Ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης κι ο ηρωικός του θάνατος (28 Νοεμβρίου 1912)

.

Πώς έπεσε πολεμώντας στο πεδίο της μάχης στο Δρίσκο της Ηπείρου ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης

Τότε, που οι πνευματικοί άνθρωποι
μάτωναν για την πατρίδα…

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
akontogiannidis@yahoo.gr

Τέτοιες μέρες, το Νοέμβρη του 1912, πριν απο 99  (106) χρόνια, έπεφτε πολεμώντας ηρωικά στο Δρίσκο της Ηπείρου, ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης, γράφοντας με το αίμα του το καλύτερο ποίημα της ζωής του! Τότε, που οι πνευματικοί άνθρωποι, μαζί με την πένα, κρατούσαν και το όπλο…

Γεννήθηκε στις 6-9-1860 στην Ιθάκη. Είχε ισπανική καταγωγή, αφού ο παππούς του, ισπανός πρόξενος, νυμφεύθηκε κερκυραία αρχοντοπούλα και ο πατέρας του Παύλος, δικαστής, νυμφεύθηκε την Ιωάννα Καποδίστρια-Σούφη. Ο Λορέντζος είχε ζωηρή ελληνική συνείδηση. Όταν ξέσπασε το 1896 η κρητική επανάσταση με τους τούρκους να σφάζουν τους χριστιανούς στα Χανιά, ο Μαβίλης έτρεξε εθελοντής, πολέμησε στα κρητικά βουνά και τραυματίστηκε στο χέρι.

Και όταν κηρύχθηκε ο ελληνοτουρκικός πόλεμος συγκρότησε σώμα εθελοντών από 70 κερκυραίους, τους ώπλισε με δικά του χρήματα και τράβηξαν για την Ήπειρο να πολεμήσουν… Το 1910 εξελέγη βουλευτής και μνημειώδεις παρέμειναν οι αγορεύσεις του στη Βουλή για το γλωσσικό ζήτημα, που βρισκόταν τότε σε μεγάλη οξύτητα. Στην ιστορία έχει μείνει και η κοφτερή του φράση: «δεν υπάρχει γλώσσα χυδαία, υπάρχουν μόνο χυδαίοι άνθρωποι»

Το «ατύχημα Σόροβιτς» που έκρινε την τύχη του Μοναστηρίου (22 Οκτωβρίου 1912)

.

Και το Μοναστήρι;

Ο ελληνικός στρατός είχε καταλάβει τη Σιάτιστα, αλλά όχι με τα τακτικά του αποσπάσματα, παρά με τους Γαριβαλδινούς (ανάμεσά τους ο ποιητής Λορέντζος Μαβίλης, έξοχα εξοπλισμένος, που πλήρωνε το δικό του σώμα) και με σώματα εξοπλισμένων από το στρατό μακεδονομάχων, όπως του Καούδη και πολλών άλλων.

Η μόνη αξιόμαχη μεραρχία ήταν η πέμπτη, που προήλαυνε, έως την 18η Οκτωβρίου, βορείως των Καϊλαρίων και όδευε προς Αμύνταιο (Σόροβιτς). Το Μοναστήρι απείχε δέκα ωρών στρατιωτικής πορείας και η άνεση των συνθηκών ήταν αυτή που έπεισε τον αρχιστράτηγο και το επιτελείο να εισακούσει την κυβέρνηση που ανησυχούσε.

Ωσπου ξέσπασε το περιλάλητο «ατύχημα Σόροβιτς» δηλαδή ο αιφνιδιασμός και η άτακτη υποχώρηση μιας ελληνικής μεραρχίας, της πέμπτης, που έκρινε την τύχη του Μοναστηρίου.>

Ήταν ευτύχημα που η αιφνίδια επαφή των Ελλήνων και των Τούρκων δεν ήταν σκοπούμενη, αλλά οφειλόταν σε έλλειψη κατόπτευσης και περιορισμένη αποτελεσματικότητα των προκαλύψεων. Ετσι, ο συγκεντρωμένος ελληνικός στρατός, που ήταν πλέον στα πρόβουνα του κάμπου των Γιαννιτσών, μπόρεσε με ενίσχυση των πανικόβλητων από στοιχεία της 6ης και της 3ης Μεραρχίας να αποκαταστήσει την τάξη και την πειθαρχία στο δυτικό αυτό μέτωπο.

Ἥρωες ἡρώων γιὰ ὑψηλὰ ἰδανικὰ

.

