Το κρισιμότερο πενθήμερο του Ελληνικού εμφυλίου πολέμου: οι «ταξιαρχίες» του ΔΣΕ αποκρούονται από τον Εθνικό Στρατό στα προάστια της Κόνιτσας (25 Δεκεμβρίου – 6 Ιανουαρίου 1948)

αναδημοσίευση από τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας
άρθρο του Φιλίστορος Ι.Β.Δ.

.

Εισαγωγή – εξελίξεις μέσα στο 1947

Μέσα στο 1947 έφτασε στην κορύφωση της η προσπάθεια οργάνωσης του λεγόμενου «τρίτου γύρου» προσπάθειας βίαιης κατάληψης της εξουσίας στην Ελλάδα από το ΚΚΕ. Ήδη τον Οκτώβριο υπήρχαν συνολικά 18.000 αντάρτες με κεντρική παρουσία στον ενιαίο ορεινό όγκο των δύο οροσειρών Γράμμου και Βίτσι, αλλά και διάσπαρτες δυνάμεις σε όλη την Ηπειρωτική Ελλάδα (Πελοπόννησο, Στέρεα Ελλάδα, Θεσσαλία, Ανατολική Μακεδονία). Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις (υπό την συνολική ονομασία «Τέρμινους») που διεξήγαγε η ηγεσία του Εθνικού στρατού σε όλη την Ελλάδα μέσα στο 1947 για την εξάρθρωση των ανταρτών ήταν ανεπαρκείς, καθώς ακόμη ο Εθνικός στρατός δεν διέθετε την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή, τα στελέχη του δεν γνώριζαν τις ιδιαιτερότητες του ανταρτοπόλεμου, οι μονάδες ήταν φτωχά εξοπλισμένες, πολύ αργές και με χαμηλό ηθικό.

Η συγκυρία για τον «Δημοκρατικό Στρατό» το Φθινόπωρο του 1947 ήταν η καλύτερη δυνατή κατά την διάρκεια του τριετούς εμφυλίου, παρά το σοβαρό λάθος του Νίκου Ζαχαριάδη που δεν ενημέρωσε εγκαίρως τα στελέχη του ΚΚΕ που ήθελαν να πολεμήσουν να βγουν στο βουνό, έτσι αυτά εγκλωβίστηκαν στα αστικά κέντρα και συνελήφθησαν. Με επικεφαλής τον ικανό Μάρκο Βαφειάδη, το ΚΚΕ είχε σχηματίσει έμπειρες ευέλικτες μονάδες με εμπειρία στον ανταρτοπόλεμο που δεν εγκλωβίζονταν από τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του Εθνικού Στρατού, αλλά κινούνταν με ευχέρεια στους ορεινούς όγκους λεηλατώντας και ρημάζοντας την ύπαιθρο, με τρομοκρατικές ξαφνικές επιθέσεις στα αστικά κέντρα που έλεγχε ο εχθρός. Ο Βαφειάδης είχε ως σχέδιο, όπως τουλάχιστον το παρουσίασε στην 3η ολομέλεια του ΚΚΕ τον Σεπτέμβριο του 1947, το σταδιακό πέρασμα από τον αντάρτικο αγώνα σε τακτικό αγώνα με μια πιθανή επέκταση του «ελεύθερου χώρου» του Γράμμου προς Ήπειρο.

Ο σχηματισμός της «προσωρινής δημοκρατικής κυβέρνησης» που ανακοινώθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 1947 με «πρωθυπουργό» τον Μάρκο Βαφειάδη αποτέλεσε γεγονός που βάρυνε στις εξελίξεις που ακολούθησαν. Πρόθεση της ηγεσίας του ΚΚΕ ήταν να «απελευθερωθεί» μια κωμόπολη της Ηπείρου, ώστε να εγκατασταθεί σε αυτή η «προσωρινή κυβέρνηση» και έτσι να τύχει της αναγνώρισης από όμορα κομμουνιστικά κράτη, εξέλιξη που σίγουρα θα περιέπλεκε την κατάσταση για τις εθνικές δυνάμεις. Ο ΔΣΕ χρειαζόταν μια μεγάλη επιτυχία για να στερεώσει το γόητρο του στα όμορα κομμουνιστικά κράτη που τον εξόπλιζαν, τον συντηρούσαν οικονομικά και υλικοτεχνικά. Η πρώτη επιλογή ως πρωτεύουσα του νέου κομμουνιστικού κράτους ήταν το Μέτσοβο, αλλά η επίθεση εναντίον του στις 18 Οκτωβρίου αποκρούστηκε από τους υπερασπιστές του. Η δεύτερη επιλογή ήταν η μικρή κωμόπολη της Κόνιτσας…

Η ραδιοφωνική ομιλία της βασιλίσσης Φρειδερίκης που συγκλόνισε τον πολιτισμένο κόσμο

του Χρήστου Ι. Δρούγκα

.

