης

1.Χωρίς αληθινή ηγεσία δεν υπάρχει συνέχεια

Μία παράμετρος της οργανωμένης Γενοκτονίας των Ελλήνων και ειδικότερα στον Πόντο, ήταν η εξόντωση της ηγεσίας τους από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο του 1921. Η εξόντωση των Ελλήνων ηγετών, όπως συνέβη και με τους Αρμένιους τον Απρίλιο του 1915 στην Κωνσταντινούπολη, συνέβαλλε στο να χαθεί η καθοδήγηση των Ελλήνων και να σημειωθεί πιο γρήγορα η δολοφονία τους. Στον Πόντο, η ηγεσία των Ελλήνων εξοντώθηκε με τα λεγόμενα «δικαστήρια ανεξαρτησίας» στην Aμάσεια.

Τα «δικαστήρια ανεξαρτησίας», εκδίδουν «αποφάσεις» και εκτελούνται πρόκριτοι, βουλευτές, δημοσιογράφοι, καθηγητές, δάσκαλοι, κληρικοί, από τους οποίους ζητούνται δηλώσεις ότι συμμετείχαν στην οργάνωση του απελευθερωτικού κινήματος στον Πόντο. Οι σημαντικότερες μορφές του ποντιακού Ελληνισμού, «το άνθος της ελληνικής κοινωνίας του Πόντου», όπως ανέφερε σε κείμενο διαμαρτυρίας το Οικουμενικό Πατριαρχείο, καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Ανάμεσά τους, ο πρώην βουλευτής Τραπεζούντος, Ματθαίος Ι. Κωφίδης, ο εργοστασιάρχης Αλέξανδρος Γ. Ακριτίδης, (οι σπουδαίες επιστολές τους στο τέλος του κειμένου, θεωρούνται η πεμπτουσία της Ρωμηοσύνης) ο ιδιοκτήτης της εφημερίδας «Εποχή» της Τραπεζούντας Νίκος Καπετανίδης, ο έμπορος από την Κερασούντα Γεώργιος Θ. Κακουλίδης, ο γραμματεύς του Μητροπολίτη Κερασούντας Σπύρος Ι. Σουρμελής, οι έμποροι Ιορδάνης Ι. Σουρμελής, Ιωάννης Κ. Ατματζίδης, Ιωάννης Π. Σπαθόπουλος, από την Ορντού, οι Αβραάμ Τοκατλίδης και Επαμεινώνδας Γρηγοριάδης, οι Α. Ασλίδης, Χ. Ιωάννου και Ι. Δαζαράκης, ο δικηγόρος Π.Βαϊμανίδης, ο αρχιμανδρίτης Πλάτων Ν. Αιβαζίδης, πρωτοσύγκελος της Μητρόπολης· ο Ι. Καδέμογλου, αντιπρόσωπος του Μητροπολίτη του Καβάκ· ο Α. Τσίνογλου, γραμματέας της Μητρόπολης· Β. Παπαδόπουλος, διευθυντής της εφημερίδας «Διογένης»· ο Λ. Κυρ. Πατσιόγλου, δικηγόρος και δημοσιογράφος· ο Ι. Ιορδανίδης, δικηγόρος· ο Κ. Κωνσταντινίδης· ο Π. Παπαδόπουλος, διευθυντής της Οθωμανικής Τράπεζας, οι καθηγητές του Αμερικανικού Κολεγίου της Μερζιφούντας «Ανατόλια» Γ. Θεοχαρίδης, Χ. Γεωργίου και Α. Συμεών και οι μαθητές του ίδιου κολλεγίου Αναστάσιος Παυλίδης και Συμεών Ανανιάδης.

Ο Νίκος Καζαντζάκης για τον Άγιο Μάξιμο τον Γραικό

.

(Απόσπασμα από το έργο του Νίκου Καζαντζάκη «Ταξιδεύοντας-Ρουσία¨Έκδ.Δίφρου 1956,σελ.131-2.)

