Τό Κεφαλόβρυσο τοῦ Μάρκου – 8 πρός 9 Αὐγούστου 1823*

 .

*Ένα ιστορικό κείμενο του ΑΠΤ για το blog «Ευρυτάνας Ιχνηλάτης»

Είναι μεσάνυχτα της 8ης προς 9ης Αυγούστου, πριν ακριβώς από 188 (195) χρόνια! 350 ένοπλοι επαναστάτες Σουλιώτες, ανάμεσά τους και λίγες δεκάδες Ευρυτάνες, ξεγλιστρούν σαν τις σκιές ανάμεσα από τα δασύφυλλα πλατάνια και αθόρυβα αναπτύσσονται γύρω από το πολυπληθές στρατόπεδο 5000 ανδρών που με διοικητή τον Τζελαλεδίν-μπέη έχουν εγκατασταθεί στο Κεφαλόβρυσο.

Οι 5000 μισθοφόροι αρβανίτες υπό τον Τζελαλεδίν, αποτελούν τη δυναμική εμπροσθοφυλακή μιας τεράστιας στρατιάς που συνέκλινε από διαφορετικές κατευθύνσεις στο Καρπενήσι και αποτελούταν επίσης : από το ασκέρι του Μουσταή πασά της Σκόνδρας καθώς και από αυτό του Άγου Βασιάρη, συνολικής δυναμικότητας περίπου 15.000 στρατιωτών (άλλες ιστορικές πηγές κάνουν λόγο για 20.000). Όλοι τούτοι έχουν κατακλύσει από άκρη σε άκρη την πόλη που μυρίζει θάνατο και τρομοκρατία.

Επικεφαλής των επαναστατών που επιχειρούν τον αιφνιδιασμό στο Κεφαλόβρυσο είναι ο Σουλιώτης οπλαρχηγός Μάρκο(ς) Μπότσαρης. Όλοι, με εντολή του αρχηγού, φορούν δεμένες μαντήλες στα κεφάλια, έχουν ανοιχτές τις πουκαμίσες και ανασκουμπωμένα τα μανίκια τους. Είναι «το σημάδι» της αναμεταξύ τους αναγνώρισης για να μην υπάρξει σύγχυση κατά την επίθεση και τούτο διότι στο εχθρικό στρατόπεδο η συντριπτική πλειοψηφία αποτελείται από καθεστωτικούς αρβανίτες (στρατευμένους στην υπηρεσία της οθωμανικής εξουσίας) που όμως και αυτοί φορούν φουστανέλες και μιλούν την ίδια διάλεκτο –την αρβανίτικη- με τους επαναστάτες Σουλιώτες του Μπότσαρη. Ο πανέξυπνος Μάρκος τα έχει όμως όλα υπολογίσει…

H Μάχη τού Πέτα (4 Ιουλίου 1822)

.

«Τά τέσσερα πλοία τών Ελλήνων μετά τού Κυριακούλη έφθασαν εις τήν Σπλάντζαν (Αμμουδιά Πρεβέζης) καί εξήλθαν έξω ο Κυριακούλης καί οι μετ’ αυτού.

Οι Σουλιώτες μαθόντες τούτο έστειλαν δύναμιν αρκούσαν πρός επικουρίαν των, διότι οι Τούρκοι λαβόντες τήν είδησιν τής ελεύσεως Κυριακούλης Μαυρομιχάλης τών πλοίων καί τού στρατού εξαπέστειλαν τρείς χιλιάδας στρατόν υπό τόν κεχαγιάμπεϊ διά νά τούς αποκρούση, οίτινες τήν 4ην Ιουλίου 1822 έφθασαν ενταύθα καί επετέθησαν κατά τών Σπαρτιατών καί τών Σουλιωτών, αλλ’ ούτοι αντιστάντες γενναίως τούς ενίκησαν καί τούς έτρεψαν εις φυγήν, φονευθέντος καί τού αρχηγού των κεχαγιάμπεϊ τού Χουρσίτη.

Ατυχώς όμως εις τήν μάχην ταύτην εφονεύθη καί ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης.