«Φωνή εν Ραμά ηκούσθη, θρήνος, κλαυθμός και οδυρμός Ραχήλ η κλαίουσα τα τέκνα αυτής και ουκ ήθελε παρακληθήναι ότι ουκ εισί«.
προφήτου Ιερεμία

Tον Ιούλιο του 1947 και ενώ ο συμμοριτοπόλεμος (εμφύλιος πόλεμος) ήταν σε εξέλιξη, η Βασίλισσα Φρειδερίκη ανακοίνωσε την οργάνωση ενός πανελλήνιου εράνου με σκοπό να βοηθηθούν οι βόρειες ελληνικές επαρχίες. [ ΑΧ, αυτές οι βόρειες επαρχίες !!! ] Η Πρόνοια Βορείων Επαρχιών Ελλάδος, όπως ονομάστηκε η επιτροπή του εράνου, χρηματοδότησε την ίδρυση ενός δικτύου 53 παιδουπόλεων όπου φιλοξενήθηκαν και προστατεύθηκαν ορφανά ή απροστάτευτα παιδιά από τις εμπόλεμες περιοχές της χώρας.

Στις 28 Δεκεμβρίου 1949 και ώρα 22:00, η βασίλισσα Φρειδερίκη απηύθυνε ραδιοφωνική ομιλία, που μεταδόθηκε στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, απευθυνόμενη στον Ελληνικό λαό και προς όλον τον πολιτισμένο κόσμο, θέλοντας να τους πληροφορήσει για την τραγική ανθρωπιστική κατάσταση στην οποία βρισκόταν η χώρα μας με τα ορφανά, απροστάτευτα παιδιά και κυρίως για το ″παιδομάζωμα των συμμοριτών″ δηλαδή τις βίαιες αποστολές παιδιών στις Λαϊκές Δημοκρατίες από τον Δημοκρατικό Στρατό.

Το απόγευμα, πριν την ραδιοφωνική ομιλία της βασίλισσας, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη Τύπου Ελλήνων και ξένων δημοσιογράφων στα ανάκτορα των Αθηνών όπου η βασίλισσα και ο αρχιεπίσκοπος προέβησαν σε μακρές ανακοινώσεις εξηγώντας το μέγεθος του προβλήματος εις βάρος του Ελληνικού Έθνους. Η έκκληση της, μαζί με αυτήν του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, απευθυνόταν στους αρχηγούς των τότε 59 κρατών-μελών του ΟΗΕ ζητώντας την παρέμβασή τους για την επιστροφή των ελληνοπαίδων που είχαν αρπαχτεί από τους συμμορίτες και βρίσκονταν στις Λαϊκές Δημοκρατίες.

Η συνέντευξη Τύπου δόθηκε με αφορμή την πανελλαδική εκδήλωση της επομένης ημέρας. Με πρόταση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, η 29η Δεκεμβρίου, κατά την οποία η Εκκλησία τιμά τη μνήμη των 14.000 νηπίων που έσφαξε ο Ηρώδης, είχε οριστεί ως ημέρα εθνικού πένθους για το παιδομάζωμα.

Εν συνεχεία παραθέτω το κείμενο της συγκλονιστικής ομιλίας της βασίλισσας Φρειδερίκης η οποία έφτασε σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου και έγινε η ″σπίθα″ για να ενεργοποιηθούν ανθρωπιστικές οργανώσεις και κυβερνήσεις ξένων κρατών παρέχοντας πολύτιμη βοήθεια στη χώρα μας καθώς επίσης και διπλωματικές παρεμβάσεις για την επιστροφή των ελληνοπαίδων που είχαν αρπαχτεί από τους συμμορίτες.

Η ομιλία της βασίλισσας έχει ως εξής:

20 Αυγούστου 1944 «H ΣΦΑΓΗ 24 ΛΙΜΝΙΩΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ!

.

Ιωάννης Μπουγάς

Αυτή είναι η τελευταία ομαδική σφαγή στην Αργολιδοκορινθία το καλοκαίρι της φωτιάς, με πολλές φριχτές λεπτομέρειες, όπως το κανιβαλικό λυντσάρισμα ενός πατέρα με 3 αγόρια του (ένα τέταρτο και η σύζυγός του εσφάγησαν).

Όλα αυτά έγιναν στο ιστορικό Αγιονόρι, όπου μιά γερόντισσα, αυτόπτης τότε μάρτυρας, μου είπε:
«…νά, ἐδῶ στεκόμουνα, μέ τή μάνα μου. Ὁ πατέρας τῶν παιδιῶν, δίψαγε καί φώναζε. Παρακαλοῦσε: – «Χριστιανοί, λίγο νερό!». Ἡ μάνα μου μέ ἔστειλε καί ἔφερα μ᾽ ἕνα κατσαρολάκι, ἀλλά ἕνας ἀπ᾽ αὐτούς μοῦ τό πέταξε.
– «Φύγε ἀπό κεῖ μωρή, πού θά τούς δώσεις νερό!», μοῦ εἶπε…».

