Μάνος Χατζιδάκις: «Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι»

.

Ένα συγκλονιστικό κείμενο που έγραψε τον Φεβρουάριο του 1993, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του.

«Ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυμένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενυσχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του.

Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια. Όμως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των κομμάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική «παράδοση» η πεποίθηση πως τα κτήνη, με κατάλληλη τακτική και αντιμετώπιση, καθοδηγούνται, τιθασεύονται.

Ενώ τα πουλιά… Για τα πουλιά, μόνον οι δολοφόνοι, οι άθλιοι κυνηγοί αρμόζουν, με τις «ευγενικές παντός έθνους παραδόσεις». Κι είναι φορές που το κτήνος πολλαπλασιαζόμενο κάτω από συγκυρίες και με τη μορφή «λαϊκών αιτημάτων και διεκδικήσεων» σχηματίζει φαινόμενα λοιμώδους νόσου που προσβάλλει μεγάλες ανθρώπινες μάζες και επιβάλλει θανατηφόρες επιδημίες.

«Το πρόσωπο του τέρατος κι όταν αρχίζει να του μοιάζουμε»

Του Μάνου Χατζηδάκι

.

[…] Επαναφέρω βέβαια στη μνήμη ένα από τα σχόλια που είχα κάνει στο πάλαι ποτέ Τρίτο και που έλεγα συγκεκριμένα πως, «σαν αρχίσει το πρόσωπο του Τέρατος να μη μας τρομάζει, πάει να πει πως αρχίζουμε να του μοιάζουμε». Κι αυτή ήταν η ιδέα που μου ξανάρθε τυραννικά στο νου σαν είδα την παθητικότητα της κοινής γνώμης σ” όσα αηδιαστικά συμβαίνουν γύρω μας και μες στη χώρα μας τον τελευταίο τούτο καιρό.

Γιατί δεν είναι δυνατόν ο υπόκοσμος και τα κοινωνικά αποβράσματα με τις φυλλάδες τους να επιδιώκουν με θρασύτητα να καθορίσουν το επίπεδο νοημοσύνης του ελληνικού λαού και τον Βαθμό αξιοπρέπειας των επωνύμων και μη πολιτών της χώρας αυτής.

Μα πρώτ” απ” όλα, οφείλουν να σκεφθούν σοβαρά οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι, τόσο της Φιλελεύθερης Δημοκρατικής παράταξης όσο και της Σοσιαλιστικής αντίστοιχης, που κυβερνάει σήμερα τη χώρα, ότι χρειάζεται επειγόντως ν” απαγκιστρωθούν από την οποιαδήποτε σκοπιμότητα του εναγκαλισμού τους με τα τρωκτικά αυτά και να σταματήσουν την οποιαδήποτε στήριξη που τυχόν τους παρέχουν , αν τους παρέχουν. Μια πραγματικά υγιής κοινωνία απορρίπτει «μετά βδελυγμίας» τις αμφισβητήσιμες «εθνικές» υπηρεσίες τοιούτων δούλων. Διότι τοιούτοι δούλοι., ανεξάρτητα από το προσωπείο που κατά καιρούς φορούν — βασιλόφρον ή σοσιαλίζον, δεν έχει σημασία—, επιδιώκουν με κάθε μέσον και με κάθε καθεστώς να. επιβιώσουν αυτοί και τα αντιανθρώπινα συμφέροντα τους σε βάρος της πολιτείας και της ψυχικής υγείας ολοκλήρου του έθνους.

Μάνος Χατζιδάκις «πράξεις πoλίτου και αντιδράσεις κωνώπων»

( Ο Μάνος Χατζιδάκις σε ηλικία 20 ετών (1945) Εικόνα από:www.pinterest.com

(Μάνος Χατζιδάκις : Ξάνθη 23 Οκτωβρίου  1925  – Αθήνα 15 Ιουνίου 1994)

.