«Φτάσαμε. Το μοναστήρι φάνηκε με τους πράσινους τρούλους του ανάμεσα απ’ τα χιόνια…. Μπήκαμε στο ζεσταμένο, όλο βιβλία κελί του εφόρου του μοναστηριού.

Ο έφορος, αγαθός, σοφός ασκητής της Επιστήμης όλη η ζωή του ήταν αγάπη κι’ εργασία αφιερώθηκε από τη νιότη του με πάθος στην περιοχή τούτη, τη μικρή κι’ απέραντη, του μοναστηριού. Έγραψε βιβλία για το Τρόϊτσκο, επιστάτησε μόνος του και λευτέρωσε το χαριτωμένο χτίρι της Αναγέννησης από τα’ ακαλαίσθητα μπαλώματα, έξυσε το τσαρικό χρυσάφι που είχαν πασαλείψει το τέμπλο και φάνηκαν πάλι τα πολύχρωμα αρχικά λουλούδια.

-Καλώς ορίσατε, μου’ λεγε σφίγγοντάς μου τα χέρια, καλώς ορίσατε από της Ελλάδα! Από την πατρίδα του αγαπημένου μου σοφού!

-Ποιανού σοφού; είπα γελώντας. Είχαμε από τέτοιους πλούσια παραγωγή.

-Του μεγάλου ευεργέτη της Ρωσίας, του Μάξιμου του Έλληνα. Γεννήθηκε το 1480 στην Άρτα, σπούδασε στο Παρίσι, στη Βενετία και στη Φλωρεντία, και τέλος βρήκε καταφύγι στη Βατοπεδίου, στο Αγιονόρος. Εξαιρετική φυσιογνωμία: σοφός, τολμηρός, άγιος. Ο μέγας δούκας της Μόσχας έγραψε στον οικουμενικό Πατριάρχη, στην Πόλη: «Στείλε μου ένα σοφό Έλληνα να φωτίσει το λαό μου!»

Ο βασιλιάς και ο ασκητής

.

(Αναφορά στον Γκρέκο)

Ο Χριστός είναι η Μεγάλη Απόκριση σε όλες τις απορίες· όλα ξηγούνται, φωτίζουνται, μπαίνουν σε τάξη, κι η ψυχή ησυχάζει. Ρωτάει, αγωνιάει, χάνει το δρόμο του, απελπίζεται μονάχα ο άπιστος.

Ύστερα από λίγες μέρες, στο Άγιον Όρος, ένας ασκητής μεσοπάλαβος, έξαλλος, σκαρφαλωμένος σε μια σπηλιά απάνω από τη θάλασσα, μου ‘πε ένα λόγο και με αποστόμωσε.

-Έχασες το μυαλό σου, δυστυχισμένε, του ‘πα για να τον πειράξω.

Κι αυτός γέλασε:

-Έδωκα το μυαλό μου, είπε, και πήρα το Θεό· πάει να πει: έδωκα μια κάλπικη πεντάρα κι αγόρασα τον Παράδεισο. Τι λες, τέκνον μου, ψώνισα καβαλάρης;

Σώπασε μια στιγμή, και σε λίγο:

-Να σου πω και τούτο, για να ξέρεις, είπε. Μια φορά ήταν ένας μεγάλος βασιλιάς, όμορφος, φαγάς, γλεντζές, με 365 γυναίκες στο χαρέμι του. Κάποτε πήγε σ’ ένα μοναστήρι, είδε έναν ασκητή:

Η κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο της Κρήτης (5 Νοεμβρίου 1957)

.

«Το Ηράκλειο βρίσκεται σε πένθιμο συναγερμό.

Ο Νίκος Καζαντζάκης αφήκε την τελευταία του πνοή έξω από τα σύνορά της πατρίδος του. Γεμάτη πένθος για τον χαμό του, κηδεύει τώρα ολόκληρη η Ελλάδα το μεγάλο πνευματικό τέκνο της ηρωικής Κρήτης.