Αυτό είναι κτυπητό παράδειγμα της «ηθικής ανωτερότητας» της Αριστεράς σε όλο της το μεγαλείο!

Ακολουθούν μικρά Αποσπάσματα από το έργο μου «ΑΘΩΩΝ ΑΙΜΑ, «Ελεύθερος Μωριάς 1943-44», Τόμος Β΄.

(Λόγω πολλών ειδικών συνθηκών, γύρω από τη συγκεκριμένη μαζική σφαγή, η περιγραφή της μαζικής σφαγής, μαζί με τη δίκη των ενόχων που έγινε στο Ναύπλιο το 1945, καταλαμβάνει 35 σελίδες στο βιβλίο).

«…Μιά ἑβδομάδα μετά τή σφαγή τῶν 23 Μιδεατῶν, στούς ὁποίους περιλαμβάνονταν παιδιά, γυναῖκες καί μιά ἀνάπηρη κοπέλα, τό μένος τῆς Ἀριστερᾶς ἐναντίον αὐτῶν πού θεωροῦσε «ἀντίδραση» ἐκδηλώθηκε στίς γειτονικές Λίμνες. Ὁ ἀριθμός τῶν θυμάτων στίς Λίμνες ἦταν 24, σχεδόν ὁ ἴδιος μέ αὐτόν στή Μιδέα. Δέν γνωρίζω ἄν ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς γνωστῆς ποσόστωσης τοῦ Θεόδωρου Ζέγκου ἤ ἀπό σύμπτωση ἡ «ἀντίδραση» στά δυό χωριά εἶχε ἴδιο μέγεθος.

Oμιλία του Θανάση Κλάρα (Άρη) στη Δεσφίνα, τον Σεπτέμβριο του 1943

.

«Σύντροφοι, τον σκοπό μας μέχρι της στιγμής δεν τον είχαμε αποκαλύψει για λόγους σκοπιμότητας.

Τώρα εμείς παιδιά του φτωχού λαού και πρωτοπόροι του αγώνα θα αγωνισθούμε για να δώσουμε μια πραγματική ελευθερία στους λαούς, γιατί αυτό που γίνεται σήμερα σε μας, είναι μέρος διεθνούς αγώνα που όλοι οι λαοί ξυπνήσανε θέλουνε να διώξουνε τους τυράννους όχι μόνο αυτούς που έχουμε εδώ αλλά και αυτούς που αύριο θα μας κατακτήσουνε για να μας κάνουνε οικονομικούς τους δούλους για αιώνες ολόκληρους, γιατί αυτοί μεν που είναι εδώ θα φύγουνε μια μέρα, όπως και από κάθε γωνιά της γης, οι κεφαλαιοκράτες όμως του Λονδίνου και της Αμερικής θα επιβάλλουν τη δύναμή τους.

Αλλά εμείς οι λαοί που ξυπνήσαμε πια δεν θα τους επιτρέψουμε να μας υποδουλώσουνε, γιατί τη δύναμη την έχουμε στα χέρια μας.

ΣΚΟΠΟΣ ΜΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΧΤΥΠΗΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΙΤΑΛΟΥΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ, γιατί κι αυτοί είναι σαν και εμάς αδέλφια μας και είναι όργανα των διάφορων φασιστών και κεφαλαιοκρατών για τη κατάκτηση και υποδούλωση των λαών και γιαυτό τους έστειλαν εδώ κάτω.

Λοιπόν να μην τρέφετε μίσος γι’ αυτούς. Φταίνε οι διάφοροι Βόλπι και Γιούγκερς της Ιταλίας και Γερμανίας. Εάν ρωτήσεις καλά – καλά κάθε στρατιώτη απ’ αυτούς τι επιθυμεί δεν θέλει τίποτε άλλο από του να φτάσει σύντομα σπίτι του, στη δουλειά του και στα παιδιά του.

Καραγιώργης: «Οι Έλληνες κομιτατζήδες, Παυλομελάδες, Καπετάν Βαρδαίοι, Τσόντοι και Γαρέφηδες, έσφιγγαν τον λαιμό του «μακεδονικού» λαού»

.,

29 Μαρτίου 1870 γεννήθηκε ο Παύλος Μελάς, ηγετική φυσιογνωμία του Μακεδονικού Αγώνα. Η εμβληματική του μορφή έχει αναγνωριστεί από την Ιστορία, ιδίως για την αφύπνιση που προκάλεσε στον Έλληνες αξιωματικούς για το ευαίσθητο θέμα της Μακεδονίας, αλλά και στον ελληνική κοινή γνώμη γενικότερα.
Ωστόσο όπως προκύπτει από τα έντυπα του ΚΚΕ και του ΔΣΕ, οι ιθύνοντες του κόμματος δεν είχαν την ίδια άποψη. Στην εφημερίδα «Προς τη Νίκη» της 29ης Μαρτίου 1949, ο «σύντροφος» Καραγιώργης παρευρέθη στο ΙΙο Συνέδριο του ΝΟΦ, συμμάχων του ΚΚΕ και του ΔΣΕ, που είχε ως στόχο να τονίσει την «ενότητα της παλλαϊκής μαχητικής πολεμικής κινητοποίησης του Σλαυομακεδονικού λαού».

