Προκήρυξις του Βασιλέως Όθωνος προς τους Έλληνες – 12 Οκτ. 1862

Έλληνες!

Πεπεισμένος ότι μετά τα τελευταία συμβάντα, άτινα έλαβον χώραν εις διάφορα μέρη του Βασιλείου και ιδίως εις την Πρωτεύουσαν, η περαιτέρω εν Ελλάδι διαμονή μου κατά την στιγμήν ταύτην ηδύνατο να φέρη τους κατοίκους αυτής εις ταραχάς αιματηράς και δυσκόλους να καταβληθώσιν, απεφάσισα ν’ αναχωρήσω εκ του τόπου τούτου, τον οποίον ηγάπησα και εισέτι αγαπώ, και προς την ευημερίαν του οποίου από τριακονταετίας σχεδόν ούτε φροντίδων, ούτε κόπου εφείσθην.

Αποφεύγων πάσαν επίδειξιν, είχον προ οφθαλμών μόνον τα αληθή της Ελλάδος συμφέροντα και πάσαις δυνάμεσι προσεπάθησα να προαγάγω την υλικήν και ηθικήν αυτής ανάπτυξιν, επιστήσας ιδίως την προσοχήν μου εις την αμερόληπτον της δικαιοσύνης απονομήν.

Οσάκις δε επρόκειτο περί των κατά του προσώπου Μου πολιτικών εγκλημάτων, έδειξα πάντοτε μεγίστην επιείκειαν και λήθην των πεπραγμένων.

Επιστρέφων εις την γήν της γεννήσεώς Μου, λυπούμαι αναλογιζόμενος τας συμφοράς, υφ’ ών επαπειλείται η προσφιλής μου Ελλάς εκ της νέας πλοκής των πραγμάτων, και παρακαλώ τον εύσπλαχνον Θεόν ν’ απονέμη πάντοτε την χάριν Του εις τας τύχας της Ελλάδος.

Εξεδόθη εκ του λιμένος της Σαλαμίνος τη 12/24 Οκτωβρίου 1862

ΟΘΩΝ

.

Πηγή: Αντιπλοιάρχου Δημητρίου Γ. Φωκά, Χρονικά του Ελληνικού Β. Ναυτικού 1833 – 1873, έκδοσις Γενικού Επιτελείου Β. Ναυτικού 1923, σελ. 208

Για την αντιγραφή: Πετροβούβαλος/Αβέρωφ
Εικόνα: Ο Βασιλεύς Όθων με παραδοσιακή Ελληνική ενδυμασία, έργο αγνώστου, από τη Wiki.

Η εν Ελλάδι απήχησις του Κριμαϊκού Πολέμου

Τα αποτελέσματα της Ρωσσοτουρκικής συρράξεως της κατ’ Οκτώβριον του 1853 αρξαμένης και ήν επηκολούθησεν ο Κριμαϊκός Πόλεμος διά της συμμετοχής εις τον αγώνα της Γαλλίας και της Αγγλίας, υπήρξαν πολύ σοβαρότερα εν Ελλάδι ή εις τα σλαβικά κράτη της εγγύς Ανατολής.

Είναι γνωστόν ότι τα εννέα δέκατα του Ελληνικού έθνους επί κεφαλής έχοντα τον Βασιλέα και την Βασίλισσαν συνεπάθουν ειλικρινώς προς την Ρωσσίαν, ουδέ ηδύνατο να εκπλήξη η τοιαύτη συμπάθεια, αφ’ ού η Ρωσσία αντηγωνίζετο προς τον προαιώνιον και κατά το φαινόμενον μόνον εχθρόν των Ελλήνων, επειδή κατ’ εκείνον τον χρόνον δεν υφίστατο ο κίνδυνος του Ελληνισμού εκ μέρους της ανεξαρτήτου Βουλγαρίας.

Απότοκος των αισθημάτων τούτων υπήρξεν ο εν Αθήναις κατά τον χειμώνα του 1853 επικρατήσας φιλοπόλεμος οργασμός και ο εν τη πρωτευούση καταρτισμός σωμάτων υπό την απροκάλυπτον προστασίαν της Βασιλίσσης χάριν επαναστάσεως κατά την άνοιξιν. Εξ ετέρου δε ότι ήλθεν ο χρόνος της προσδοκωμένης αποστασίας ικανοί Έλληνες αξιωματικοί παρητήθησαν, όπως ενωθώσι μετά των συμμοριών κατά τα σύνορα. (σ.Π/Β: Πρόκειται για την προετοιμασία των Αλυτρωτικών εξεγέρσεων στις τουρκοκρατουμενες περιοχές που ξεκίνησαν από την Ήπειρο και επεκτάθηκαν σε Θεσσαλία και Μακεδονία. Η προετοιμασία έγινε με την σιωπηλή υποστήριξη του Στέματος).

