«This isn’t about Iran… It’s about China»

.

Kώστας Μελάς

Η πρώτη αντίδραση της Κίνας, μετά τα πρόσφατα γεγονότα στο Ιράκ, ήταν να καλέσει τις δύο χώρες, ΗΠΑ και Ιράν, σε αυτοσυγκράτηση. Αναμενόμενη διπλωματική κίνηση, η οποία όμως εκφράζει με κάποιο τρόπο την πραγματική βούληση τη δεδομένη συγκυρία της κινεζικής ηγεσίας.

Στην παρούσα χρονική περίοδο, όπου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ο σχεδιασμός της οικονομικής εξάπλωσης της «γαλάζιας αυτοκρατορίας», μέσω της κατασκευής του Δρόμου του Μεταξιού, η ανάγκη ύπαρξης σταθερότητας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και κυρίως στην περιοχή γύρω από τον Κόλπο του Ομάν, είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Ενέργειες που θέτουν σε κίνηση αποσταθεροποιητικές δυνάμεις και οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο το σχεδιασμό και αυξάνουν την αβεβαιότητα αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για την κινεζική ηγεσία. Είτε αυτές είναι δυνάμεις προερχόμενες από το εξωτερικό είτε εγχώριες που αντιδρούν στη συνέχιση του σχεδιασμού (δες τις αντιδράσεις στο Βελουχιστάν από ισχυρές τοπικές ισλαμικές δυνάμεις).

Η σταθερότητα του καθεστώτος του Ιράν είναι ακόμη περισσότερο αναγκαία για την Κίνα: αποτελεί τον μεγαλύτερο προμηθευτή πετρελαίου (περίπου το 1/3 της παραγόμενης ποσότητας του ιρανικού πετρελαίου πωλείται στην Κίνα) και επίσης αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Κίνας στην περιοχή.

Μια ματιά στην τουρκική οικονομία

.

Κώστας Μελάς

Τα γεωπολιτικά παίγνια του Ερντογάν την τελευταία περίοδο έχουν θέσει σε δεύτερο πλάνο τις εξελίξεις στην οικονομία της γειτονικής χώρας. Ο παράγων οικονομία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της κοινωνικής υποστήριξης της πολιτικής του Τούρκου προέδρου. Είναι γνωστό ότι η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε δύσκολη συγκυρία. Για δεύτερη φορά, η πρώτη ήταν το 2009, στην κορύφωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, το τρέχον έτος, υπάρχει πιθανότητα να παρουσιάσει αρνητική μεγέθυνση της οικονομικής δραστηριότητας, την εποχή διακυβέρνησης Ερντογάν. 

Η προσπάθεια εξάλειψης των σημαντικών οικονομικών ανισορροπιών που επιχειρεί η τουρκική κυβέρνηση τον τελευταίο χρόνο βρίσκεται σε δύσκολο σταυροδρόμι. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τις μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις, με δεδομένο το βαθμό αβεβαιότητας στο γεωπολιτικό περιβάλλον. Με αυτά τα δεδομένα ας ρίξουμε μια ματιά στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται η οικονομία της χώρας.

Ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ της Τουρκίας σημείωσε σημαντική επιβράδυνση το 2018 (+2,8%) σε σχέση με το 2017 (7,4%). Από το δ’ τρίμηνο του 2018 και τα επόμενα δύο τρίμηνα του 2019  η τουρκική οικονομία κατέγραψε αρνητικό ρυθμό μεγέθυνσης (-2,8%, -2,4%, -1,5%) σε σχέση με τα αντίστοιχα τρίμηνα του προηγουμένου έτους. Δηλαδή, η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση. Για το 2019 προβλέπεται ότι η οικονομία θα παραμείνει σε ύφεση (-2,0%) λόγω της χειροτέρευσης όλων των συνιστωσών που διαμορφώνουν το ΑΕΠ.

Στην Ελλάδα η παλαιά Ύβρις γεννά νέα Ύβριν

.

Κώστας Μελάς

Μες στις γενεές της ανομίας
Η Ύβρις η παλαιά το συνηθίζει να γεννά
Την νέα Ύβριν. Αργά ή νωρίς
την πεπρωμένη μέρα θα γεννηθεί.
Αισχύλος, Αγαμέμνων.

Η τραγωδία της σημερινής Ελλάδας δεν μπορεί παρά να  σηματοδοτείται από μια διαρκή επιστροφή στο παρελθόν. Η συνεχής αναψηλάφηση γεγονότων του πρόσφατου, αλλά και του απώτερου παρελθόντος αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ προκειμένου να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τη σημερινή δύσκολη κατάσταση. Δημιουργείται με αυτόν τον τρόπο μια αλληλουχία “χυμένου αίματος”, η διερεύνηση του οποίου θα αναδείξει τις ευθύνες όλων όσων συμμετείχαν στη διαμόρφωση της παρούσας κατάστασης.