Πλήθη λαού συγκεντρώθησαν για να προπέμψουν τον μεγάλο νεκρό.

Κατετέθησαν 47 στέφανοι μεταξύ των οποίων και εκ μέρους των πριγκήπων Γεωργίου και Μαρίας, Πέτρου και Ευγενίας, της κυβερνήσεως και λοιπών.

Η οικογένεια του μεταστάντος. Το φέρετρο υποβαστάζουν βρακοφόροι της Κρήτης. Η πομπή διέρχεται δια των κεντρικών οδών του Ηρακλείου.

Νέοι Κρήτες κρατούν αντίτυπα των βιβλίων που συνέγραψε ο αείμνηστος Καζαντζάκης. Μεταξύ αυτών και το περίφημο αριστούργημα «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», που ως γνωστόν γυρίστηκε ταινία στην Κρήτη από τον σκηνοθέτη Ζιλ Ντασέν με πρωταγωνίστρια την Μελίνα Μερκούρη.

Την πομπή συνοδεύουν εκπρόσωποι της κυβερνήσεως, αι αρχαί της πόλεως και πλείστοι άνθρωποι των Γραμμάτων.
Η σωρός μεταφέρεται προς ταφήν εις τον προμαχώνα Μαρτινέγκο των ενετικών τειχών.

Ο μασονικός εωσφορισμός του Νίκου Καζαντζάκη.

Προσέγγιση «συναφειακή» καί «μαιευτική» στά καζαντζακικά «Καρούλια»

«Ἄς εἶναι καλά ὁ Θεοφονιᾶς ὁ Νίτσε,
αὐτός μούδωσε τό κουράγιο» [1]
Ν. Καζαντζάκης

Σαν σήμερα πέθανε ο Νίκος Καζαντζάκης (18 Φεβρουαρίου 1883 – 26 Οκτωβρίου 1957)

.

Πενήντα πέντε (εξήντα ένα) χρόνια έχουν περάσει από την ημέρα που έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος Έλληνας μυθιστοριογράφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης (26 Οκτωβρίου 1957).

Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου του 1883. Ήταν γιος του εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού Μιχάλη Καζαντζάκη και της Μαρίας και είχε δύο αδελφές. Στο Ηράκλειο έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές.

Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1906 δημοσιεύοντας το δοκίμιο «Η Αρρώστια του Αιώνος» και το πρώτο του μυθιστόρημα «Όφις και Kρίνο»
σύμφωνα με τη Wikipedia. Τον επόμενο χρόνο ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διόρισε τον Καζαντζάκη Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Περιθάλψεως με αποστολή τον επαναπατρισμό Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου.

Οι εμπειρίες που αποκόμισε αξιοποιήθηκαν αργότερα στο μυθιστόρημα του Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται. Τον επόμενο χρόνο, μετά την ήττα του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Καζαντζάκης αποχώρησε από το Υπουργείο Περιθάλψεως και πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια στην Ευρώπη. Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, δραστηριοποιήθηκε έντονα στην ελληνική πολιτική ζωή, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Σοσιαλιστικής Εργατικής Κίνησης, ενώ διετέλεσε και υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης του Σοφούλη από τις 26 Νοεμβρίου του 1945 έως τις 11 Ιανουαρίου του 1946.

Μασονικαί επιδράσεις εις τα έργα του Ν. Καζαντζάκη – Μέρος Β’

 Πρόλογος ΕΔΩ, Α’ Μέρος, ΕΔΩ

Του κ. Αχιλλέως Β. Πιτσίλκα, Δρ, Θ.