Πέντε άνδρες συνωμοτούν υπό βροχήν, κάτω από μιαν ομπρέλα. Είναι πολιτική πράξις.

Στοιβάζονται μάλιστα κάτω απ’ την ίδια ομπρέλα, για να μη βραχούν. Την ίδια ώρα ακούγεται το τραγουδάκι «Συννέφιασε, συννέφιασε, ψιλή βροχούλα έπιασε». Σαφώς το τραγουδάκι είναι πολιτικό, ιδιαίτερα σαν συνδεθεί με τους πέντε συνομώτες που προσπαθούν να μη βραχούν. Άν όμως το τραγούδι ακουστεί σε παραλία ερημική, την ώρα που δεν βρέχει, μπορεί να γίνει και προφητικό, αν τύχει και ξεσπάσει η μπόρα, μες σε πέντε το πολύ λεπτά. Άν πάλι δεν βρέξει διόλου, τότε το τραγούδι γίνεται απλούστατα ένα ρεμπέτικο τραγούδι, με κάποιες τάσεις εγωϊστικές γι’ αυτον που το τραγουδάει, μια κι’ όλο προσπαθεί να μη βραχεί, ενώ στο τέλος βρέχεται για τα καλά και το φωνάζει με ιδιαίτερη ικανοποίηση στους άλλους τραγουδώντας…για κοίταμε πως βράχηκα.

Κι’ εδώ ακριβώς αρχίζουν οι αντιδράσεις των κωνώπων, λόγω του υγρού κλίματος που δημιουργεί η επερχόμενη βροχή. Οι κώνωπες αρχίζουν ν’ αντιδρούν στην κάθε πράξη ενός πολίτη, που η ευθύνη και το ήθος του έχουνε ήδη γίνει συνείδηση στην πολιτεία. Να σας φέρω ένα παράδειγμα:

Πριν μια βδομάδα πήγα να παίξω μουσική μου στην Αλεξανδρούπολη. Μ’ από βραδύς, σμήνος κωνώπων μου επετέθη, θέλοντας προφανώς να μ’ εμποδίσει να παίξω τη μουσική μου, σ’ αυτή την τόσο ευαίσθητη παραμεθόριο περιοχή.

Όμως το μουσικό μου ήθος υπερίσχυσεν, και παρ’ όλα τα εμφανή ερυθρά ίχνη των κωνώπων στο πρόσωπό μου, έπαιξα ολόκληρο το πρόγραμμά μου με αξιοθαύμαστη, επιτρέψτε μου, τέχνη και ψυχραιμία. Μάλιστα, προλογίζοντας, χαρακτήρισα τα τραγούδια μου θρησκευτικά, πράγμα που δημιούργησε σύγχυση τις παρευρισκόμενες αρχές της πόλης, και τις ανάγκασε ν’ αποχωρήσουν εσπευσμένα χωρίς καν να με χαιρετήσουν.

Ο Ανθυπολοχαγός Οδυσσέας Ελύτης στο Αλβανικό Μέτωπο

Ο Οδυσσέας Ελύτης στο αλβανικό μέτωπο το 1941

Συνήθως λησμονούμε, όμως, – κάποιοι και αγνοούν – ότι ο Ελύτης πολέμησε στο Αλβανικό Έπος 1940-41, στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Προσβλήθηκε από τύφο και τελικά διασώθηκε «από θαύμα», όπως ο ίδιος ομολογεί. Ας δούμε συνοπτικά πώς ο ίδιος περιγράφει την εμπειρία του στο μέτωπο και σε ποια ποιητικά του έργα αποτυπώθηκε αυτή η συγκλονιστική για τον ποιητή εμπειρία.

Στις 28 Οκτωβρίου 1940 ο Ελύτης κατατάσσεται ως ανθυπολοχαγός στη Διοίκηση του Στρατηγείου του Α’ Σώματος Στρατού. Στις 26 Φεβρουαρίου 1941 μεταφέρεται με βαρύ κοιλιακό τύφο στο νοσοκομείο Ιωαννίνων κι έπειτα από περιπετειώδη πορεία καταλήγει στην Αθήνα.

