Το ναυτικό μας στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο

.

Όπου αγαπάς, μη πολυπάς. Και αν πολυπάς, μη πολυκάτσεις.. και άν πολυκάτσεις να μη πολυμιλείς.. Και ανε πολυμιλείς…να κατέχεις ήντα λές..(Κρητική μαντινάδα)

Αντί άλλων για εκείνους στους οποίους οφείλομε τιμή και όχι «σχολικά πανηγυράκια» με ηλεκτρικές κιθάρες, σας αντιγράφω την ομιλία  του Καθηγητή και Ιστορικού κ. Σαράντου Καργάκου, που εκφωνήθηκε στην εκδήλωση για τα 60 χρόνια από τη λήξη του Β’ Π.Π. και προς τιμήν των Βετεράνων του Π.Ν., στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, στις 7 Δεκ.2005.

«Επειδή ζούμε σε μια φάση έντονων διαστρεβλωτικών τάσεων, όπου την ιστορία υποκαθιστά η παραϊστορία, είμαστε υποχρεωμένοι δυστυχώς, ανά πάσα στιγμή, αν θέλουμε να είμαστε ευλαβείς έναντι αυτών που μας έφεραν στη ζωή και μας παρέδωσαν αλώβητο το χώρο, όπου κατοικούμε -προς το παρόν τουλάχιστον, να εξηγούμε τα αυτονόητα. Και τα αυτονόητα είναι πως κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου εμείς πολεμήσαμε απ’ αρχής μέχρι τέλους, ενώ άλλοι που σήμερα παριστάνουν συχνά τους κριτές μας, όχι μόνο δεν πολέμησαν ή ψευτοπολέμησαν, απεναντίας συνεργάστηκαν με τον Άξονα και στράφηκαν εναντίον μας.

Δεν θέλω να κάνω συγκρίσεις. Αλλ’ όπως έχω τονίσει στο δίτομο έργο μου «Ιστορία του Ελληνικού Κόσμου» (τομ. Β΄, σ. 490) «το ηθικό μέγεθος ενός λαού μετριέται από τη διάθεσή του να αντισταθεί στον κατακτητή. Χωρίς πρόθεση να μειώσουμε την αξία ουδενός, παραθέτουμε απλώς τις ημέρες αντιστάσεως των ευρωπαϊκών κρατών έναντι των Γερμανών. Αυστρία 0 (απεναντίας θερμή υποδοχή), Τσεχοσλοβακία 0, Δανία 0, Λουξεμβούργο 0, Πολωνία 30, Νορβηγία 61 (πρόκειται κυρίως για αντίσταση Βρετανών στο Νάρβικ). Ολλανδία 4, Βέλγιο 18, Γιουγκοσλαβία 3, Ελλάς 55»!

15 Αυγούστου 1940, ώρα 08.25 : «Ο τορπιλισμός της «ΕΛΛΗΣ» στην Τήνο»

Ανδρέας Μουντζουρούλιας

15 Αυγούστου 1940 ώρα 08.23. Οι Έλληνες απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας γιόρταζαν τη χάρη της Παναγιάς. Η Ελλάδα, την οποία κυβερνούσε ο Ιωάννης Μεταξάς, μπορεί να τηρούσε ουδέτερη στάση, αλλά ήταν εμφανές ότι βρισκόταν στο πλευρό της Αγγλίας, που εκείνη την περίοδο δοκιμαζόταν σοβαρά από τις αεροπορικές επιθέσεις της «Λουφτβάφε». Η Ιταλία, σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας, με τον ισχυρό στόλο της διεκδικούσε την πρωτοκαθεδρία στις θάλασσες της Μεσογείου από τη Μεγάλη Βρετανία.

