Ψωροκώσταινα – Τίτλος τιμής και όχι ύβρις!

.

Γράφει η Μάρω Σιδέρη

Δεν υπάρχει νομίζω χειρότερη καταδίκη από τον άνθρωπο που ζει σε έναν κόσμο, όπου το φαίνεσθαι υπερισχύει του είναι, όπου η αξία ενός ανθρώπου δεν κρίνεται από τις πράξεις του αλλά από την εικόνα του και μάλιστα στην πιο ασήμαντη μορφή της.Δυστυχώς όμως η μνήμη μας αποθηκεύει καλύτερα έναν ασήμαντο άνθρωπο που φαίνεται σημαντικός από έναν σημαντικό άνθρωπο που φαίνεται ασήμαντος. Θέλεις παράδειγμα;

Η περίπτωση της Πανωραίας Χατζηκώστα- Αϊβαλιώτη, της πάμπλουτης αρχόντισσας από τα παράλια της Μ. Ασίας, η οποία χρησιμοποιείται έως σήμερα με διάθεση ειρωνείας και ευτελισμού, επειδή η ταπεινή της εικόνα κέρδισε την αθανασία σε βάρος της ψυχής και της προσωπικότητάς της.

¨Είναι πιθανόν να ισχυριστείς πως το όνομά της δε θυμίζει τίποτε, ούτε καλό, ούτε κακό! Έτσι είναι ακριβώς: παρά τη συγκλονιστική της παρουσία, το αληθινό όνομά και η ιστορία της χάθηκαν στο χρόνο κι έμεινε το προσωνύμιο της , που μάλιστα είναι στις μέρες μας γνωστό σαν υποτιμητικός χαρακτηρισμός: κι όμως η Πανωραία Χατζηκώστα- Αϊβαλιώτη , παρέμεινε σ’ όλη της τη ζωή ένας υπερήφανος και γενναίος άνθρωπος, μια αληθινή Αρχόντισσα: όταν το 1821 οι Τούρκοι κατέστρεψαν τις Κυδωνιές, μέσα σε μια στιγμή έχασε τον άνδρα της Κώστα Αϊβαλιώτη, και τα παιδιά της, κατέληξε πρόσφυγας στα Ψαρά κι απ’ εκεί στο Ναύπλιο, κι έγινε γνωστή ως η γυναίκα του Κώστα από τα Ψαρά, ή αλλιώς Ψαροκώσταινα: μια αρχόντισσα που έγινε ζητιάνα και πλύστρα, κουβαλώντας τον πόνο για την απώλεια των αγαπημένων της, μα που παρέμεινε αρχόντισσα ακόμα και με τα ρούχα της ζητιάνας.

Μας έμαθε το νόημα της εξομολόγησης, τη σημασία που έχει να σταθείς ενώπιον του Ουρανού και να καταθέσεις πρώτα- πρώτα την επιθυμία σου να αλλάξεις…

.

της Μάρω Σιδέρη, θεολόγου, ιστορικού

Εκείνος ο πνευματικός…

Η σκέψη ότι μέσα στις υποχρεώσεις μου ως χριστιανή συμπεριλαμβανόταν η εξομολόγηση με σόκαρε ως έφηβη. Δεν ήθελα να εμπιστευτώ έναν άνθρωπο ντυμένο την αυστηρότητα που πρέσβευε – πίστευα- την τελειότητα. Πώς να τον εμπιστευτώ; Και πώς εμπιστευόμενη θα ένιωθα καλύτερα; Κάτι τέτοιο μου φαινόταν αδιανόητο. Η μοναξιά μου ήταν η ασφάλειά μου, η σιωπή μου ήταν η προστασία μου, η ταραγμένη μου ψυχή ήταν η ηρεμία μου. Φοβόμουν.

Το λέω ειλικρινά, φοβόμουν, ντρεπόμουν, προτιμούσα να είμαι στρουθοκάμηλος, να χώνω το κεφάλι μου στην άμμο για να μη βλέπω τις πληγές που η ίδια είχα καταφέρει στην ψυχή μου.

