Η ματωμένη πρωτομαγιά του 1944

“Πρωτομαγιά του 1944” χαρακτικό του Τάσσου

.

του Παύλου Παπανότη, συνταξιούχου εκπαιδευτικού.

27 Απριλίου 1944: τμήμα του Ε.Λ.Α.Σ. Πελοποννήσου έστησε ενέδρα κοντά στους Μολάους της Λακωνίας σε φάλαγγα στρατιωτικών αυτοκινήτων, στα οποία επέβαιναν ο Γερμανός στρατηγός Κρεντς, τρεις άλλοι αξιωματικοί και πολλοί στρατιώτες. Την επόμενη μέρα στις κατοχικές εφημερίδες δημοσιεύτηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:

«Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος. Δολοφονία Γερμανού Στρατηγού.

Την 27 – 4 – 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους, κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως, εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν στρατηγόν και τρεις συνοδούς του αξιωματικούς και ετραυμάτισαν πολλούς Γερμανούς στρατιώτας. Ως αντίποινα θα εκτελεσθούν:

1.       Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1 – 5 – 1944.

2.       Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάων προς Σπάρτην, έξωθι των χωρίων.

Υπό την εντύπωσιν του κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί (σημείωση: επρόκειτο για τους συνεργάτες των Γερμανών, τους ταγματασφαλίτες) εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.

                             Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος».

Το Αεροδρόμιο της Νεβρόπολης είναι «το φάντασμα του βουνού»

.

Τα Άγραφα είναι η καρδιά της Αντίστασης και η Καρδίτσα το οικονομικό κέντρο που τροφοδοτεί την Αντίσταση. Η Αντίσταση όμως χρειάζεται να επικοινωνεί με το συμμαχικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής για τις ανάγκες του πολέμου. Γι’ αυτό, έπρεπε να κατασκευαστεί ένα πρόχειρο, αλλά καλά προφυλαγμένο αεροδρόμιο.

Το αεροδρόμιο αποφασίστηκε να κατασκευαστεί στο οροπέδιο της Νευρόπολης που διασχίζονταν από τον ποταμό Μέγδοβα, παραπόταμο του Αχελώου, εκεί που σήμερα βρίσκεται η τεχνητή Λίμνη «Νικολάου Πλαστήρα». Ο χώρος του αεροδρομίου βρισκόταν σε υψόμετρο 800 μέτρων και σε απόσταση 25 χλμ. από την Καρδίτσα.

Κατασκευάστηκε το Καλοκαίρι του 1943, Την έμπνευση της κατασκευής είχε ο τότε αρχηγός της Αγγλικής αποστολής Ταξίαρχος Έντι Μέγιερς που από την άνοιξη του 1943 είχε εγκατασταθεί στη Νεράιδα των Αγράφων.

Την τεχνική επίβλεψη είχε ο Λοχαγός Ντένις. Τα σχέδια έκαναν οι μηχανικοί Α. Σαμουηλίδης, Γ. Κουβαράκης, Α, Νικολάου, Γ. Βλάχος και Παπαγεωργίου.

Το αεροδρόμιο βρίσκονταν σε χώρο που διαμορφώθηκε κατάλληλα, κοντά στα Μπεζουλιώτικα Καλύβια και έφτανε μέχρι τα Μεσενικολίτικα λιβάδια στη θέση Τσιτσέϊκα. Στη διαμόρφωση του χώρου βοήθησαν οι κάτοικοι των γύρω χωριών και οι αντάρτες.

Η Αντίσταση 1941-1944 στην Ορεινή Τριφυλία – Οι μάχες στον Αετό και στον Πιτσά (11 Σεπτεμβρίου 1943)

Στο Δώριο Τριφυλίας εγκαταστάθηκε το 1ο Τάγμα του 749ου Συντάγματος της 117ης τεθωρακισμένης Γερμανικής Μεραρχίας. Αυτό έγινε περίπου Απρίλιο 1943, στο πλαίσιο των μέτρων, που λαμβάνονταν από τους Γερμανούς, για την αντιμετώπιση πιθανής συμμαχικής απόβασης στη Δυτική Πελοπόννησο όπως τους είχαν αφήσει να πιστέψουν οι σύμμαχοι.