Αλβανία, κακουχίες στα λασπωμένα χιόνια των βουνών, οιμωγές θανάτου, πείνα, υποχώρηση, αρρώστιες, γερμανική εισβολή, κατοχή, θυσίες, περηφάνεια, αντίσταση, προδοσία…

Από μια συνέντευξη του Οδυσέα Ελύτη στο φοιτητικό περιοδικό «Πανσπουδαστική» με τίτλο «Έζησα το θαύμα της Αλβανίας» το 1965, διαβάζουμε:

Προσωπικά εσείς, σαν έφεδρος ανθυπολοχαγός, τι κάνατε στον αγώνα; τον ρωτούν.

Τι να έκανα εγώ, ένα χαλασμένο παιδί της Αθήνας. Με κόπο ανυπολόγιστο, κατάφερα να είμαι απλώς συνεπής προς την αποστολή μου. Αλλά είδα στο πρόσωπο των στρατιωτών μου τη λάμψη που είναι ικανός ο Ελληνισμός ν’ αναδύσει όταν πιστεύει στο δίκιο του. Και γνώρισα από πολύ κοντά την αψηφισιά του θανάτου, την ακατάβλητη θέληση της ζωής που έγινε τελικά και δική μου.

Καίτη Χωματά, στον ουρανό είν’ ένα αστέρι…

Φωτογραφία από:vasilisblogs.blogspot.com

Η Αικατερίνη (Καίτη) Χωματά (24 Οκτωβρίου 1946 – 24 Οκτωβρίου 2010) ήταν Ελληνίδα τραγουδίστρια του λεγόμενου Νέου Κύματος στο ελληνικό τραγούδι.

.

Γεννήθηκε στην Αθήνα και έζησε στην Πλάκα, ενώ είχε καταγωγή από την Νάξο. Σπούδασε κλασικό χορό. Με το τραγούδι ασχολήθηκε σε ηλικία 17 ετών, όταν το 1964 βρέθηκε τυχαία στη ραδιοφωνική εκπομπή ανεύρεσης ταλέντων του Γιώργου Οικονομίδη στο ΕΙΡ.

Εκείνη την εποχή, ο Γιάννης Σπανός είχε έρθει από τη Γαλλία αναζητώντας φωνές για να τραγουδήσουν ένα νέο μουσικό ρεύμα που ο ίδιος ονόμασε Νέιο Κύμα κι έτσι την επέλεξε, αναδεικνύοντάς την σε μία από τους σημαντικότερους ερμηνευτές του.

Μεταξύ άλλων, της έδωσε να τραγουδήσει το «Μια αγάπη για το καλοκαίρι», που το 1970 τραγούδησε στην ταινία «Σκιές στην άμμο», στην οποία και πρωταγωνίστησε.

Έχει τραγουδήσει πάνω από 200 τραγούδια και έχει εκδόσει 18 δίσκους, ενώ συνεργάστηκε με τους συνθέτες Νίκο Δανίκα, Βασίλη Κουμπή, Γιώργο Κριμιζάκη, Χρήστο Λεοντή, Νίκο Μαµαγκάκη, Ηλέκτρα Παπακώστα, σε δεύτερη εκτέλεση τραγούδησε Μάνο Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη και Σταύρο Ξαρχάκο.

Εκτός από το «Μια αγάπη για το καλοκαίρι», τα «Να διώξω τα σύννεφα να γίνω αγέρι», «Κι αν σ΄ αγαπώ δεν σ’ ορίζω», «Το Χριστινάκι», «Η Μαρία των Βράχων», «Άσπρα καράβια τα όνειρά μας» (σε ντουέτο με τον Μιχάλη Βιολάρη) είναι ορισμένοι τίτλοι μεγάλων επιτυχιών της. Τραγούδησε, επίσης, για την ομογένεια στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στη Γερμανία, στην Κύπρο και σε όλη την Ελλάδα.