Από του Ιανουαρίου ήδη του 1854 το Ραδοβίζι πλησίον της Άρτης ανεπέτασε την σημαίαν της επαναστάσεως το δε Μάρτιον ελάμβανε χώραν η πρώτη μάχη εις του Πέτα, ενώ ο Θεόδωρος Γρίβας εισήλαυνεν εις το Μέτσοβον. Παραλλήλως δε προς την εν Ηπείρω επαναστατικήν κίνησιν και εν Θεσσαλία εισήλαυνον συμμορίαι υπό τον Χατζηπέτρον.

Ο Χόβαρτ αποκλείει την Σύρον – 2/3 ΔΕΚ. 1868

συνέχεια από τη Ναυμαχία μεταξύ «Ενώσεως» και Τουρκικής μοίρας

.

Πράγματι ο Τούρκος ναύαρχος ευθύς μετά την προς την «Ένωσιν» σύγκρουσίν του και μόλις η τελευταία αύτη ηγκυροβόλησεν εις τον λιμένα της Σύρου έσπευσε και εκείνος να καταπλεύση εις τον αυτόν λιμένα και να επιδώσει εις τον νομάρχην Κυκλάδων τελεσίγραφον, όπως εντός ωρισμένης προθεσμίας παραδώση αυτώ την «Ένωσιν», άλλως απειλών να κατάσχη ταύτην διά της βίας.

Άμα τη διατυπώσει των τοιούτων αιτήσεων του Χόρβαρτ οι εν Σύρω πρόξενοι των Ευρωπαϊκών δυνάμεων συνελθόντες εις Συμβούλιον διεμήνυσαν εις τον Τούρκον ναύαρχον διά του προξένου της Τουρκίας Αξελού ότι εν Σύρω περιεκλείοντο πλείστα όσα Ευρωπαϊκά συμφέροντα και ότι εξεπλήττοντο διά τας γενομένας πολεμικάς πράξεις, ενώ ήτω μεν γνωστό ότι η Υψηλή Πύλη είχεν επιδώσει διακοίνωσιν τελεσιγραφικήν εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν, αλλ’ ηγνόουν αν η Τουρκία είχε κηρύξει τον πόλεμον κατά της Ελλάδος. Τοιαύτας αντιρρήσεις διετύπωσε προς τον Χόβαρτ κι ο Κυβερνήτης της εν Σύρω ορμούσης Αυστριακής κανονιοφόρου Βάλλ προσθείς ότι δεν δύναται ν’ ανεχθή αυτού παρόντος τοιαύτην παράβασιν των διεθνών νομίμων και απειλήσας ότι ήθελε κτυπήση αυτόν, εάν ετόλμα να επιβάλη χείρα επί της «Ενώσεως».

Κατόπιν των διαβημάτων των προξένων και της δηλώσεως του Αυστριακού Κυβερνήτου, έτι δε και της εκδηλωθείσης αποφάσεως του λαού (της) Σύρου, όπως αποκρούση την βίαν διά της βίας, ο Τούρκος ναύαρχος μετέβαλε το πρώτον τελεσίγραφον του και απέστειλε προς τον Νομάρχην το επόμενον έγγραφον:

.

Ναυμαχία μεταξύ «Ενώσεως» και Τουρκικής μοίρας – 2 Δεκεμβρίου 1868

Την 2αν Δεκεμβρίου 1868 έν εκ των τολμηροτέρων καταδρομικών της Κρητικής Επαναστάσεως, η «Ένωσις», επανήρχετο εκ της τελευταίας εις Κρήτην εκδρομής της, δι’ ήν είχεν απάρει από της 23ης Νοεμβρίου.

Κατά τας δέκα αυτάς ημέρας η «Ένωσις» άπαξ μόνο έσβυσε τα πυρά των λεβήτων της, «τρέχουσα δε μεταξύ Σύρου και Γυθείου, Κιμώλου και Κρήτης και ολόκληρον την νήσον ταύτην περιγράφουσα δια γιγαντιαίων καμπυλών επραγματοποίησεν υπέρ τα χίλια εξακόσια μίλλια εμμανούς, φρενιτώδους, φανταστικής σχεδόν νηοδρομίας» (σ.).

Εν τω μεταξύ ο αντιναύαρχος Χόβαρτ Πασσάς, Άγγλος υπηρετών εις το Οθωμανικόν Ναυτικόν και αρχηγός της αποκλειούσης την Κρήτην Τουρκικής μοίρας απελπισθείς να συλλάβη την «Ένωσιν» αποφασίζει να ενεδρεύση αυτην εκτός της Σύρου παρά την εκ τούτου μέλλουσαν να προκύψη παραβίασιν των διεθνών νομίμων.