ΜΕΡΟΣ Β’

Ίδιοι στόχοι Μασονίας και Νικολ. Καζαντζάκη

Η άμεση σχέση του Ν.Κ. με τη Μασονία γίνεται φανερή πιο καθαρά από τους ίδιους στόχους που είχε ως συγγραφέας, με τη σκοτεινή αυτή οργάνωση. Οι στόχοι αυτοί, δηλ. θα λέγαμε γενικότερα ήταν τρεις, το ξερρίζωμα της Χριστιανικής πίστης από τις καρδιές των πιστών, η προβολή των μασονικών αρχών και η πολιτική σκοπιμότητα, για τους οποίους θα γίνει πιο κάτω λόγος.

Κεφ. Α’. Το ξερρίζωμα της χριστιανικής πίστης από τις καρδιές των πιστών

Ο σκοπός, που προβάλλεται από τους ίδιους τους Μασόνους είναι, όπως ήδη σημειώσαμε, η δήθεν φιλανθρωπία και η πρόοδος της ανθρωπότητας. Ο πραγματικός, όμως, σκοπός τους είναι αρχικά το ξερρίζωμα της πίστης από τις καρδιές των πιστών και η τοποθέτηση των ανθρώπων τους σε θέσεις κλειδιά, ώστε να εργάζονται ύπουλα για την επικράτηση της πλουτοκρατίας και ιδιαίτερα για την εξάπλωση του διεθνούς Σιωνισμού και των αρχών του στον κόσμο. Τους κρυφούς αυτούς σκοπούς, βέβαια, δεν τους φανερώνουν οι ίδιοι οι Μασόνοι. Αναφέρονται, όμως, ρητά, στα Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών, δηλ. των Σιωνιστών, και τα πιο κάτω αποκαλυπτικά: «Αναμένοντας την ανάρρησή μας, θα δημιουργώμεν και πολλαπλασιάζωμεν τα μασονικάς στοάς εις πάσαν χώραν της οικουμένης. Θα προσελκύωμεν εν αυταίς όλους εκείνους, οίτινες είναι ή δύνανται να γίνωσιν υπέροχοι πράκτορές μας. Αι στοαί αυταί θ’ αποτελώσι το κυριώτερον γραφείον πληροφοριών μας» (Κεφ. 15ο).

Μασονικαί επιδράσεις εις τα έργα του Ν. Καζαντζάκη – Μέρος Α’

 Ο Πρόλογος ΕΔΩ

Οι γενικές αρχές της Μασονίας, που παρατηρούνται και στα έργα του Ν. Καζαντζάκη

Η Μασονία, όπως και κάθε άλλη θρησκεία και αίρεση, έχει οπωσδήποτε κάποιες γενικές αρχές, που τη διέπουν, παρόλο που αυτές είναι συνήθως μυστικές και ανομολόγητες. Μεταξύ των αρχών αυτών είναι και η απόκρυψη ή το καμουφλάζ, ο παγανισμός, ο κρυφός σατανισμός και η καταφρόνηση της γυναίκας, για τις οποίες θα γίνει λόγος ιδιαίτερος πιο κάτω.

Κεφ. Α’. Η απόκρυψη ή το καμουφλάζ

Σύμφωνα με τις διακηρύξεις των ίδιων των οπαδών της, η Μασονία δεν είναι κάτι άλλο, παρά ένας «φιλοσοφικός, προοδευτικός και φιλανθρωπικός» σύλλογος, ευεργετικός δήθεν για κάθε κοινωνία και έθνος. Στην πραγματικότητα όμως η Μ. δεν είναι αυτό, που οι διδάσκαλοί της διασαλπίζουν, προσπαθώντας με το πιο πάνω καμουφλάρισμα να ρίξουν στάκτη στα μάτια των αφελών, αλλά η νέα μορφή της ειδωλολατρείας και αθεΐας, που έχει άμεση σχέση με τις μυστηριακές θρησκείες της αρχαιότητας, εφόσον οι ίδιοι οι Μασόνοι ομολογούν ότι η Μ. «είναι η μόνη επιζήσασα των αρχαίων μυστηρίων και δύναται ν’ αποκληθή ο φύλαξ αυτών» (Ward, Freemasonry and the Ancient Gods, σ. 347-350). Δεν είναι, με άλλα λόγια, η Μασονία μια αθώα φιλανθρωπική οργάνωση, αλλά αυτό που διαβεβαιώνεται από τον Ν. Ψαρουδάκη, δηλ. «η μυστική γιάφκα της πλουτοκρατίας» και «διεθνής του Καπιταλισμού» (Βλ. Ν. Ψαρουδάκη, Σκοτεινές δυνάμεις και Χριστιανισμός, Αθήνα 1996, σ. 192),