Γράφει ὁ Δημ. Νατσιός Δάσκαλος-Κιλκίς

«Τὸ εὔδαιμον τὸ ἐλεύθερον, τὸ δ’ ἐλεύθερον τὸ εὔψυχον», δηλ. θεμέλιo τῆς εὐτυχίας εἶναι ἡ ἐλευθερία καὶ τῆς ἐλευθερίας ἡ γενναιότητα

(Θουκυδίδης)

Ἀφιέρωμα εὐλαβικὸ τὸ παρὸν σημείωμα. Μία ἀνάπαυλα ἀπὸ τὰ ἐφήμερα, τὰ φτηνά, τὰ ἀξιοθρήνητα ποὺ καθημερινά μας βαλτώνουν σ’ ἕνα παρὸν χωρὶς ὁρίζοντα, σ’ ἕνα παρὸν ποὺ τρώει τὶς σάρκες του καὶ ἀπομυζᾶ τὰ ὅποια ἀποθέματα ἀντίστασης καὶ ἀντίδρασης ὑπάρχουν.

Σὲ ἡμέρες χαμερπεῖς, ὅπως οἱ δικές μας, ὅπου τὸ σολωμικὸ ἁλωνάκι, ἡ ταλαίπωρη πατρίδα μας, βάλλεται ἀπὸ «δειλούς, μοιραίους καὶ ἄβουλους», ὅπως ἔλεγε καὶ ὁ Βάρναλης, μοναδικὸ καταφύγιο, πολλὲς φορές, ἡ ἱστορία μας, ἡ ἀναζήτηση μορφῶν ποὺ θὰ σὲ στερεώσουν καὶ θὰ σὲ παρηγορήσουν. Στὸ σημερινὸ βιογραφικὸ μαρτυρολόγιο πρωταγωνιστοῦν δύο πρόσωπα, ἐκπρόσωποι ἑνὸς ὁλόκληρου λαοῦ, σὲ μία ὁρισμένη ἱστορικὴ στιγμή.

Τὰ ὀνόματά τους: «Ταγματάρχης Ἰωάννης Βελισσαρίου, διοικητὴς τοῦ 9ου Τάγματος Εὐζώνων, πεςὼν ἐνδόξως, ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος, στὶς 13 Ἰουλίου 1913, στὸ ὕψωμα 1378 τοῦ ὅρους Ὄρβηλος».

Διονύσιος Σολωμός «Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα»

.

( Ζάκυνθος 8 Απριλίου 1798 – Κέρκυρα 9 Φεβρουαρίου 1857)

Ο Σολωμός και η Κέρκυρα του Περικλή  Παγκράτη

Ο Διονύσιος Σολωμός εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα στα τέλη του έτους 1828, επιζητώντας την ψυχική ηρεμία η οποία θα του επέτρεπε να αφοσιωθεί απερίσπαστος στο έργο του.

Ως ποιητή τον ακολουθεί τέτοια λαμπρή φήμη, ώστε με την άφιξη του τον επισκέπτονται να τον καλωσορίσουν οι καθηγητές του Ιονίου Πανεπιστημίου. Κατά το διάστημα ανάμεσα στα έτη 1828 και 1833 θα κατοικήσει σε διάφορα σπίτια, που όμως μας είναι άγνωστα σήμερα, πλην αυτού το οποίο τώρα στεγάζει το «Μουσείο Σολωμού».

Η μάχη του Δρίσκου (28 Νοεμβρίου 1912)

Επιστολικό δελτάριο: Επιχειρήσεις του Στρατού ξηράς στο Δρίσκο το 1912. Διαστ 137Χ87 χιλ.

Στις 24 Νοεμβρίου 1912 ο Κ. Σαπουντζάκης έδωσε διαταγή να καταληφθούν τα Γιάννενα. Ιδιαίτερα δε στους Γαριβαλδινούς και στον αρχηγό τους Αλεξ. Ρώμα έδωσε διαταγή να καταλάβουν την περιοχή του Δρίσκου και τα παράλια της λίμνης των Ιωαννίνων.

Έτσι, τρεις λόχοι Γαριβαλδινών με αρχηγό τους τον ταγματάρχη Μπαρδόπουλο κατέλαβαν τη στενωπό των Λυγκιάδων στις 26 Νοεμβρίου 1912, επικρατώντας στην περιοχή του Τουρκικού στρατοπέδου του Δρίσκου. Άλλοι τρεις λόχοι με αρχηγό τον Ρώμα ενώθηκαν με Μονάδες του Ελληνικού πεζικού κι απομάκρυναν τον Τουρκικό στρατό από την πεδιάδα. Οι Τούρκοι, περισσότεροι από 600, τράπηκαν σε φυγή, αφήνοντας πίσω τους πολεμικό υλικό . Αρκετοί συνελήφθηκαν αιχμάλωτοι.