Την 6ην π.μ. της 2ας Δεκεμβρίου 1868 η «Ένωσις» αποπλεύσασα εκ Πάρου έπλεεν αμέριμνος προς την Σύρον, ότε μετ’ ολίγον σαφώς διέκρινε δύο εύδρομα και μίαν φρεγάταν, άτινα μετ’ εκπλήξεως ανεγνωρίσθησαν ως Τουρκικά, και άτινα επείχον εναντίον της. Το έν των ευδρόμων ήτο το «Ιτζεδίν», ο νικητής του «Αρκαδίου».

Αλλ’ η έκπληξις δεν διήρκεσε μακρόν επί της «Ενώσεως»• εσήμανε πάραυτα πολεμιή έγερσις επί του ατρομήτου καταδρομικού, ούτινος και ηυξήνθη η ταχύτης, όπως καταφύγη το ταχύτερον εις τον λιμένα της Σύρου. Εν τω μεταξύ, ολονέν εμειούτο η απόστασις από των πολεμικών πλοίων, άτινα αιφνιδίως ήνοιξαν το πυρ κατά της «Ενώσεως».

Οκτώβριος 1857: Τέσσερα πολεμικά πλοία για το ταξίδι του Βασιλέως Όθωνος από τον Πειραιά στην Πάτρα

Ως και κατά τα προηγούμενα έτη, ούτω και κατά την περίοδον ταύτην οι Βασιλείς εχρησιμοποίουν τα πλοία του Στόλου διά τα εσπέρια αυτών ταξίδια, ως και δια τας κατά τα Ελληνικά παράλια περιοδείας.

Κατά τον Οκτώβριον του 1857, προκειμένου να μεταβή ο Βασιλεύς εις Πάτρας προς δεξίωσιν της εξ Ευρώπης, επανακαμπτούσης Βασιλίσσης, επέβη εκ Πειραιώς της «Αφροέσσης» (σ.1), ηκολούθει δε ταύτην η «Σφενδόνη» (σ.2), εφ’ ής είχον επιβιβασθή έπιπλα και σκεύη διάφορα.

Η «Αθηνά» (σ.3) εξ’ άλλου, εφ’ ής είχε φορτωθεί Β. άμαξα, είχε προηγηθή των δύο τούτων πλοίων. Ευθύς ως η «Αφρόεσσα» κατέπλευσεν εις Καλαμάκι, ο Βασιλεύς απεβιβάσθη εις την ξηράν, και επιβιβάς της αμάξης, ήν είχε μεταφέρει η «Αθηνά», κατηυθύνθη εις Λουτράκιον.

Εκεί ώρμει επί τούτω διαταχθείσα η «Πληξαύρα» (σ.4), ής επέβη ο Βασιλεύς διά το μέχρι Πατρών ταξείδιον, διαπεραιωθείς επί της λέμβου της «Αθηνάς», ήτις διά ξηράς είχε μεταφερθεί εκ Καλαμακίου εις Λουτράκιον.

Αναφέραμεν ειδικώς τον πλούν τούτον, διότι διά το απλούν από Πειραιώς μέχρι Πατρών Βασιλικόν ταξείδιον, λόγω της μη εισέτι τομής της Κορινθιακής διώρυγος, απητήθησαν τέσσαρα εν όλω Β. πλοία.

Το ναυάγιον του «Άρεως» – 14 ΑΥΓ 1842 (και μία ενδιαφέρουσα ανάκριση)

Κατά τα τέλη Ιουλίου του 1842 η γαβάρρα «Άρης» απέπλευσεν εκ Πειραιώς κατευθυνομένη εις Γαλάζιον της Ρουμανίας, όπως παραλάβη εκείθεν ξυλείαν, δωρηθήσαν υπό των εκεί ομογενών εις την εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτικήν Εταιρείαν. Την 14ην Αυγούστου καταληφθήσα η γαβάρρα (σ.Π/Β: Πρόκειται για τον Μυοδρόμωνα ή Μπάρκο) αύτη υπό δεινής τρικυμίας εν τη Προποντίδι επειράθη να αγκυροβολήση υπηνέμως της νησίδος Κούταλι, κειμένης Νοτίως του Μαρμαρά.

Ο διευθυντής του πλοίου, πλοίαρχος γ’ τάξεως Α. Ζερβός δεν εγνώριζε τον όρμον τούτον, δύο ναύται όμως του πλοίου γνωρίζοντες ως διετείνοντο, την ακτήν ανέλαβον να πλοηγήσωσιν. Και τούτων όμως αι γνώσεις δεν ήσαν, φαίνεται, επαρκείς, διότι ο «Άρης» πλεύσας προς αγκυροβολίαν προσήραξεν εις τας υφάλους του όρμου.

