Οι πρώτες αιματηρές διακοινοτικές ταραχές το 1912

.

Στις 11 Μαΐου 1912, μία μαθητική εκδρομή στον Άγιο Ιλαρίωνα της Κερύνειας, ήταν η αρχή του κακού για τις πρώτες σοβαρές διακοινοτικές ταραχές στο νησί. Οι μαθητές του Παγκυπρίου Γυμνασίου επισκέφθηκαν το Κάστρο του Πενταδακτύλου. Εκεί τους επιτέθηκαν Τούρκοι μετατρέποντας την εκδρομή σε σύγκρουση η οποία απλώθηκε σε ολόκληρη την Κύπρο.

Η ένταση μεταδόθηκε σε Αγία Άννα, Καλαβασό, Τόχνη, Λεύκα, Άγιο Θεόδωρο Λάρνακας και αλλού. Δύο εβδομάδες αργότερα, στις 24 Μαΐου, μία ομάδα σαράντα-εννέα μαθητών του Γυμνασίου Λευκωσίας συνοδευόμενη από δυο καθηγητές επέστρεφε πεζή από εκδρομή στην Ιερά Μονή Χρυσοστόμου δέχθηκε επίθεση από Τουρκοκύπριους βοσκούς, στον τουρκοκυπριακό οικισμό Μάνδρες Χαμίτιε.

Αποτέλεσμα της επίθεσης ήταν ο σοβαρός τραυματισμός δύο καθηγητών και τριών μαθητών, ενώ οι υπόλοιποι μαθητές «καταδιωκόμενοι με μαχαίρια και πέτρες από τους Τουρκοκύπριους χωρικούς διασπάρθηκαν στα γύρω χωράφια» και το επόμενο πρωί κατόρθωσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Η είδηση δεν άργησε να κυκλοφορήσει αναταραχή επικράτησε σε ολόκληρη την πρωτεύουσα. Το πρωτοφανές είναι, σύμφωνα με την έρευνα της Δρας Μαγδαληνή Αντρέου, πως η αστυνομία απέτρεψε τους άοπλους γονείς και συγγενείς των μαθητών από το να μεταβούν στο χωριό ώστε να μάθουν νέα των δικών τους. Την ίδια στιγμή όμως, όπως αναφέρει η εφημερίδα Ελευθερία, η αστυνομία επέτρεψε τη συγκέντρωση ένοπλων ομάδων εντός και εκτός της πόλης.

Μακεδονικός Αγώνας. Ίωνος Δραγούμη: ο θάνατος του παληκαριού.

Ο αθάνατος ήρωας Παύλος Μελάς (Θεόφιλος)

ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ

Μηνιαία Επιθεώρηση ΗΩΣ

1960

 

Ιων Δραγούμης

ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ

…Ο χειμώνας ήρχουνταν βαρύς από πάνω.

Από την Ελλάδα, αφήνουν το Μίκη Ζέζα χωρίς βοήθεια, ενώ τους παρακαλεί κάθε μέρα να του στείλουν και τους αρχηγούς που του έταξαν και τα όπλα, γιατί βλέπει πως ένας άνθρωπος, και σιδερένιος αν είναι, μόνος δεν μπορεί να τα προφθάση όλα.

Κάποτε, πριν έλθη, πίστευε πως στο χέρι του ήταν να κάμη μόνος ό,τι έπρεπε να γίνη.
Η κούραση πλακώνει που και που την ψυχή του τώρα.
Βάλσαμο του πόνου είναι η θύμηση μονάχα του σπιτιού του και τα γράμματα από κει, που τον εγκαρδιώνουν.

Και γράφει της γυναικός του σ’ ένα από τα τελευταία του γράμματα:

«Πότε σας συλλογίζομαι και σας επιθυμώ με πόθον ακατάσχετον, πότε πάλι είμαι ενθουσιασμένος και αισιόδοξος, πότε απογοητευμένος αλλ’ οπωσδήποτε πάντοτε πάσχων τόσον πολύ ηθικώς, ώστε λησμονώ τους σωματικούς κόπους και πόνους».

Και κάποτε στην άπονη μοναξιά, που βρίσκεται, σα να προβλέπη το θάνατο:

«Σε φιλώ άλλην μίαν φοράν και σου εύχομαι, αγάπη μου, ευτυχίαν και χαράν εις τον βίον σου.

Την νύκτα εις τα λημέρια μας όταν τυχόν φανή ενα άστρο σου στέλλω χίλια φιλιά…»