Ο Λορέντζος Μαβίλης και η Βαλκανική Εποποιΐα

γλυπτό του Πέτρου Ρούμπου από: e Γιάννινα

ΤΟΥ κ.Χ.Χ.
Διευθυντού Δημοτικού Σχολείου Β.
Απόσπασμα από Διάλεξιν εις το Επιμορφωτικόν Κέντρον Β.

.

Υπό τον βαρύγδουπον αυτόν τίτλον, εις τρίστηλον επαρχιακής εφημερίδας και εις θέσιν κυρίου άρθρου δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα κάτωθι προς εξήγησιν γιατί τα δύστυχα παιδιά μας δεν μαθαίνουν ελληνικά, (έτος 1965)

Ο Μαβίλης εφευρέτης του σονέτου και της… ελληνικής περιωπής:
«Το έργο του Μαβίλη υπήρξεν πολύπλευρο ποιητικό Λογοτεχνικό – η ποίησι του ήρχισεν 18 ετών με προσωπικάς εμπνεύσεις και μεταφράσεις ξένων αριστουργημάτων, πολύ γρήγορα επιδίδεται στην καλλιέργεια μιάς νέας στιχουργικής μορφής το Σονέτο αυτό που τον εδόξασε, το είδος της ποιήσεως που καλλιέργησεν ο Δάντης και ο Πετράρχης και το ανέβασε σε Ελληνική περιωπή».

***

Ο Μαβίλης επί 12 χρόνια σκαρφαλωμένος στα ξένα δέντρα:
«Εγγράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1789 φεύγει και φοιτά στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και αλλαχού επί 12 χρόνια στους κλάδους της φιλοσοφίας».

***

Όπου ο Μαβίλης ασχημονεί επί του Εβραίου Πολυλά:
«Πολύ γρήγορα διά την φιλολογικήν του επίδοση εισήλθε εις τον κορυφαίο λόγιο Ιακώβ Πολυλά που είχεν αποφασιστική εξέλιξη επί της πνευματικής εξελίξεως του Μαβίλη».

Το θέατρο λόφου και ο Αιμίλιος Βεάκης

Δημήτρης Νατσιός Δάσκαλος Κιλκίς – Θεολόγος

Ο σεβαστός και ακούραστος δάσκαλός μας κ. Χρήστος Ίντος – και δεινός ερευνητής της τοπικής κυρίως ιστορίας – στο τελευταίο του πόνημα για τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 με τίτλο «Από το Κιλκίς στη Δοϊράνη και στην Στρώμνιτσα (εκδ. Παρασκήνιο») στην σελίδα 175 μας αποκάλυψε ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο για τους ενδόξους πολέμους.

Ο μεγάλος ηθοποιός Αιμίλιος Βεάκης πολέμησε στο Κιλκίς, κατά την τριήμερο εποποιΐα, και μάλιστα προήχθη «επ’ ανδραγαθία» σε λοχία, ενώ του απονεμήθηκαν και δύο πολεμικοί σταυροί για την ανδρεία και το θάρρος, που επέδειξε στο πεδίο της τιμής.

Όπως αναφέρει ο Χρήστος Ίντος, το γεγονός αυτό παρέμενε άγνωστο και μόλις το 1981, κατά την διάρκεια έκθεσης ενθυμημάτων του μεγάλου ηθοποιού, που διοργανώθηκε προς τιμήν του στην Αθήνα, 30 χρόνια μετά τον θάνατό του, έγινε γνωστή η ηρωική του συμμετοχή στους Βαλκανικούς Πολέμους.

Προφανώς ουδέποτε θέλησε «να εξαργυρώσει» την εθνική του δράση ούτε την διατυμπάνισε για να προβληθεί και να επιβραβευθεί με κάποια σύνταξη. Έτσι φέρονται, οι ήρωες. Είναι ταπεινοί.

Την εποχή εκείνη οι λογοτέχνες, οι διανοούμενοι, ποιητές και οι καλλιτέχνες δεν έσπευδαν στα υπουργικά γραφεία για να νομιμοποιήσουν την φυγοστρατία τους ούτε προσέρχονταν στα στρατολογικά γραφεία υποδυόμενοι, λόγω δειλίας, τον σχιζοφρενή για να αποφύγουν την κατάταξη στον στρατό.
Αντιθέτως, πολλοί εξ αυτών, όπως ο ήρωας ποιητής Λορέντζος Μαβίλης, αν και προχωρημένης ηλικίας, ντύνονταν στο χακί εθελοντικά και πότιζαν με το αίμα τους την ελληνική γη.

Παρένθεση: Άκουγα τις προάλλες πολύ γνωστό σκηνοθέτη να κολακεύει και να υμνεί γλοιωδώς τον πρωθυπουργό. Το ίδιο πράττει το σύνολο σχεδόν του λεγόμενου «πνευματικού κόσμου».