Πρωτίστως, το μεγάλο βάρος πέφτει στους ώμους των ταγών της πολιτικής, οι οποίοι συμμετείχαν στη διακυβέρνηση της χώρας. Περί αυτού δεν υπάρχει νομίζω καμία διαφωνία. Όλοι όσοι κυβέρνησαν την χώρα τα τελευταία χρόνια δεν αρνούνται μόνο την οποιαδήποτε συζήτηση για το παρελθόν, αλλά επιδιώκουν με χίλιους τρόπους να το διαγράψουν, να το εξαφανίσουν. Το βάρος του είναι ασήκωτο.

Το κινέζικο πρόβλημα.

άρθρο του Κώστα Μελά
αναδημοσιευμένο από το Ιστολόγιό του

.

Η αιφνιδιαστική κίνηση του Πεκίνου να υποτιμήσει το γουάν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 20 χρόνων προκαλεί διακυμάνσεις στις αναδυόμενες αγορές και στα νομίσματα που στηρίζονται σε εμπορεύματα, ενώ η ανατίμηση του δολαρίου ίσως προσφέρει στην Τζάνετ Γέλεν, πρόεδρο της Fed, λόγους να καθυστερήσει την αύξηση των επιτοκίων που αναμένεται τον επόμενο μήνα, την ώρα που ευρωζώνη και Ιαπωνία, που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια νομισματικής χαλάρωσης, επιθυμούν υποτίμηση των νομισμάτων τους σε μια προσπάθεια να τονώσουν τους εξαγωγείς που έχουν μεγάλες εμπορικές σχέσεις με την Κίνα.

Για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οι εξελίξεις στη διεθνή σκηνή, ίσως δυσχεράνουν τα σχέδιά της για τόνωση της οικονομίας της Ευρωζώνης. Τις προσεχείς εβδομάδες θα αντιμετωπίσουν έναν κόσμο, στον οποίο η Κίνα έχει υποτιμήσει το γουάν, το πετρέλαιο έχει κατακρημνισθεί κάτω από τα 40 δολάρια το βαρέλι και οι επενδυτές, που είχαν τοποθετήσει κεφάλαια στις αναδυόμενες αγορές, έχουν υποστεί πλήγματα.

Oι αντι-πληθωριστικές πιέσεις από την Κίνα, η κατάσταση των αναδυόμενων αγορών, καθώς και η πτώση στις τιμές των εμπορευμάτων καθιστούν δυσκολότερο για την ΕΚΤ να επιτύχει τον στόχο της για τον πληθωρισμό. Τα πράγματα από τα τέλη Ιουλίου και μετά επιδεινώθηκαν. Η κάμψη στις τιμές του «μαύρου» χρυσού και οι φθηνότερες εισαγωγές προϊόντων στην Ευρώπη από χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας μετά την υποτίμηση του γουάν και άλλων νομισμάτων της περιφέρειας ίσως επιτείνει το πρόβλημα.

Η υπόθεση της “new secular stagnation” , και οι εγγενείς κίνδυνοι των αναπτυγμένων οικονομιών.

άρθρο του Κώστα Μελά
αναδημοσιευμένο από το Ιστολόγιο του

.

Η σύγχρονη οικονομική κρίση , εκτός των άλλων , οδήγησε σε κρίση και τις μακροοικονομικές αντιλήψεις που διαμορφώθηκαν την περίοδο των τελευταίων περίπου είκοσι ετών και έγιναν γνωστές ως «μεγάλη μετριοπάθεια» (great moderation)[1].

Το βασικό μεθοδολογικό πλαίσιο της συγκεκριμένης αντίληψης περιλάμβανε :

α) την ευρεία αποδοχή της χρήσης του DSGE (dynamic stochastic general equilibrium) υποδείγματος για τη μελέτη των μακροοικονομικών διακυμάνσεων (επιχειρηματικών κύκλων) και την αξιολόγηση της μακροοικονομικής πολιτικής και

β) την αντίληψη ότι μια ανεξάρτητη ΚΤ μπορεί να διαχειρίζεται επιτυχώς το στόχο του πληθωρισμού αντιδρώντας στις κυκλικές εξελίξεις έτσι ώστε να ελαχιστοποιεί το εύρος των διακυμάνσεων.