Παρατίθεται ο λόγος του αποσπασματικά (τηρήθηκε η ορθογραφία του πρωτότυπου):

Αγαπητοί μου σύντροφοι και συντρόφισσες,

Εκ μέρους ΠΔΚ (Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης) και του ΓΑ του ΔΣΕ, σφίγγω αδελφικά το χέρι του καθ’ ενός και της κάθε μιας.

[…] Το Συνέδριό σας αποτελεί την πιο πιστή, την πιο ωραία απόδειξη για την αδιάρρηχτη ενότητα και αδελφότητα του ελληνικού και σλαβομακεδονικού λαού, μέσα στη φωτιά του αγώνα για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία και των δύο λαών. […]

Λίγοι είναι οι τόποι που βασανίστηκαν, στέναξαν τόσο κάτω από τόσους ζυγούς σκλαβιάς, όσο ο μακεδονικός λαός. Παληότερα, οι Τούρκοι μπέηδες, οι Σέρβοι κομιτατζήδες και οι Έλληνες κομιτατζήδες – οπλαρχηγοί Παυλομελάδες και Καπετάν Βαρδαίοι, Τσόντοι και Γαρέφυδες, του έσφιγγαν την θηλειά στο λαιμό. […]

Η συμφωνία της Βάρκιζας και οι αριστεροί μύθοι

Μαυροσκούφηδες αντάρτες του ΕΛΑΣ κλαίνε για την παράδοση των άχρηστων όπλων τους, με τη συμφωνία της Βάρκιζας. Τα καινούργια όπλα είχαν φροντίσει να τα κρύψουν για «ώρα ανάγκης»..

.

73 χρόνια από την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας και οι μύθοι συντηρούνται: «η δεξιά δεν τήρησε την συμφωνία (λευκή τρομοκρατία) και η αριστερά στον μονομερή εμφύλιο δεν απαντούσε μέχρι τα τέλη του 1946» -Συνοπτική απάντηση:

Φέτος συμπληρώνονται 73 χρόνια από την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας. Εκεί αποφασίστηκε:

1) η εξασφάλιση των ατομικών ελευθεριών και η εκδήλωση των πολιτικών φρονημάτων,
2) η άρση του μέχρι τότε ισχύοντος στρατιωτικού νόμου,
3) η αμνήστευση των πολιτικών αδικημάτων από την 3η Δεκεμβρίου 1944 μέχρι την υπογραφή της συμφωνίας,
4) η απελευθέρωση των ομήρων πού κρατούσε ο ΕΛΑΣ και οι λοιπές οργανώσεις πού βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του ΚΚΕ,
5) η συγκρότηση του νέου Εθνικού Στρατού,
6) η παράδοση και ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ, του ΕΛΑΝ και της Εθνικής Πολιτοφυλακής,
7) η εκκαθάριση του Δημοσίου και των Σωμάτων Ασφαλείας από συνεργάτες των κατακτητών,
8) η διενέργεια δημοψηφίσματος γιά τή λύση του πολιτειακού ζητήματος καί εκλογών.

Για λογαριασμό του ΚΚΕ και του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ υπέγραψαν τη συμφωνία της Βάρκιζας οι Σιάντος, Παρτσαλίδης και Τσιριμώκος.

Παρά την υπογραφή της συμφωνίας ωστόσο η συνέχεια του κατοχικού εμφυλίου (1943-44) δεν μπόρεσε να αποφευχθεί. Οι συγκρούσεις του 1946-49 όμως που οφείλονται; Σύμφωνα με μια άποψη ιστορικών, που ανήκουν στην φιλοεαμική και αριστερόστροφη σχολή, υπεύθυνη για τον εμφύλιο του ’46-’49 είναι η Δεξιά, επειδή δεν εφάρμοσε την συμφωνία.

«Συλλυπητήρια για τη φιέστα στη Μακρόνησο» (από τον Τάκη Λαζαρίδη προς τον Μίκη Θεοδωράκη το 2003)

.

Αγαπητέ Μίκη,

Προς αποφυγή τυχόν παρεξηγήσεων είμαι υποχρεωμένος ευθύς εξαρχής να δηλώσω την ταυτότητά μου.

