Κωνσταντίνου Καβάφη: Μανουήλ Κομνηνός

Ο βασιλεύς κυρ Μανουήλ ο Κομνηνός
μια μέρα μελαγχολική του Σεπτεμβρίου
αισθάνθηκε τον θάνατο κοντά. Οι αστρολόγοι
(οι πληρωμένοι) της αυλής εφλυαρούσαν
που άλλα πολλά χρόνια θα ζήσει ακόμη.

Καβάφης Κ. Π.: Η Μάχη της Mαγνησίας

αναδημοσίευση από τον Ερανιστή

.

Η μάχη της Μαγνησίας πραγματοποιήθηκε το 190 π.Χ. ανάμεσα στους Σελευκίδες και τους Ρωμαίους στη Μαγνησία του Σιπύλου, κατά τη διάρκεια των πολέμων των Ρωμαίων για την κατάκτηση της Ελλάδας.

Οι Ρωμαίοι, μετά τις νίκες τους επί των Καρχηδονίων και των Ιταλιωτών Ελλήνων, ήθελαν να επεκταθούν στην Ελλάδα. Κι ίδιοι οι Έλληνες όμως συνέβαλλαν στα επεκτατικά σχέδια των Ρωμαίων, με τους εμφύλιους πολέμους τους. Το 197 π.Χ., χάρη στους Αιτωλούς, οι Ρωμαίοι νίκησαν τους Μακεδόνες στις Κυνός Κεφαλές, πλευροκοπώντας τη μακεδονική φάλαγγα. Την ίδια περίοδο στην Ασία ο Σελευκίδης ηγεμόνας Αντίοχος Γ’ υπέταξε την πτολεμαϊκή Αίγυπτο κι έλαβε το προσωνύμιο «Μέγας». Μετά δε την ήττα του Φιλίππου Ε’ της Μακεδονίας, βρήκε την ευκαιρία να επεκταθεί. Έτσι οδήγησε στρατό στην Ελλάδα, με την υπόσχεση να την απελευθερώσει από τους Ρωμαίους. Το 191 π.Χ. όμως ηττήθηκε από τους τελευταίους στις Θερμοπύλες και διέφυγε στην Ασία. Οι σύμμαχοι της Ρώμης, ο Ευμένης Β’ της Περγάμου και οι Ρόδιοι, τους βοήθησαν να περαιωθούν κι εκείνοι στην Ασία υπό τον ύπατο Σκιπίωνα, αδελφό του Σκιπίωνα του Αφρικανού, ο οποίος είχε νικήσει τους Καρχηδόνιους.

Ο Αντίοχος Γ’, έχοντας σύμβουλό του τον Αννίβα, τον μεγάλο νικητή των Καννών, στρατοπέδευσε στη Μαγνησία του Σιπύλου. Στο δεξιό άκρο της παράταξής του, διέθετε 4.000 κατάφρακτους, 2.000 άνδρες βαρύ ιππικό και 1.000 εταίρους ιππείς υπό την αρχηγία του. Στο αριστερό άκρο τοποθέτησε 2.500 Γαλάτες ιππείς και 1.200 ιπποτοξότες. Στο κέντρο υπήρχαν 16.000 άνδρες της μακεδονικής φάλαγγας. Ακόμη το στράτευμά του διέθετε 54 πολεμικούς ελέφαντες, 10.000 άνδρες ελαφρύ πεζικό και μερικά δρεπανηφόρα άρματα. Οι Ρωμαίοι διέθεταν 20.000 λεγεωνάριους, 6.000 πεζικάριους και 1.000 ιππείς. Ο Ευμένης Β’ της Περγάμου είχε 2.000 βαριούς, 1.000 ελαφρούς ιππείς, 3.000 μισθοφόρους και 3.000 ψιλούς. Ακόμη υπήρχαν στο ρωμαϊκό στράτευμα 16 ελέφαντες.

Η ήττα του Αντιόχου ήταν βαριά και αυτή η μάχη σήμανε την αρχή της κατάρρευσης των Σελευκιδών.

Kωνσταντίνου Καβάφη, «Η κηδεία του Σαρπηδόνος»

.

