Όταν η Σοφία Βέμπο έκρυβε φοιτητές του Πολυτεχνείου.

Ένα άγνωστο στιγμιότυπο  από  τις μέρες  της εξέγερσης  του Πολυτεχνείου μας θυμίζει  η εξαιρετική αυτή φωτογραφία εκείνων  των ημερών.

 Τη βραδιά του Πολυτεχνείου η Σοφία Βέμπο βρισκόταν στο διαμέρισμα της επί της οδού Στουρνάρα και παρακολουθούσε τα τανκς από το μπαλκόνι της να εισβάλλουν στο εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Η προδοτική φράση του Καραμανλή «η Κύπρος είναι μακράν»

.

Οι αστείες δικαιολογίες του καταγέλαστου Ευάγγελου Αβέρωφ

Γράφει ο Νίκος Παπαναστασίου

Την άνοιξη του 1988, κι ενώ στην Ελλάδα η Επιτροπή για τον «Φάκελο Κυπρου» είχε ολοκληρώσει τη λήξη των καταθέσεων, έγινε στη Βουλή των Ελλήνων συζήτηση σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών για την τραγωδία της Κύπρου. Σ’ αυτήν, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, υπουργός Αμύνης της πρώτης μετά τη στρατιωτική δικτατορία κυβέρνησης υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ανέλαβε να δικαιολογήσει την προδοτική φράση Καραμανλή «η Κύπρος κείται μακράν» και ότι αυτός ήταν ο λόγος που δεν βοηθήθηκε η Κύπρος κατά τη δεύτερη φάση της εισβολής. Ο Αβέρωφ, εκτός από υπουργός Άμυνας, ήταν τότε και επίτιμος πρόεδρος της «Νέας Δημοκρατίας», η δε ομιλία του δεν δημοσιεύτηκε ποτέ στην τύπο.

Την παρουσιάζουμε σήμερα επί λέξει και τα σχόλια δικά σας:

ΑΒΕΡΩΦ: «Μας κατηγόρησαν τότε, γιατί δεν στείλαμε στην Κύπρο το «Φάντομς». «Φάντομς» είχαμε παραλάβει 18 σύνολο και με διαταγή του Καραμανλή στάθμευαν στην Κρήτη, δια να είναι έτοιμα να πάνε στην Κύπρο. Το ένα χάλασε κατά την προσγείωση, διότι δεν είχαν εκπαιδευτεί ακόμη οι αεροπόροι τους στο νέο αυτό όπλο. Αλλά, και πέραν αυτού, εάν πήγαιναν, διά να έχουν καύσιμα και να μπορούν να γυρίσουν, θα έπρεπε να μείνουν υπεράνω της Κύπρου μόνο 5 έως 8 λεπτά.

Ποιος τρελός θα έστελνε αυτά τα αεροπλάνα, τα τόσο χρήσιμα για το μέλλον, να κινδυνεύσουν να ριχθούν από τους Τούρκους; Διότι οι Τούρκοι, στα νότια παράλια, είχαν τρία ραντάρ και διάφορα αεροδρόμια, από τα οποία μπορούσαν να σηκώσουν 50 δικά τους αεροπλάνα και να τα ρίξουν. Η Χούντα έστειλε αεροπλάνα και, από κακή συνεννόηση, το ένα κατερρίφθη από την Εθνοφρουρά και σκοτώθηκαν τόσα παιδιά. »

Δικτατορία, Βασιλιάς & Κίνημα 13 Δεκ 1967, Διώξεις Στρατιωτικών

.

Αντώνης Κακαράς

Οι μαζικές και δυναμικές αντιδράσεις κατά του καθεστώτος της 21^ης Απριλίου 1967 εκδηλώθηκαν, με συμμετοχή στελεχών του ναυτικού και κινητοποίηση πλοίων σε δύο περιπτώσεις. Στις 13 Δεκεμβρίου 1967 στα πλαίσια του αποκαλούμενου ΄΄Κίνημα του Βασιλιά΄΄ και το Μάιο του 1973 με το Αντιτορπιλικό ΒΕΛΟΣ, που υπήρξε και η μόνη δυναμική έκφραση στα πλαίσια του αποκληθέντος ΄΄Κίνημα του Ναυτικού΄΄. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του ΄΄κινήματος του βασιλιά΄΄, οι συμπεριφορές των αξιωματικών με την εκδήλωσή του, και κύρια στην εξέλιξή του το επόμενο εικοσιτετράωρο, είναι ενδεικτικές:

