Βόλος 1919: Η διαμάχη για τα «Ψηλά Βουνά» και τη χρήση της δημοτικής

Μια ακόμα διαμάχη για το γλωσσικό ζήτημα, στο Βόλο αυτή τη φορά. Αφορμή στάθηκε η απόφαση της κυβέρνησης να εισαχθεί το πασίγνωστο βιβλίο «Τα Ψηλά Βουνά» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στη διδακτέα ύλη της τρίτης δημοτικού.

Η «μαλλιαρή» γλώσσα στην οποία αναφέρονται οι διαφωνούντες δημοδιδάσκαλοι, είναι ένας υποτιμητικός όρος που χρησιμοποιούνταν, εκείνη την εποχή, για τη δημοτική γλώσσα και τους υποστηρικτές της. Η λέξη προέρχεται από την ιταλική «scapigliati» και αναφερόταν σε ένα αντίστοιχο λογοτεχνικό κίνημα στην Ιταλία του 19ου αιώνα.

Γιατί δημοτική;

Γεωργίου Ρούντα  Δικηγόρου

Συχνὰ τὰ τελευταῖα χρόνια γίνεται λόγος γιὰ τὴ σημασία τῆς χρήσης τῆς δημοτικῆς στὴ Θεία Λατρεία καὶ στὶς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας. Ὑποστηρίζουν μερικοὶ πὼς ἡ χρήση τῆς δημοτικῆς ἔχει νὰ προσφέρει πολλὰ θετικὰ ἀποτελέσματα στὴν πνευματικὴ ζωὴ τῶν πιστῶν. Θεωροῦν πὼς μὲ τὴ μετάφραση καὶ τὴ χρήση αὐτῆς τῆς γλώσσας οἱ πιστοὶ θὰ κατανοοῦν τὰ Θεῖα νοήματα περισσότερο μὲ ἀποτέλεσμα ἡ προσευχὴ καὶ ἡ συμμετοχὴ τῶν πιστῶν στὴ Θεία Λατρεία νὰ εἶναι πιὸ ἐνεργή. Αὐτὸ κατὰ τὴν ἄποψή τους εἶναι ἕνα καλὸ κίνητρο γιὰ τὴν “ἐπαναφορὰ” ὁρισμένων ἰδίως νέων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι δὲν συμμετέχουν στὰ μυστήρια τῆς ἐκκλησίας ἐξαιτίας τῆς δυσκολίας τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσας.

Σήμερα ὅμως τὸν 21ο αἰώνα, ὅπου ἡ τεχνολογία βρίσκεται στὴν ἀκμή της, χιλιάδες βιβλία καὶ θεολόγοι εἶναι στὴ διάθεση τοῦ κοινοῦ, ὥστε νὰ λύνονται οἱ ὅποιες ἀπορίες σχετικὰ μὲ τὴν κατανόηση τῶν νοημάτων τῶν Ἁγίων Γραφῶν, εἶναι ἐπιτακτικὴ ἡ χρήση τῆς δημοτικῆς στὴ θέση τῆς ἀρχαίας γλώσσας; Αὐτὸ εἶναι ἄραγε τὸ μεῖζον θέμα; Αὐτὸ εἶναι ποὺ κρατᾶ μακριὰ ἀπὸ τὰ μυστήρια τῆς ἐκκλησίας μεγάλη μερίδα νέων ἀνθρώπων; Μᾶλλον ὄχι! Αὐτὸ ποὺ χρειάζεται ὥστε οἱ νέοι νὰ ἔχουν ἐνεργὴ συμμετοχὴ στὴ ζωὴ τῆς ἐκκλησίας εἶναι τὸ παράδειγμα.