Βαρυάν οδύνη έχει ο Ζεύς. Τον Σαρπηδόνα
εσκότωσεν ο Πάτροκλος· και τώρα ορμούν
ο Μενοιτιάδης κ’ οι Αχαιοί το σώμα
ν’ αρπάξουνε και να το εξευτελίσουν.

Αλλά ο Ζεύς διόλου δεν στέργει αυτά.
Το αγαπημένο του παιδί – που το άφισε
και χάθηκεν· ο Νόμος ήταν έτσι –
τουλάχιστον θα το τιμήσει πεθαμένο.
Και στέλνει, ιδού, τον Φοίβο κάτω στην πεδιάδα
ερμηνευμένο πώς το σώμα να νοιασθεί.

Εν χρεωκόπω Ελληνική Αποικία 2018 μ.Χ. (*)

Κωνσταντίνος Κόλμερ

Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Αποικία
δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,
και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός
ίσως, ως νομίζει η φράου Μέρκελ, να έφθασε ο καιρός
να φέρουμε… Ευρωπαίο Μεταρρυθμιστή.

Ο Καβάφης ως συμπύκνωση της συνάντησης Ελληνισμού-Ανατολής

Η κατανόηση υψηλών πνευματικών μεγεθών δεν είναι ποτέ μονοσήμαντη. Η θεώρηση του έργου τους είναι πολλαπλή και οι οπτικές γωνιές της ανάλυσής τους ανεξάντλητες∙ μεταβαλλόμενες από την αλλαγή των εποχών. Η σχέση που δημιουργείται κατά την προσέγγισή τους είναι αμφίδρομη, υπερβαίνει τα όρια της στεγνής φιλολογίας, και στοχεύει γονιμοποιητικά στον οντολογικό πυρήνα του αναζητητή της αλήθειας. Ως εκ τούτου, δεν θα μπει ίσως ποτέ μια οριστική τελεία στην ερμηνεία σπουδαίων έργων και σημαντικών προσωπικοτήτων.

Τα όσα προαναφέρθηκαν μπορούν κάλλιστα να συμπεριλάβουν και το καβαφικό έργο, το οποίο αναντίρρητα έχει θέση στον Όλυμπο της διαχρονικής ελληνικής γραμματείας. Κάθε, επομένως, ειλικρινής προσπάθεια για να διατυπωθούν νέες ή να εμπλουτιστούν παλαιότερες κατανοήσεις είναι καλοδεχούμενη. Όπως αυτή που κρατάμε σήμερα στα χέρια μας, του καλού φίλου, του Χρήστου του Αλεξάνδρου. Στο πόνημά του ο συγγραφέας εξετάζει, με εργαλείο την υπάρχουσα βιβλιογραφία, τη σχέση του ποιητή με τον χριστιανισμό, την εκκλησία, το Βυζάντιο και την πατρίδα. Σ’ αυτό προβάλλει τη δική του πρόταση και παίρνει θέση για ένα ζήτημα που έχει προβληματίσει ή και διχάσει πολλούς από όσους έσκυψαν στο έργο και στο βίο του μεγάλου Αλεξανδρινού.

«Καλός και Κακός Καιρός» – Καλό μήνα, χειμώνιασε…

.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Δεν με πειράζει αν απλώνη

έξω ο χειμώνας καταχνιά, σύννεφα, και κρυάδα.

Μέσα μου κάμνει άνοιξι, χαρά αληθινή.

Κωνσταντίνου Καβάφη – «Η δυσαρέσκεια του Σελευκίδου»

.

Δυσαρεστήθηκεν ο Σελευκίδης
Δημήτριος να μάθει που απ’ την Ιταλία
έφθασεν ένας Πτολεμαίος σε τέτοιο χάλι.
Με τρείς ή τέσσαρες δούλους μονάχα·

Κωνσταντίνου Καβάφη – Che fece… il gran rufiuto (Αυτός που έκανε τη μεγάλη άρνηση)

.

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μιά μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναί ή το μεγάλο το Όχι
να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχει
έτοιμο μέσα του το Ναί, και λέγοντάς το τώρα

πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.
Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,
όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει
εκείνο τ’ όχι – το σωστό – εις όλην την ζωή του.