Κατ’ αυτήν τήν ημέραν τής 4ης Ιουλίου 1822 όπου εγένετο η μάχη εις τήν Σπλάντζαν, τήν αυτήν ημέραν εξήλθον οι Τούρκοι εξ Άρτης, συγκείμενοι εξ επτά χιλιάδων υπό τούς αυτούς πασσάδες τούς προσβαλόντας τούς εν Πλάκα Έλληνας, έχοντας έμπροσθεν τό πεζικόν καί όπισθεν τό ιππικόν, οι δέ εν Πέτα Έλληνες είχον τοποθετήσει τά μέν δύο ελληνικά τακτικά τάγματα πρός τό κέντρον έχοντα δύο πυροβόλα καί δέκα πυροβολιστάς, ο δέ λόχος τών φιλελλήνων αριστερά, τό σώμα τών Επτανησίων δεξιά, οι δέ μή τακτικοί πρός τό όπισθεν μέρος τού χωρίου, οι μέν πρός τό κέντρον υπό τόν Βαρνακιώτην καί Βλαχόπουλον, οι δέ πρός αριστερά υπό τόν Μαρκοβότσαρη, οι δέ πρός δεξιά υπό τόν Γώγον, ο Ίσκος καί ο Γάτσος παρεφέδρευαν»

Γενική Ιστορία τής Ελληνικής Επαναστάσεως υπό Λάμπρου Κουτσονίκα

Μετά τήν καταστροφή τού Πέτα, οι Σουλιώτες θά εγκατέλειπαν οριστικά τήν πατρίδα τους. Ο Άγγλος αρμοστής πρόθυμα τούς έδωσε άδεια νά εγκαταλείψουν τίς εστίες τους καί αφού τούς αφόπλισε τούς περιόρισε στό χωριό Άσσος τής Κεφαλονιάς, ώστε νά απαλλαγούν οι Τούρκοι από αυτούς τούς τρομερούς πολεμιστές. Πολλοί από τούς Σουλιώτες χάθηκαν από τίς αρρώστειες καί τίς κακές συνθήκες διαβίωσης.

Αποφθέγματα του Μάρκου Μπότσαρη (1790 – 21 Αυγούστου 1823)

Εν συντόμω η φύσις τον είχε στολισμένον
με όλα τα προτερήματα της ανθρωπίνης τελειότητος·
εις τας μετ’ αυτού συναναστροφάς μου και ομιλίας εγνώρισα,
ότι οι λόγοι του έπιπταν ως κεραυνοί και ο κάθε λόγος του
ισοδυναμούσε με έν απόφθεγμα των πάλαι σοφών,
με όλον ότι πεπαιδευμένος δέν ήτον· και προς απόδειξιν
σημειώνω μερικά εδώ εκ των αποφθεγμάτων του, όσα ενθυμούμαι.
Γεώργιος Γαζής

 

Περί Στρατηγού

Ερωτηθείς, «οποίος πρέπει να είναι ο στρατηγός»;
«Προφήτης και δικέφαλος» είπε. «Προφήτης μεν διά να προβλέπη, και να προοικονομή τα όσα τον χρειάζονται, και να προγνωρίζη ομοίως όλα τα μέσα του εχθρού και δυνάμεις και κινήματα. Δικέφαλος δε, να έχη δύο νόας. Τουτέστι διπλούν νούν από τους άλλους ανθρώπους, διά να γνωρίζη ποιά πολεμικά σχέδια ωφελούσι τον εχθρόν και βλάπτουσιν αυτόν, και ποιά ωφελούσιν αυτόν, και βλάπτουσι τον εχθρόν«.

Περί νίκης

«Τέσσαρα πράγματα νικούν τον εχθρόν«, έλεγε. «Τύχη και εμπειρία, υπόληψις και ανδρεία«.

Περί υπολήψεως

«Καθώς από το δόλωμα πιάνονται οι ιχθύς, ούτω και από την υπόληψιν σύρονται οι απλοί«.

Περί ριψοκινδυνεύσεως

Ερωτηθείς, «διατί δεν στέκεται οπίσω του στρατού εις τας μάχας, αλλ’ εφορμά μπροσθά εις την φωτιάν»;
«Ο τυραννικός λαός» είπεν, «είναι ως πρόβατον απολωλός, και αν δεν ιδή έμπροσθέν του τον κριόν, μένει ακίνητος και νεκρός«.

Περί δοξομανίας

«Καθώς οι βόες κεντούμενοι από τον οίστρον (σπέκουλαν) τρέχουσιν ως τυφλοί κατά κρημνών και λάκκων, ούτω και οι δοξομανείς από τους επαίνους και δόξας άλλων«.

