Σπάνια ντοκουμέντα της Αντίστασης: «Το ΕΑΜ και αι λαϊκαί ελευθερίαι», άρθρο του Κομνηνού Πυρομάγλου στον Τύπο της Αντίστασης

.

αναδημοσίευση από τα Ιστορικά Χρονικά

Το άρθρο αυτό αποτελεί ντοκουμέντο για το 1943. Ο Κομνηνός Πυρομάγλου συνέταξε το εν λόγω πληροφοριακό δελτίο και το απέστειλε στον Ηρακλή Πετιμεζά, ο οποίος το δημοσίευσε στον αντιστασιακό Τύπο της εποχής. Μεταπολεμικά συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο του Πετιμεζά «Εθνική Αντίσταση και κοινωνική επανάσταση, Ζέρβας και ΕΑΜ» ( σ. 205-207):

ΤΟ ΕΑΜ ΚΑΙ ΑΙ ΛΑΪΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΙ

   Μεταξύ των άλλων που συνελήΦθησαν από τες ομάδες του ΕΑΜ κατά τον αφοπλισμόν της ομάδος Κωστοπούλου – Σαράφη ήσαν και ο υπομοίραρχος Δημήτριος Βιλαέτης, ο ενωμοτάρχης Μάργαρης Κωνσταντίνος και ο χωροφύλαξ Τσιχλάκης.

   Αυτούς τους έσφαξεν ο Γεώργιος Κοκοστάμου – ψευδώνυμον Χασιώτης – κομμουνιστής, ζωοκλόπος, απόφοιτος των φυλακών, από το Μαυρέλι της Καλαμπάκας, κατά τον εξής τρόπο, αφού προηγουμένως τους ελήστευσεν ο Νικόλαος Παπαρούνας – ψευδώνυμον Ηπειρώτης – από το Ανθηρό:

    Χωρίς ούτε καν να γίνη έστω και μία υποτυπώδης δίκη – το ΕΑΜ είναι αλάνθαστον και ακέκαστον! – πρώτος σφάχτηκεν ο Μάργαρης με τα χέρια δεμένα στο λαιμό. Ο δυστυχής ζήτησε να τουφεκισθή αντί να σφαγή. Ο Βιλαέτης, όταν είδε να σφάζεται ο Μάργαρης, θέλοντας να τουφεκισθή, προσπάθησε να φύγη τρέχοντας. Ο «Χασιώτης» άφησε μισοσφαγμένο τον Μάργαρη, έτρεξε προς τον Βιλαέτη και με μαχαιριές στην πλάτη από τα πάνω προς τα κάτω αφέθηκε αυτός επί τόπου. Γύρισε ύστερα και αποτελείωσε τον Μάργαρη.

Συνεργασία ΚΚΕ – Γερμανών, πλαστογραφία ή πραγματικότητα;

.

Την απόδειξη γνησιότητας ή μη διαφόρων ενοχοποιητικών για την αριστερά, ντοκουμέντων που παρουσιάζονται στην ιστοριογραφία της περιόδου 1941-1944. Πριν όμως αρχίσουμε την ανάλυση, θέλω να επισημάνω το προφανές. Και αυτό γιατί ορισμένοι φαίνεται να μην μπορούν να το αντιληφθούν, γι’ αυτό και θέλω να τους βοηθήσω. Στο παρόν ιστολόγιο, εκφράζονται απόψεις που σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν από όλους αρεστές. Ούτε σαν ιστορικός διεκδικώ το αλάθητο, ούτε δαιμονοποιώ όσους διαφωνούν μαζί μου ακόμη και αυτούς που σχολιάζουν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με προφανή εμπάθεια και ειρωνεία.

Κάθε καλόπιστη και τεκμηριωμένη κριτική είναι καλοδεχούμενη. Ειδικά για την περίοδο της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης, στην οποία ειδικεύομαι, οι πηγές που χρησιμοποιούνται και επισημαίνονται ανήκουν στους πρωταγωνιστές όλων των αντιμαχόμενων πλευρών και σε Ιστορικούς καταξιωμένους, πολλοί εκ των οποίων ανήκουν στην αριστερά. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, ο κορυφαίος ιστορικός συγγραφέας του ΚΚΕ και του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ο Σόλωνας Γρηγοριάδης.

