«Τα έξι παλικάρια της Δουρούτης». Οι τελευταίοι νεκροί πριν την απελευθέρωση των Ιωαννίνων (20 Φεβρουαρίου 1913)

.

Μανώλης Πέπονας

Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων υπήρξε ένα από τα πλέον δυσχερή εγχειρήματα για τον Ελληνικό Στρατό. Ένα σύγχρονο οχυρωματικό δίκτυο είχε κατασκευαστεί γύρω από την πόλη υπό την εποπτεία εξαιρετικών Γερμανών αξιωματικών, με αποτέλεσμα φρούρια όπως το Μπιζάνι να θεωρούνται σχεδόν απόρθητα.

Παράλληλα, ο Οθωμανός διοικητής, Εσάτ Πασάς, ήταν ένας ιδιαίτερα καταρτισμένος στρατιωτικός ηγήτορας, οποίος πέτυχε να αντιτάξει σθεναρή άμυνα στις ελληνικές δυνάμεις για αρκετούς μήνες.

Υπό αυτές τις συνθήκες, απαιτήθηκε η καταβολή υψηλού φόρου αίματος και η εξάντληση της εφευρετικότητας αξιωματικών όπως ο αντισυνταγματάρχης Παπαδόπουλος και ο ταγματάρχης Βελισσαρίου, προκειμένου ο Ελληνικός Στρατός να πετύχει την είσοδό του στη μεγαλύτερη πόλη της Ηπείρου.

Στις 20 Φεβρουαρίου 1913, μια ημέρα δηλαδή πριν την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, ο Ελληνικός Στρατός θρήνησε τα τελευταία της θύματα: τον Αθανασόπουλο Ιωάννη από το Αλετούργι Μεσσηνίας, τον Κεφάλα Αντώνιο από τη Μεγαλόπολη Αρκαδίας, τον Κρατημένο Ρήγα από τα Λαγκάδια Αρκαδίας, τον Σχίζα Μιχαήλ από το Σέρβον Αρκαδίας, τον Τσακαλουδάκη Εμμανουήλ από την Κρήτη και τον επίσης Κρητικό Πασσιαδάκη Γεώργιο.

21 Φεβρουαρίου 1913: Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων – Το τέλος μιας σκλαβιάς 500 ετών…

του Γεωργίου Ν. Κουρκούτα*

Δικαίως η περίοδος των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913 χαρακτηρίστηκε ως ένα νέο 1821, διότι η Ελλάς μέσα σε λίγους μήνες διπλασιάστηκε εδαφικά και πληθυσμιακά. Το θέμα της Ελευθερίας μεγάλου μέρους των αλύτρωτων αδελφών σε Ήπειρο, Μακεδονία, Νήσους Αιγαίου και Κρήτη επιλύεται με τις θυσίες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, μετά από αιώνες προσδοκιών και δεκαετίες αγώνων. Στο πλαίσιο των μαχών και των επιτυχιών του Ελληνικού Στρατού κορυφαία θέση κατέχει ο αγώνας για την Απελευθέρωση της πρωτεύουσας της ενιαίας Ηπείρου, των Ιωαννίνων.

Ένα γεγονός, που μετά την επική σύγκρουση γύρω από το Μπιζάνι, κορυφώθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 1913. Στο Μπιζάνι αναδείχθηκε για μία ακόμη φορά η επιτυχής συνεργασία του στρατιωτικού ηγήτορος (Διαδόχου Κωνσταντίνου) με τους συνεργάτες του (Διοικητές Μονάδων), αλλά και η άξια πολική ηγεσία της χώρας (Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος). Γι΄ αυτό και σε σύντομο χρονικό διάστημα επετεύχθησαν αξιόλογα αποτελέσματα.