Εκείνο το απόγευμα, παραμένει ολοζώντανο στη μνήμη μου, σα χαραγμένο με πυρακτωμένο σίδερο: ήταν εκείνη η Παρασκευή που η αδερφή μου- θαρραλέα στην αυτοκριτική της, γι’ αυτό ελεύθερη- ήρθε ενθουσιασμένη, λυτρωμένη: «ο παπα- Μάρκος είναι ένας χαρισματικός πνευματικός! Θα είναι κρίμα να μην πάρεις την ευχή του!» Τη ζήλευα την ελευθερία που βίωνε η Ματίνα… κι ήταν αυτή η αδερφική ζήλια η πρώτη αφορμή… τώρα που το σκέφτομαι, η αληθινή αιτία ήταν η δίψα της ψυχής μου, η ανάγκη της να αφήσει τα άλγη και να λυτρωθεί…

Η Ελλάδα γίνεται Αγια Σοφιά…

.

της Μάρως Σιδέρη θεολόγου-ιστορικού

Ακάθιστος…

Σήμερα η Ελλάδα απ’ άκρη σ’ άκρη γίνεται Κωνσταντινούπολη… και γίνεται Αγιά Σοφιά… ο Ακάθιστος Ύμνος, γράφτηκε ως έκφραση ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας (ναι, κάποτε οι άνθρωποι έλεγαν κι ευχαριστώ) μα γράφτηκε στα μέτρα του επιβλητικού ναού της του Θεού Σοφίας… διαρκεί τόσο, γιατί στη διάρκειά του μπορούσε ο ιερέας να διασχίσει τον απέραντο χώρο απ’ άκρη σ’ άκρη, να αγιάσει κάθε σπιθαμή και κάθε γωνιά του… δε θα μπορούσε να είναι σύντομος αυτός ο ύμνος:

είναι μεγάλη η αγάπη προς το τιμώμενο πρόσωπο, αλλά είναι και πρακτικά μεγάλη η διαδρομή από το ένα άκρο της Αγια Σοφιάς ως το άλλο…

Ο ακάθιστος είναι ένας υπέροχος ύμνος αφιερωμένος στην Κυρά της Πόλης… ύμνος προσαρμοσμένος στα μέτρα ενός επιβλητικού, τεράστιου Ναού…ύμνος τραγουδισμένος από ανθρώπους που μιλούσαν με τον Ουρανό, που δέχονταν τη βοήθεια του και ευγνωμονούσαν αψηφώντας τη βολή ενός καθίσματος που επιτρέπει στο σώμα να δειλιάζει… πώς το έλεγε αιώνες αργότερα ο Κολοκοτρώνης; εκείνοι οι άνθρωποι και στους θεούς τους όρθιοι μιλούσαν… κι επειδή μιλούσαν ακάθιστοι, άφησαν γερό κληροδότημα… μόνο έτσι αντέχει στο χρόνο μια κληρονομιά: όταν έχει κομμάτι από Ουρανό, κομμάτι από γη και κομμάτι από θυσία…

Προφήτισσα ιστορία…

.

Της Μάρως Σιδέρη, Θεολόγου- Ιστορικού

Ένας λαός ακυβέρνητος, υπόδουλος σε μια πανίσχυρη Αυτοκρατορία ζει υπό το καθεστώς του φόβου για χρόνια… αν αντιδράσει, παύει να αναπνέει… αν δεν πληρώσει κεφαλικό φόρο, θα παραδώσει το κεφάλι του… τίποτα δεν του ανήκει: τα παιδιά του τα διώχνει για να τα σώσει, το σπίτι του το ορίζει ένας τύραννος με πολλά γρόσια, και το όνομά του εμπαίζεται στα χείλη της Ευρώπης: στα μεγάλα σαλόνια το παρατσούκλι του είναι κλέφτης… και το ακούει τόσο συχνά, που το πιστεύει κιόλας…η γη του είναι χρόνια τώρα η φυλακή του: την πατά, αλλά δεν την έχει… την αγαπά μα δεν την ορίζει… κι η φυλακή αυτή είναι πια η ασφάλειά του: αν υπακούσει, σώζεται φυλακισμένος, αν γονατίσει, επιβιώνει… το ξέρει… τόσα χρόνια το έχει εμπεδώσει: του το λένε και του το ξαναλένε οι δικοί του Άρχοντες (παλιά τζάκια οι περισσότεροι, ή γιουσουφάκια στο κονάκι κάποιου Πασά) που ανέλαβαν – με το αζημίωτο βέβαια- να τα’χουν καλά με την Υψηλή Πύλη, για να μην πέσει ο πέλεκυς βαρύς στα κεφάλια όλων: «όποιος αντέδρασε, έχασε το κεφάλι του… είναι μεγάλες Δυνάμεις αυτές- δε νικιούνται. Το συμφέρον μας είναι η υπακοή…» .