Ο πολυγραφότατος αυτός ερευνητής, χρίστηκε από το ίδιο το ΚΚΕ σαν επίσημος ιστορικός του. Διετέλεσε υπεύθυνος Τύπου του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, υπεύθυνος Τύπου της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ και στέλεχος του Κοινού Γενικού Στρατηγείου μεταξύ άλλων. Είχε άμεση γνώση και πρόσβαση σε όλα τα αρχεία του ΕΛΑΣ. Προέρχεται από αριστερή οικογένεια, ήταν γιος του στρατηγού Νεόκοσμου Γρηγοριάδη – προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛΑΣ κλπ-, αδερφός του Φοίβου Γρηγοριάδη ή αλλιώς του Καπετάνιου Φώτη Βερμαίου, όπως ήταν γνωστός στο αντάρτικο.

Ο Ναπολέων Ζέρβας (12 Δεκεμβρίου 1957) και ο ΕΔΕΣ

.

από τον Κωνσταντίνο Αθ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

Η ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΔΕΣ: Ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ) υπήρξε μια πατριωτική ελληνική αντιστασιακή οργάνωση στη διάρκεια της τριπλής κατοχής της Ελλάδας. Ιδεολογικά ανήκε στο φιλελεύθερο δημοκρατικό στρατόπεδο, σε αντίθεση με το [φιλο-]κομμουνιστικό ΕΑΜ, που επιδίωκε και την αλλαγή του καθεστώτος. Ιδρύθηκε στις 15/10/1941 και είχε ως πολιτικό αρχηγό τον Κομνηνό Πυρομάγλου ενώ στρατιωτικός του αρχηγός ήταν ο Ν. Ζέρβας. Ο ΕΔΕΣ συμμετείχε στην επιτυχή ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, που οργανώθηκε από Άγγλους στρατιωτικούς και στην οποία συμμετείχαν δυνάμεις και του ΕΛΑΣ.

Αργότερα το ΕΑΜ και το στρατιωτικό του σκέλος, ο ΕΛΑΣ ήρθε σε σύγκρουση με τον ΕΔΕΣ διότι το ΕΑΜ διέδιδε ψευδώς ότι μαχητές του ΕΔΕΣ συνεργαζόταν με τον κατακτητή. Από την πλευρά του ο ΕΔΕΣ αντιλαμβανόταν ότι η πραγματική αίτια της σύγκρουσης ήταν η προσπάθεια των κομμουνιστών να μονοπωλήσουν την Εθνική Αντίσταση, όπως έκανε και ο Τίτο στη Γιουγκοσλαβία, και να καταλάβει βιαίως την εξουσία μετά την αποχώρηση των Γερμανών εγκαθιδρύοντας καθεστώς σοβιετικού τύπου.

Ο ΕΔΕΣ στα τέλη της κατοχής κυριαρχούσε στη Δυτική Ελλάδα ενώ εκκαθάρισε τη Θεσπρωτία από τις ένοπλες δυνάμεις Γερμανών και προδοτών Τσάμηδων συνεργατών του. Έδωσε περισσότερες από 100 μάχες και συμπλοκές εναντίον Ιταλών, Γερμανών και Αλβανοτσάμηδων. Όταν στα Δεκεμβριανά ο ΕΔΕΣ τάχθηκε στο πλευρό της κυβέρνησης Παπανδρέου και της δημοκρατίας και αφού δέχτηκε ισχυρή επίθεση από τον ΕΛΑΣ, αναγκάστηκε να υποχωρήσει από την Ήπειρο στην Κέρκυρα.

Κομνηνός Πυρομάγλου: «Που βαίνει η ΕΑΜ;»

αναδημοσίευση από τα Ελληνικά Χρονικά
άρθρο του υπαρχηγού του ΕΔΕΣ στον «Ελληνικό Αγώνα»
της 5ης Ιουνίου 1943 για την πολιτική και τη δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

.