Στο ξεκίνημα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η ναυτική σημασία του γεωγραφικού χώρου και στόλου της Ελλάδας δεν είχε την αντίστοιχη βαρύτητα που εμφάνιζε το καλοκαίρι του 1914. Το γεγονός αυτό που, εν πολλοίς, απέρρεε από την προτεραιότητα που απέδιδε η Μεγάλη Βρετανία στην προάσπιση των αυτοκρατορικών της συμφερόντων στον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, τη ναυτική ρώμη του Γαλλικού Ναυτικού στη Μεσόγειο και την αρχική ουδετερότητα της Ιταλίας, γέννησε ίσως σε κάποιους την ελπίδα ότι η χώρα μας δεν θα χρειαζόταν να αναμειχθεί στον νέο αυτόν Αρμαγεδδώνα.

Ο τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ και το θαύμα της Παναγίας.

Του ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΛΕΒΕΝΤΟΓΙΑΝΝΗ

Στην προκυμαία της Τήνου όλα έδειχναν να κυλούν φυσιολογικά. Το νησί ήταν για μια ακόμη χρονιά έτοιμο, να υποδεχτεί τους χιλιάδες πιστούς. Σε λίγη ώρα ο ήλιος θα ανέβαινε ψηλά στον ουρανό και θα άπλωνε τις ζεστές ακτίνες του στην εκκλησιά της Μεγαλόχαρης…

Οι μικροπωλητές είχαν στήσει τρεις ημέρες πριν, τους πάγκους τους και διαλαλούσαν  δυνατά την πραμάτεια τους. Σταυρουδάκια εικόνες, κομποσκοίνια, Αγιασμένο νερό…Κάποιοι πουλούσαν κουλούρια και ζαχαρωμένους λουκουμάδες. Τα καφενεία είχαν γεμίσει ήδη και τα γκαρσόνια έτρεχαν πάνω κάτω αλαφιασμένα να εξυπηρετήσουν.

Ο τορπιλισμός της ΄Έλλης – Η Απρόκλητη Επίθεση (15 Αυγούστου 1940)

Τo υποβρύχιο «Ντελφίνο», ένα μάλλον παλιό αλλά αξιόπιστο σκαρί της κλάσης «Σκουάλο», ανήκε στην ομάδα υποβρυχίων και είχε τη βάση του στο ιταλοκρατούμενο νησί της Λέρου.

Εκεί οι ιταλοί είχαν δημιουργήσει μία νέα πόλη στο Λακκί με το όνομα Πόρτο Λάγκο, και η οποία ήταν μια μεγάλη ναυτική και αεροπορική βάση. Το πρωί της 14 Αυγούστου του 1940, είχε ξεκινήσει για μια όχι και τόσο τυπική περιπολία.

Οι προφορικές εντολές του διοικητή του Aρχιπελάγους Ντε Βέτσι ήταν πορεία προς την Τήνο και τορπιλική επίθεση το πρωί του δεκαπενταύγουστου εναντίον μονάδων του Ελληνικού Στόλου που θα συμμετείχαν στον εορτασμό της Παναγίας.

Εκείνο το πρωινό του Αυγούστου η «ΕΛΛΗ», με μεγάλο σημαιοστολισμό, ναυλοχούσε 800 μέτρα μακριά από την προβλήτα του λιμανιού της Τήνου. Στις 08:30, και ενώ ετοιμαζόταν το άγημα απόδοσης τιμών που θα συμμετείχε στην λιτανεία της Εικόνας της Παναγίας να επιβιβαστεί στις λέμβους, μια τορπίλη τη χτύπησε στη μέση.

Από την έκρηξη το γέρικο σκαρί σχεδόν ανασηκώθηκε στον αέρα. Στις 09:45 η «ΕΛΛΗ» παρά τις απελπισμένες προσπάθειες διάσωσής της γλίστρησε στον υγρό της τάφο.

Ο τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ το Ναυτικό επί ποδός πολέμου

Φωτογραφία από:ellas2.files.wordpress.com

ΝΑΥΑΡΧΟΣ ΜΕΖΕΒΙΡΗΣ

Ο τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ
το Ναυτικό επί ποδός πολέμου
(πηγή: Γ. Μεζεβίρη  Αντιναυάρχου ε.α.,
«Τέσσαρες δεκαετίες εις την Υπηρεσίαν του Β. Ναυτικού», Αθήναι 1971)

.

