Όταν το Βυζάντιο δίνει ιδέες

αναδημοσίευση από τον Δούρειο Ίππο
άρθρο του Λέοντος Χοιροσφάκτη

.

Ο 9ος αιώνας ήταν για την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία περίοδος υπαρξιακής σημασίας. Η αντιπαράθεσή της με τους Άραβες είχε προσλάβει διαστάσεις ολοκληρωτικού πολέμου, με την ζυγαριά της νίκης να ταλαντεύεται ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις. Το κόστος της αδυσώπητης σύγκρουσης, τόσο σε υλικά αγαθά, όσο και σε ανθρώπινες ζωές ήταν κολοσσιαίο. Οι δύο αντίπαλοι, εκτός από το πεδίο της στρατιωτικής σύγκρουσης, αντιπαρατίθονταν και οικονομικά, πολιτιστικά και κοινωνικά.

Το γεγονός ότι οι Άραβες είχαν οικοδομήσει την επικράτειά τους κυρίως σε περιοχές που μέχρι τον 7ο αιώνα βρίσκονταν υπό βυζαντινή κατοχή, σήμαινε ότι μεγάλος αριθμός υπηκόων τους δεν ήταν Άραβες και ούτε μουσουλμάνοι. Οι τύχες δε, των πολεμικών συγκρούσεων, έφερναν τεράστιες περιοχές με τους πληθυσμούς τους, άλλοτε υπό βυζαντινή και άλλοτε υπό αραβική κατοχή. Αυτό σήμαινε ότι ανά πάσα χρονική περίοδο, υπήρχαν μεγάλοι πληθυσμοί ένθεν κακείθεν των συνόρων, που ένιωθαν ταυτισμένοι με τον αντίπαλο και αποζητούσαν τρόπους λύτρωσης.

Επί βασιλείας Μιχαήλ Γ΄, οι αυτοκρατορικές υπηρεσίες πληροφοριών ενημέρωσαν το Ιερό Παλάτιο για την πρόθεση των Αράβων της Κρήτης και των Αββασιδών της Αιγύπτου να επιτεθούν κατά της Βασιλεύουσας. Προς τούτο συγκέντρωναν τεράστιες ποσότητες υλικών και εφοδίων, κυρίως ξυλείας για τη ναυπήγηση πολεμικών και μεταφορικών πλοίων, στο λιμάνι της Δαμιέττης, στην Αίγυπτο. Οι κατάσκοποι της Αυτοκρατορίας ενεργοποίησαν τις επαφές τους στον χριστιανικό (κοπτικό, ως επί το πλείστον) πληθυσμό που είχε απομείνει στην Δαμιέττη, για να συγκεντρώσουν ακριβείς πληροφορίες για τις αραβικές προετοιμασίες, ώστε να σχεδιασθεί μια ριψοκίνδυνη καταδρομική επιχείρηση, που θα κατέστρεφε τις εχθρικές προετοιμασίες πριν λάβουν την τελική τους μορφή.

Όταν η Ιστορία διδάσκει: ο Πόλεμος του Γιόμ Κιπούρ και η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο σήμερα

αναδημοσίευση από τον Δούρειο Ίππο
γράφει ο Λέων Χοιροσφάκτης

.

Ο πόλεμος των Έξι Ημερών, το 1967, έληξε με συντριπτική νίκη του Ισραήλ, το οποίο επιτέθηκε προληπτικά εναντίον των όμορων αραβικών κρατών και τα διέλυσε στρατιωτικά όσο και πολιτικά.

Το ίδιο το Ισραήλ απεκόμισε τεράστια εδαφικά, στρατηγικά και διπλωματικά οφέλη από τη νίκη του αυτή, ωστόσο ακούσια έθεσε τις βάσεις για τον επόμενο γύρο της αραβοϊσραηλινής αντιπαράθεσης.