Είμαι παλιός συναγωνιστής σου στους αγώνες για «λαϊκή δημοκρατία», «ειρήνη» και «σοσιαλισμό». Καταδικασμένος σε θάνατο μαζί με τον Μπελογιάννη και εν συνεχεία τρόφιμος επί δεκαπενταετία, των εγκληματικών φυλακών της χώρας.

Ο πατέρας μου ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, γραμματέας του Εργατικού ΕΑΜ στην κατοχή καταδικάστηκε για την αντιστασιακή του δράση σε θάνατο από γερμανικό στρατοδικείο και εκτελέστηκε το Μάη του 43. Και η μητέρα μου καταδικάστηκε για την αντιστασιακή της δράση σε ισόβια δεσμά από βουλγάρικο στρατοδικείο και στη διάρκεια του εμφυλίου πέρασε και αυτή από τη Μακρόνησο…

Στη φυλακή, Μίκη, είχα το χρόνο να διαβάσω αρκετά, να σκεφτώ πολλά και να καταλάβω περισσότερα. Και μετά τη φυλακή, ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΣΚΛΗΡΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ «ΥΠΑΡΚΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ», βλέποντας τις αλλεπάλληλες λαϊκές εξεγέρσεις στις χώρες αυτές και τις ΙΣΑΡΙΘΜΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΤΑΝΚΣ στους δρόμους της Βουδαπέστης, του Βερολίνου και της Πράγας, κατάλαβα την φοβερή αλήθεια.

Ενώ νομίζαμε ότι πολεμούσαμε για τα «ανώτερα ιδανικά» της «ελευθερίας», της «δημοκρατίας» και του «σοσιαλισμού», στην πραγματικότητα πολεμούσαμε και θυσιαζόμασταν για την επιβολή της στυγνής δικτατορίας των Ζαχαριάδη – Ιωαννίδη, για την μετατροπή της πατρίδας μας σε Σοβιετικό προτεκτοράτο.

Η Μάχη του Γράμμου (24-29 Αυγ 1949)

αναδημοσίευση από την Ένωση Απόστρατων Αξιωματικών Στρατού
άρθρο του Αντ/γου εα Ιωάννη Κρασσά

.

«Οἱ Ἕλληνες δέν ἔχουν συνηθίσει νά συζητοῦν, γι’ αὐτό ἀλληλοσφάζονται»
Ἰωσήφ Στάλιν

Η κατάληψη της κορυφής Κάμενικ του Γράμμου την 10.00 της 30ης Αυγ. 1949 από τον Ελληνικό Στρατό, σηματοδότησε το τέλος των πολεμικών επιχειρήσεων για την καταστολή της κομμουνιστικής ανταρσίας. Διεξήχθησαν συνολικά τρεις επιχειρήσεις με την επωνυμία ΠΥΡΣΟΣ (Α΄, Β΄και Γ΄) για την εκκαθάριση του ορεινού συγκροτήματος Βίτσι- Γράμμου, οι οποίες άρχισαν την 2 Αυγούστου 1949.

Ο Aρχιστράτηγος Παπάγος για την επιχείρηση ΠΥΡΣΟΣ Γ΄, που αφορούσε την κατάληψη του Γράμμου, ενέπλεξε 4 Μεραρχίες Πεζικού, 1 Μεραρχία Καταδρομών, 1 Ταξιαρχία Πεζικού, 4 Ελαφρά Συντάγματα Πεζικού, Τεθωρακισμένα , Πυροβολικό και Αεροπορία. Την γενική διεύθυνση της επιχειρήσεως είχε ο Aντιστράτηγος Τσακαλώτος Θρασύβουλος. Οι δυνάμεις των αμυνομένων ανήρχοντο σε δύο μεραρχίες μειωμένης συνθέσεως 8000 ανδρών.

Ο συσχετισμός των δυνάμεων σε συνδυασμό με το κλείσιμο των συνόρων από την Γιουγκοσλαβία δεν άφηναν καμιά πιθανότητα υπέρ των ανταρτών. Παρόλα αυτά δεν εγκατέλειψαν τον αγώνα αλλά αμύνθηκαν μέχρι τέλους. Την 25 Αυγούστου μετά την κατάληψη του υψώματος Τσάρνο, το οποίο αποτελούσε το κλειδί της αμυντικής διατάξεως, η μάχη είχε κριθεί. Μόνο στη μάχη του Γράμμου οι απώλειες του Ε.Σ ανήλθαν σε 243 νεκρούς και 1452 τραυματίες, ενώ οι νεκροί των αντιπάλων ανήλθαν σε 922 και οι αιχμάλωτοι σε 944.

Ο Δημήτριος Ψαρρός και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ

αναδημοσίευση από τα Ελληνικά Χρονικά
άρθρο του ιστορικού Γιάννη Αθανασόπουλου

.