Ο Γρηγόριος Μεζεβίρης διηγείται:

«Την 15η Αυγούστου 1940, ενώ βρισκόμουνα στην Αθήνα, ο Διευθυντής της Δ.Ρ.Υ.Ν. με πληροφορούσε τον τορπιλισμό και τη καταβύθιση της ΕΛΛΗΣ από άγνωστο υποβρύχιο. Κατέβηκα αμέσως στον Ναύσταθμο και έσπευσα να συναντήσω τον Αρχηγό του Στόλου, που είχε μόλις πληροφορηθεί το γεγονός. Ήταν έξαλλος και φοβερά αγανακτισμένος κατά του Υφυπουργού.

Παρά τους αιφνιδιαστικούς βομβαρδισμούς πολεμικών μας σκαφών που είχαν προηγηθεί, ένα από τα μεγαλύτερα πλοία του Στόλου είχε διαταχθεί να παραμείνει επί ώρες αγκυροβολημένο σε όρμο τελείως ανοικτό, για να μην διακοπεί η παράδοση των καλών ειρηνικών καιρών της συμμετοχής του Ναυτικού στη θρησκευτική τελετή της Τήνου!  Φαίνεται, μάλιστα, ότι το Γ.Ε.Ν., για να μην διακινδυνεύσει την ΕΛΛΗ, είχε εισηγηθεί την αποστολή του α/τ «ΑΕΤΟΣ».

Ο τορπιλισμός της «Έλλης» στην Τήνο

. 

Βασίλης Φουρτούνης: δάσκαλος, αναπληρωματικός Αιρετός ΑΠΥΣΠΕ Αττικής, Αντιπρόεδρος Συλλόγου Εκπ/κών «Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ»

 Πριν τον τορπιλισμό της «Έλλης»

Την εποχή που ξεκίνησε ο , η ναυτική σημασία του γεωγραφικού χώρου και του στόλου της Ελλάδας δεν είχε την αντίστοιχη βαρύτητα που είχε εμφανίσει το καλοκαίρι του 1914.

Το γεγονός αυτό που οφειλόταν: α) στο ότι η Μεγάλη Βρετανία αφ’ ενός ενδιαφερόταν να προασπίσει τα συμφέροντά της στον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό β) τη μεγάλη ναυτική δύναμη των Γάλλων στη Μεσόγειο και γ) την αρχική ουδετερότητα της Ιταλίας.

Αυτός ο συνδυασμός ήταν που γέννησε ίσως σε κάποιους την ελπίδα ότι η χώρα μας δεν θα χρειαζόταν να αναμειχθεί στον νέο αυτόν καταστροφικό πόλεμο. Τα πράγματα όμως άλλαξαν με την πτώση της Γαλλίας και την έξοδο της Ιταλίας στον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας τον Μάιο του 1940.

Τους μήνες που ακολούθησαν, η καχυποψία του Μουσολίνι αναφορικά με τις γερμανοσοβιετικές επιδιώξεις στα Βαλκάνια, η πιθανότητα ότι ο αγγλικός στόλος θα κατέφευγε στα ελληνικά ύδατα στην περίπτωση που η αγγλοκρατούμενη Αίγυπτος κυριευόταν από τους Ιταλούς και ο προσανατολισμός της κυβέρνησης Μεταξά στην αγγλική πολιτική – κυριότερα δείγματα του οποίου υπήρξαν η αποδοχή της αγγλογαλλικής εγγύησης της Ελλάδας έναντι πιθανής απειλής από τον Άξονα (Απρίλιος 1939) και η άρνησή της να ανανεωθεί το Ελληνοϊταλικό Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας, τον Σεπτέμβριο του 1939 – οδήγησαν στην ωρίμαση των επεκτατικών επιδιώξεων που έτρεφε, από παλιά, το φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας εναντίον της χώρας μας.