Οι Σέρβοι καταλαμβάνουν το Μοναστήρι (6η Νοεμβρίου 1912)

6 Νοεμβρίου 1912: Η είσοδος του σερβικού στρατού στο Μοναστήρι (πηγή: Cognosco Team).

ποίημα της Ευαγγελίας Κ. Λάππα

Το 1912, κατά τους Βαλκανικούς πολέμους, το Μοναστήρι, το Κρούσοβο, το Μεγάροβο κι όλα τα αστικά κέντρα της βόρειας μακεδονικής γης, δεν ευτύχησαν να ενσωματωθούν στην πολυπόθητη ελλαδική επικράτεια.

Ήδη από τον Οκτώβριο του 1912, οι Τούρκοι προύχοντες του Μοναστηρίου, αποφάσισαν να έρθουν σε συνεννόηση με τον Μητροπολίτη Πελαγονίας, προκειμένου να παραδώσουν την πόλη στις ελληνικές αρχές, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος της σερβικής κατοχής. Στο σημείο αυτό, σημαντικό ρόλο προς την αντίθετη κατεύθυνση, έπαιξε ο πρόξενος της Ρωσίας στην πόλη.

Ο φίλος μου, ο Ανδρέας, ή αλλιώς η τραγωδία ενός Έλληνα

Ο Ανδρέας Μαρτίνος, από τις Δρυμάδες της Χειμάρρας, παρών σε όλες τις εκδηλώσεις μνήμης για τους ήρωες της Πατρίδος.

του Ιωάννη Χρ. Γιαννάκενα
διευθυντή των εκδόσεων Πελασγός

Ο Ανδρέας Μαρτίνος, από τις Δρυμάδες της Χειμάρρας, παρών σε όλες τις εκδηλώσεις μνήμης για τους ήρωες της Πατρίδος.

Έχω κάποιους φίλους που κατά καιρούς προκύπτει στις κουβέντες μας, ότι γεννήθηκαν πριν ή κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής, για την πείνα, την τρομοκρατία και μετά την κομμουνιστική ανταρσία που ταλαιπώρησε την Πατρίδα έως το τέλος της δεκαετίας 1940-50.

Ευτυχώς για αυτούς, η κατοχή κράτησε σχεδόν «μόνο» τέσσαρα χρόνια. Μετά μπόρεσαν να παλέψουν την ζωή, κάποιοι να σπουδάσουν, οι περισσότεροι να κάνουν οικογένεια και να μεγαλώσουν παιδιά.

Εν τέλει να πάρουν την σύνταξή τους και να αντιμετωπίσουν τα «προβλήματα» που ακολουθούν το «γέρας», αλλά και τις χαρές που σου δίνουν «τα παιδιά των παιδιών σου», που όπως έλεγε και ο μακαρίτης ο Πατέρας μου, ήταν «δυο φορές παιδιά του».

Ο φίλος μου ο Ανδρέας όμως δεν είχε αυτήν την τύχη, παρ’ ότι και αυτός γεννήθηκε με λαχτάρα για την ζωή και με όνειρα. Ήταν όμως, ο Ανδρέας, ο φίλος μου, από τους άτυχους εκείνους που γεννήθηκαν σε κατοχή που κράτησε μισό αιώνα. Ο φίλος μου ο Ανδρέας, ο Έλληνας ο Ανδρέας, γεννήθηκε στις Δρυμάδες της επαρχίας Χειμάρρας, στο σκλαβωμένο εκείνο κομμάτι της Ηπείρου που κάποιοι έμαθαν να ονομάζουν «Βόρειο». Πάλι καλά διότι άλλοι ανιστόρητοι ή και απάτριδες το ονομάζουν … Αλβανία.