Η εκδιλουμένη αντίθεσις μεταξύ του ΕΔΕΣ (Εθνικαί Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών) αφ΄ενός και αφ΄ετέρου του ΕΑΜ, η ένοπλος εκδήλωσις του οποίου είναι ο ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) πρέπει να τεθή υπό την κρίσην του Ελληνικού Λαού, μόνου αρμοδίου να επαινέση ή να καταδικάσει την μίαν ή την άλλην οργάνωσιν.

Αι συζητήσεις δια μίαν συνεργασίαν και συνεννόησιν ήρχισαν πράγματι από τον Ιανουάριον του 1942. Ο ΕΔΕΣ ως Οργάνωσις προϋπήρχε του ΕΑΜ. Κατά τον Ιούνιον του 1941, προσαρμοζόμενος προς την διαμορφωθείσαν κατάστασιν, συνεπεία της υποδουλώσεως της Ελλάδος, έταξεν ως βασικάς του επιδιώξεις νέους σκοπούς. Αι διαπραγματεύσεις εκ μέρους του ΕΑΜ διεξήχθησαν υπό του Χατζή (με ψευδώνυμον) μέλους της Κ.Ε. του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο κ. Ν. Ζέρβας, ο οποίος διεξήγαγε τας διαπραγματεύσεις εκ μέρους του ΕΔΕΣ, ήτο εν πλήρει γνώση της συνθέσεως του ΕΑΜ και ότι το Κομ. Κόμμα έπαιζε τον πρώτον ρόλον εις το ΕΑΜ. Παρ΄όλα αυτά, εφ΄όσον το Κομ. Κόμμα θα εδέχετο να διεξαγάγη έναν πραγματικόν εθνικόν αγώνα, ο ΕΔΕΣ δεν θα είχε καμμίαν αντίρρησιν να συνεργασθή με αυτό. Μέχρι σήμερον αι διαπραγματεύσεις απέτυχον εξ υπαιτιότητος του ΕΑΜ.

Ο Νικόλαος Πλαστήρας και ο αμφιλεγόμενος ρόλος του στην Κατοχή

αναδημοσίευση από τα Ελληνικά Χρονικά
άρθρο του Γιάννη Αθανασόπουλου

.

Κατά την άποψη του γράφοντα ο Νικόλαος Πλαστήρας υπήρξε μία από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας. Τόσο για την μεγαλειώδη και ηγετική παρουσία του σαν στρατιωτικού κατά τα δύσκολα χρόνια της Μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής όσο και σαν πολιτικού. Ωστόσο, ο ρόλος του κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής υπήρξε τουλάχιστον αμφιλεγόμενος.

Αν και το όνομά του είχε εμπλακεί στην ίδρυση του ΕΔΕΣ, ο «Μαύρος Καβαλάρης» δεν συνείσφερε στον εθνικοαπελευθερωτικό αντιστασιακό αγώνα. Βρισκόταν αυτοεξόριστος στη Νίκαια της Γαλλίας. Η σχέση του Πλαστήρα με τον ΕΔΕΣ είχε τις απαρχές της ήδη από το 1937 στις συνεννοήσεις του ίδιου με τον συνταγματάρχη Ναπολέοντα Ζέρβα, συνήθως μέσω του έμπιστού του Κομνηνού Πυρομάγλου. Και αυτό γιατί οι σχέσεις Ζέρβα-Πλαστήρα δεν ήταν καλές.[1] Με την έκρηξη του Ελληνοιταλικού πολέμου και του ΟΧΙ του 1940, ο ΕΔΕΣ εγκαταλείπει την αρχική του πρόθεση να εκδιώξει το καθεστώς της 4ης Αυγούστου και επικεντρώνεται με πρωτοβουλία του Ζέρβα στη δημιουργία αντάρτικου με σκοπό την απελευθέρωση της χώρας.