Μασονικαί επιδράσεις εις τα έργα του Ν. Καζαντζάκη (Πρόλογος)

 Του κ. Αχιλλέως Β. Πιτσίλκα, Δρ, Θ.

Προλεγόμενα

Είπαν κάποιοι ότι ο Ν. Καζαντζάκης ήταν δήθεν μεγάλος συγγραφέας και διανοητής, γιατί τα έργα του κυκλοφόρησαν μεταφρασμένα σε όλο τον κόσμο, αλλά δεν είχαν δίκιο, γιατί, κατά τον Κ. Παπαρρηγόπουλο, «μέγας δεν είναι ποτέ ο μη ευεργετήσας την ανθρωπότητα ή τουλάχιστον το έθνος αυτού» (Ιστορία… Β, 445). Όπως, δηλ., ο Ιουλιανός ο Παραβάτης δεν υπήρξε αληθινά μεγάλος, διότι, κατά τον μνημονευθέντα συγγραφέα, «δεν ευηργέτησε τον κόσμον» (όπ.π.), κατά παρόμοιο τρόπο και ο Ν. Καζαντζάκης δεν υπήρξε αληθινά μεγάλος ή και απλώς μεγάλος, αλλά μεγάλος αιρετικός ή ακριβέστερα αντίχριστος, που έκανε πολύ μεγάλο κακό στην πατρίδα μας και στην ανθρωπότητα ολόκληρη, εξαιτίας των παγανιστικών και μηδενιστικών αντιλήψεων που είχε, ως μασόνος, και που εγκατέσπειρε «τεχνηέντως» και «εν γνώσει» σε όλα τα έργα του, από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο. Εξαιτίας της τέχνης, δηλ., με την οποία εγκατέσπειρε τις αντιχριστιανικές αντιλήψεις σε όλα τα έργα του, υπάρχει κίνδυνος να εξαπατηθούν κάποιοι αστήρικτοι πνευματικά και να ακολουθήσουν τις ιδέες και τον τρόπο της ζωής του, οδηγούμενοι κατά τον τρόπο αυτό μακρυά από το Χριστό-Σωτήρα, που για τους πιστούς χριστιανούς είναι «ἡ Ὁδὸς καὶ ἡ Ἀλήθεια καὶ ἡ Ζωή» (Ιω. 14, 6), και να θεοποιήσουν τον εωσφόρο ή και το ίδιο το ίνδαλμά τους, που θέλησε σε κάποια στιγμή να ιδρύσει τη νέα θρησκεία (!) του πανσεξουαλισμού, που θα είχε ως σύμβολο το άνθος και ως κέντρο τον ίδιο τον εαυτό του.

Για να μη οδηγηθούν, λοιπόν, κάποιοι στην έσχατη πλάνη, τη «χείρονα» της πρώτης (Ματθ. 27, 34), αγαπώντας, σαν το Ν.Κ., «μᾶλλον τὸ σκότος ἢ τὸ φῶς» (Ιω. 13, 19), γράφουμε τις σκέψεις αυτές, με τις οποίες θα φανερώσουμε τις μασονικές επιδράσεις στα έργα του Ν. Καζαντζάκη, ώστε να καταστεί ηλίου φαεινότερο ότι δεν αποτελεί εθνικό σύμβολο, αλλά, όπως έλεγε ο ανεψιός του Βενιζέλου Σαριδάκης, «Το αίσχος της Ελλάδος» (Βλ. Πρεβελάκη, 400 γράμματα, Αθήνα 1984, 174), όσον αφορά τις αντιχριστιανικές και ανθελληνικές θέσεις του, εφόσον διαστρεβλώνει κυριολεκτικά τις πιο θεμελιώδεις αρχές της χριστιανικής πίστης (Πρβλ Εφημ. «Ελεύθ. Τύπος» της 19.10.1988).