.

ΚΑΒΑΦΗΣ Ο ΜΕΓΑΣ φιλόσοφος της ιστορίας, των ανθρώπων, των κρατών και του κόσμου

Του Παναγιώτη Ήφαιστου

Στην πολιτική θεωρία ή «πολιτική φιλοσοφία» (ή σκέτη «φιλοσοφία» για όσους θεωρούν το ακαταλόγιστο και την πνευματική ελευθεριότητα ή και ασυναρτησία ως ιδιότητες μιας κάποιας σημασίας), εισήλθα ανεπαισθήτως εάν όχι ανεπιγνώστως. Το 1988 ερευνώντας και γράφοντας μέσα στα δύσβατα πεδία της στρατηγικής θεωρίας υποχρεώθηκα να εμβαθύνω τον σκοπό των κρατών και των συμμαχιών. Μάλιστα τον έσχατο σκοπό κάθε ομάδας πολιτικά οργανωμένης που είναι η ασφάλεια και η επιβίωση.

Κατά καλή μου τύχη βασανίστηκα με δύο γίγαντες της πολιτικής σκέψης, τον Clausewitz και τον Raymond Aron. Πέρασα τις συμπληγάδες τους σταθεροποιώντας μάλιστα την άποψη ότι ο Raymond Aron είναι μια σπάνια περίπτωση γίγαντα πολιτικού στοχαστή. Γι’ αυτό δεν εξεπλάγην όταν αργότερα μελετώντας έναν από τους μεγαλύτερους πολιτικούς στοχαστές όλων των εποχών, ο Παναγιώτης Κονδύλης, έχει στην πιο υψηλή υπόληψη τον Αρόν (όπως ασφαλώς και τον Θουκυδίδη). Θουκυδίδης, Κλάουσεβιτζ, Αρον, Κονδύλης. Μιλάμε για τους γίγαντες που θα συνιστούσα σε όλους. Μάλιστα εξαρχής μιας σοβαρής προσπάθειας πνευματικής καλλιέργειας με αξιώσεις γόνιμων γνωσιακών προσανατολισμών στα πεδία του πολιτικού στοχασμού.

Θα είναι έτοιμοι να κολυμπήσουν αβλαβώς διαμέσου του ωκεανού σκουπιδιών της σύγχρονης «πολιτικής φιλοσοφίας» ή χειρότερα της σκέτης «φιλοσοφίας» των γενικών, ασυνάρτητων και συχνά εσχατολογικών ιδεών. Σκεφτείτε μόνο πόσα εκατομμύρια καταβυθίστηκαν μέσα στον πνευματικό σκουπιδότοπο των «μεγάλων» και εσχατολογικών δογμάτων του μοντερνισμού. Πόσοι επίσης είναι επιστημονικοί ουραγοί, προπαγανδιστές, χρήσιμοι ηλίθιοι και βλάκες με περικεφαλαία. Πολλαπλάσια είναι τα θύματα αυτού του τσούρμου που πιάνονται στα ξόβεργά τους.

Γεννημένα στην αιχμαλωσία…

Γράφει ο Δημήτριος Νατσιός, Δάσκαλος

.

Το παλιό βιβλίο «Nεοελληνικής Γλώσσας» της πρώτης Γυμνασίου περιείχε ένα θαυμάσιο ποίημα του Κωστή Παλαμά με τίτλο «τα σχολειά χτίστε». Το θυμήθηκα, διαβάζοντας, σε μια κυριακάτικη έκδοση, άρθρο ενός Άγγλου δημοσιογράφου, με τίτλο «γεννημένα στην αιχμαλωσία».

Στο κείμενο αυτό ο ερευνητής στηλιτεύει με θλίψη την συνεχή μείωση των ελεύθερων και ακίνδυνων χώρων για παιδικό παιχνίδι. Ο «ζωτικός παιδικός χώρος», ο παιδικός «βιότοπος», όπως χαρακτηριστικά τον ονομάζει, ελαττώνεται, γεγονός που επηρεάζει δυσμενώς την ψυχική, αλλά και την σωματική υγεία των παιδιών.