Η υπακοή… μα η υπακοή στο Άδικο  είναι έξω από τη φύση του, ξένη προς την ιστορία που νιώθει ότι έχει… η υποταγή για τον Έλληνα είναι ύβρις: κανένας Άγιός του δεν αγίασε υπακούοντας σ’ένα Άδικο Άρχοντα! Ακόμα κι ο σταυρός που κάνει, δείγμα επανάστασης είναι: αν πήγαινε με τα νερά του Καΐάφα ο Χριστός, Ανάσταση δε θα γινόταν!

Ασέβεια + αμορφωσιά = απολυταρχία

 .

Μάρω Σιδέρη

Το δικαίωμα ενός ανθρώπου να επιλέγει τον τρόπο που θα διαθέσει το σώμα του μετά το θάνατό του είναι αναφαίρετο και απόλυτα σεβαστό από όλους. Κανένας, μα κανένας, όσο δίκιο κι αν πιστεύει ότι έχει, δεν δικαιούται δια να επιβάλλει σε άλλον άνθρωπο τα πιστεύω του. Γι’ αυτό, όλοι – ή σχεδόν όλοι – αναγνωρίζουμε το δικαίωμα όσων ανθρώπων επιλέγουν την καύση αντί της ταφής, γιατί ο σεβασμός στην ελεύθερη βούληση είναι υποχρέωση κάθε μορφωμένου, κάθε ευσεβούς και τελικά κάθε ελεύθερου ανθρώπου.

Αυτός ο σεβασμός όμως δεν μπορεί να είναι μονομερής: όσο σημαντικός είναι όταν αφορά στην ελεύθερη επιλογή, τόσο σημαντικός οφείλει να είναι όταν αφορά τις αντιλήψεις ενός θρησκεύματος. Για την ορθόδοξη θρησκεία, καλώς ή κακώς το θέμα της ταφής είναι απόλύτως σημαντικό, γιατί συνδέεται άρρηκτα με το περί της Αναστάσεως δόγμα. Κι ενώ η Εκκλησία δεν έχει δικαίωμα να ασχολείται με όποιον επιλέγει να αρνηθεί αυτό το δόγμα, δεσμευμένη από την ιερή ρήση «Ει τις θέλει…», είναι υποχρεωμένη, απολύτως υποχρεωμένη να διαφυλάξει τα του Οίκου και του Δόγματός της.

Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;

Μια απορία που καλύτερα να μην την είχα..

γράφει η Μάρω Σιδέρη

Γιατί υπάρχει κακό στον κόσμο; … ποιος το επιτρέπει και για ποιο λόγο;
Έχεις αναρωτηθεί ποτέ; Μα τι λέω και βέβαια έχεις αναρωτηθεί… ότι κι αν πρεσβεύουμε, όσες αντιθέσεις και διαφωνίες κι αν έχουμε, ότι επιλογές κι αν κάναμε, μπροστά στην είδηση ότι το κακό με κάποιο τρόπο κάνει την εμφάνισή του ολόγυρά μας, έχουμε πάντα την ίδια απορία:
«Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»
Ένας τζιχαντιστής αποκεφαλίζει έναν αιχμάλωτο… ένας ανώμαλος βασανίζει ένα παιδί… ένας ισχυρός εξαθλιώνει έναν ανίσχυρο… βία, βία, βία σε όλες τις μορφές, με όλους τους τρόπους, με κάθε λογής μεταμφίεση… τόσες πράξεις μίσους, τόσα λόγια μίσους, τόσες σκέψεις μίσους, σε τόσο διαφορετικές περιστάσεις και στο τέλος πάντα η ίδια απορία:
«Γιατί υπάρχει κακό στον κόσμο;»

