.
του Ιωάννη Β. Αθανασόπουλου ιστορικού
αναδημοσίευση από τα Ιστορικά Χρονικά
“Ως προς το να σου παραδώσω την πόλη, ούτε δική μου είναι ούτε κανενός άλλου που κατοικεί σ’αυτήν. Αποφασίσαμε απο κοινού να πεθάνουμε με τη θέλησή μας.”
Μ’ αυτά τα λόγια ο τελευταίος αυτοκράτορας της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ο έβδομος της δυναστείας των Παλαιολόγων απάντησε στις προτάσεις ειρήνης του Μωάμεθ, δίνοντας το σύνθημα της συνέχισης της υπεράσπισης των τειχών της Πόλης μέχρι τελικής πτώσης. Στην απόφαση αυτή του αυτοκράτορα και της συγκλήτου δεν φαίνεται ούτε στο ελάχιστο κανένα είδος πολιτικού κυνικού ρεαλισμού, αντιθέτως δίνεται το στίγμα της μάχης στον υπέρτατο αγώνα της αυτοθυσίας και της τιμής που είχε σαν αποτέλεσμα την άλωση της Κωνσταντινούπολης και τον θάνατο του Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου, του αυτοκράτορα που ρίχτηκε στη μάχη και γνώριζε απο την αρχή πως ήταν εθελοντής θανάτου.
Ανέλαβε τον θρόνο της Βασιλεύουσας το 1449 και παρέλαβε την αυτοκρατορία στην ύψιστη παρακμή της. Δεν στέφθηκε αυτοκράτορας σύμφωνα με το εθιμοτυπικό στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας, εξαιτίας των ερίδων μεταξύ ενωτικών- ανθενωτικών που ταλάνιζαν τότε την Ορθόδοξη εκκλησία. Ταυτόχρονα ο Κωνσταντίνος είχε να αντιμετωπίσει και την διαχρονική απειλή των Οθωμανών. Ετσι απολύτως συνειδητά στράφηκε προς τη Δύση, όπως θα έκανε κάθε λογικός ηγέτης, με γνώμονα το συμφέρον της αυτοκρατορίας. Αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσουν στην Πόλη ταραχές και διαφωνίες σε τόσο μεγάλο βαθμό ώστε η ακραία πλευρά των ανθενωτικών να διακηρύξει προφητικά πως προτιμά να δεί στους δρόμους της Πόλης “τούρκικο φακιόλι παρά λατινική καλύπτρα”. Τα πράγματα χειροτέρεψαν όταν διαδέχτηκε στο θρόνο του Σουλτάνου, μετά τον θάνατο του Μουράτ Β’, ο ελληνομαθής γιός του Μωάμεθ ο επονομαζόμενος Πορθητής.