Με δεδομένο πλέον ότι το στρατιωτικό και πολιτικό πεδίο της Μέσης Ανατολής είχε μεταβληθεί προς όφελός του (και μάλιστα μέσα σε έξι μόνον ημέρες), το Ισραήλ επέτρεψε στον εαυτό του να επαναπαυθεί στις δάφνες του και να αμβλύνει τη στρατηγική του σκέψη με στερεότυπα και παρεξηγήσεις σχετικά με τις δυνατότητες και την θέληση των Αράβων αντιπάλων του. Ως αποτέλεσμα αυτού, η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας, αν και ήταν βέβαιη για την επιθυμία των Αράβων να «πάρουν ρεβάνς», είχε πεισθεί ότι η προσπάθειά τους θα γινόταν, μόνον αφού θα είχαν εξασφαλίσει συντριπτική αεροπορική υπεροπλία έναντι του Ισραήλ. Εξ άλλου, η ήττα τους στον πόλεμο των Έξι Ημερών είχε επέλθει ακριβώς λόγω της υστέρησής τους στον αέρα έναντι του Ισραήλ.

Προς επίρρωσιν της αντίληψης αυτής, η Αίγυπτος και η Συρία είχαν απευθυνθεί στην ΕΣΣΔ για να αγοράσουν MiG 23. Η παράδοσή τους όμως και η επιχειρησιακή ένταξή τους στα οπλοστάσια των δυο χωρών, δεν επέπρωτο να συμβεί πριν το 1975. Ο Αιγύπτιος ηγέτης Ανουάρ Σαντάτ, όμως ήταν αδύνατο να περιμένει μέχρι τότε, διότι η θέση του στην διακυβέρνηση της χώρας αμφισβητούνταν από δελφίνους. Η ΕΣΣΔ λοιπόν, του πρότεινε μιαν εναλλακτική. Να τον βοηθήσει να δημιουργήσει το πιο πυκνό αντιαεροπορικό δίκτυο στον κόσμο, με συνδυασμό συστοιχιών πυραύλων εδάφους-αέρος (SAM 2, 3, 6), με διαφορετικά χαρακτηριστικά ηλεκτρονικής καθοδήγησης ώστε να καθίσταται δύσκολη η αντιμετώπισή τους με ηλεκτρονικά αντίμετρα.

Πράγματι, η Αίγυπτος και η Συρία απέκτησαν το πιο πυκνό και πιο σύγχρονο αντιαεροπορικό δίκτυο στον κόσμο, με σκοπό να δημιουργήσουν μιαν αντιαεροπορική ομπρέλλα για τις τεθωρακισμένες δυνάμεις τους, τις οποίες σκόπευαν να εξαπολύσουν ταυτοχρόνως κατά του Ισραήλ.

Από την πλευρά του, το Ισραήλ ήταν βέβαιο ότι η Αίγυπτος προετοιμαζόταν για διάσχιση της Διώρυγας του Σουέζ και βασιζόταν στην έγκαιρη προειδοποίηση για να την αντιμετωπίσει. Υπολόγιζε, όμως, ότι θα προέβαινε σε αυτήν, μόνο όταν αποκτούσε αεροπορική υπεροπλία, ώστε να καταστρέψει τα ισραηλινά αεροδρόμια και να εξουδετερώσει την Iσραηλινή Αεροπορία και αυτό θα συνέβαινε όχι πριν το 1975. Από τη στιγμή που δεν πήραν τα MiG-23, και οι πύραυλοι Scud είχαν φτάσει στην Αίγυπτο από τη Βουλγαρία μόλις στα τέλη Αυγούστου και η εκπαίδευση των αιγυπτιακών επίγειων πληρωμάτων θα έπαιρνε τέσσερις μήνες, η Υπηρεσία Στρατιωτικών Πληροφοριών του Ισραήλ προέβλεψε πως ο πόλεμος με την Αίγυπτο δεν ήταν άμεσος.