Δε μου άρεσε να μου μένει η απορία κι άρχιζα να διαβάζω ότι θα φαινόταν ικανό να μου δώσει μια απάντηση, πειστική, μια απάντηση που να βγάζει νόημα…
Γιατί υπάρχει κακό στον κόσμο;
Ψάχνοντας ανακάλυψα, γιατί μερικές απορίες είναι στ’ αλήθεια ενοχλητικές γι’ αυτόν που τις έχει: Ψάχνοντας κατάλαβα ότι η απορία μου είναι μια από τις πιο υποκριτικές απορίες που έχουν ποτέ ειπωθεί… υποκριτική γιατί ενώ φαίνεται να αναζητά το καλό, στην ουσία με εξαιρεί από το κακό… ωσάν να είμαι εγώ στην απέξω, ωσάν να μην έχω πράξει, να μην έχω πει, να μην έχω σκεφτεί τίποτε που να προκάλεσε κάποτε πόνο σε ένα συνάνθρωπο: για σκέψου το λίγο (έτσι για να μη βασανίζομαι μονάχη μου): όταν αναρωτιέμαι γιατί να υπάρχει το κακό, δεν υπονοώ ότι εγώ με το κακό ουδεμία σχέση έχω;

Τόσο στοργικός όσο Άγιος

ICONANDLIGHT

Γράφει η Μάρω Σιδέρη.

Ένας χρόνος αγιότητας. Όσοι τον γνώρισαν προσωπικά, θυμούνται πάντα τη στιγμή που έμαθαν ότι ο Άγιος Πορφύριος άφησε για πάντα τον κόσμο των αγωνιστών και πέρασε στον αιώνιο κόσμο των νικητών.

1991, ο Γέροντας κοιμήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου ημέρα Δευτέρα, στον πολυαγαπημένο τόπο της μετάνοιάς του αλλά η είδηση έφτασε στην Αθήνα δύο μέρες αργότερα όταν όλα, όπως πιστεύαμε, είχαν τελειώσει.

Μαζί με την είδηση του επίγειου τέλους όμως, όσοι δεν είχαμε καταλάβει από πριν την δύναμη που είχε αξιωθεί να φέρει αυτός ο γλυκός άνθρωπος με το φωτεινό πρόσωπο και την παιδιάστικη στοργή, λάβαμε και τα πρώτα μηνύματα, δηλαδή μία εσωτερική βασανιστική φωνή που ξεκινούσε απ’ την καρδιά και αγκάλιαζε όλο το είναι μας. Ψιθύριζε, ότι μόλις είχε κοιμηθεί ένας Άγιος άνθρωπος που εμείς δεν είχαμε αποδεχτεί.

Με την είδηση της κοίμησής του, όλες οι αντιστάσεις που είχαμε προβάλλει όσο ο Γέροντας ήτανε γήινος, κατέρρευσαν. Όσοι τον είχαν αποδεχθεί, χωρίς αναστολές και αμφιβολίες, ένοιωσαν ξαφνικά να ορφάνεψαν. Σαν τους μαθητές του Ευαγγελίου κούρνιασαν όλοι μαζί και έκλαψαν για τον αποχωρισμό, όπως κλαίνε τ’ αδέρφια αγκαλιασμένα μπροστά στην απώλεια ενός γονιού.

Όσοι όμως τον είχαμε αμφισβητήσει, νοιώσαμε ξαφνικά χειρότερα από ορφανοί. Σαν τον Πέτρο. Δεν κλαίγαμε μόνο για τον αποχωρισμό, αλλά και από το βάρος της άρνησής μας που ο θάνατος είχε κάνει δυσβάστακτο. Εμείς κουρνιάσαμε ολομόναχοι και τρομαγμένοι, γιατί δεν είχαμε δεχτεί τον τίτλο του πνευματικού παιδιού που με τόση στοργή μας είχε προσφέρει, και έτσι δεν αναγνωρίζαμε τα πνευματικά αδέρφια μας εκείνο το Δεκεμβριάτικο πρωϊνό.