«…κακοί άνθρωποι δεν υπάρχουν στον κόσμο…»

απόσπασμα από το μυθιστόρημα
«Ο Μαίτρ και η Μαργαρίτα»
του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ

.

-Και τώρα πές μου, γιατί ολοένα χρησιμοποιείς τις λέξεις «καλοί άνθρωποι»; Έτσι τους αποκαλείς, λοιπόν, όλους;

-Όλους, απάντησε ο κρατούμενος, κακοί άνθρωποι δεν υπάρχουν στον κόσμο.

-Πρώτη φορά το ακούω αυτό, είπε ο Πιλάτος μισοχαμογελώντας, αλλά ίσως να ξέρω λίγο τη ζωή! Μπορείτε τα επόμενα να μην τα γράφετε, απευθύνθηκε στο γραμματέα, παρόλο που εκείνος δεν έγραφε τίποτα, και συνέχισε:

-Σε κάποιο ελληνικό βιβλίο τό ‘χεις διαβάσει;

-Όχι, με το δικό μου το μυαλό έφτασα σ’ αυτό το συμπέρασμα.

-Κι αυτό διδάσκεις;

-Ναι.

-Ε, να, λόγου χάρη, τον εκατόνταρχο Μάρκο τον ονομάσανε Ποντικοκτόνο, αυτός είναι καλός;

Η επόμενη προδοσία των διανοουμένων

αναδημοσίευση από τον Ερανιστή
απόσπασμα από το βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη
«Από τον 20ο στον 21ο αιώνα», Εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 2000

.

Τα παράπονα για την «προδοσία των διανοουμένων», δηλαδή την ενδοτικότητα τους στους πειρασμούς της εξουσίας και της βίας, είναι στον αιώνα μας τουλάχιστον τόσο παλιά όσο και το ξακουστό βιβλίο του Julien Benda (1927). Όπως έπρεπε να αναμένεται, ακούστηκαν και πάλι με ιδιαίτερη ένταση μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Γιατί πολύ συχνά και για πολύν καιρό συνέδεσαν πολλοί διανοούμενοι, και όχι πάντα οι πιο ασήμαντοι, είτε ως απολογητές, είτε (οι πιο δειλοί) ως συνοδοιπόροι, τις ελπίδες τους και τις προσωπικές ηγετικές τους αξιώσεις με την πορεία του κομμουνιστικού πειράματος. Οι πλείστοι επιζώντες πασχίζουν τώρα, τύπτοντας επιδεικτικά τα στήθη ή μεθερμηνεύοντας κατ’ αρέσκεια τις προγενέστερες φράσεις και πράξεις τους, να κάμουν τα γινωμένα αγίνωτα και έτσι να διατηρήσουν τη θέση τους μέσα στο ανθηρό παζάρι της πνευματικής ζωής. Απέναντι στις αυτομαστιγώσεις ή στις αλχημείες τους ορθώνεται η έπαρση και η κάποτε ιεροεξεταστική προπέτεια εκείνων οι οποίοι εξ αρχής είχαν επιλέξει το «σωστό» (κατά την ετυμηγορία του 1989) στρατόπεδο. Και ανάμεσα στους τελευταίους συχνότατα προπετέστεροι είναι όσοι γεννηθήκαν και εμφανίσθηκαν δημοσίως με αρκετή καθυστέρηση, ώστε να ταχθούν εγκαίρως και ακίνδυνα με τον νικητή.