• του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουν το απριλιανό καθεστώς,

• των σχέσεων του Σώματος αυτού με τη ΄΄νόμιμη διοίκηση΄΄, που υλοποιείται στο πρόσωπο του εκάστοτε ανωτέρου αξιωματικού, που την ασκεί,

• των σχέσεών τους με την ΄΄εξουσία΄΄, που εν προκειμένω ασκείται από το καθεστώς της 21^ης Απριλίου 1967 και τα όργανά της,

• των δεσμών με το ΄΄βασιλιά΄΄, που ανάλογα με τις σχέσεις του κάθε στελέχους με το θεσμό της βασιλείας, αντιπροσωπεύει ή όχι την υπέρτατη ΄΄διοίκηση΄΄ και την ΄΄εξουσία΄΄.

“Η γη μας που γέννησε την λευτεριά θα εκμηδενίσει την τυρρανία”.

.

Η θυσία του Κώστα Γεωργάκη

Πενήντα χρόνια ακριβώς πριν στη Γένοβα, ένας νέος Έλληνας με βαθιά συναίσθηση της ιστορίας του αλλά και της ευθύνης του έναντι του λαού του, ο Κερκυραίος φοιτητής Κώστας Γεωργάκης αυτοπυρπολήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το στρατιωτικό καθεστώς που είχε επιβληθεί στην γη που γέννησε τη Δημοκρατία.

Λίγο πριν είχε αποκαλύψει με ανώνυμη συνέντευξη σε εφημερίδα ότι η Χούντα είχε διεισδύσει με ανθρώπους της και διαβρώσει τις ελληνικές φοιτητικές οργανώσεις στην Ιταλία. Η ταυτότητα του  Κώστα Γεωργάκη, γρήγορα έγινε γνωστή και ο ίδιος αποφάσισε να κάνει μια  ενέργεια, που θα προκαλούσε την προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης για την κατάσταση στην Ελλάδα.

Έτσι το βράδυ της 18ης  προς τη 19η  Σεπτεμβρίου 1970, ο Γεωργάκης αυτοπυρπολήθηκε στην πλατεία Ματεότι της Γένοβα σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά της δικτατορικής κυβέρνησης φωνάζοντας «Ζήτω η ελεύθερη Ελλάδα».

Η Χούντα αποσιώπησε το γεγονός κι επέτρεψε τη μεταφορά της σορού του στη γενέτειρά του με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών φοβούμενη τη λαϊκή αντίδραση. Πάντα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα φοβούνται, έστω και εάν δείχνουν παντοδύναμα.

Ο Γεωργάκης άφησε ένα κείμενο – γράμμα στην ιταλική γλώσσα, το οποίο αποτελεί μία σημαντική παρακαταθήκη διαρκούς αγώνα για ελευθερία στη γη που γέννησε τη Δημοκρατία, η οποία όμως δοκιμάζεται από την κάθε είδους τυραννία, ειδικά σήμερα.

Ἡ δήλωση τοῦ Σεφέρη στο BBC κατὰ τῆς δικτατορίας

.

Ὁ Γιῶργος Σεφέρης στὰ πρῶτα χρόνια τῆς δικτατορίας εἶχε ἐπιλέξει τὴ σιωπὴ καὶ τὴν ἄρνηση νὰ δημοσιεύσει δουλειά του στὴν Ἑλλάδα. Στὶς 28 Μαρτίου τοῦ 1969, δυὸ χρόνια πρὶν τὸ θάνατό του, ἀποφασίζει νὰ μιλήσει γιὰ πρώτη φορὰ δημόσια καὶ νὰ καταγγείλει τὴ Δικτατορία. Ἡ δήλωσή του στὸ BBC ἔκανε τεράστια αἴσθηση στὴν Ἑλλάδα καὶ τὸ ἐξωτερικὸ καὶ ἔδωσε δύναμη καὶ ἐλπίδα στὸ ἀντιδικτατορικὸ κίνημα.

---

«Πάει καιρὸς ποὺ πῆρα τὴν ἀπόφαση νὰ κρατηθῶ ἔξω ἀπὸ τὰ πολιτικὰ τοῦ τόπου. Προσπάθησα ἄλλοτε νὰ τὸ ἐξηγήσω. Αὐτὸ δὲ σημαίνει διόλου πὼς μοῦ εἶναι ἀδιάφορη ἡ πολιτικὴ ζωή μας.