Ο Νίκος Καζαντζάκης για τη μητέρα του – Από την «Αναφορά στον Γκρέκο»

Φωτο: 1905. Ο Νίκος Καζαντζάκης με τη μητέρα του Μαρία, ανάμεσα στις αδελφές του Αναστασία και Ελένη, στο Ηράκλειο.

.

Οι ώρες που περνούσα με τη μητέρα μου ήταν γεμάτες μυστήριο· καθόμασταν ο ένας αντίκρα στον άλλο, εκείνη σε καρέκλα πλάι στο παράθυρο, εγώ στο σκαμνάκι μου, κι ένιωθα, μέσα στη σιωπή, το στήθος μου να γεμίζει και να χορταίνει, σα να ‘ταν ο αγέρας ανάμεσά μας γάλα και βύζαινα.

Από πάνω μας ήταν η γαζία, κι όταν ήταν ανθισμένη, η αυλή μοσκομύριζε. Αγαπούσε πολύ τα ευωδάτα κίτρινα λουλούδια της, τα ‘βαζε η μητέρα μου στις κασέλες και τα σώρουχά μας, τα σεντόνια μας, όλη μου η παιδική ηλικία μύριζε γαζία.

Μιλούσαμε, πολλές ήσυχες κουβέντες, πότε η μητέρα μου δηγόταν για τον πατέρα της, για το χωριό που γεννήθηκε, και πότε εγώ της στορούσα τους βίους των αγίων που είχα διαβάσει, και ξόμπλιαζα τη ζωή τους με τη φαντασία μου· δε μ’ έφταναν τα μαρτύριά τους, έβαζα κι από δικού μου, ωσότου έπαιρναν τη μητέρα μου τα κλάματα, τη λυπόμουν, κάθιζα στα γόνατά της, της χάδευα τα μαλλιά και την παρηγορούσα:

-Μπήκαν στον Παράδεισο, μητέρα, μη στενοχωριέσαι, σεριανίζουν κάτω από ανθισμένα δέντρα, κουβεντιάζουν με τους αγγέλους και ξέχασαν τα βάσανά τους. Και κάθε Κυριακή βάζουν χρυσά ρούχα, κόκκινα κασκέτα με φούντες και πάνε να κάμουν βίζιτα στο Θεό.

Κι η μητέρα σφούγγιζε τα δάκρυά της, με κοίταζε σα να μου έλεγε: “Αλήθεια λες;” και χαμογελούσε.

Και το καναρίνι, μέσα από το κλουβί του, μας άκουγε, σήκωνε το λαιμό και κελαηδούσε μεθυσμένο, ευχαριστημένο, σα να ‘χε κατέβει από τον Παράδεισο, σα να ‘χε αφήσει μια στιγμή τους αγίους κι ήρθε στη γης να καλοκαρδίσει τους ανθρώπους.

Ο Τελευταίος Πειρασμός του Καζαντζάκη

 Αρχιμ. Ιερόθεος Σ. Βλάχος
(Νυν Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγ. Βλασίου)

Την εποχή που ήμουν φοιτητής γινόταν πολύς λόγος για τον Καζαντζάκη και τα έργα του, που κυκλοφορού­σαν πάρα πολύ και διαβάζονταν από τους νέους. Επει­δή άκουγα πολλά για τον Καζαντζάκη και για τις περι­πέτειες της ζωής του, ήθελα να έχω προσωπική γνώμη. Γι’ αυτό άρχισα να διαβάζω προσεκτικά και, κατά το δυνατόν, απροκατάληπτα τα έργα του.

