Μια εισαγωγή για τον Μακεδονικό Αγώνα (1904 – 1908)

Σώμα Χανιωτών απο την Ανώπολη Σφακίων που συμμετείχε στον Μακεδονικό αγώνα με έδρα το Λέχοβο.

Ο Μακεδονικός Αγώνας θα μείνει στη μνήμη των περισσοτέρων ως ένας ανορθόδοξος πόλεμος ελληνικών και βουλγαρικών ενόπλων σωμάτων μέσα στην τουρκική επικράτεια. Σκοπός των ελληνικών σωμάτων ήταν να περιφρουρήσουν το εθνικό φρόνημα των χωριών, ν’ αποκαταστήσουν την τάξη σε όσα χωριά είχαν σημειωθεί αποσκιρτήσεις μετά από πιέσεις των αντιπάλων, να εξουδετερώσουν τις ένοπλες ομάδες και να περιορίσουν τη δράση των ληστρικών σωμάτων, τα οποία κινούνταν μεταξύ παρανομίας και εθνικού αγώνα, ταλαιπωρώντας τους αγροτικούς πληθυσμούς.

Ο αγώνας αυτός άρχισε ουσιαστικά το 1903 και πήρε τέλος το 1908, όταν θεσπίστηκε το τουρκικό σύνταγμα με το κίνημα των Νεοτούρκων. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα, δύο ήταν οι κυριότεροι εχθροί του ελληνικού στοιχείου: οι Βούλγαροι κομιτατζήδες και οι Τούρκοι σωβινιστές.

Μακεδονία το μήλο της έριδος

Σημαία του Μακεδονικού Αγώνα από:thehistoryofgreece.blogspot.com

Ο αγώνας για την απελευθέρωση της Μακεδονίας από την οθωμανική κυριαρχία άρχισε ταυτόχρονα με την επανάσταση στη νότιο Ελλάδα το 1821, όμως δεν είχε αίσιο τέλος, ενώ οι εξεγέρσεις της περιόδου 1830-1860 δεν πρόσφεραν τίποτε περισσότερο από σφαγές, λεηλασίες και τρομοκρατία των χριστιανικών πληθυσμών. Ένα ακόμη ελληνικό κίνημα ξέσπασε στη Μακεδονία το 1877, αλλά η εξέγερση δεν κατόρθωσε να λάβει σημαντικές διαστάσεις. Όμως τώρα πλέον οι Έλληνες δεν ήταν μόνοι τους στον αγώνα για επικράτηση στη Μακεδονία.

Ήδη από τον 19ο αι. οι εθνικές επιδιώξεις των βαλκανικών κρατών κάνουν την εμφάνισή τους και έρχονται σε αντιπαράθεση μεταξύ τους. Είχε συμβάλλει, όμως, πρωτύτερα κι η ενοποίηση του βαλκανικού χώρου μέσα στα πλαίσια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η οποία επέτρεψε την κινητικότητα των βαλκανικών λαών. Έλληνες από τη Μακεδονία και την Ήπειρο εγκαταστάθηκαν στη Σερβία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία και Βούλγαροι κατέβηκαν στη Μακεδονία ενισχύοντας το ήδη υπάρχον σλαβικό στοιχείο.

Η εθνική αφύπνιση των Βουλγάρων που συντελέστηκε στα μέσα του 19ου αι. και η εμφανής υποστήριξή τους από τη Ρωσία τους έφερε σε αντιπαράθεση με το Πατριαρχείο Κων/πολης και τους Έλληνες που μέχρι τότε είχαν πλήρη οικονομική, κοινωνική, πολιτική και εκπαιδευτική κυριαρχία στη Βαλκανική. Οι Βούλγαροι στα 1870 απέκτησαν χωριστή εκπαιδευτική εκπροσώπηση με την ίδρυση της Εξαρχίας και στα 1878 ξεχωριστό κράτος με τη δημιουργία της Βουλγαρικής Ηγεμονίας.

Ο Μακεδονομάχος Αθανάσιος Σταυρούδης και η εκτέλεση του Ηγεμόνα Ανδρέα Κοπάση

Ὁ ἡγεμῶν τῆς Σάμου  Κοπάσης Ἀνδρέας  μὲ τούρκους αξιωματικούς σὲ ἐπίσημο γεῦμα τὸ 1908

 

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΤΣΑΡΟΥΧΑ

Ο Αθανάσιος Σταυρούδης γεννήθηκε στην Μπάλτζα, το 1873 και νωρίς μυήθηκε στον Μακεδόνικο Αγώνα, ως βασικό μέλος της Επιτροπής Άμυνας του χωριού του.

Έχοντας επαφή με το Ελληνικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης και τον πρόξενο Λάμπρο Κορομηλά, ενημέρωνε τις ελληνικές αρχές για τις κινήσεις των Βουλγάρων κομιτατζήδων και των τουρκικών αποσπασμάτων, αναλαμβάνοντας συχνά ένοπλη δράση, με στόχο τη διαφύλαξη του Ελληνισμού της περιοχής και, τελικά, την απελευθέρωση της αλύτρωτης τότε Μακεδονίας.

Εξ αιτίας της δράσης του αυτής κατα-διώχθηκε από την τουρκική χωροφυλακή, διέφυγε στο Κέντρο Άμυνας Θεσσαλονίκης και φυγαδεύθηκε στην Αθήνα, μαζί με τον επίσης ριψοκίνδυνο Μακεδονομάχο Σταύρο Μπαρέτη, από την γειτονική στην Μπάλτζα Μπαλάφτσα (σήμερα Κολχικό), της περιοχής Λαγακαδά.

Το Νοέμβριο του 1908 οι δύο Μακεδονομάχοι παρουσιάστηκαν στο Κέντρο Άμυνας των Αθηνών, και αμέσως συνδέθηκαν με το Μακεδόνικο Κομιτάτο της πρωτεύουσας, το οποίο διηύθυνε τότε ο Στέφανος Δραγούμης.Είναι γνωστό ότι την ίδια χρονιά στη Σάμο είχε κορυφωθεί η σύγκρουση του Θεμιστοκλή Σοφούλη, και του σαμιακού λαού που επάξια εκπροσωπούσε, με τον φιλότουρκο ηγεμόνα Ανδρέα Κοπάση, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η εξορία και η θανατική καταδίκη του Σοφούλη από το ηγεμονικό καθεστώς. Στην Αθήνα ο Σοφούλης ήρθε σε επαφή με το Μακεδόνικο Κομιτάτο, αφού τότε Σαμίους και Μακεδόνες ένωνε ο κοινός πόθος για την εθνική αποκατάσταση.