Ἔτσι, ἀπὸ τὰ χρόνια ἐκεῖνα, ὡς τώρα τελευταῖα, ἔπαψα κατὰ κανόνα νὰ ἀγγίζω τέτοια θέματα· ἐξάλλου τὰ ὅσα δημοσίεψα ὡς τὶς ἀρχὲς τοῦ 1967 καὶ ἡ κατοπινὴ στάση μου – δὲν ἔχω δημοσιέψει τίποτα στὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τότε ποὺ φιμώθηκε ἡ ἐλευθερία – ἔδειχναν, μοῦ φαίνεται, ἀρκετὰ καθαρὰ τὴ σκέψη μου.

Μολαταῦτα, μῆνες τώρα, αἰσθάνομαι μέσα μου καὶ γύρω μου, ὁλοένα πιὸ ἐπιτακτικά, τὸ χρέος νὰ πῶ ἕνα λόγο γιὰ τὴ σημερινὴ κατάστασή μας. Μὲ ὅλη τὴ δυνατὴ συντομία, νὰ τί θὰ ἔλεγα:

«Η Εθνοσωτήριος» της 21ης Απριλίου 1967!…

.

Τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου 1967, δυο συνταγματάρχες και ένας ταξίαρχος έκαναν πραξικόπημα και ανέτρεψαν την υπηρεσιακή κυβέρνηση του Π. Κανελλόπουλου που οδηγούσε την χώρα προς εκλογές που ήταν σίγουρο ότι θα κέρδιζε η Ένωση Κέντρου υπό τον Γ. Παπανδρέου.

Γράφει ο Φάνης Ζουρόπουλος

Ήσαν οι συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Νικόλαος Μακαρέζος επιτελικοί αξιωματικοί στο ΓΕΣ, στα χέρια των οποίων βρισκόταν τα σχεδία πολιτικής εκτροπής, με την ονομασία σχέδιο «Περικλής» που είχε εκπονήσει το »βαθύ κράτος» της δεξιάς για παν ενδεχόμενο και ο ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός εκτελεστικός βραχίονας μιας και έλεγχε τα τανκς στο Γουδή.

Έχουν περάσει 53 χρόνια από τότε και τα περισσότερα ιστορικά ερωτήματα έχουν βρει τις απαντήσεις τους. Απομένουν μερικές μικρές ιστορίες και λεπτομέρειες που όμως ίσως άλλαζαν την ιστορία:

Ο Γ. Παπαδόπουλος από το Ελαιοχώριο Αχαΐας γιος δασκάλου [φανατικού οπαδού της Ε.Κ…] και σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες βαφτιστήρι του Γ. Παπανδρέου, πράκτορας της Ιντελιντζες Σέρβις στην κατοχή στην Πάτρα, μέλος των Ταγμάτων Ασφαλείας, γνωστός συνωμότης του Β’ Γραφείου αντικατασκοπίας, της ΚΥΠ και του Πενταγώνου είχε στα χέρια του το απόρρητο σχέδιο «ΠΕΡΙΚΛΗΣ» μαζί με τον Μακαρέζο που ήταν επικεφαλής του »ψυχολογικού πολέμου» και ετοίμαζε την κοινή γνώμη για την προοπτική πραξικοπήματος. Δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να εφαρμόσουν τον «ΠΕΡΙΚΛΗ», με την πολύτιμη βοήθεια του Παττακού που κινητοποίησε τα τεθωρακισμένα…

Μία μαρτυρία σχετικά με την καταστολή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (17 Νοεμβρίου 1973, ξημερώνοντας ημέρα Σάββατο)

.