Ρένα Βλαχοπούλου, η κόμησσα της Κέρκυρας…

Φωτογραφία από:desmich8-retro.blogspot.com

Γεννήθηκε το 1923 (ποτέ, βέβαια, δεν της άρεσε να αναφέρεται στην ηλικία της) στην Κέρκυρα. Ο πατέρας της, Γιάννης Βλαχόπουλος, ανήκε στην αριστοκρατία του νησιού ενώ η μητέρα της, Καλλιόπη, ήταν κόρη κάποιας υπηρέτριας που εργαζόταν στο σπίτι των Βλαχόπουλων. Οι γονείς της αγαπήθηκαν και, παρά τις αντιδράσεις της οικογένειας του νέου που τον αποκλήρωσε, παντρεύτηκαν κι έκαναν εννιά παιδιά. Τα έβγαζαν πέρα με δυσκολία. Η Ρένα ήταν το πέμπτο τους παιδί. Με τον πατέρα της πήγαινε συχνά επίσκεψη στον αρχοντικό του κόντε Θεοτόκη όπου υπήρχε πιάνο αλλά και μια δισκοθήκη με δίσκους των 78 στροφών. Εκεί θα έχει την πρώτη της επαφή με τη μουσική και το τραγούδι.

Αποφθέγματα του Μάνου Χατζιδάκι και ένα επίκαιρο κείμενό του.

«Μερικοί κύριοι νομίζουν ότι είμαστε συνάδελφοι».

«Η μουσική χρειάζεται 3 πράγματα. Τέχνη, τεχνική και βιώματα. Χωρίς αυτά δε γίνεται να γράψεις μουσική».

«Δύο είναι οι εχθροί της πολιτικής και του πολιτισμού: ο λαϊκισμός και ο ελιτισμός».

«Η δόξα είναι επιταγή που δεν πρέπει να εξαργυρώσεις σε χρήμα. Παίρνεις χρήμα, χάνεις τη δόξα».

«Όταν συνηθίζεις το τέρας, αρχίζεις να του μοιάζεις. Δυστυχώς συνηθίσαμε το πρόσωπο του τέρατος».

«Είσαι η πιο ερωτική κωφάλαλη που πέρασε ποτέ απ’ το ελληνικό θέατρο – από κάθε, ίσως θέατρο».(προς την Έλλη Λαμπέτη, σχετικά με το ρόλο της στο θεατρικό έργο «Σάρα, τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού», 1981)

«Τώρα που ζω με τον εαυτό μου βαθειά κι απόλυτα, θέλω να μάθω ο ίδιος ποιος υπήρξα, τι σκέφτηκα, πώς έζησα και τι είναι αυτό που συνθέτει την μελλοντική μου απουσία«. (σημείωμά του στο δίσκο «Αθανασία»)

«Αδιαφορώ για την δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ».

«Λένε πως οι καλλιτέχνες είναι είτε κομμουνιστές είτε ομοφυλόφιλοι. Εγώ πάντως δεν είμαι κομμουνιστής…»

«Οι εκ παραδόσεως αρσενικοί φροντίζουν να είναι ακριβείς στα ραντεβού τους με τους φίλους τους». (επίπληξη στον Βασίλη Βασιλικό)

«Ο,τι έχω ιερό: Να περιφρονώ τις συνήθειες των πολλών, τη λογική του κράτους και την «ηθική» των συγγενών μου. Να αγαπώ με πάθος τους κυνηγημένους, τους ανορθόδοξους και τους αναθεωρητές».

«Ποτέ δεν πρόκειται να τελειώσει η ανθρώπινη περιπέτεια αλλά και η ανθρώπινη ευπιστία. Πάντα ο άνθρωπος θα πιστεύει πως τα όνειρά του θα δικαιωθούν. Αλλά και πάντα θα αγνοεί πως ο ίδιος καταστρέφει