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟΥ – 8/9 ΑΥΓ. 1823

αναδημοσίευση από τον Ερευνητή της Βέροιας

.

Βρισκόμαστε στον τρίτο χρόνο της Επανάστασης, που άναψε πια σ’ όλη την Ελλάδα, μαζί δυστυχώς με τις εμφύλιες διαμάχες των Ελλήνων. Στις αρχές του 1823 έχουμε για την Ευρυτανία το θρίαμβο του Καραϊσκάκη με την εξολοθρευτική για τους Τούρκους «μάχη της Κορομηλιάς» στον Άη Βλάση, της Ευρυτανίας τότε. Το 1823 παρουσιάζεται μια γενική δραστηριότητα και οργανωμένες εξορμήσεις των Τούρκων σε ξηρά και θάλασσα, ενώ οι Έλληνες απασχολούμενοι με τις εσωτερικές τους διαφορές, δεν έχουν να παρουσιάσουν παρά άκαρπες ή ασήμαντες παρουσίες.

Οι Τούρκοι νοιώθουν τότε την ανάγκη να ξεκαθαρίσουν τη Δυτική Στερεά και ολόκληρη τη Ρούμελη στέλνοντας εκεί τις πολυάριθμες στρατιωτικές τους δυνάμεις. Έτσι, το καλοκαίρι του 1823 ο Μουσταής πασάς της Σκόντρας άρχισε να κατεβαίνει με κατεύθυνση προς το Μοριά για να καταπνίξει την επανάσταση. Ο πασάς καθώς έμπαινε σχεδόν ανενόχλητος στα Άγραφα, ειδοποιούσε και υποσχόταν συγχώρεση σε όλους τους καπεταναίους εκτός από τον «άσι – Μάρκ», τον αντάρτη Μάρκο Μπότσαρη.

Μέσω Βούλπης ο Σκόντρας έφτασε και μπήκε στο Καρπενήσι, περνώντας από τη θέση Άη Θανάσης. Παράλληλα με τον ίδιο το πασά έφτασαν στην περιοχή και άλλα δύο εκστρατευτικά σώματα. Το ένα με αρχηγό τον Άγο Βασιάρη και το άλλο με τον Τζελαλεντίν μπέη. Ο Μουσταής και ο στρατός του εγκαταστάθηκαν στο Καρπενήσι. Τα άλλα δύο σώματα έφτασαν και αυτά στην πόλη και εγκαταστάθηκαν στα περίχωρά της. Συνολικά ο στρατός αυτός αποτελούνταν από 12.000 στρατιώτες. Όλος αυτός ο στρατός είχε πρόγραμμα να ξεκουραζόταν για λίγο στο δροσερό Καρπενήσι κι ύστερα να ξεχυνόταν μέσα από την Ποταμιά και τις κλεισούρες των βουνών μέσω Προυσού προς το Μεσολόγγι.

ΤΟ ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ

Mάρκος Μπότσαρης

Ένα ιστορικό κείμενο του ΑΠΤ για το blog «Ευρυτάνας Ιχνηλάτης«

.

Είναι μεσάνυχτα της 8ης προς 9ης Αυγούστου, πριν ακριβώς από 188 χρόνια! 350 ένοπλοι επαναστάτες Σουλιώτες, ανάμεσά τους και λίγες δεκάδες Ευρυτάνες, ξεγλιστρούν σαν τις σκιές ανάμεσα από τα δασύφυλλα πλατάνια και αθόρυβα αναπτύσσονται γύρω από το πολυπληθές στρατόπεδο 5000 ανδρών που με διοικητή τον Τζελαλεδίν-μπέη έχουν εγκατασταθεί στο Κεφαλόβρυσο. Οι 5000 μισθοφόροι αρβανίτες υπό τον Τζελαλεδίν, αποτελούν τη δυναμική εμπροσθοφυλακή μιας τεράστιας στρατιάς που συνέκλινε από διαφορετικές κατευθύνσεις στο Καρπενήσι και αποτελούταν επίσης : από το ασκέρι του Μουσταή πασά της Σκόνδρας καθώς και από αυτό του Άγου Βασιάρη, συνολικής δυναμικότητας περίπου 15.000 στρατιωτών (άλλες ιστορικές πηγές κάνουν λόγο για 12.000).