Του Μιχάλη Πυρουνάκη

««…Εκεί, στο μεγαλύτερο νοσοκομείο της χώρας, γράφτηκε η «μελανότερη σελίδα της ιστορίας του Πολυτεχνείου», όπως είπε -με την αγόρευσή του στη δίκη των υπαιτίων- ο εφέτης Νίκος Γανώσης. Εκεί, ολοκλήρωσαν το δολοφονικό τους έργο οι «δυν…άμεις του ολέθρου», όπως παρομοίασε τη στρατιωτική επιχείρηση της χούντας ο εισαγγελέας Δημήτρης Τσεβάς. …»

– Σήμερα, 37η (Σ.Σ. 45η) επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου κατά της Χούντας του ’67, είναι η πρώτη φορά που δημοσιοποιώ πληροφορίες σχετικές με την «στρατιωτική επιχείρηση» εκκένωσης του Πολυτεχνείου, από τους εξεγερθέντες -κατά του αυθαίρετου καθεστώτος- καταληψίες του, στην οποία συμμετείχα, ως «διαβιβαστής» εντολών, οδηγιών και αναφορών του διοικητή της 1ης Μοίρας Αλεξιπτωτιστών, η οποία και συμμετείχε σ’ αυτήν.

Πέρασαν απ’ τα αυτιά μου και μπροστά απ’ τα μάτια μου, σχεδόν όλες οι κρίσιμες αποφάσεις, για τα σοβαρά γεγονότα της ιστορικής εκείνης βραδιάς. Ήμουν μπροστά στις επικοινωνίες, συζητήσεις και συνεννοήσεις των εχόντων το κυβερνητικό πρόσταγμα, για την «επιχείρηση» αυτή, οι οποίες διεξήγοντο εντός της εισόδου του ξενοδοχείου «Ακροπόλ», έναντι -και πλαγίως- της ιστορικής παραβιασθείσας θύρας του Πολυτεχνείου.

Οφείλω ν’ αποκαταστήσω την -κατά την προσωπική μου εμπειρία και γνώση- αλήθεια, σ’ ορισμένες σημαντικές λεπτομέρειες, οι οποίες αφορούν τα ιστορικά εκείνα δρώμενα και τα χαρακτηρίζουν έως τώρα, είτε ορθά είτε εσφαλμένα.

Η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 (αίτια και περιπλοκές)

.

Διονύσης Ν. Μουσμούτης

Η υφέρπουσα από τις αρχές του 1965 πολιτική κρίση κορυφώθηκε τον Ιούλιο του ίδιου έτους με την ανατροπή της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου μετά από βασιλική παρέμβαση, που έχει καταγραφεί στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας με τον όρο «Αποστασία» του 1965 ή «Ιουλιανά». Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εξώθησε τον Γ. Παπανδρέου σε παραίτηση στις 15 Ιουλίου.

Ο σχηματισμός της κυβέρνησης Στέφανου Στεφανόπουλου τον Σεπτέμβριο προσέφερε προσωρινή μόνο διέξοδο από την πολιτική κρίση. Η συμφωνία που υπογράφηκε τον Δεκέμβριο του 1966 μεταξύ Γ. Παπανδρέου και Π. Κανελλόπουλου προέβλεπε τον σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης υπό τον Ιωάννη Παρασκευόπουλο, η οποία θα διενεργούσε εκλογές μέχρι τα τέλη Μαΐου. Την κυβέρνηση Παρασκευόπουλου διαδέχθηκε στις αρχές Απριλίου αμιγής κυβέρνηση της ΕΡΕ, με πρωθυπουργό τον Κανελλόπουλο, η οποία διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε εκλογές για τις 28 Μαΐου. Από τον Ιούλιο του 1965 μέχρι τον Απρίλιο του 1967 είναι άπειρα τα παραδείγματα αλληλοϋπονόμευσης, αμοιβαίας δυσπιστίας και καθημερινών συγκρούσεων, όχι μόνο μεταξύ των τριών κομμάτων αλλά επίσης και στο εσωτερικό τους.

Μολονότι η δράση των συνωμοτών της 21ης Απριλίου και ιδιαίτερα αυτή του Γ. Παπαδόπουλου ήταν γνωστή από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 τόσο στη στρατιωτική όσο και στην πολιτική ηγεσία, η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 επιβλήθηκε δίχως αντίσταση. Οι προδικτατορικές πολιτικές δυνάμεις ούτε προέβλεψαν την έλευσή της ούτε, πολύ περισσότερο, αντιστάθηκαν στην κατάλυση της δημοκρατίας. Ακόμα και η Αριστερά, που διέθετε πλούσια αντιστασιακή εμπειρία, δεν κατανόησε την πολιτική πραγματικότητα, με αποτέλεσμα το σύνολο των στελεχών της ή να συλληφθούν ή να περάσουν στην παρανομία χωρίς καμία προετοιμασία αμέσως μετά την επιβολή του πραξικοπήματος.