Η σχέση του Δημητρίου Ψαρρού και του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων της ΕΚΚΑ με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ήταν από την αρχή επεισοδιακή με τραγική κατάληξη την σφαγή του ιδίου και την οριστική διάλυση των δυνάμεών του, από τις ορδές του Άρη Βελουχιώτη τον Απρίλιο του 1944.

Ας πάρουμε όμως τα γεγονότα από την αρχή. Η ΕΚΚΑ ήταν μια μετριοπαθής και δημοκρατική οργάνωση υπό την ηγεσία (αρχικά) του Ευριπίδη Μπακιρτζή, με στρατιωτικό αρχηγό τον συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό. Το πρόγραμμά της ήταν ριζοσπαστικά σοσιαλδημοκρατικό με πολλές ομοιότητες με το αντίστοιχο του ΕΔΕΣ. Ωστόσο η ηγεσία της ΕΚΚΑ – και συγκεκριμένα ο πολιτικός Γεώργιος Καρτάλης – δεν πίστευε αρχικά τουλάχιστον στην προσωπικότητα του στρατηγού Ζέρβα γι’ αυτό και δεν υπήρχε ένωση των δύο οργανώσεων. Σύμφωνα με τον Καρτάλη εαν ουσιαστικός αρχηγός του ΕΔΕΣ ήταν ο Νικόλαος Πλαστήρας η ΕΚΚΑ ευχαρίστως θα εντασσόταν στον ΕΔΕΣ. [1]

Το πολιτικό πρόγραμμα της οργανώσεως συνοψιζόταν στις εξής θέσεις:

α) θεωρούσε ότι η ριζοσπαστική κοινωνική μεταρρύθμιση είναι απαραίτητη στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση

β) θεωρούσε τους Κομμουνιστές και τους Σλάβους τους δύο μεγαλύτερους εχθρούς της Ελλάδας

Aφήγηση του παραλίγο θύματος του παιδομαζώματος Nicholas Gage

.
Παραθέτω τήν σχετική αφήγηση του παραλίγο θύματος του παιδομαζώματος Nicholas Gage, καθώς καί τίς προσπάθειες της μάνας του Ελένης, νά μήν παραδώσει τίς κόρες της στήν … αγκαλιά του «Δημοκρατικού Στρατού», κάτι πού ισοδυναμούσε μέ σίγουρο θάνατο από τίς κακουχίες, τήν πείνα, τό κρύο ή από πιθανή συμπλοκή τους σέ κάποια μάχη:

Στις αρχές Απριλίου του 1948, το χωνί του τελάλη διαλάλησε μια πρόσκληση που έφερε αναστάτωση σ’ όλο το χωριό: «Όσες μανάδες έχουνε παιδιά από τριών μέχρι δεκατεσσάρων να πάνε αμέσως στην Αγιά Τριάδα!»…………

«Μανάδες του Λια. Σας συγκεντρώσαμε γιατί τα παιδιά σας κινδυνεύουν. Οι φασιστικές επιθέσεις ενάντια στο χωριό σας θα συνεχιστούν», είπε η ανταρτίνα. «Αν τα παιδιά σας δεν τα χτυπήσει σφαίρα ή βόμβα, θα πεθάνουν σιγά σιγά από την πείνα. Το ξέρετε πως δεν έχουν απομείνει τρόφιμα μήτε για τους πολεμιστές μας. Όλες ακούτε τα παιδιά σας να κλαίνε από την πείνα»……

Ο αντάρτης άνοιξε μπροστά μας την κονσέρβα κι ο αέρας σφύριξε σκορπίζοντας μια γλυκιά ευωδιά σαν κήπος με ροδιές. Βούτηξε μια χουλιάρα κι έβγαλε μια κομματάρα μαρμελάδα, να γυαλοκοπάει στον ήλιο βαθιά χρυσαφένια, το χρώμα του πιο εξαιρετικού μελιού. Τον παρακολουθούσα που έβγαζε με τη χουλιάρα μεγάλα κομμάτια και τ’ άπλωνε πάνω σε φέτες άσπρο ψωμί. Δεν είχα δει ποτέ τόση πολλή μαρμελάδα. Πριν από την επανάσταση, πότε πότε αγοράζαμε κουτάκια με μαρμελάδα από το παντοπωλείο, αλλά αφότου ήρθαν οι αντάρτες, κανένας μας δεν είχε βάλει στο στόμα του γλυκό, μήτε καν ζάχαρη ή μέλι.

Στρατιωτικόν Σύμφωνον Γερμανών- ΕΛΑΣ «Λειβάδι 1 Σεπτεμβρίου 1944»

.

«Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι 1) Καπετάν Κίτσος Διοικητής 2^ου  Τάγματος 31^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ, ενεργώντας ως αντιπρόσωπος της Ο.Μ.Μ. (Ομάδος Μεραρχιών Μακεδονίας) με εξουσιοδότηση του μεράρχου ΧΙ Μεραρχίας Λασσάνη και 2) ταγματάρχης Έριχ Φένσε διοικητής της μονάδος 31756, ως εκπρόσωπος των ενόπλων γερμανικών δυνάμεων της στρατιάς Αιγαίου, συνελθόντες σήμερα την 1^η  Σεπτεμβρίου 1944 στο χωριό Λειβάδι περιφερείας Θεσσαλονίκης συνεφωνήσαμεν τα παρακάτω:

1^ον ) Ο ΕΛΑΣ αναλαμβάνει την υποχρέωσι να μη εμποδίση την υποχώρησι του γερμανικού στρατού στην περιοχή της Ο.Μ.Μ. μπαίνοντας σε κάθε εκκενούμενο τμήμα μετά την αναχώρησι και του τελευταίου γερμανού στρατιώτου.

2^ον )Παράλληλα η γερμανική Α.Σ.Δ.Μ.Α. υποχρεούται να διατάξη την αποχώρησι των ταγμάτων ασφαλείας από την πόλι της Θεσσαλονίκης την οποίαν και θα παραδώση στον εφεδρικόν ΕΛΑΣ και στην πολιτικήν οργάνωσι του ΕΑΜ σύμφωνα με λεπτομερειακό σχέδιο που τα δύο συμβαλλόμενα μέρη (Ο.Μ.Μ.-ΕΑΜ και Γ.Α.Σ.Δ.Μ.Α.) θα καθορίσουν.

3^ον ) Ο ΕΛΑΣ εγγυάται για τη ζωή των Γερμανών στρατιωτών που προσχώρησαν εις τα τάξεις του, φτάνει να υποσχεθούν πως θα πολεμήσουν στο πλευρό του ενάντια σε οιονδήποτε εχθρόν του Λαϊκού Στρατού.

Κομνηνός Πυρομάγλου: «Που βαίνει η ΕΑΜ;»

αναδημοσίευση από τα Ελληνικά Χρονικά
άρθρο του υπαρχηγού του ΕΔΕΣ στον «Ελληνικό Αγώνα»
της 5ης Ιουνίου 1943 για την πολιτική και τη δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

.

Η εκδιλουμένη αντίθεσις μεταξύ του ΕΔΕΣ (Εθνικαί Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών) αφ΄ενός και αφ΄ετέρου του ΕΑΜ, η ένοπλος εκδήλωσις του οποίου είναι ο ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) πρέπει να τεθή υπό την κρίσην του Ελληνικού Λαού, μόνου αρμοδίου να επαινέση ή να καταδικάσει την μίαν ή την άλλην οργάνωσιν.

Αι συζητήσεις δια μίαν συνεργασίαν και συνεννόησιν ήρχισαν πράγματι από τον Ιανουάριον του 1942. Ο ΕΔΕΣ ως Οργάνωσις προϋπήρχε του ΕΑΜ. Κατά τον Ιούνιον του 1941, προσαρμοζόμενος προς την διαμορφωθείσαν κατάστασιν, συνεπεία της υποδουλώσεως της Ελλάδος, έταξεν ως βασικάς του επιδιώξεις νέους σκοπούς. Αι διαπραγματεύσεις εκ μέρους του ΕΑΜ διεξήχθησαν υπό του Χατζή (με ψευδώνυμον) μέλους της Κ.Ε. του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο κ. Ν. Ζέρβας, ο οποίος διεξήγαγε τας διαπραγματεύσεις εκ μέρους του ΕΔΕΣ, ήτο εν πλήρει γνώση της συνθέσεως του ΕΑΜ και ότι το Κομ. Κόμμα έπαιζε τον πρώτον ρόλον εις το ΕΑΜ. Παρ΄όλα αυτά, εφ΄όσον το Κομ. Κόμμα θα εδέχετο να διεξαγάγη έναν πραγματικόν εθνικόν αγώνα, ο ΕΔΕΣ δεν θα είχε καμμίαν αντίρρησιν να συνεργασθή με αυτό. Μέχρι σήμερον αι διαπραγματεύσεις απέτυχον εξ υπαιτιότητος του ΕΑΜ.

Ασίνη Αργολίδος 1944

.