Όλοι τούτοι έχουν κατακλύσει από άκρη σε άκρη την πόλη που μυρίζει θάνατο και τρομοκρατία. Επικεφαλής των επαναστατών που επιχειρούν τον αιφνιδιασμό στο Κεφαλόβρυσο είναι ο Σουλιώτης οπλαρχηγός Μάρκο(ς) Μπότσαρης. Όλοι, με εντολή του αρχηγού, φορούν δεμένες μαντήλες στα κεφάλια, έχουν ανοιχτές τις πουκαμίσες και ανασκουμπωμένα τα μανίκια τους. Είναι «το σημάδι» της αναμεταξύ τους αναγνώρισης για να μην υπάρξει σύγχυση κατά την επίθεση και τούτο διότι στο εχθρικό στρατόπεδο η συντριπτική πλειοψηφία αποτελείται από καθεστωτικούς αρβανίτες (στρατευμένους στην υπηρεσία της οθωμανικής εξουσίας) που όμως και αυτοί φορούν φουστανέλες και μιλούν την ίδια διάλεκτο –την αρβανίτικη- με τους επαναστάτες Σουλιώτες του Μπότσαρη. Ο πανέξυπνος Μάρκος τα έχει όμως όλα υπολογίσει…

Βρισκόμαστε στα 1823. Η επανάσταση έχει ξεκινήσει πριν από δυο χρόνια. Μεσούσης όμως αυτής, έχει ξεσπάσει και ο γνωστός εμφύλιος στην πλευρά των εξεγερμένων. Οι έριδες, η διχόνοια, οι συγκρούσεις, δίνουν και παίρνουν. Σχεδόν όλοι οι καπεταναίοι με τα ένοπλα επαναστατικά σώματά τους εντάσσονται σε αντίπαλες παρατάξεις, εμπλεκόμενοι, δυστυχώς και αυτοί, στην αδυσώπητη κόντρα των διάφορων προνομιούχων «τζακιών» και των πολιτικών φατριών. Μία κόντρα την οποία τρέφει η ακόρεστη δίψα για εξουσία και επιβολή, με την παράλληλη υποδαύλιση βέβαια και του ξένου παράγοντα. Οι συνέπειες είναι ολέθριες για τον αγώνα (αλλά δεν είναι της παρούσης να το αναλύσουμε διεξοδικά). Είναι σημαντικό, πάντως, να κατανοηθεί πως η περίοδος αυτή έχει οξύνει τις αντιθέσεις και τις έχθρες ανάμεσα στους οπλαρχηγούς της επανάστασης.

9 Αυγούστου 1822: Η νικηφόρα Μάχη του Αετού Ξηρομέρου

 

Φωτογραφία από: http://www.aitoloakarnaniablogs.gr

 Συμμετοχή στην εορτή της επετείου αυτής,  την οποία έχει προγραμματίσει η τοπική κοινότητα Αετού σε συνεργασία με τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο,  με αναδημοσίευση αντίστοιχου κεφαλαίου από το βιβλίο μου «Σελίδες από τον ξεσηκωμό του ΄21 στην Ακαρνανία» (Έκδοση του 1971) υπό τον τίτλο «Η Μάχη του Αετού» Του Δημήτρη Στεργίου*  Ως συμβολή μου και ως συμμετοχή μου στην  190ή επέτειο της νικηφόρας  Μάχης  του Αετού Ξηρομέρου (9 Αυγούστου 1822), την οποία ετοιμάζει να γιορτάσει με λαμπρότητα η τοπική Κοινότητα Αετού σε συνεργασία με τον τοπικό εκπολιτιστικό σύλλογο, αναδημοσιεύω από το βιβλίο μου «Σελίδες από τον ξεσηκωμό του ΄21 στην Ακαρνανία» (Αθήνα 1971 – έχει εξαντληθεί) το αντίστοιχο κεφάλαιο.

Δεν θυμάμαι την πηγή που χρησιμοποιησα για να γράψω τότε, πριν από σαράντα περίπου χρόνια τη Μάχη του Αετού. Αυτό που θέλω να υπογραμμίσω είναι ότι όλο το βιβλίο αυτό στηρίζεται σε έγγραφα τα οποία είχα εντοπίσει ως φοιτητής στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και τα οποία αναδημοσιεύω αυτούσια!…..