Λορεντζάτου Ζήσιμου
Στὰ Ἀπομνημονεύματα ὁ Μακρυγιάννης ἀναφέρεται κάποια στιγμὴ στὸ Λουδοβίκο-Φίλιππο, τὸν βασιλιὰ τῆς Γαλλίας πού, μὲ τὴν ἐπιρροὴ τοῦ Κωλέττη τὰ χρόνια ἐκεῖνα – γύρω στὰ 1845 περίπου – ἔστελνε ὁδηγίες «διὰ τὴν θρησκείαν· σκολειὰ γαλλικά, μοναστήρια, ἐκκλησίες καὶ πλῆθος ἄλλα μέσα καὶ κατήχησες εἰς τὸν κόσμο γιὰ νὰ προβοδέψουν αὐτὸ τὸ ἔργο».
Συνεχίζει ὁ Μακρυγιάννης: «Καὶ τί ἀγωνίζεται αὐτός; Ν’ ἀλλάξει τὴν θρησκείαν ἑνοῦ ξεψυχισμένου καὶ μικρούτζικου ἔθνους – νὰ πάρει μισὸ δράμι νερὸν νὰ τὸ ρίξει εἰς τὴν θάλασσα νὰ τὴν γλυκάνει, νὰ πιεῖ νερὸ αὐτός».
Τελικὰ τοῦ λέει:
«Τώρα ὁ Θεός… θέλει νὰ δοξάζεται ἀπ’ αὐτὸ τὸ μικρὸ ὀρθόδοξο ἔθνος ὀρθοδόξως κι’ ἀνατολικῶς» – δυὸ ἐπιρρήματα, στοχάζομαι, ποὺ μᾶς πολιτογραφοῦν πνευματικὰ καί, μαζὶ μὲ τὴν ἑλληνικὴ γλώσσα, ἀπαρτίζουν τὴν ταυτότητά μας.
Μερικὰ χρόνια ἀργότερα ἕνας ἄλλος, ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης, θὰ πεῖ: «Ἐγὼ εἶμαι τέκνον γνήσιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Δυὸ πνευματικοὶ βίοι παράλληλοι…