Η παχυσαρκία, για παράδειγμα, συνδέεται άμεσα με την μείωση του παιχνιδιού έξω από το σπίτι. Τραγική όμως έλλειψη «παιδικού βιότοπου» παρατηρείται σήμερα και στα σχολεία των ελληνικών πόλεων. Τα περισσότερα σχολεία είναι χτισμένα πάνω στα λίγα τετραγωνικά, που δεν μπόρεσαν να καταπιούν οι αντιπαροχές. Σχολεία περικυκλωμένα από κακόμορφους, τσιμεντένιους όγκους, κοντά σε πολύβοους δρόμους, σχολεία, κακέκτυπες απομιμήσεις της πνευματικά άνυδρης εποχής μας.

Παραθέτω στο σημείο αυτό την έξοχη ποιητική παραίνεση του εθνικού μας ποιητή, που διαβλέπει, αφουγκράζεται «την βοή των πλησιαζόντων γεγονότων» (Καβάφης) και προσπαθεί να επέμβει, για να αποτρέψει την θλιβερή πορεία.

Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΛΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

άρθρο που αλίευσε ο Γιώργος από το Ηράκλειο

.

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς στις 29 Μαΐου 1453, είναι ένα κοσμοϊστορικό γεγονός με παγκόσμιες πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις. Ουσιαστικά αλώθηκε ο ανατολικός προμαχώνας της χριστιανοσύνης, η Βυζαντινή αυτοκρατορία, τερματίζοντας τον υπερχιλιετή βίο της.

Κληρονόμος των στρατηγικών και πλούσιων εδαφών της Αυτοκρατορίας αναδείχθηκε ο νομαδικός λαός των Οθωμανών, που χάρις στην στρατιωτική του αλκή, κυριάρχησε στα Βαλκάνια και στην Μικρά Ασία τα επόμενα 200 χρόνια, φτάνοντας ως τις πύλες της Βιέννης δύο φορές, το 1529 και το 1683.

 Ένα γεγονός τέτοιας σημασίας, δεν προκαλείται από συμπτωματικά συμβάντα, η επιδερμικές και βραχυχρόνιες αφορμές. Η πτώση του θεοκρατικού και πολυφυλετικού Βυζαντίου έχει χρονικά τις ρίζες της ήδη στις αρχές του 12ου αιώνα μ. Χ. Ουσιαστικά τότε οι Βυζαντινοί Αυλικοί επιβλήθηκαν στην ηγεσία του Βυζαντινού στρατού αποκτώντας τον πλήρη έλεγχο της Αυτοκρατορικής Εξουσίας, με αποτέλεσμα την απαρχή της στρατιωτικής παρακμής του Βυζαντίου.Μια σειρά από σπάταλους και διεφθαρμένους αυτοκράτορες σε συνδυασμό με την πολυέξοδη και πολυπρόσωπη αυλική καμαρίλα που οι δολοπλοκίες της άγγιζαν τα όρια του γελοίου, διασπάθισαν τα οικονομικά αποθέματα των ταμείων που είχαν αποταμιεύσει οι Αυτοκράτορες της Δυναστείες των Μακεδόνων.

Πάγκαλες χαιρεκακίες

Φωτογραφία από:aktines.blogspot.com –

Δημήτρης Νατσιός  Δάσκαλος Κιλκίς

«Ωραίο, φρικτό, και απέριττο τοπίον!
Ελαιογραφία μεγάλου διδασκάλου.
Αλλά του λείπει μια σειρά ερειπίων
κι η επίσημος αγχόνη του Παγκάλου».

Καρυωτάκης «Η πεδιάς και το νεκροταφείον»

«Θεόδωρος Πάγκαλος! Τι ενδιαφέρον όνομα! συνήθιζε να λέει ο Καβάφης». (Το αναφέρει ο Γ. Σαββίδης στο βιβλίο του «πάνω νερά», σελ. 97, εκδ. Ερμής).
Καβάφης και Καρυωτάκης ασχολούνται με τον Πάγκαλο, τον πάππο βέβαια. Η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω είναι ότι πολλάκις οι τρανοί ποιητές εμπνέονται από μεγάλες τραγωδίες και εξαίσια τέρατα και …σημεία τους. Κατά μία περίεργη σύμπτωση ο Καρυωτάκης τιτλοφόρησε το ποίημά του «η πεδιάς και το νεκροταφείον».