αποσπάσματα από το βιβλίο του Στέλιου Περράκη
ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΕΜΦΥΛΙΟΥ

που αλίευσε ο  SXOLIASTHS

Στη διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων πολλά χωριά που βρέθηκαν στο δρόμο των γερμανικών στρατευμάτων μεταπήδησαν ομαδικά από τo ΕΑΜ στα Τάγματα Ασφαλείας. Μερικές από αυτές τις μεταστροφές ήσαν εθελοντικές, ενώ άλλες έγιναν με το ζόρι. Και στις δυο όμως περιπτώσεις οι αλλαγές στρατοπέδου είχαν ολέθρια αποτελέσματα για τα μέλη του ΕΑΜ. Η Ασίνη ήταν ένα από αυτά τα χωριά, που προσχώρησε στα Τάγματα με τη θέλησή του το Μάιο του 1944. Ο Θανάσης Λιαλιάτσης μάς έδωσε μια πολύ καλή περιγραφή των γεγονότων στο χωριό, τα οποία ήξερε πολύ καλά γιατί και ο πατέρας του και ο θείος του έπαιξαν σημαντικό ρόλο σ’ αυτή τη μεταπήδηση, από το ΕΑΜ, με το οποίο συνεργαζόντουσαν μέχρι τότε, στα Τάγματα Ασφαλείας..

Η Ασίνη, όπως άλλωστε και τα περισσότερα χωριά στην Αργολίδα, ήταν κάτω από την εξουσία μιας μυστικής επιτροπής του ΕΑΜ ήδη από το καλοκαίρι του 1943. Το Μάιο του 1944 προσχώρησε με ενθουσιασμό στα Τάγματα, συμμάχησε με τους Γερμανούς, και συνέβαλε στις εκκαθαριστικές με μια πολιτοφυλακή από 56 χωριανούς, που είναι ένας τεράστιος αριθμός για ένα μόνο χωριό. Οι λόγοι για μια τέτοια μεταστροφή είναι πολλαπλοί. Η τοπική επιτροπή του ΕΑΜ είχε μάλλον καταπιεστική συμπεριφορά, υποχρεώνοντας τους κατοίκους να έρχονται μια φορά την εβδομάδα σε συγκεντρώσεις στην εκκλησία για να ακούνε προπαγανδιστικούς λόγους.

Η επιτροπή είχε οργανωθεί από έναν «ξένο», ένα μέλος του ΚΚΕ που ήταν από τον Πειραιά, αλλά είχε παντρευτεί μια Ασινιώτισσα και ζούσε στο χωριό. Ο πιο σοβαρός λόγος, όμως, για τη μεταπήδηση ήταν μια σειρά από πολιτικές εκτελέσεις που είχαν γίνει από το ΕΑΜ και το ΚΚΕ στην περιοχή το φθινόπωρο του 1943, για τις οποίες δεν υπήρχε καμία δικαιολογία. Μια από αυτές τις εκτελέσεις ήταν ενός Ασιναίου που ήταν επιστάτης της περιουσίας ενός πλουσίου συγχωριανού του, και που εκτελέστηκε γιατί δεν επέτρεπε στο ΕΑΜ να κάνει κατάσχεση στην περιουσία που φύλαγε.

«Το Σφαγείο της Αγνάντας» 29 Ιουλίου 1945

 

.

Δημοσίευμα της Τοπικής Εφημερίδας της Αργολίδας «ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ» στις 29-7-1945

από το βιβλίο του Παναγιώτη Μπιμπή

Παραθέτουμε αυτούσια μια περιγραφή αυτής της τελευταίας πράξεως του δράματος των Χελιωτών, όπως το είδε και το περιέγραψε ο συντάκτης της   εβδομαδιαίας    τοπικής   εφημερίδας   της   εποχής   εκείνης   «ΝΕΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ» που παρακολούθησε όλη την τελετή αυτή, της εκταφής, της μεταφοράς και της ταφής των Νεκρών στο χωριό.

Τίτλος του δημοσιεύματος είναι: «ΤΟ ΣΦΑΓΈΙΟ ΤΗΣ ΑΓΝΑΝΤΑΣ»

«Την παρελθούσα εβδομάδα ο Ανακριτής του Β’ τμήματος κ.Σπύρος Κόλλιας συνοδευόμενος  από   τους  ως  Ιατροδικαστών  προσληφθέντων Ιατρών κ.κ. Γεώργιο Οικονομόπουλο, Βασίλειο Τόσκα και του Νομίατρου κ  Δημητρίου Στάϊκου, μετέβη εις την πλησίον της από ημίσεως αιώνος περίπου εγκαταλελειμμένης και ερειπωμένης Μονής Αγνούντος και εις απόστασιν ώρας, πέραν της Νέας Επιδαύρου τοποθεσία  Αγνάντας, προςενέργειαν αυτοψίας επί των πτωμάτων των αγρίως εκεί σφαγέντων εξήντα Χελιωτών, ανδρών, γυναικών και μικρών παιδιών.

Εις τον μαρτυρικό τόπον του σφαγείου είχαν συρρεύσει κάτοικοι του χωρίου Αραχναίου συν γυναιξί και τέκνοις, έχοντες κομίσει εξήντα φέρετρα προς παραλαβήν των πτωμάτων των προσφιλών των συγγενών ασχολούμενοι εν μέσω κοπετών και μοιρολογιών των γυναικών εις την αναγνώριση των οικείων των.