Το σκάφος διελύθη ολοσχερώς, επετεύχθη όμως η διάσωσις ολοκλήρου του υλικού του πλοίου, και ούτως ο επί των Ναυτικών Γραμματεύς της Επικρατείας αναφέρων το θλιβερόν γεγονός εις τον Βασιλέα υπολογίζει την ζημίαν κατόπιν της διασώσεως του υλικού εις μόνον 3.000 δρχ. Το σκάφος, γράφει, ήτο παλαιόν και σεσαθρωμένον, επρόκειτο δε προ 6 μηνών να προτείνει την διέλευσίν του αλλ’ ηναγκάσθη ν’ αναβάλη τούτο ένεκα των αλλεπαλλήλων αναγκών της υπηρεσίας.

Ως και εις το προηγούμενον κεφάλαιον εσημειώσαμεν, πάντα τα πλοία του Στόλου όσα ένεκα μεταφοράς ξυλειας και υλικών διέπλεον τα Δαρδανέλλια, μετεσχηματίζοντο εις εμπορικά. Τον κανόνα τούτον ετήρησε και ο «Άρης», το ναυάγιόν του όμως εγέννησε φυσικώς θόρυβον περί το πλοίον και την προέλευσίν του και περιήλθεν εις γνώσιν των Τουρκικών αρχών η φήμη ότι πρόκειται περί πολεμικού πλοίου. Ο Καϊμακάμης λοιπόν της Κούταλης εκτελέσας τας νομίμους επί του ναυαγίου ανακρίσεις, μεγάλην κατ’ αυτάς κατέβαλε προσπάθειαν, όπως ανακαλύψη την ιδιότητα του πλοίου, διά των ευστόχων του όμως απαντήσεων ο Διευθυντής του «Άρεως» επέτυχε τουλάχιστον ν’ αποφύγη τον σκόπελον τούτον. Την ανάκρισην ταύτην, αρκετά ενδιαφέρουσαν, παραθέτωμεν ολόκληρον.

Και πως ετόλμησεν;

Β. Χατζή «Η Ναυμαχία της Έλλης», Εθνική Πινακοθήκη, Συλλογή Κουτλίδη

Αυτή η φράση εμπεριέχεται στο τηλεγράφημα του Αρχηγού του Στόλου του Αιγαίου  Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη προς τον επιβαίνοντα στο αντιτορπιλικό «Βέλος» διοικητή του τορπιλλικού στολίσκου πλοίαρχο Ιωάννη Βρατσάνο το πρωινό της 1ης Δεκεμβρίου 1912.

Το πλήρες τηλεγράφημα έχει ως εξής:

«Πληροφορήσατε πως εφάνη. Είχεν εξέλθει των στενών Τουρκικόν αντιτορπιλλικόν; Και πως ετόλμησεν; Απάρατε αυθωρεί μεθ’ όλου του στολίσκου και διέλθετε επιδεικτικώς προ των στενών εκτός βολής. Δελφίν (σ.Πετροβούβαλου: το υποβρύχιο) να περιπολεί στενά. Επαγρυπνείτε μετ’ αυστηρότητος, όπως ειδοποιηθώ αυθωρεί δια πάσαν κίνησιν εχθρικού στόλου«.

(Ναυάρχου Δημητρίου Γ. Φωκά «Ο Στόλος του Αιγαίου», έκδ.1940 σ. 131)

.

Λίγες ώρες πριν, ένα τουρκικό αντιτορπιλλικό είχε επιχειρήσει να πλεύσει στην έξοδο των στενών των Δαρδανελλίων.  Τα Ελληνικά αντιτορπιλλικά «Λόγχη» και «Σφενδόνη» που εκτελούσαν περιπολία στο σημείο, όρμησαν βάλλοντας εναντίον του, εν μέσω πυρών από τα τουρκικά παράκτια πυροβόλα και το εξανάγκασαν να αναστρέψει την πορεία του και να κρυφτεί ξανά στην ασφάλεια των στενών.

Προς το απόγευμα της ίδιας ημέρας, το τουρκικό καταδρομικό «Μεζητιέ» εμφανίστηκε με τη σειρά του στην έξοδο των στενών, ακολουθούμενο λίγο αργότερα από ένα τουρκικό αντιτορπιλλικό. Υπήρξε μία χωρίς αποτέλεσμα αψιμαχία μεταξύ του στολίσκου αντιτορπιλικών και των δύο τουρκικών πλοίων και εξ αιτίας μίας καθυστερήσεως στη μετάδοση της εντολής του ναυάρχου Κουντουριώτη, το «Δελφίν»