Μετά την απόβαση, η οποία τελικά έγινε στην Σικελία στις 10 Ιουλίου 1943 η δραστηριότητα των Γερμανών στο Δώριο, πέρα από τη σκληρή και καθημερινή εκπαίδευση, υπό συνθήκες μάχης και χρήση πραγματικών πυρών συνεχίστηκε, με την συχνή αποστολή μικρών τμημάτων στα γύρω χωριά κυρίως για λόγους εκφοβισμού και συλλογής πληροφοριών.

Συμφωνία της Βάρκιζας,12 Φεβρουαρίου 1945

Σιάντος και Τσιριμώκος, πρωταγωνιστές της Συμφωνίας της Βάρκιζας. Εικόνα από:www.istorikathemata.com

Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, αφ’ ενός οι κ.κ. Ιωάννης Σοφιανόπουλος υπουργός επί των Εξωτερικών, Περικλής Θ. Ράλλης υπουργός επί των Εσωτερικών και Ιωάννης Μακρόπουλος υπουργός επί της Γεωργίας, αποτελούντες την υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως εξουσιοδοτημένη Αντιπροσωπεία, και αφ’ ετέρου οι κ.κ. Γεώργιος Σιάντος Γραμματεύς της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδος, Δημήτριος Παρτσαλίδης Γραμματεύς της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ. και Ηλίας Τσιριμώκος Γενικός Γραμματεύς της Ενώσεως Λαϊκής Δημοκρατίας (Ε.Λ.Δ.), αποτελούντες την υπό της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ. προσηκόντως εξουσιοδοτημένην Αντιπροσωπείαν, συνήλθαμεν εις διάσκεψιν εις Βάρκιζαν και από κοινού εξητάσαμεν τα μέσα και τον τρόπον της καταπαύσεως του εμφυλίου πολέμου και της συμφιλιώσεως του Ελληνικού Λαού και κατελήξαμεν εις την κατωτέρω συνομολογηθείσαν συμφωνίαν.

Η Κυβερνητική Αντιπροσωπεία εξεδήλωσε κατά την σύσκεψιν ταύτην την σταθεράν θέλησιν της Κυβερνήσεως όπως άνευ νέας αιματοχυσίας τερματίση την θλιβεράν εσωτερικήν κρίσιν, αποκαταστήση την ενότητα του Κράτους και επαναφέρη την εσωτερικήν ειρήνην και την πολιτικήν ομαλότητα. Ούτω μόνον θα δυνηθεί ο Ελληνικός Λαός να αναλάβη την δημιουργικήν προσπάθειαν δια την ανοικοδόμησιν της Χώρας εκ των ερειπίων, τα οποία σκληροί αγώνες προς τους εξωτερικούς εχθρούς και ο αδελφοκτόνος πόλεμος επεσώρευσαν.

Ίνα δε η επελθούσα συμφωνία προσλάβη τον χαρακτήρα ενός ακαταλύτου ηθικού συμφώνου, εκφράζοντος τας επιταγάς της πολιτικής συνειδήσεως του Ελληνικού Λαού, η Κυβερνητική Αντιπροσωπεία εζήτησεν όπως δι’ αυτού διακηρυχθή η σταθερά θέλησις του Ελληνικού Λαού δια την ανάπτυξιν ελευθέρου και ομαλού πολιτικού βίου, του οποίου κύριον χαρακτηριστικόν θα είναι ο σεβασμός της πολιτικής συνειδήσεως των πολιτών, η ειρηνική διαφώτισις και διάδοσις πολιτικών ιδεών και ο σεβασμός προς τας ελευθερίας, τας οποίας ο Καταστατικός Χάρτης του Ατλαντικού και αι αποφάσεις της Τεχεράνης διεκήρυξαν και η συνείδησις των δι’ αυτάς αγωνιζομένων ελευθέρων λαών απεδέχθη.