Ένα πνευματικό φυτώριο.

σ.σ. ΑΠΛΑ ΥΠΕΡΟΧΟ. 

Κωστή Μπαστιά

Οι αγρυπνίες τού Αγίου Ελισαίου σταθήκανε πνευματικό φυτώριο. Μέσα στο ταπεινό αυτό εκκλησάκι, στους Αγέρηδες, το ιδιωτικό, το ανύπαρκτο τώρα πια, αφού το γκρέμισε η σκαπάνη της οικονομικής σκοπιμότητας, ο Όσιος παπα-Νικόλας ο Πλανάς, ο Αλέξανδρος Παπα­διαμάντης, ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης και μία πλειάδα ταπεινών ορθοδόξων Χριστιανών, είχανε οργανώσει αυτές τις αγρυπνίες.

Λειτουργός ο ακούραστος ψάλτης ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, κι αριστερός ψάλτης ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης. Και γύρω τους ένα εκκλησίασμα από ταπεινούς Χριστιανούς, που δεν κουραζόντανε, ούτε από τις μακρυές ακολουθίες, ούτε από την αγρυπνία, ούτε από την ορθο­στασία. Ούτε τα βλέφαρά τους κλείνανε, ούτε τα γόνατά τους λυγίζανε.

Οι ταπεινοί αυτοί Χριστιανοί, ούτε συλλόγους είχανε σκαρώ­σει, ούτε λόγους βγάζανε, ούτε συχνάζανε στα γραφεία των εφημερίδων, απαιτώντας προ­σωπική προβολή και παινέματα των δημοσιογράφων, ούτε καλούσανε κανέναν ισχυρό να ‘ρθη, να τους καμαρώση και να τους ενισχύση.

Δεν κάνανε κοινωνικό Χρι­στιανισμό, ούτε είχε ψηλώσει ο νους τους, ώστε να θέλουνε να βολέψουνε τα στραβά τού κό­σμου, σαν κείνους τους πιο θεόστραβους άπ’ όλους, που παρασταίνουνε τον εκλεχτό τού Θεού, τον προωρισμένο ν’ αποκαταστήση την δικαιοσύνη του, στον ξεστρατισμέ­νο κόσμο. Είτανε άνθρωποι απλοί, ταπεινοί Χριστιανοί, που πιστεύανε στον Θεάνθρωπο Χριστό, στη Παναγία Θεοτόκο και στους αγίους Του. Και πιστοί στο Λόγο Του, δεν νοιαζότανε για τα κρίματα των αλλονών, αλλά για τα δικά τους. Κι’ αυτές τις δικές τους πληγές πασχίζανε να επουλώσουνε με νηστείες, με προσευχή, με καθημερινή παρουσία στον Οίκο Του, μ’ αδιάκοπο διάβασμα τού Λό­γου Του, τού Ευαγγελικού και των βίων των αγίων, που βρίσκανε μέσα στα συναξάρια.

Ο αρχιμουσικός Λεωνίδας Ζώρας (1905-22 Δεκεμβρίου 1987)

Ο Ζώρας γεννήθηκε στην Σπάρτη το 1905. Σπούδασε μουσική με μερικούς από τους σημαντικότερους Έλληνες μουσικούς: Ριάδη, Μητρόπουλο, Λαυράγκα και Καλομοίρη. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ανώτατη Μουσική Σχολή του Βερολίνου με τους: Χ. Γκράμπνερ, Π. Χαίφφερ, Μπ. Μπλάχερ, Β.Γκμάιντελ, Κ. Τόμας, Φ.Στάινι.

Μετά το πέρας των σπουδών του, του έγιναν διάφορες προτάσεις από λυρικά θέατρα της Γερμανίας για να αναλάβει τη θέση του αρχιμουσικού αλλά εκείνος αποφάσισε να επιστρέψει στην αγαπημένη του Ελλάδα και να αναλάβει τη θέση του αρχιμουσικού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Όπως αναφέρει και η Κοντώση στο άρθρο της στο περιοδικό Πολύτονον (τεύχος 13): «Θεωρώντας καθήκον του (Σ.Σ. η υπογράμμιση δική μας) να επιστρέψει στην Ελλάδα, διορίζεται αρχιμουσικός στην ΕΛΣ, θέση που κρατάει μέχρι το 1958».