Πριν από λίγο καιρό δημοσιεύτηκε ότι ο εγγονός Θεόδωρος, για να συμβάλλει στην ανάπτυξη της καθημαγμένης πατρίδας, προτίθεται να ασχοληθεί με την εισαγωγή και εμπορία μηχανημάτων για την καύση των νεκρών. Κάτι ψυχανεμιζόταν ο ποιητής… (Ο τυμπανιαίας αποφοράς «πολιτισμός» της Νέας Εποχής θέλει τα σκυλιά να θάβονται και οι άνθρωποι να αποτεφρώνονται. Σημειωτέον ότι ο Θ.Πάγκαλος ζήτησε, όταν αναχωρήσει από τον μάταιο τούτο κόσμο, η σορός του να καεί. Υποψιάζομαι ότι πολλοί, πολύ θα ήθελαν να ανάψουν το φιτίλι).

Πρόσφατα, ανοίξας το στόμα του, δήλωσε ότι οι εκπαιδευτικοί είναι τεμπέληδες. Όλοι. Βεβαίως, «όπου γενικότης εκεί επιπολαιότης» κατά τον αείχλωρο λόγο του Παπαδιαμάντη. Η θωριά του κ. Πάγκαλου δεν προδίδει άνθρωπο που ιδρωκόπησε στην ζωή του. Ο Πάγκαλος, γόνος στρατιωτικών, δικτατόρων για να αποσείσει το στίγμα της καταγωγής, έγινε αριστερός. (Όταν ακόμη ζούσε η μακαρίτισσα η Σοβιετική Ένωση, για να αποδείξει την κομματική του αφοσίωση, κάποιος νεαρός, ο Πάβελ Μορόζιν, κατήγγειλε τους γονείς σαν κουλάκους προκαλώντας τον χαμό τους. Του έστησαν άγαλμα. Κάτι παρόμοιο, από την ανάποδη, έπρατταν και οι γόνοι φασιστικών οικογενειών. Το γνωστό φαινόμενο του γενιτσαρισμού).

Πάρθεν η Ρωμανία! Ο Θρήνος της Τραπεζούντας σε μια συγκινητική εκτέλεση

Φωτογραφία από:www.epirus-ellas.gr

Ο θρήνος της Τραπεζούντας, Πάρθεν η Ρωμανία, είναι ένα Ποντιακό παραδοσιακό τραγούδι και συγκαταλέγεται στα ιστορικά τραγούδια, τα οποία αναφέρονται σε θλιβερά γεγονότα.  Μέσα από το θρήνο βγαίνει ένα μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας.

 «Η Ρωμανία αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο».

Στο τέλος του κειμένου μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι.

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης έγραψε για τον θρήνο της Τραπεζούντας:

«Αυτές τις μέρες διάβαζα δημοτικά τραγούδια για τ’ άθλα των κλεφτών και τους πολέμους. Πράγματα συμπαθητικά, δικά μας, γραικικά. Διάβασα και τα πένθιμα για το χαμό της πόλης. Πήραν την πόλιν, πήραν την, πήραν τη Σαλονίκη.

Όμως εκείνο που με άγγιξε πιο πολύ ήταν το άσμα το Τραπεζούντιο με την παράξενή του γλώσσα και με τη λύπη των Γραικών των μακρινών εκείνων που ίσως όλοι πίστευαν πως θα σωθούμε ακόμη«.

Che fece… il gran rifiuto- Ποιος έκανε… τη μεγάλη άρνηση

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα                                που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι                                να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος τό’χει                                έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα                                πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.                           Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Aν ρωτιούνταν πάλι,                      όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει                           εκείνο τ’ όχι – το σωστό – εις  όλην την ζωή του   Κ.Π.Καβάφης