Το πρώτο βιβλίο που επέλεξα να διαβάσω ήταν «ο φτωχούλης του Θεού», που ήταν συγγενέστερο στις χρι­στιανικές απόψεις. Διαπίστωνα ότι περιέγραφε θαυμάσια τα γεγονότα, είχε πραγματικά ένα υπέροχο λογοτεχνικό ταλέντο, αφού διατύπωνε τις απόψεις του με ωραίο τρό­πο, δυνατές λέξεις και κυρίως με λεπτότητα εκφράσεων. Όμως κατάλαβα ότι, εν πολλοίς, εξέφραζε έναν μονα­χισμό ξένο προς την Ορθόδοξη Παράδοση. Δεν μπόρε­σε ποτέ να καταλάβη την ορθόδοξο μοναχισμό. Αυτό ση­μαίνει ότι παρουσίαζε τον μοναχισμό μέσα στα δυτικά πλαίσια, αφού στην Δύση ο μοναχισμός αναπτύχθηκε στην προσπάθεια να σωθή η Εκκλησία. Αντίθετα, στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο μοναχός αγωνίζεται να σωθή ο ίδιος και όχι να σώση την Εκκλησία. Πέρα από αυτό η παρουσίαση του μοναχού ως αντίθετο προς την ανθρώπινη γνώση, ως επιθετικόν προς την κοινωνία και τα γράμματα, η συναισθηματική έξαρση, η πορεία μέχρι την συναισθηματική βίωση του Σταυρού, χωρίς να καταλήγη και στην Ανάσταση, η άγνωστη για την Ορθοδοξία ταύτιση των πληγών του Χριστού με τις σωματικές πλη­γές του ανθρώπου, παρουσιάζουν μια ξένη κατάσταση προς την Ορθοδοξία, είναι ουσιαστικά ξένο σώμα στην Παράδοσή μας. Ο Φραγκίσκος της Ασίζης έφθασε μέ­χρι την βίωση (αρρωστημένα) του Σταυρού του Χριστού, ενώ ο άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ έφθασε στην εμπειρία της Αναστάσεως, όπως εκφραζόταν στον χαιρετισμό του, «Χριστός Ανέστη, χαρά μου».

Ο αναθεματισμός και η επεισοδιακή κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη – Έργα και ημέραι μιας θεοκρατικής Ελλάδας που τρώει τα παιδιά της

.

(σημ. Μέλιας: Ας μη θεωρηθεί ότι συμφωνώ σε όλα με το άρθρο ή με τον τίτλο.)

.

Παρ’ ότι είναι διάχυτη η εντύπωση ότι μεγάλος λογοτέχνης Νίκος Καζαντζάκης είναι αφορισμένος από την ελληνική Εκκλησία, εξαιτίας κάποιων θεωρούμενων αντιχριστιανικών του βιβλίων, η πραγματικότητα δεν έχει ακριβώς έτσι. Όπως γίνεται συνήθως, σε τέτοιες περιπτώσεις, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Δεν υπάρχει αφορισμός, αλλά ανάθεμα (κατάρα).

Μια διευκρίνιση χρήσιμη για τη συνέχεια: Στην ελληνική επικράτεια υπάρχουν δύο εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες: Του Οικουμενικού Πατριαρχείου (όπου υπάγονται η Κρήτη, τα Δωδεκάνησα, το Άγιον Όρος και οι Νέες Χώρες) και της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδος (με την Πελοπόννησο, τη Στερεά, τη Θεσσαλία και τα Επτάνησα). Η Εκκλησία της Ελλάδας, καθώς είναι αυτοκέφαλη, υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο μόνο δογματικά. Επομένως, για τις οποιεσδήποτε ποινές που θα επιβάλλει δε χρειάζεται την έγκριση του Πατριαρχείου.