Επίσης περιλάμβανε και τις παρακάτω αντιλήψεις όλες προερχόμενες από το οπλοστάσιο της Νέας Κλασικής Μακροοικονομίας[2]:

γ) τη διαχρονική αριστοποίηση των νοικοκυριών. Η άποψη αυτή είναι σημαντική θεωρητικά διότι μέσω αυτής στηρίζεται η άποψη ότι οι επενδύσεις εξαρτώνται μόνο από το κόστος του κεφαλαίου , εξοστρακίζοντας κάθε δυνατότητα να έχουν κάποιο ρόλο της κεϋνσιανής προέλευσης animal spirits καθώς και οποιαδήποτε αποτελέσματα χρονικής υστέρησης.

δ) Το Ρικαρντιανό θεώρημα ισοδυναμίας , σύμφωνα με το οποίο οποιοσδήποτε τρόπος χρηματοδότησης των δημοσίων δαπανών έχει τις ίδιες συνέπειες και ουσιαστικά είναι άνευ σημασίας , απαξιώνοντας την χρησιμοποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής ως εργαλείου της οικονομικής πολιτικής και

ε) Το δυνητικό προϊόν της οικονομίας , το επίπεδο των πραγματικών μισθών , το πραγματικό επιτόκιο ισορροπίας προσδιορίζονται μόνο από την τεχνολογία και τις προτιμήσεις .

Η Γαλλία «απορρίπτει την πολιτική λιτότητας»

άρθρο του Κώστα Μελά
αναδημοσιευμένο από το Ιστολόγιό του

.

Η Γαλλία «απορρίπτει την πολιτική λιτότητας» και για «να θέσει την χώρα σε σωστή κατεύθυνση» δεν θα σεβασθεί τους στόχους του δημοσιονομικού ελλείμματος μέχρι το 2017. Αυτά δήλωσε ο γάλλος υπουργός των οικονομικών Michel Sapin, παρουσιάζοντας τα χρηματοοικονομικό πρόγραμμα για το 2015 πετώντας ταυτόχρονα το γάντι στην Γερμανία αλλά και στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για μια κίνηση εντελώς διαφορετική από αυτή που ανέμενε η ευρωπαϊκή επιτροπή: προβλέπει δημοσιονομικό έλλειμμα 4,4% για το 2014, 4,3 για το 2015, 3,8% για το 2016 και μόνο το 2017 προβλέπει έλλειμμα 2,8% (κάτω από το προβλεπόμενο από τη συνθήκη του Μάαστριχτ.

Η συμφωνημένη υποχρέωση ήταν το έλλειμμα να κατέβει κάτω από 3,0% εφέτος. Η μείωση των 50 δις ευρώ από τις δημόσιες δαπάνες δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί δεδομένης της κατάστασης της γαλλικής οικονομίας δήλωσε κατηγορηματικά ο Michel Sapin. Ο ρυθμός αύξησης του γαλλικού ΑΕΠ υπολογίζεται ότι θα είναι 1,0% ετησίως την περίοδο 2014-2016 και 1,9% την περίοδο 2017. Συνεπώς δεν υπάρχει καμία περίπτωση να προχωρήσει η Γαλλία στη ζητούμενη μείωση. Παράλληλα ο πληθωρισμός είναι πολύ χαμηλός και εκτός στόχων της ΕΚΤ.

Ως εκ τούτου καμία αλλαγή στο μέτωπο της φορολογίας (44,6% του ΑΕΠ) και ελάχιστη στο μέτωπο των δημοσίων δαπανών (από 56,5% στο 56,1% του ΑΕΠ). Το δημόσιο χρέος , που ξεπέρασε τα 2 τρις ευρώ θα αυξηθεί περαιτέρω ,στο 97,2% το 2015 και το 98,0% το 2016.
Η ευρωπαϊκή επιτροπή θα αποφανθεί για το νέο πλαίσιο της δημοσιονομικής πολιτικής τα μέσα Οκτωβρίου. Η γαλλική κυβέρνηση, για να αποφύγει τις προβλεπόμενες κυρώσεις , για τη νέα μετατόπιση, θα υποστηρίξει ότι υπάρχουν «έκτατες συνθήκες» (κάτι που προβλέπεται από τις συνθήκες) και συγκεκριμένα την αδύναμη μεγέθυνση του ΑΕΠ (2012-2013: 0,3% ετησίως, 2014: 0,4% και 2015: 1,0%. Το τι θα πράξει η ευρωπαϊκή επιτροπή θα το δούμε στις προσεχείς ημέρες. Πάντως τόσο ο Jeroen Dijsselbloem όσο και Pierre Moscovici υπενθύμισαν ότι η Γαλλία πρέπει να εφαρμόσει το υπεσχημένα.