Το 1958 φεύγει από τη ΕΛΣ διότι υπήρχαν αδιαφανείς διαδικασίες από την πλευρά της πολιτείας στη διαχείριση του προσωπικού και των οικονομικών της ΕΛΣ.

Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα που αναφέρει ο Γιάννης Μπαστιάς στο βιβλίο «Κωστής Μπαστιάς – Βιογραφία» (εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2005) και το οποίο προέρχεται από ένα ανέκδοτο κείμενο του Τότη Καραλίβανου, μαέστρου. Αναφέρεται λοιπόν εκεί ότι «Η χαρακτηριστικωτέρα περίπτωση είναι του αρχιμουσικού Λ.Ζώρα, ο οποίος έστειλε τηλεγραφική έκκληση προς τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή να επέμβη και να ματαιώση την αποχώρηση του Γιαννόπουλου (Σ.Σ.: ο Γιαννόπουλος ήταν ο εξαναγκασμένος σε παραίτηση διευθυντής της ΕΛΣ)…Φυσικά ο Ζώρας απολύεται».

Μετά την αποχώρηση του από την ΕΛΣ, ο μαέστρος εγκαθίσταται στη Γερμανία. Εκεί παραμένει για δέκα χρόνια διευθύνοντας και συνθέτοντας. Επιστρέφει στην Ελλάδα το 1968,οπότε και αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Εθνικού Ωδείου ενώ διευθύνει και πάλι τις Ελληνικές ορχήστρες. Πέθανε στην Αθήνα στις 22 Δεκεμβρίου του 1987.

Λαογραφικά του μηνός Οκτωβρίου

Ο Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλήτης, 1948. (Φ.Κόντογλου)
Ιερός ναός Αγίου Ανδρέα Κάτω Πατησίων

«Τα ξημερώματα ο Μηνάς σηκώθηκε.
Άδεια ήταν ακόμη η κουβέρτα κι ο καιρός είχε δροσίσει.
Η μέρα όμως προμηνούσε καλή.
Αηδημητριάτικο καλοκαίρι. Ο πιο καλός καιρός.
Και δροσιά κι ο ουρανός καθαρός κι οι νύχτες γλυκειές κι ήρεμες.»
ΟΙΑΚΑΣ

(Μηνάς ο Ρέμπελος, Κωστή Μπαστιά)

Ο Οκτώβριος είναι ο δέκατος μήνας του Γρηγοριανού (νέου) ημερολογίου. Στο πρώιμο Ρωμαϊκό ημερολόγιο -όταν το έτος ξεκινούσε την 1η Μαρτίου- ήταν ο 8ος μήνας και εκεί οφείλει το όνομά του (από το λατινικό octo).

Στο Αττικό ημερολόγιο ήταν ο τέταρτος μήνας και λεγόταν Πυανεψιών ή Πυανοψιών. Ονομαζόταν έτσι γιατί τότε γιορτάζονταν τα «Πυανέψια» ή «Πυανόψια» προς τιμήν του Απόλλωνα, της Σκιράδας Αθηνάς και αργότερα προς τιμή του Διονύσου.

Με τις γιορτές αυτές ευχαριστούσαν τους θεούς για την καρποφορία και την ευφορία της γης. Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας της φθινοπωρινής σποράς. Γι’αυτό οι Ρωμαίοι του έδιναν και ένα άλλο όνομα, τον έλεγαν Sementilius (απ’το semen που σημαίνει σπόρος).Ο λαός μας τον λέει ακόμη Σπαρτό, Αγιοδημήτρη ή Αγιοδημητριάτη απ’τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου, Γυμνωτή γιατί γυμνώνονται τα βουνά απ’την παρουσία των τσοπάνηδων και των ζωντανών τους, Παχνιστή από την πάχνη που πέφτει στους αγρούς και Βροχάρη.Τα πρωτοβρόχια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τη σπορά.