Το ότι η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να προχωρήσει στον αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, επειδή φέρεται να ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός πατριάρχης Αθηναγόρας, επομένως δεν ευσταθεί. Πιθανότατα, εισηγήθηκε τον αφορισμό στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο ήταν πρωτίστως αρμόδιο γι’ αυτόν, ενδεχομένως για να νομιμοποιήσει και επικυρώσει τον δικό της αφορισμό. Μια κίνηση, καθαρά διπλωματική. Εκτός αυτού, ούτε η (ημι)αυτόνομη Εκκλησία της Κρήτης φαίνεται να είχε ζητήσει αφορισμό από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στο οποίο υπάγεται, καθώς στο αρχειοφυλάκιό του, δεν υπάρχει τέτοια απόφαση (αφορισμός), κάτι που έχει παραδεχθεί επισήμως το Οικουμενικό Πατριαρχείο (13 Μαΐου, 2003, κατόπιν αιτήματος της δημοσιογράφου Ελένης Κατσουλάκη).

ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΝΑ ΤΙΜΑΤΑΙ Ο Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ;

  ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Εν Πειραιεί τη 7η Δεκεμβρίου 2017

Ζώντας σε καιρούς αποκαλυπτικούς, βιώνουμε μια πρωτοφανή παραδοξότητα. Oι ευγενείς ανθρώπινες ενασχολήσεις να υπηρετούν το σύγχρονο κακό. Να προάγουν την πλάνη και να γίνονται δίαυλοι, μέσω των οποίων ο μέσος άνθρωπος να οδηγείται μακριά από το Σωτήρα Χριστό και την Εκκλησία Του και να μυείται στα φοβερά διδάγματα και τις πρακτικές της «Νέας Εποχής» και του διεθνούς σκηνικού του αποκρυφισμού, δηλαδή της δαιμονολατρίας. Μια από τις ευγενείς αυτές ανθρώπινες ενασχολήσεις, η οποία χρησιμοποιείται για το σκοπό αυτό, είναι και η λογοτεχνία, και δη όταν γίνεται δημόσιο θέαμα, δια της «Έβδομης Τέχνης», δηλαδή του κινηματογράφου. Το πλέον τραγικό είναι, όταν, αυτής της δόλιας πρακτικής, γίνονται συνήγοροι και εκκλησιαστικά πρόσωπα, και ιδίως μεγαλόσχημοι κληρικοί, οι οποίοι γίνονται (εκόντες – άκοντες) χειροκροτητές σαθρών και το χειρότερο βλάσφημων συγγραφέων, λογοτεχνών και κινηματογραφικών παραγωγών.

Αφορμή για το παρόν σχόλιό μας πήραμε από πρόσφατη εκδήλωση των Ελλήνων της Αλεξάνδρειας, στις 17 Νοεμβρίου, για τον γνωστό κρητικό συγγραφέα Ν. Καζαντζάκη, στην οποία πήρε μέρος και μίλησε και ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος. Άλλωστε η φετινή χρονιά είναι αφιερωμένη στα 60 χρόνια από το θάνατο του λογοτέχνη και για το λόγο αυτό γυρίστηκε ταινία η ζωή του και γίνονται διάφορες εκδηλώσεις. Η συμμετοχή του Πατριάρχη Αλεξανδρείας και η ομιλία του στην εκδήλωση αυτή έλαβε μεγάλη δημοσιότητα και προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση και πικρία στον πιστό λαό, διότι ο συγκεκριμένος συγγραφέας, πέρα από τις αντιφατικές και αλλοπρόσαλλες δοξασίες του, υπήρξε ένας σφοδρός πολέμιος της πίστεως της Εκκλησίας στο Πρόσωπο του Χριστού. Υπήρξε ο εισηγητής ενός «Χριστού», που είναι πιστό αντίγραφο των θεοσοφικών και νεοεποχίτικων «Χριστών» – «Αντιχρίστων», οι οποίοι «ενσαρκώνουν» τα διδάγματα της «Νέας Εποχής». Ενός «Χριστού» ολότελα απογυμνωμένου από τη Θεότητά Του.